WYNAGRODZENIE i inne składniki

I. art. 80 KP

Wynagrodzenie należy się za :
pracę wykonaną
czas niezawinionego niewykonywania pracy ( np. urlop wypoczynkowy )

Wynagrodzenie to prawo pracownika i obowiązek pracodawcy , które wynikają z umowy o
pracę.

1. Cechy wynagrodzenia:

a: wynagrodzenie jest świadczeniem :

ze stosunku pracy :
= wynagrodzenie przysługuje z tytułu pracy na podstawie stosunku pracy
= nie obejmuje ono pracy w wyniku umowy zlecenia, umowy o dzieło

obowiązkowym :
= pracownik ma prawo podmiotowe, a w razie jego niewypłacenia przysługuje mu
roszczenie o wypłatę

okresowym :
= wypłata wynagrodzenia powinna być wypłacana regularnie, w oznaczonych z góry
odstępach czasu
= art. 85 KP
+ wypłaty wynagrodzenia dokonuje się co najmniej 1 raz na miesiąc w stałym i
ustalonym z góry terminie
+ wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu :
= wypłaca się z dołu niezwłocznie po ustaleniu jego wysokości
= nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca
+ jeśli ustalony dzień wypłaty jest dniem wolnym- należy wypłacić dnia następnego

o wartości majątkowej
= ta wartość jest wyrażona z zasady w pieniądzu, a wyjątkowo w naturze

na rzecz pracownika
= pracownik ma indywidualne prawo do spełnienia na jego rzecz obowiązku
wynagrodzenia za pracę

ekwiwalentne :
= wynagrodzenie ma odpowiadać:

+ rodzajowi pracy
+ kwalifikacjom
+ ilości i jakości pracy

wzajemnym

= wynagrodzenie przysługuje w zamian za wykonaną pracę lub jeśli ustawa tak stanowi.
za czas niezawinionego niewykonywania pracy przez pracownika.







2. Przedmiot wynagrodzenia za pracę :

a: praca wykonana :

wynagrodzenie należy się Z DOŁU , więc już za wykonaną pracę
przedmiotem wynagrodzenia jest :
= praca wykonywana :

+ niewadliwie
+ wadliwie, ale nie z winy pracownika
= praca wykonywana wadliwie z winy pracownika :
+ nie przysługuje wynagrodzenie
+ za obniżenie jakości produktu- wynagrodzenie ulega obniżeniu
+ jeśli pracownik usunął wadliwość produktu- należy mu się wynagrodzenie za pracę, ale
nie wlicza się czasu usuwania wady

b: czas niewykonywania pracy :

wynagrodzenie należy się także za:
= niemożność świadczenia pracy z winy pracodawcy
+ jeśli pracownik jest gotowy do pracy wg :
# osobistego przeszeregowania lub jeśli brak przeszeregowania- 60 % wynagrodzenia
, ale nie mniej niż minimalne wynagrodzenie
# dotyczy dwóch sytuacji :
- bezprawnego niedopuszczenia do pracy przez pracodawcę
* przysługuje pracownikowi za cały czas gotowości do pracy
- przestoju niezawinionego przez pracownika
* pracownik może wtedy wykonywać pracę przydzieloną, a wynagrodzenie należy
mu się w wysokości określonej dla rodzaju pracy, nie mniej niż za czas
gotowości podczas przestoju
= przerwy w wykonywaniu pracy
+ obejmuje :
# urlop wypoczynkowy
# krótkie przerwy w pracy dla załatwienia ważnych spraw rodzinnych i osobistych

# poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia

c: wysokość do wynagrodzenia :

za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, odosobnienia w związku z chorobą
zakaźną :
= do 50 roku życia- do 33 dni + dalsza niezdolność- zasiłek chorobowy z ubezpieczenia
= powyżej 50 roku życia- do 14 dni

wysokość wynagrodzenia wynosi 80 % lub
= 100% , jeśli :
+ wypadek w drodze do pracy lub z pracy
+ choroba w okresie ciąży
+ badania lub zabiegi w związku z przekazywaniem narządów, tkanek, komórek



4. Warunki wynagrodzenia za pracę :

a: tzw. warunki płacy :
obejmują one :
= sposób obliczenia wynagrodzenia
= termin zapłaty wynagrodzenia
= miejsce spełnienia wynagrodzenia
= forma spełnienia wynagrodzenia

b: ustalenie warunków wynagrodzenia za pracę:

w umowie o pracę
wynagrodzenie ustala się w odniesieniu do rodzaju wykonywanej pracy
jeśli umowa o pracę zawiera mniej korzystne postanowienia dotyczące wynagrodzenia,
są one nieważne, a w ich miejsce wchodzą przepisy prawa.
warunki jaki ma odpowiadać umowa o pracę w zakresie wynagrodzenia jest w:
= układzie zbiorowym pracy- jeśli go brak:

+ regulaminie pracy( jeśli powyżej 20 pracowników )
regulamin i układ zastępują mniej korzystne postanowienia umowy o pracę
umowa, układ i regulamin zawierają tzw. wynagrodzenie pierwotne ( składniki i
wysokość wynagrodzenia )
KP zawiera tzw. wynagrodzenie wtórne - jako procent wynagrodzenia pierwotnego
za pracę dodatkową, pracę w systemie nocnym, nadliczbowym, urlop, przestój, czy

usprawiedliwioną nieobecność w pracy z powodu choroby
wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego na pełny miesięcznym wymiar
czasu pracy nie może być niższy niż minimalne wynagrodzenie ( 1317 zł )
= w pierwszym roku pracy wynagrodzenie nie może być niższe niż 80 % minimum
wynagrodzenia

c: zmiana warunków :

na niekorzyść pracownika tylko w drodze:
= wypowiedzenia zmieniającego
= porozumienia stron

5. Składniki wynagrodzenia za pracę :

a: składniki KONIECZNE :

wynagrodzenie zasadnicze :

= wynagrodzenia za czas pracy
+ jego wysokość jest uzależniona od osobistego zaszeregowania pracownika
+ pracownik otrzymuje wynagrodzenie wyrażone w jednostce czasowej
+ stawki są uzależnione od:
* rodzaju pracy
* kwalifikacji potrzebnych do wykonywania pracy



= wynagrodzenie akordowe
+ jego wysokość jest uzależniona od zaszeregowania do kategorii wykonywanych robót
+ pracownik otrzymuje wynagrodzenie wyrażone w liczbie produktów lub dokonanych
operacji
+ stawka jest uzależniona od:
* wydajności pracownika

b: składniki DODATKOWE :

wynikają z umowy o prace, układu zbiorowego pracy, lub przepisów płacowych

należą do nich :

= PREMIA :

+ 3 elementy :
- uzupełniający, niesamoistny składnik wynagrodzenia za pracę
( występuje ona zawsze koło wynagrodzenia zasadniczego )
- niestały składnik wynagrodzenia
(premia się należy za okres w którym pracownik spełnił przesłanki jej przyznania)
- świadczenie obowiązkowe
( premia należy się pracownikowi z tytułu ekwiwalentu za wyniki w pracy
indywidualnej lub zespołowej w danym okresie )

+ Premia , a nagroda pieniężna :

- rozróżnia się :

* PREMIĘ :
# prawo do niej występuje z chwilą zajścia przesłanek przewidziany w
tzw. regulaminie premiowym
# muszą zajść przesłanki pozytywne, z których wystąpieniem regulamin
przewiduje przyznanie premii pracownikowi
# z chwilą spełnienia przesłanek - pracownikowi przysługuje roszczenie o
wypłatę premii
* PREMIE UZNANIOWE ( nagrody pieniężne )
# to nie jest prawo, a jedynie jednostronny akt woli pracodawcy
# pracownikowi nie przysługuje żadne roszczenie o wypłatę
# pracownik nie może się powołać na fakt, że jeden pracownik dostał premię
uznaniową, a on nie dostał.

= PROWIZJA :

+ 3 elementy:
- uzupełniający , niesamoistny składnik wynagrodzenia za pracę
( występuje ona zawsze obok wynagrodzenia zasadniczego )
- stały składnik wynagrodzenia
( występuje ona zawsze za okres w którym następuje wypłata wynagrodzenia)
- świadczenie obowiązkowe
( jest obowiązkiem pracodawcy , a pracownikowi przysługuje roszczenie)

+ prowizja to dodatkowy składnik wynagrodzenia wyrażony w % od uzyskanych
efektów pracy pracownika.

= DODATKI do wynagrodzenia zasadniczego :

+ dodatki kompensujące zwiększony wysiłek lub kwalifikacje pracownicze:
* dodatek za:
# pracę w godzinach nadliczbowych
# pracę w nocy
# pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych
# funkcyjny - dla kierowników
# wysługę lat
+ dodatki wyrównawcze kompensujące obniżenie zarobku przy przeniesieniu do
innej pracy:
* dodatek dotyczy:
# kobiety w ciąży
# pracownika który na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy, a który nie został
uznany za niezdolnego do pracy

6. Prawna ochrona wynagrodzenia za pracę :

a: ograniczenie swobody pracownika dotyczące wynagrodzenia:

zakaz zrzeczenia się wynagrodzenia za pracę
zakaz zbywania wynagrodzenia za pracę

dopuszczalne jest natomiast :
+ pełnomocnictwo
# wtedy pracownik nie zrzeka się prawa, a jedynie upoważnia do odbioru kwoty
+ ex lege :
# art. 28 KRO- sąd może nakazać wypłatę wynagrodzenia małżonkowi pracownika,
jeśli ten nie spełnia obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny
# art. 29 KRO - w razie przemijającej przeszkody uniemożliwiającej odbiór
wynagrodzenia za pracę, małżonek pracownika może pobrać wynagrodzenie, jeśli
brak sprzeciwu małżonka- pracownika

b: ograniczenia dopuszczające dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia :

z wynagrodzenia za pracę , po odliczeniu składek na ubezpieczenia i zaliczek na
podatek dochodowy ( od KWOT NETTO )
= można dokonać POTRĄCEŃ
( zgodnie z KC- do potrącenia wymagana jest zgoda pracownika wyrażona pisemnie)
= można dokonać POBRAŃ Z WYNAGRODZENIA:
( bez zgody pracownika ! )
+ wierzytelności na podstawie tytułu wykonawczego :
* za zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych = do wysokości 3/5 wynagrodzenia.
* na pokrycie innych świadczeń i zaliczek= do wysokości ½ wynagrodzenia

+ wierzytelności bez tytułu wykonawczego :
* kwoty wypłacone wcześniej za okres nieobecności w pracy za które pracownik
nie miał prawa do wynagrodzenia
* zaliczki udzielone przez pracodawcę do rozliczenia na pokrycie wydatków
obciążających zakład
* kary porządkowe nakładane w ramach odpowiedzialności pracownika
= potrącenie należności dokonuje się wg hierarchii :
+ sumy z tytułów wykonawczych na pokrycie należności alimentacyjnych i innych
+ zaliczki pieniężne
+ kary pieniężne
= łączna suma potrąceń nie może przekroczyć :
+ ½ wynagrodzenia- przy potrąceniu świadczeń innych i zaliczek
+ 3/5 wynagrodzenia- przy potrąceniu świadczenia alimentacyjnego, innych
świadczeń i zaliczek
+ niezależnie- za kary pobiera się do 10 % wynagrodzenia

kwoty wolne od potrąceń :
= minimalne wynagrodzenie- jeśli potrąca się należności inne niż alimentacyjne
( minimalne wynagrodzenie po odliczeniu składek na ubezpieczenie i zaliczek na
podatek dochodowy )
= 75 %- jeśli potrąca się zaliczki
= 90%- jeśli potrąca się kary pieniężne


c: termin, miejsce, forma wypłaty wynagrodzenia :
( powinny być zawarte w regulaminie pracy )

TERMIN WYPŁATY :
= co najmniej raz w miesiącu
= nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca
= jeśli dzień ustalony na wypłatę jest dniem wolnym od pracy- należy wypłacić
wynagrodzenie w dzień wcześniejszy
FORMA WYPŁATY :
= pieniężna
= w naturze- deputaty ( są wyjątkiem )
+ muszą wynikać z przepisy lub układu zbiorowego pracy
MIEJSCE WYPLATY :
= do rąk pracownika
= można na konto bankowe ( jeśli przewiduje to układ zbiorowy , a pracownik wyraził
zgodę w formie pisemnej )

7. Sankcje z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku zapłaty wynagrodzenia:

a: pracownikowi się należy w przypadku zwłoki pracodawcy z zapłatą :
= zapłata odsetek, jeśli wynagrodzenie zapłacił
= zapłata odsetek z wynagrodzeniem
= zapłata wynagrodzenia
( odsetki należą się za cały okres zwłoki, bez względu na to czy pracodawca ponosi winę, czy
jej nie ponosi )
b: pracodawca ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za:
= szkodę w wyniku nienależytego wykonania obowiązku zapłaty wynagrodzenia
+ zapłata zaniżonego wynagrodzenia
+ wypłata w innym miejscu niż wcześniej
c: osoba zobowiązana do wypłaty wynagrodzenia, ponosi odpowiedzialność za popełnienie
wykroczenia przeciw prawom pracownika - jeśli nie wypłaca, wysokość obniża.

8. Inne świadczenia związane z pracą :

a: świadczenia kompensacyjne :

są to wszelkie świadczenia, które poniósł pracownik na rzecz pracodawcy :
= zwrot kosztów podróży służbowej

= zwrot przeniesienia służbowego
= zwrot wypłat poniesionych przez pracownika w interesie pracodawcy

b: odprawy :

z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika
emerytalna lub rentowa:
= w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia
= jeśli spełniono warunki udzielenia renty, lub z chwilą przejścia na emeryturę
pośmiertna :
= przysługuje rodzinie pracownika
= w razie śmierci pracownika podczas trwania stosunku pracy
= jest uzależniona od stażu pracy :
+ do 10 lat- jednomiesięczne wynagrodzenie
+ do 15 lat- trzymiesięczne wynagrodzenie
+ powyżej 15 lat- sześciomiesięczne wynagrodzenie
= odprawa należy się:
+ małżonkowi
+ członkom uprawnionym do renty rodzinnej
= jeśli pozostał jeden członek - należy mu się ½ odprawy !!!
c: wypłata z zysków :

to nie jest UDZIAŁ W ZYSKACH ( przez posiadanie akcji lub udziałów w spółce)
jeśli zależy od indywidualnej pracy i kwalifikacji- jest wynagrodzeniem .

9 . Roszczeniowość posiada:
a: wynagrodzenie zasadnicze
b: premia regulaminowa
c: dodatek za pracę w porze nocnej
d: dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych
e: dodatek stażowy ( za wysługę lat )
po 5,10,15 latach pracy u tego samego pracodawcy
wynosi 20 % wynagrodzenia i wypłacany jest co miesiąc
ma charakter roszczeniowy
zasady przyznawania określają przepisy płacowe lub układ zbiorowy albo
regulamin wynagrodzenia
f: gratyfikacja jubileuszowa:
po 20,25,30 latach u tego samego pracodawcy
jest przyznawana pracownikom nienagannym
wynosi 75 % wysokości wynagrodzenia
zasady przyznania określają regulamin wynagrodzenia, przepisy płacowe lub
układ zbiorowy pracy.

---