zaprawianie- pokrywanie materiału nasiennego ( nasion, cebul, bulw, korzeni, rozsad, sadzonek) cienką warstwą środka ochrony roślin, która chroni młode, kiełkujące i wschodzące rośliny przed chorobami lub szkodnikami. Środek chemiczny może być w postaci proszku do zaprawiania, roztworu do emulgowania, koncentratu zawiesinowego, pasty lub żelu.
zaprawy w formie żelu wykazują bardzo dobrą przyczepność do powierzchni nasion i nie pozostają na ścianach zaprawiarek, wiążąc kurz z ziarna, są więc bezpieczne dla użytkowników i mogą być przydatne do stosowania za pomocą bardzo prostych urządzeń mieszających.
zalety zaprawiania nasion: zaprawianie nasion jest tanim i łatwym sposobem zwalczania patogenów przenoszonych z materiałem siewnym oraz szkodników które zagrażają roślinom we wczesnych stadiach rozwojowych. do zalet tego zabiegu należy również długi okres działania, obejmujący niekiedy nawet 80 dni od wysiewu. pozwala to na rezygnację z wykonywania w późniejszym okresie 1-2 opryskiwań powschodowych, których skuteczność jest zwykle mniejsza niż zapraw nasiennych.
przy doborze zaprawy fungicydowej należy uwzględnić: umiejscowienie się zarodników grzybów na ziarniakach (na powierzchni, w powierzchniowych warstwach, wewnątrz ziarniaka). zwiększanie zalecanej dawki preparatu nie zwiększa jej skuteczności tylko zwiększa koszty obniżając jednocześnie zdolność kiełkowania nasion. duży wpływ na skuteczność zaprawiania ma jakość materiału siewnego- powinien on być jednolity gatunkowo i odmianowo oraz wykazywać gwarantowaną zdolność i energię kiełkowania co zapewnia równomierne wschody w polu i dobry rozwój początkowy roślin. zanieczyszczenie materiału siewnego kurzem i pyłem obniża techniczną jakość zaprawiania gdyż bardzo małe drobinki mają stosunkowo dużą powierzchnię chłonną i wiążą każdy rodzaj zaprawy o wiele silniej niż samo ziarno. zaprawa powinna być rozmieszczona równomiernie przy co najmniej 50% pokryciu powierzchni ziarna. możliwe jest to tylko przy zastosowaniu sprawnej aparatury dostosowanej do określonej formy użytkowej preparatu. wilgotność zaprawianego materiału siewnego nie powinna przekraczać 17% a zabieg powinien być wykonany na krótko przed siewem.
rodzaje zaprawiarek: 1) do suchego zaprawiania- umożliwiające pokrycie nasion preparatem pylistym; 2) do półsuchego zaprawiania- umożliwiające pokrycie materiału nasiennego ograniczoną ilością preparatu w formie ciekłej.
zaprawianie na sucho: jest łatwe do wykonania za pomocą prostych urządzeń. zaprawianie na sucho polega na wsypaniu porcji nasion do zbiornika, dodaniu odważonej porcji preparatu w formie proszku do zaprawiania, zamknięciu pokrywy i obracaniu korbą z prędkością ok. 30 obrotów na minutę. po upływie kilku minut zbiornik należy opróżnić wysypując nasiona do podstawionego worka. czynności te są powtarzane po wsypaniu kolejnych porcji wymienionych komponentów. wadą tego zabiegu jest słaba przyczepność proszku do nasion co prowadzi do skażenia powietrza w czasie zaprawiania oraz obniżonej skuteczności tego zabiegu.
budowa zaprawiarki do zaprawiania na sucho: podstawowym elementem zaprawiarki bębnowej do porcjowego zaprawiania nasion jest zbiornik zamocowany na osi której końce osadzone są na łożyskach stojaka. zbiornik posiada zamykany szczelną pokrywą otwór wsypowy który najczęściej jest również otworem wysypowym.
zaprawianie półsuche (zawiesinowe): wymaga stosowania preparatów w postaci gęstej papki która powstaje po dodaniu niewielkiej ilości wody. powoduje to mniejsze rozpylenie preparatu w powietrzu oraz poprawia stopień pokrycia nasion chociaż niektóre drobne nasiona mogą ulegać sklejaniu. do tego rodzaju zabiegu potrzebne są zaprawiarki mechaniczne wyposażone we własny zbiornik do sporządzania cieczy zawiesinowej oraz przenośnik ślimakowy i workownicę. urządzenie te powinno być wyposażone dodatkowo w system odsysający skażone powietrze ze stanowiska pracy. zaprawiarki tego typu pracują systemem porcjowego dozowania ziarna i zaprawy co gwarantuje dużą dokładność dawkowania. ciekły preparat rozpylany jest na przesypujące się nasiona przez wirującą tarczę a właściwie zaprawianie następuje w przenośniku ślimakowym. wydajność tych zaprawiarek wynosi 2-5 t na godzinę. do zaprawiania półsuchego można zaliczyć również drobnokropliste opryskiwanie sadzeniaków na przenośniku taśmowym lub łyżeczkach. sadzarki w celu ochrony bulw przed rizochtoriozą ziemniaka. stosuje się tutaj fungicydy w postaci proszku zawiesinowego na sucho lub na mokro.
zaprawianie na mokro polega na zanurzeniu materiału rozmnożeniowego lub jego opryskaniu odpowiednio skoncentrowaną cieczą a następnie wysuszeniu. zabieg ten nie wymaga specjalnych urządzeń.
inkrustowanie: polega ono na uprzednim zwilżeniu nasion wodą lub olejem a następnie naniesieniu zaprawy na wilgotne nasiona. nowoczesne inkrustowanie łączy pewne cechy zaprawiania półsuchego i suchego. w zabiegu tym stosuje się też środki zwiększające przyczepność preparatu do nasion. mogą to być związki w postaci wielkocząsteczkowych polimerów lub inne substancje powierzchniowo czynne które powodują lepsze związanie środków ochrony roślin z powierzchnią nasion. nanoszenie środka pomocniczego w procesie zaprawiania można wykonać przed stosowaniem zaprawy lub po naniesieniu jej na nasiona.
otoczkowanie nasion: jest to proces skomplikowany technologicznie który oprócz kolejnych etapów nanoszenia środków ochrony roślin, nawozów mineralnych, kleju i innych substancji obojętnych uwzględnia dosuszanie. w procesie otoczkowania nasiona stają się okrągłe i zatracają swój pierwotny kształt. zabieg ten zapewnia im optymalne warunki rozwoju w glebie i zabezpiecza przed porażeniem przez patogeny i szkodniki w początkowym okresie rozwoju rośliny.
Brasikol 250 FS: substancja aktywna: imidachlopryd(związek z grupy pochodnych chloronikotynyli), alfa-cypermetryna(związek z grupy perytroidów). zakres zwalczania: pchełka rzepakowa, gnatarz rzepakowiec, chowacz galasówek, śmietka kapuściana i inne szkodniki występujące we wczesnym rozwoju. sposób działania: zapora owadobójcza w formie płynnego koncentratu do zaprawiania nasion o działaniu kontaktowym, żołądkowym, w roślinie działa układowo. toksyczność dla organizmów wodnych: bardzo toksyczny. rośliny: rzepak jary, rzepak ozimy.
Brytan universal 19,5 WS: substancja aktywna: triadimenol(związek z grupy triazoli), imazalil(związek z grupy imidezoli), fuberidazol(związek z grupy benzimidazoli). zakres zwalczania: śnieć cuchnąca, śnieć gładka, głownia pyląca, pleśń śniegowa, pałecznica traw, zgorzel siewek, mączniak prawdziwy, rdza brunatna, pasiastość liści i rynchosporioza jęczmienia, plamistość siatkowa jęczmienia. sposób działania: środek grzybobójczy w proszku do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu układowym. toksyczność dla org. wodnych: toksyczny. rośliny: zboża ozime i jare(pszenica ozima).
Furadan 350 ST: substancje aktywne: karbofuran(związek z grupy karbaminianów). toksyczność dla org. wodnych: bardzo toksyczny. zakres zwalczania: pędraki, drutowce, drobnica burakowa, pchełki, mszyce, śmietka burakowa, pchełka ziemna, pchełka rzepakowa, chowacz galasówek. sposób działania: o działaniu żołądkowym i kontaktowym. rośliny: burak cukrowy i pastewny, rzepak ozimy i jary, bobik oraz len.
Oftanol T 50 DS: substancje aktywne: izofenfos(związek z grupy fosforoorganicznych), tiuram( związek z grupy ditiokarbaminianów). toksyczność dla org. wodnych: bardzo toksyczny. zakres zwalczania: pchełka rzepakowa, chowacz galasówek, śmietka kapuściana, pchełki, śmietka glebowa, śmietka kiełkówka. sposób działania: działanie układowe. sposób działania: działanie układowe.