Ćwiczenia korekcyjne w przedszkolu

Prawidłowa postawa ciała w dużym stopniu decyduje o zdrowiu dziecka. Postęp cywilizacji przyczynia się do eliminowania wysiłku fizycznego prowadząc do dysfunkcji układu ruchowego. W wieku przedszkolnym obserwuje się liczne wady rozwojowe w postawie ciała. Szczególnie wyraźnie zaczynają się one nasilać u dzieci po 5 roku życia. Jedne z nich wynikają z wątłości budowy, niewystarczającej odporności organizmu, bądź są skutkiem przebytych chorób, a jeszcze inne wywodzą się z błędów wychowawczych, nieodpowiednich warunków życia.

W literaturze przedmiotu można uzyskać dane statystyczne na podstawie bilansów zdrowia prowadzonych przez Instytut Matki i Dziecka, z których wynika, że 30%dzieci 4 letnich i 40% 6 latków zakwalifikowano do grup dyspenseryjnych (z wadami postawy). Blisko połowa przedszkolaków nie uzyskuje norm minimum sprawności fizycznej. Najczęściej występującym odchyleniem od normy na tym etapie rozwoju (50%-70%)są nieprawidłowości w obrębie kończyn dolnych.

• Nadmierna koślawość kolan

• Szpotawość kolan

• Płaskostopie

• Koślawość stóp

Deformacje kolan stępu i stóp występują zwłaszcza u dzieci otyłych.

U dzieci nadmiernie szczupłych występuje najczęściej niedostateczne wykształcenie krzywizn fizjologicznych

• Plecy płaskie- zmniejszone przodopochylenie miednicy, które w dalszej konsekwencji powodują powstawanie skoliozy

• Skoliozy - skrzywienie boczne kręgosłupa

Ponadto u 30% dzieci zaobserwowano tendencje do pogłębiania krzywizn fizjologicznych.

Zniekształcenie w układzie ciała są czasem mało zaznaczone i błędy takie łatwo wyrównać i usunąć ogólnie wzmacniając organizm stosując więcej ruchu i systematyczne ćwiczenia oraz konsekwentne przyzwyczajanie do prawidłowej postawy.

Wszelkie zaniedbania doprowadzić mogą do utrwalania się złych nawyków i spowodować zniekształcanie się kości i stawów, które przerodzą się w trwałe wady budowy.

Aby zapobiec wadom postawy u przedszkolaków należy dostarczyć dzieciom zorganizowanych form aktywiści ruchowej rozszerzonym wymiarze i wprowadzić elementy gimnastyki korekcyjno- kompensacyjnej w formie odpowiadającej wiekowi możliwościom psychoruchowym przedszkolaków.

Mając świadomość tego również w swojej grupie dostrzegłam dzieci, u których ten problem istnieje.

Wspólnie z koleżanka opracowałyśmy program autorski do gimnastyki korekcyjnej w przedszkolu pt. „Dzieci się gimnastykują i plecy prostują”. Zostały stworzone dwie grupy wśród dzieci 5 i 6 letnich

Swoją prace rozpoczęłam od uświadomienia rodzicom przyczyn powstawania wad postawy i zagrożeniach wynikających z ich zaniedbania oraz potrzebie profilaktyki. Zapobieganie wadom postawy u dzieci lub korygowanie pierwszych niekorzystnych jej symptomów nie może obyć się bez ich współpracy, poprzez stworzenie dziecku odpowiednich warunków do nauki i zabawy w domu poprzez przystosowanie otoczenia do wypoczynku dziennego i nocnego.

Dziecko w wieku przedszkolnym wymaga również odpowiedniej motywacji do ćwiczeń, w czym bardzo pomocni są świadomi rodzice.

Po uzyskaniu opinii lekarza przystąpiłam do pracy zapraszając rodziców do udziału w ćwiczeniach. Chętni otrzymali zestawy ćwiczeń do pracy indywidualnej w domu, oraz odpowiednią literaturę.

Nawiązałam również współpracę z wychowawcami grup, w których prowadzone są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w celu ujednolicenia oddziaływań.

W związku z tym, że dziecko znaczną część swojego życia spędza w przedszkolu szczególna rola w procesie korekcyjnym oraz profilaktyce przypada wychowawcom. Przestrzeganie zasad higieny pracy i wypoczynku, zapewnienie dzieciom dostatecznej ilości ruchu oraz podtrzymywanie u dzieci motywacji do czynnego udziału w zajęciach korekcyjnych.

W gimnastyce wyrównawczej i korekcyjnej wykorzystuje się właściwie wszystkie metody i formy stosowane w wychowaniu fizycznym: naśladowczą, zabawową, improwizacji, ilustracji czy opowieści ruchowej, zadaniową, ścisłą, pokazową, opisowa, bezpośredniej celowości ruchów, systematyczną, analityczną, oraz kombinowane.

Aby zachęcić dzieci do ćwiczeń, stworzyć dodatkową motywację, należy w zajęciach gimnastyki korekcyjnej stosować w jak największym stopniu najwłaściwszą dla tego wieku formę zajęć, jaką są zabawy i gry ruchowe.

Zabawy ruchowe, aby mogły być wykorzystane do potrzeb gimnastyki korekcyjnej

muszą spełniać następujące kryteria:

• Kształtować odruch poprawnej postawy ciała. W czasie zabawy czy gry powinny wystąpić momenty zmuszające dzieci do przyjęcia poprawnej postawy czy to w siadzie, czy w staniu, czy w poruszaniu się.

• Oddziaływać na poszczególne grupy mięśniowe w celu likwidacji dystonii mięśniowej.

• Stworzyć możliwość utrzymania poprawnej pozycji w trakcie trwania całej zabawy czy gry ruchowej. Nie mogą występować w trakcie trwania zabawy czy gry ruchowej sytuacje, w których wykonanie zadania ruchowego wymaga przyjęcia pozycji wadliwej, sprzyjającej pogłębieniu wady

• Sprzyjać odciążeniu kręgosłupa od ucisku osiowego. Ucisk taki utrudnia przyjmowanie pozycji skorygowanej, więc większość ćwiczeń a także zabaw i gier ruchowych odbywa się w gimnastyce korekcyjnej, w leżeniu, pełzaniu, ślizgach, na czworakach.

Bazując na fachowej literaturze opracowałam przykładowe scenariusze zajęć oraz zabawy ruchowe zawierające elementy korekcyjne do wykorzystania na ćwiczeniach gimnastycznych prowadzonych w grupach, który zostały udostępnione wszystkim zainteresowanym koleżankom. Oto niektóre z nich:

Scenariusz zajęć gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej dla dzieci 5-6 letnich

ZADANIE GŁÓWNE: Wzmacnianie mięśni długich i mięśni krótkich stopy.

ZADANIA SZCZEGÓŁOWE:

Wzmacnianie mięśni podeszwowych stóp

Wzmacnianie mięśni brzucha

Wyrabianie nawyku postawy prawidłowej

Rozwijanie czucia globalnego mięśni stóp

Zachęcanie do udziału w zajęciu

MIEJSCE ĆWICZEŃ: sala gimnastyczna.

CZAS ĆWICZEŃ: 25 min.

LICZBA ĆWICZĄCYCH: 10 - 12

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: gazety

METODY: zabawowo - naśladowcza, zadaniowa( bezpośredniej celowości ruchów), stacyjna

Przebieg zajęcia

CZĘŚĆ WSTĘPNA

• Zabawa ożywiająca „słońce - deszcz”.

Bieg w dowolnych kierunkach z gazetą na klatce piersiowej.

Na hasło słońce- leżenie przodem na materacu (rozłożonej gazecie),

a na hasło deszcz - siad klęczny na tratwie (rozłożonej gazecie - i wiosłowanie)

• Ćwiczenia oddechowe- dmuchanie w gazetę.

Pozycja średnia Klappa. Łokcie szeroko rozstawione, dłonie skierowane do siebie. Wdech nosem i silne dmuchanie w gazetę.

CZĘŚĆ GŁÓWNA

• Zabawa „Gazetowe pojazdy”.

Jedno dziecko siedzi na gazecie, a drugie pociąga je na drugi koniec sali. Zmiana ról.

• ” Zrób kulkę”.

W siadzie podpartym zwijanie gazety palcami stóp, a następnie formowanie kuli stopami.

• Zabawa kulkami:

Podrzucanie kulki do góry i chwytanie jej jak najwyżej nad głową.

Podrzucanie, klaśnięcie w dłonie, chwyt nad głową

• „Rzuty kulką”.

Podział na dwie drużyny. Chwytanie papierowej kulki palcami stóp przerzucanie na boisko przeciwne.

• „Przerzucanie kulki”

- leżenie na plecach, z kulką między stopami, chwyt stopami papierowej kulki i przerzucanie daleko za głową.

• „Przekładanie kulki”

- leżenie na brzuchu z rękami wyciągniętymi w przód, głowa dotyka podłogi, w prawej ręce kulka. Przenoszenie kulki prawą ręką, bokiem, do tyłu z jednoczesnym przełożeniem jej za plecami do lewej ręki. Następnie przeniesienie lewej ręki bokiem do przodu i przekazanie kuli do prawej ręki. Pod brzuchem ćwiczących zrolowany kocyk.

• „Robimy porządki” -Zbieramy kulki palcami stóp i wrzucamy do koszyka.

CZĘŚĆ KOŃCOWA

• Ćwiczenia oddechowe. Leżenie tyłem, ręce wyprostowane wzdłuż tułowia, stopy oparte o podłogę.

Wdech - ręce unoszone w górę nad głową

Wydech-chwyt dłońmi za kolana i przyciąganie do klatki piersiowej.

Scenariusz zajęć gimnastyki korekcyjno- kompensacyjnej dla dzieci 5-6 letnich

ZADANIA GŁÓWNE: Ćwiczenia kształtujące wysklepienie stóp, wzmacnianie mięśni nóg i wyrabianie nawyku prawidłowej postawy ciała.

CZAS TRWANIA:30 minut

PRZYBORY: chusty, kocyki, lustro korekcyjne, magnetofon.

Przebieg zajęcia

CZĘŚĆ WSTĘPNA

• Zorganizowanie grupy.

Dzieci wchodzą na salę rzędem w rytm muzyki. Wkładają chusty z boku za gumką spodenek.

Zabawa ożywiająca -„ogonki”.

Dzieci rozbiegają się po sali, poruszają się zależnie od tępa muzyki, na sygnał starają się zabrać sobie nawzajem założone z tyłu za spodenki chustki.

CZĘŚĆ GŁÓWNA

• Ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała.

Dzieci biegają pomiędzy rozłożonymi chustami, na sygnał. Przy określonym kolorze chusty przybierają odpowiednie pozycje skorygowaną.

• Ćwiczenia głowy i szyi.

Siad skrzyżny, dzieci naśladują ruchy głowy żółwia wydostającego się i wchodzącego do skorupy.

• Ćwiczenia obręczy barkowej, ramion i klatki piersiowej.

Na kocyku siad ugięty rozwarty, złączone stroną podeszwową trzymają chustę. Dzieci naśladują ruchy rąk atletów.

• Ćwiczenia tułowia.

Siad klęczny, chustka na kolanach. „Wycieranie pleców ”

• Ćwiczenia oddechowe.

W staniu dzieci trzymają oburącz przed sobą chustę, dmuchają na nią tak, aby ułożyła się poziomo.

• Ćwiczenia mięśni brzucha.

Leżenie tyłem ramiona w bok, nogi ugięte w kolanach, stopy oparte na podłożu - próba uchwycenia palcami stóp leżącej na podłodze chusty, uniesienie w górę i opuszczenie jej na brzuch, wykonanie 2,3 oddechy przeponą, podanie chusty rękoma do stóp.

• Ćwiczenia mięśni grzbietu.

Leżenie przodem, broda oparta na dłoniach, w dłoniach chusta. Niewielki wznos tułowia z powolnym prostowaniem ramion i wyciąganiem się w górę ( w rytm muzyki).

CZĘŚĆ KOŃCOWA

• Ćwiczenia oddechowe.

Na czworakach dzieci dmuchają na leżącą na podłodze chustkę.

• Ćwiczenia uspokajające.

„ Liście”- w pozycji stojącej dzieci chwytają stopą leżącą na podłodze chustkę, podrzucają ją do góry i obserwują jej ruch podczas opadania, po czym odtwarzają ten ruch własnym ciałem.

• Ćwiczenia przeciw płaskostopiu.

Siad ugięty podparty, zwijanie chusty palcami stóp.

• Ćwiczenia porządkowo- dyscyplinujące.

Marsz z korekcją postawy ciała przed lustrem.

Zestaw ćwiczeń do pracy indywidualnej

1. Wzmacnianie mięśni wysklepiających stopę.

Lp.	Pozycja wyjściowa	Ruch	Ilość powtórzeń
1.	Siad ugięty. Dłonie oparte na podłodze z tyłu. Stopy zgięte podeszwowo, palce stóp oparte na woreczkach, pięty uniesione nad podłogą.	Prostowanie nóg z maksymalnym wysuwaniem woreczków w przód bez dotykania piętami podłogi	5 razy
2.	Siad ugięty. Dłonie oparte na podłodze z tyłu. Stopy zgięte podeszwowo, palce stóp oparte na woreczkach, pięty uniesione nad podłogą.	Zataczanie woreczkami kół po podłodze.	5 razy
3.	Siad ugięty. Dłonie oparte na podłodze z tyłu. Przed stopami na podłodze leży woreczek.	Chwyt woreczka palcami jednej stopy i podniesienie go nad podłogę, a następnie odpychanie rękami od podłogi wykonanie pełnego obrotu wokół własnej osi opuszczenie woreczka na podłogę. Zmiana nogi.	5 razy
4.	Ćwiczenie oddechowe: klęk przodem do stołu. Na stole waciki	Wdech nosem, a następnie wydech ustami prezesowanie kulki z waty.	5 razy
5.	Siad ugięty. Dłonie oparte na podłodze z tyłu. Przed stopami na podłodze leży woreczek.	Chwyt woreczka palcami jednej stopy i wyrzut w górę.	5 razy każda
6.	Leżenie tyłem palce obu stóp trzymają woreczek. Ręce w pozycji „skrzydełek” leżą na podłodze.	Przejście do leżenia przewrotnego położeniem woreczka na podłodze za głową.	3 razy
7.	Siad na krześle. Przed stopami na podłodze leży woreczek a dalej znajduje się miska.	Chwyt woreczka palcami jednej stopy i rzut do miski.	5 razy każda

2. Wzmacnianie mięśni wysklepiających stopę.

Lp.	Pozycja wyjściowa	Ruch	Ilość powtórzeń
1.	Postawa zasadnicza, ręce wyprostowane splecione za plecami	Marsz z podwiniętymi podeszwowo palcami	5 razy
2.	Siad ugięty podparty, podeszwy stóp skierowane do siebie	Klaskanie stopami.	5 razy
3.	Leżenie tyłem, ręce wzdłuż tułowia, nogi ugięte w kolanach oparte o ścianę	„Gąsienica” pionowo w górę po ścianie.
4.	Ćwiczenie oddechowe. Stanie. W dłoniach nad głową trzymamy piórko.	Silne dmuchanie w piórko, tak by szybowało jak najdłużej.
5.	Postawa zasadnicza	Wspięcie na palce - pięta - palce	8 razy
6.	Postawa zasadnicza	Marsz z ołówkami trzymanymi palcami stóp
7.	Siad na krześle. Przed krzesłem na podłodze leży piłka. Paluchy stóp przyciśnięte z boku do piłki.	Uniesienie nóg z piłka nad podłogą	5 razy

3. Wzmacnianie mięśni wysklepiających stopę.

Lp.	Pozycja wyjściowa	Ruch	Ilość powtórzeń
1.	Siad na krześle. Przed krzesłem na podłodze leży szarfa.	Chwyt szarfy palcami jednej stopy, uniesienie nogi i wymachy szarfą w górę i na boki.	5 razy
2.	Siad na krześle. Przed krzesłem na podłodze leży szarfa.	Chwyt szarfy palcami stop, uniesienie nogi z szarfą nad podłogą ( kolana zwrócone na zewnątrz podeszwy stóp skierowane do siebie) i wykonywanie stopami ruchów jak podczas prania bielizny
3.	Siad na krześle. Jedna stopa zgięta podeszwowo, przyciska paluchem szarfę do podłogi. Druga stopa trzyma palcami drugi koniec szarfy.	Wyciąganie szarfy palcami stopy. Stopa przyciskająca szarfę do podłogi oporuje.	5 razy
4.	Ćwiczenia oddechowe: Siad skrzyżnym dłoniach balonik.	Nadmuchiwanie balonika.
5.	Siad na krześle palce stopy trzymają przeciwne końce szarfy.	Uniesienie nóg nad podłogę próbą wyciągnięcia szarfy jedną stopą z drugiej stopy.	5 razy
6.	Siad na krześle. Przed krzesłem na podłodze leży złożona na pół szarfa. Pięta jednej stopy stoi na końcu szarfy.	Zwijanie szarfy pod stopą ruchami zginania palców bez odrywania pięty od podłogi.	2 razy
7.	Leżenie tyłem. Nogi ugięte palce stóp trzymają szarfę za końce.	Uniesienie nóg i wykonanie nimi kółek jak przy pedałowaniu na rowerze z utrzymywaniem szarfy palcami stóp.

4. Elongacja kręgosłupa.

Lp.	Pozycja wyjściowa	Ruch	Ilość powtórzeń
	Leżenie przodem. Ręce wyprostowane, wyciągnięte w przód, pod brzuchem w okolicach pępka, zrolowany kocyk.	Napinanie mięsni i rozciąganie sylwetki	5 razy
	Stanie, ręce na biodrach kciukami do przodu, brzuch wciągnięty, łopatki i pośladki ściągnięte, woreczek na głowie.	Marsz na palcach i na całych stopach z wypychaniem woreczka w górę.
	Leżenie tyłem, nogi zgięte, kolana przyciągnięte do klatki piersiowej, ręce w „skrzydełka”	Wyprost nóg w kolanach.	5 razy
	Leżenie przodem, dłonie pod brodą, czoło na podłożu, nogi wyprostowane.	Unoszenie na przemian wyprostowanych nóg nad podłogę tzw. „nożyce'	5 razy
	Ćwiczenie oddechowe: Siad klęczny	Wdech nosem z uniesieniem rąk w górę, wydech ustami z przejściem do „ukłonu japońskiego”	5 razy
	Leżenie przodem, ramiona w bok, czoło oparte na podłożu (wałek z kocyka pod brzuchem)	Uniesienie tułowia, głowy i ramion w górę, uderzenie dwukrotnie dłońmi o podłoże z boku, przeniesienie ramion bokiem w górę i dwukrotne klaśnięcie dłońmi tuż nad podłożem.	5 razy

Literatura:

1. Kutzner-Kozińska, Proces korygowania wad postawy,

2. Kutzner - Kozińska M.,Postawa ciała, jej ocena i korygowanie wad.

3. S. Owczarek, Atlas ćwiczeń korekcyjnych,

4. D. Trzcińska, Gimnastyka korekcyjna w przedszkolu,

5. S. Moliere, Metodyka wychowania fizycznego w przedszkolu,

6. Kasperczyk T., Wady postawy ciała - diagnostyka i leczenie,

7. Kołodziej J. Kołodziej K. Momola I., Gimnastyka korekcyjno - kompensacyjna w szkole,

8. M.Bogdanowicz, S. Owczarek: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej

Elżbieta Jasińska

Miejskie Przedszkole Nr 4

w Zambrowie

---