METODA DOBREGO STARTU
Łączy rozwój wielu funkcji
Przygotowuje do nauki czytania
Uczy czytać
Metoda alternatywna
I. ZAJĘCIA WPROWADZAJĄCE
Dzieci koncentrują uwagę na rozpoczynających się ćwiczeniach i usprawniają niektóre funkcje psychomotoryczne , głównie językowe , motorykę oraz orientację w schemacie ciała i przestrzeni.
1. Ćwiczenia koncentracji uwagi i orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Mogą mieć formę przywitania i zabawy ruchowej.
Dzieci uczą się rozróżniać i nazywać części ciała (np. ramię , łokieć , brwi , rzęsy) odróżniać prawe i lewe części ciała (np. witamy się prawym kolanem - dwoje dzieci styka się prawymi kolanami, lewy łokieć - przez zetknięcie - „wita się” z prawym kolanem).
Ćwiczenia stwarzają okazję do utrwalenia orientacji w przestrzeni , odróżniania kierunków : góra - dół, nad - pod, obok, w , dookoła, strona lewa - prawa.
2. Nowa piosenka.
Dzieci uczą się nowej piosenki , która będzie towarzyszyła dalszym zajęciom.
W rozmowie z nauczycielką omawiana jest treść piosenki, wyjaśniane są trudne słowa.
Jest to więc sposobność do rozwoju mowy dziecka.
3. Zabawa w zagadki.
Nauczycielka wykorzystuje tekst piosenki do rozwijania kompetencji językowej na poziomie epijęzykowym - pytamy dzieci : czy dwa słowa różnią się między sobą i na poziomie metajęzykowym - pytamy dzieci o wyjaśnienie różnic, co wymaga wykonania określonej pracy umysłowej na materiale językowym.
W ćwiczeniach wykorzystywany jest materiał językowy: zdań, słów, sylab, struktur międzysylabowych (cząstek słów), głosek (fonemów).
KOMPETENCJE JĘZYKOWE
1. Kompetencje semantyczne
Dokonują się poprzez poszerzenie słownictwa dziecka oraz podnoszenie jego wrażliwości na znaczenie słów, różnicowanie znaczeń, kategoryzowanie pojęć itp.
2. Kompetencje syntaktyczne
Odbywa się to za pomocą takich zadań jak : wydzielenie zdań, słów, ustalanie poprawności budowy zdań, ze względu na reguły gramatyki, przekształcanie form gramatycznych.
3. Kompetencje fonologiczne
Kształcenie tych kompetencji obejmuje:
ćwiczenia w różnicowaniu i rozpoznawaniu dźwięków mowy, głosek (słuch fonemowy), np. dzieci odróżniają głoski podczas porównywania paranonimów, czyli par słów, różniących się tylko jedną głoską
ćwiczenia w dokonywaniu analizy struktur śródsylabowych, analizy sylabowej i fonemowej, czyli wydzielania ze słów cząstek (na początku słowa - aliteracje, lub na końcu - rymy) sylab i głosek
ćwiczenia w dokonywaniu syntezy struktur śródsylabowych, syntezy sylabowej i fonemowej, czyli łączenia izolowanych cząstek, sylab, głosek w słowa
ćwiczenia w dokonywaniu operacji na strukturach śródsylabowych, sylabach, głoskach np. porównywanie par słów różniących się strukturą głoskową - liczbą, rodzajem, kolejnością głosek, przestawianie sylab, struktur śródsylabowych i głosek w parach słów, odszukiwanie słów ukrytych w dłuższych słowach.
Ćwiczenia te kształcą kompetencję językową, w aspekcie odbioru jak i budowania wypowiedzi.
Z powyższych ćwiczeń wybiera się te, które są odpowiednie dla poziomu rozwoju językowego dzieci, biorących udział w zajęciach uwzględniając również program dydaktyczny, realizowany w danej placówce.
II. ZAJĘCIA WŁAŚCIWE
Zawierają one trzy rodzaje ćwiczeń :
1. Ćwiczenia ruchowe
usprawniają motorykę dużą i małą , aktywizując analizator kinestetyczno - ruchowy.
Jest to zabawa do piosenki, ćwicząca umiejętność równowagi, sprawność ruchową całego ciała , usprawniają ruchy rąk.
2. Ćwiczenia ruchowo - słuchowe
mają aspekt ruchowy i dźwiękowy (piosenka)
W ćwiczenia te są zaangażowane dwa analizatory : kinestetyczno - ruchowy, słuchowy.
Dzieci wystukują rytm piosenki na wałeczkach z sypkim materiałem (kasza, piasek), na bębenku, na woreczkach z grochem. Te ćwiczenia to ruchy pięści, dłoni, palców (po kolei i wszystkich).
Używamy tu takich pomocy jak : sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, instrumenty muzyczne własnoręcznie wykonane lub oryginalne.
Dzieci wykonują ćwiczenia najpierw wg wzoru, a potem proponują własne formy ćwiczeń.
Znaczenie:
kształci pamięć
postawa ciała
charakter relaksacyjny
usprawnia manualnie
zwiększa sprawność spostrzegania
percepcja słuchowa
3. Ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe
stanowią najbardziej złożoną formę ćwiczeń, ponieważ mają aspekt ruchowy, dźwiękowy (piosenka), i wizualny (figura geometryczna, litera).
Angażują trzy analizatory : kinestetyczno - ruchowy, słuchowy, wzrokowy.
Uczymy dzieci wykonywania wzorów w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki.
Etapy tego ćwiczenia :
demonstracja wzoru i sposobu wykonania ćwiczenia
omawiamy z dziećmi wzór - jakie ma elementy, ile ich jest , jak są położone w przestrzeni, do czego jest podobny (do jakich obiektów rzeczywistych),
uczenia się polisensoryczne
dziecko uczy się wielozmysłowo tzn. polisensorycznie (przez dotyk, wzrok, słuch, ruch) podczas jednoczesnego jej rysowania i śpiewania piosenki. Najlepiej jest kiedy wzór, po którym dziecko wodzi palcem, wykonany jest z materiałów o różnej fakturze i barwie.
reprodukowanie wzoru - ćwiczenia :
całą ręką - w powietrzu w obecności wzoru i z pamięci,
palcem - na stole, podłodze, na tackach z kaszą, piaskiem,
na papierze , tabliczkach, liniaturze - kredą, węglem, pędzlem, mazakiem, kredką, ołówkiem.
Podczas tego etapu ćwiczeń , dzieci uczą się jak śpiewając piosenkę , jednocześnie rysować wzory. Np. śpiewając piosenkę o deszczyku , dzieci rysują kreseczki - kropelki deszczu - padające na parasol;
Można rysować kwadrat , śpiewając piosenkę „Mam chusteczkę haftowaną”; rysując „schody” śpiewamy „Słońce wschodzi coraz wyżej...”{gama}.
Znaczenie:
przygotowuje do nauki pisania
rozumienie związku wzoru z treścią i charakterem piosenki
myślenie logiczne
doskonalenie pamięci
sprawność ręki
UWAGA !!!
1. Przebieg ćwiczeń uwzględnia stopień trudności ćwiczeń - odwzorowywanie od najłatwiejszych narzędzi (ruch ręką), do skomplikowanych (długopis na liniaturze).
2. Dziecko używając narzędzi uczy się prawidłowego sposobu trzymania ich. Częste zmienianie rodzaju narzędzia graficznego (palec, kreda, długopis) sprawia, że dziecko kształtuje świadome napięcie mięśniowe ręki. Korzystnie to wpływa na tempo, precyzję ruchów rąk, zwiększa odporność na zmęczenie.
3. Przestrzeganie kolejności i kierunków ruchu rąk, w przestrzeni, umożliwia dziecku przyswojenie prawidłowych nawyków ruchowych podczas czynności graficznych, jeszcze przed podjęciem nauki czytania.
4. Odtwarzanie wzoru odbywa się wielokrotnie, pop tym samym śladzie, gdy dzieci rysują go: w powietrzu, w kaszy, kredą, kredką woskową. Nie dbamy w tym momencie o precyzyjne wykonanie wzoru, ponieważ na tym etapie ćwiczeń ważne jest przyswojenie określonych nawyków ruchowych - właściwej kolejności i kierunku kreślenia.
5. „Pisanie” wzoru: kredką, ołówkiem, długopisem - dziecko zapisuje wzory kolejno obok siebie, zgodnie z rytmem śpiewanej piosenki. W ten sposób powstaje „szlaczek” figur geometrycznych - rysowany lub liter - pisany, przy jednoczesnym śpiewaniu - stanowią swoisty zapis piosenki. Początkowo może być dość swobodnie rysowany na kartce z bloku, jego rozmiary będą stopniowo ograniczane wymiarem liniatury. Formą ułatwienia jest rysowanie „po śladzie” lub z wykorzystaniem „konstrukcji” z kropek, wyznaczającej sposób prowadzenia linii.
Poszczególne techniki reprodukowania wzoru należy wprowadzać na zmianę podczas kolejnych ćwiczeń, zadań.
Po wykonaniu zadań, omawiamy z dziećmi ich pracę : czy są poprawnie wykonane, jakie błędy się w nich pojawiły. Kształci to uważną, kierowaną obserwację , spostrzegawczość , jak również nawyk samokontroli.
III. ZAJĘCIA KOŃCOWE
Na zakończenie przeprowadzamy krótkie ćwiczenia relaksacyjne np. „ptaszki” otrzepują piórka, „piłki” podskakują w takt piosenki, „płatki śniegu” wirują w różne strony na wietrze. Stosujemy zajęcia wyciszające i logopedyczne - oddechowe, usprawniające narządy mowy.
Zastosowanie
Przygotowanie do nauki szkolnej
W rehabilitacji, korekcja
Stymulowanie rozwoju wszechstronnego
Poczucie rytmu
Może być wykorzystywana w szkołach, przedszkolach, poradniach
Stosuje się ją także do zajęć z dziećmi o zaburzonym rozwoju
Metoda stymulowania rozwoju psychomotorycznego
Oddziałuje na procesy instrumentalne: percepcyjne i motoryczne
Usprawnienie czynności analizatorów: wzrokowy (wzory graficzne), słuchowy (piosenka), motoryczny (wykonywanie ruchów zorganizowanych)
Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni