OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

NA STANOWISKU

SPRZEDAWCA - KASJER

Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika

Wysokość pomieszczenie do pracy, w którym nie występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe, jeżeli przebywają w nich nie więcej niż 4 osoby - 2,5m, jeżeli przebywają w nich więcej niż 4 osoby - 3,0m. Pomieszczenia do pracy, w których występują czynniki uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia - 3,3m. Kioski uliczne, kioski w halach dworcowych, wystawowych, handlowych, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia - 2,2m.

Podłoga - równa, nieśliska, niepyląca i bez progów pomiędzy pomieszczeniami.

Kubatura - minimum 13m³ wolnej objętości pomieszczenia na jednego pracownika.

Powierzchnia robocza - minimum 2m² wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.) na jednego pracownika.

Ściany i sufit - w zależności od branży powinny być pokryte tynkami, tapetami, boazerią lub innymi wykładzinami w wykonaniu co najmniej trudno zapalnym.

Rozmieszczenie regałów, szaf, lad - takie, aby przejścia między nimi wynosiły (w części, gdzie pracują sprzedawcy):

- 75cm - dla jednego pracownika (w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się 50 cm).

- 100 cm - w wypadku ruchu dwukierunkowego;

W celu zapewnienia swobodnego ruchu nabywców należy zachować minimalne odległości 5m między stołami sprzedażowymi ustawionymi równolegle, a 3m między stołem pojedynczym i przeciwległą ścianą.

Drogi transportowe - w magazynie sklepowym powinny być zachowane szerokości:

b = a + 30 cm - dla ruchu pieszego jednokierunkowego,

b = 2a + 60 cm - dla ruchu pieszego dwukierunkowego,

gdzie: a - szerokość ładunku niesionego przez pieszego,

b - szerokość drogi transportowej (szerokość drogi transportowej nie może być mniejsza niż 120 cm);

przy czym: a - szerokość środka transportu (wózka),

b - szerokość drogi transportowej.

Oświetlenie naturalne, dzienne, najlepiej górne, za pomocą świetlików, w wypadku oświetlenia bocznego (okna) powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1:8 (to znaczy 1m² okna na 8m² podłogi) w pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi. W innym pomieszczeniu, w którym oświetlenie naturalne jest wymagane ze względu na przeznaczenie - co najmniej 1:12.

Oświetlenie sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju pomieszczenia, i tak:

Sale sprzedaży:

• w całym pomieszczeniu - 200lx (luksów),

• stoły i lady sprzedaży - 300lx,

• wystawiony towar (gabloty, wystawy wewnętrzne) - 500lx;

Wystawy uliczne:

• przy ulicach słabo oświetlonych - 300lx,

• przy ulicach silnie oświetlonych - 750lx;

Małe sklepy w miastach i wsiach:

• całe pomieszczenie sprzedaży - 100lx,

• stoły i lady sprzedaży oraz półki i wystawy - 200lx,

• wystawy uliczne - 200lx;

Magazyny i składy:

• magazyny towarów jednorodnych lub dużych - 20lx,

• magazyny towarów różnych, w których zachodzi konieczność poszukiwania - 50lx,

• magazyny z wysokimi regałami: przejścia - 20lx, stanowiska obsługi - 100lx;

Wentylacja - naturalna lub mechaniczna albo obie łącznie w zależności od potrzeb (w większych sklepach zalecana jest klimatyzacja);

Temperatura - w zależności od rodzaju prac (ciężkości) pomieszczenie sklepu powinno mieć temperaturę w granicach 16-20°C, magazyn 10-18°C w zależności od potrzeb.

Stanowisko pracy

Dla sprzedawcy podstawowym miejscem pracy, w zależności od wielkości placówki handlu detalicznego, będzie sklep z jednym lub wieloma stanowiskami sprzedażnymi, zlokalizowany w obiekcie budowlanym. Przeważnie sklep składa się z lokalu sklepowego, w którym się znajdują podstawowe stanowiska pracy sprzedawców i zaplecza, w którego skład w zależności od wielkości mogą wchodzić:

• pomieszczenie przeznaczone do przyjmowania towarów,

• magazyn,

• chłodnie,

• magazyn opakowań,

• pokój socjalny (miejsce wypoczynku pracowników sklepu),

• szatnia,

• pomieszczenie sanitarne.

Pomieszczenia te, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na:

• pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - jeżeli pracownicy przebywają w nich w ciągu doby dłużej niż 4 godziny,

• pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - jeżeli pracownicy przebywają w nich w ciągu doby od 2 do 4 godzin,

• pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników - jeżeli łączny czas przebywania w nich tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy, bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.

Wyposażenie stanowiska roboczego

Każdy sklep w zależności od wielkości, branży i stosowanej metody obsługi powinien być wyposażony w odpowiednie urządzenia związane z obrotem towarowym. Można rozróżnić:

• wyposażenie trwałe - dźwig, schody ruchome (np. w domach towarowych), komory chłodnicze, urządzenia wentylacyjne, klimatyzacyjne, ogrzewcze i oświetleniowe - stanowiące trwałą część budynku,

• wyposażenie ruchome - meble sprzedażowe (lady, gabloty, regały itp.), urządzenia chłodnicze, miernicze, transportowe i sprzęt pomocniczy.

Mechanizacja czynności transportowych, szczególnie w większych magazynach przysklepowych, pozwala eliminować wysiłek związany z dźwiganiem i przenoszeniem ciężarów. Wysiłek ten można zmniejszyć, używając różnych urządzeń transportowych.

Wyposażenie magazynów i sprzęt pomocniczy

Do wyposażenia magazynu należą takie urządzenia do składowania, jak:

• regały różnych typów (stałe, przesuwne, szufladowe itp.),

• stojaki, służące do składowania różnych materiałów, np. kątowników, blach itp.,

• wieszaki - stałe, przenośne do zawieszania np. zwojów drutu, lin itp.,

• palety - stosowane także jako jednostki ładunkowe,

Sprzęt pomocniczy:

• przyrządy pomiarowe (wagi, miary, suwmiarki, mikrometry, termometry itp.),

• inne przyrządy pomocnicze (pokrowce, taśmy, pasy, drabinki itp.),

• narzędzia pomocnicze (młotki, obcęgi, przecinaki itp.).

Pomiary czynników szkodliwych i uciążliwych

O rozpoczęciu, wznowieniu działalności oraz o każdorazowej zmianie technologii pracodawca zawiadamia właściwego inspektora sanitarnego, który określa decyzją rodzaj badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. Częstotliwość pomiarów jest zależna od wielkości zagrożenia i wynosi:

• co pół roku, jeżeli krotność NDS, NDN jest większa od 1,

• co rok, jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale między 0,5-1,

• co 2 lata, jeżeli krotność NDS, NDN zawiera się w przedziale 0-0,5.

Przygotowanie zawodowe pracownika

Pracownik powinien posiadać:

• ukończone 18 lat,

• instruktaż ogólny z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,

• instruktaż stanowiskowy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,

• szkolenie podstawowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,

• wstępne badanie lekarskie,

• okresowe badanie lekarskie.

Organizacja pracy

Na stanowisku pracy powinny się znajdować instrukcje dotyczące:

• stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;

• obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;

• postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;

• udzielania pierwszej pomocy;

• zasad postępowania w razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne zagrożenia dla pracowników.

Instrukcje powinny określać:

• czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy;

• zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy;

• czynności do wykonania po zakończeniu pracy;

• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.

Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy sprzedawcy

Do najważniejszych zagrożeń zawodowych na danym stanowisku należą:

• wypadki,

• choroby zawodowe,

• awarie.

Poniżej omówiono podstawowe zagrożenia na stanowisku sprzedawcy.

Czynniki niebezpieczne

Do czynników niebezpiecznych należą:

zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi;

zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi;

• ostre elementy narzędzi pomocniczych,

• zły stan techniczny narzędzi pomocniczych,

• wystające ostre elementy regałów, mebli itp.;

zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi:

• praca na drabinach,

• szerokość drogi transportowej w magazynie niedostosowana do środków transportu,

• nieprawidłowe odległości między regałami magazynowymi,

• zastawione drogi magazynowe,

• możliwość upadku magazynowanych elementów na pracownika;

-zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału:

• ciężar niedostosowany do możliwości pracownika i norm, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp.;

zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym:

• niesprawna instalacja elektryczna, brak pomiarów ochrony przeciwporażeniowej,

• posługiwanie się uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.;

-zagrożenie poparzeniem.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe

Do czynników szkodliwych i uciążliwych należą:

czynniki fizyczne: mikroklimat, nieprawidłowe oświetlenie;

czynniki chemiczne: substancje toksyczne (szkodliwe rozpuszczalniki do farb i lakierów - przy magazynowaniu i sprzedaży);

czynniki biologiczne: środki spożywcze (mięso, owoce, herbata itd.), materiały pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (skóry, futra, włókna roślinne itd.);

czynniki psychofizyczne: praca w zmiennych warunkach mikroklimatycznych, obciążenie fizyczne (praca stojąca).

Charakterystyka stanowiska pracy sprzedawcy-kasjera.

Sprzedawca pracuje w sklepie, obsługuje przychodzących klientów indywidualnych. Obsługuje kasę fiskalną i prowadzi rozliczenia finansowe z tym związane. Sprzedawca-kasjer odpowiada za pieniądze uzyskane ze sprzedaży. Pracownik zatrudniony na stanowisku sprzedawcy pracuje w trybie jednozmianowym w godzinach od 9⁰⁰ - 17⁰⁰.

Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku sprzedawcy-kasjera.

Zagrożenie	Źródło zagrożenia (przyczyna)	Możliwe skutki zagrożenia	Środki ochrony przed zagrożeniami
1	2	3	4
Obciążenie psychiczne	Możliwość napadu na sklep	Stres, choroby wrzodowe, nerwice, psychozy	Odpowiedni dobór pracownika, dobra organizacja pracy, wypoczynek, szkolenia specjalistyczne
Upadek na tym samym poziomie lub spadnięcie z drabinki	Poruszanie się w ciasnych pomieszczeniach, schodach, wchodzenie i schodzenie z drabiny w celu pobierania z półek towarów lub układanie ich	Złamanie kończyn, zwichnięcie, potłuczenie	Odpowiednie obuwie, zachowanie ostrożności
Uderzenie o nieruchome przedmioty	Przemieszczanie się w ciasnych pomieszczeniach, pomiędzy regałami	Zwichnięcie, potłuczenia	Zachowanie ostrożności
Postrzał	Napad, przetrzymywanie pieniędzy z utargu	Śmierć, kalectwo, zranienia	Używanie ochron indywidualnych, przestrzeganie instrukcji
Pobicie	Napad, przetrzymywanie pieniędzy z utargu	Zranienia, złamania	Przestrzeganie procedur i instrukcji zachowania ostrożności
Poparzenie chemiczne	Napad, oblanie substancjami żrącymi	Uraz oczu, uszkodzenie skóry	Zachowanie środków ostrożności. Przestrzeganie procedur i instrukcji

Karta informacji o ryzyku zawodowym pracownika na stanowisku sprzedawcy .

Zagrożenie	Źródło zagrożenia (przyczyna)		Możliwe skutki zagrożenia		Środki ochrony przed zagrożeniami
1	2		3		4
Obciążenie psychiczne	S= 3	Ciężkie szkody	P=3	Doraźne wydarzenie zdarzające się raz w roku	W=9	Ryzyko akceptowalne po ocenie
Upadek na tym samym poziomie lub spadnięcie z drabinki	S=2	Lekkie obrażenia	P=3	Doraźne wydarzenie zdarzające się raz w roku	W=6	Ryzyko akceptowalne po ocenie
Uderzenie o nieruchome przedmioty	S=2	Lekkie obrażenia	P=3	Doraźne wydarzenie zdarzające się raz w roku	W=6	Ryzyko akceptowalne po ocenie
Postrzał	S=4	Pojedyńcze wypadki śmiertelne	P=2	Mało prawdopodobne , zdarzające się raz na 20 lat	W=8	Ryzyko akceptowalne po ocenie
Pobicie	S=3	Ciężkie szkody	P=2	Mało prawdopodobne zdarzające się raz na 10 lat	W=6	Ryzyko akceptowalne po ocenie
Poparzenie chemiczne	S=3	Ciężkie szkody	P=2	Mało prawdopodobne zdarzające się raz na 10 lat	W=6	Ryzyko akceptowalne po ocenie

Wartość ryzyka

Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonany metodą PHA.

W metodzie PHA ryzyko określa się wskaźnikiem W=S x P

gdzie:

S - stopień szkód

P - prawdopodobieństwo szkód

Uwagi:

Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze środowiskiem pracy szacując stopień szkód zagrożenia przyjmuje się możliwie największe skutki. W szacowaniu prawdopodobieństwa skutków należy wziąć pod uwagę jakie miały miejsce w przeszłości zachowania pracownika itp.

6

---