ORGANIZACJA ŚRODOWISKA MATERIALNEGO I ADAPTACJA CHOREGO DO WARUNKÓW SZPITALNYCH

Czynniki wpływające na atmosferę wokół chorego:

• Czynniki fizyczne oddziału, Organizacja pracy, Osobowość poszczególnych pracowników

• Stosunki panujące między personelem

• Sposób wykonywania czynności przy chorym przez personel leczący i pielęgnujący.

„Piękny, nowy budynek nie tworzy dobrego szpitala - dobry szpital tworzą ludzie w tym budynku”
Susan Ulshafer,

• na stan zdrowia pacjenta oraz tempo jego powrotu do zdrowia ma wpływ nie tylko efektywność przeprowadzanych procedur medycznych, ale także środowisko, w którym on przebywa.

• Poczucie odosobnienia, ograniczenie kontaktów z bliskimi i „normalnym” życiem poza murami szpitala oddziaływuje w niekorzystny sposób na stan psychiczny pacjentów.

• Atmosfera ma ogromny wpływ na tworzenie prawidłowego środowiska terapeutycznego, które sprzyja dokonywaniu się pozytywnych przemian w samym pacjencie przyspieszając jego powrót do zdrowia.

Sposoby projektowania przestrzeni i organizacji funkcjonowania środowiska obiektów służby zdrowia w znaczący sposób mogą wpłynąć na:

• Redukcję odczuwanych przez pacjentów napięć nerwowych, stresu,

• Poprawę medycznych wyników procesów terapeutycznych,

• Podniesienie efektywności procesu opieki nad chorym,

• Redukcję odczuwanych przez personel napięć nerwowych, zmęczenia i stresu,

• Redukcję kosztów opieki medycznej (Ulrich, Zimring, 2004)

Redukcja odczuwanego przez pacjentów stresu przekłada się m.in. na takie efekty kliniczne jak:

• Przyspieszenie powrotu do zdrowia, a tym samym skrócenie wymaganego okresu hospitalizacji,

• Zmniejszenie ilości komplikacji (np. pooperacyjnych),

• łagodzenie odczuwanego bólu, z czym związane jest zmniejszenie ilości i częstotliwości podawanych leków przeciwbólowych

(Lawson, 2002)

Różnice pomiędzy modernistycznym i terapeutycznym podejściem do obiektów służby zdrowia····· Piotr Szafranowicz

Zapewnienia pro-terapeutycznych warunków pobytu pacjenta w szpitalu polegają na:

• podniesieniu komfortu pobytu pacjenta w szpitalu,

• zapewnieniu odpowiedniego stopnia ochrony prywatności,

• zmniejszeniu wpływu czynników powodujących poczucie izolacji od świata zewnętrznego, czyli otwarcie sposobu funkcjonowania szpitala na zwiększony udział rodziny i osób bliskich w opiece nad chorym.

Efekty działań pielęgnacyjnych i leczniczych, stan psychiczny oraz komfort pacjenta przebywającego w szpitalu uzależnione są w dużym stopniu od otoczenia ludzkiego i materialnego.

Otoczenie ludzkie tworzą osoby, z którymi pacjent wchodzi w relacje interpersonalne w czasie pobytu w szpitalu, tj. zespół opiekuńczo- terapeutyczny, inni pacjenci, rodzina, przyjaciele.

Środowisko materialne stanowią pomieszczenia szpitalne oraz elementy wyposażenia i sprzętu swoistego dla tego rodzaju instytucji. Środowisko to dzieli się na bliższe i dalsze dla pacjenta.

Ogólne wytyczne urządzenia i wyposażenia pomieszczeń szpitalnych reguluje ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą

OTOCZENIE BLIŻSZE PACJENTA

• Łóżko wraz ze stałymi elementami składowymi tj. materac, pościel, bielizna pościelowa,

• Szafka przyłóżkowa, krzesło, stołek, parawan

Łóżko chorego

Łóżka szpitalne nazywane są rehabilitacyjnymi. W zależności od budowy i wyposażenia można je podzielić na:

• Łóżka przeznaczone do ogólnej pielęgnacji i leczenia- podstawowe wyposażenie sal chorych.

• Łóżka przeznaczone do pielęgnowania, leczenia, rekonwalescencji i rehabilitacji- wyposażenie oddziałów rehabilitacyjnych i ortopedycznych

• Łóżka przeznaczone do pielęgnacji i leczenia pacjentów na oddziałach intensywnej opieki, kardiologicznych, neurochirurgicznych

Stałe wyposażenie łóżka

• Materac- wskazane są materace przeciwodleżynowe, Pościel,Bielizna pościelowa

Inne czynniki

• Wygląd pokoju, Mikroklimat, Temperatura powietrza, Wilgotność powietrza, Ruch powietrza (wietrzenie sal), Oświetlenie sal, Kolorystyka sal

Chromoterapia

To inaczej leczenie kolorem.
Cztery tysiące lat temu odkryto, że barwy wpływają na nasze życie i zdrowie.
Chromoterapia, była znana i praktykowana już w starożytności. Popularna była zarówno w starożytnych Chinach, Indiach jak i Egipcie.
Przez wieki używano wiedzę o kolorach, do przywracania nimi równowagi i harmonii w organizmie człowieka i otoczeniu.

Każda barwa wywiera inny wpływ na nasz umysł i ciało.

Oddziaływanie kolorów na organizm człowieka

Czerwony- wspomaga krążenie krwi, dążenia twórcze i procesy rozmnażania. Używany do leczenia anemii, przeziębień, kłopotów z krążeniem, zwalcza ospałość.

Pomarańczowy- przynosi ulgę w schorzeniach psychicznych, uwalnia od napięć, polecany dla ludzi apatycznych i depresyjnych. Jaskrawy ułatwia wstawanie. Przyspiesza trawienie, w dużej dawce może skłaniać do obżarstwa. Stosowany w chorobach nerek, bronchicie, cholerze.
Żółty- wpływa wzmacniająco na system nerwowy i stymuluje pracę wątroby i jelit. Pomaga w leczeniu cukrzycy, zaparć, chorób wątroby. Polecany dla osób mających kłopoty z nauką.
Zielony- działa dobroczynnie na układ nerwowy, serce i układ krążenia. Obniża ciśnienie krwi i uspokaja.

• Niebieski- daje wyciszenie i spokój. Uspakaja system nerwowy, pomaga w zmniejszeniu niepokoju, stresu, bezsensowności i nerwowości. Działa terapeutycznie na wszelkie formy infekcji organizmu, pomaga zwalczyć gorączkę, podrażnienia skóry. Używany do leczenia epilepsji, żółtaczki, chorób dziecięcych.

• Fiolet- osiąga szczytowe możliwości uzdrawiające, łącząc energię czerwieni z duchowym wpływem leczniczym błękitu, przynosi regenerację, pobudza szczególnie mocno system nerwowy, pomagając uaktywnić leczenie uszkodzeń mózgu. Używany do leczenia reumatyzmu, neuralgii, chorób pęcherza moczowego, nerek.

• Oranż- przynosi ulgę w zaburzeniach umysłowych, oczyszcza emocjonalnie, działa stabilizująco na zaburzenia nerwowe. Stosowany do leczenia paraliżu, astmy i chorób płuc.

Adaptacja do warunków szpitalnych

Pobyt chorego w szpitalu dzieli się na okresy:

• I Adaptowanie się do środowiska

• II Zaadaptowanie się do środowiska (identyfikacja)

• III Przygotowanie do readaptacji w środowisku domowym lub innym

Okres adaptowania się chorego do środowiska

Na ten okres przypada:

• Poznanie stanu psychicznego i fizycznego chorego przez personel leczący i pielęgnujący

• Postawienie rozpoznania

• Ustalenie leczenia

Może się zdarzyć, że chory zaadaptuje się do warunków szpitalnych bardzo szybko, przed postawieniem rozpoznania lub nie jest jeszcze przystosowany do nowego środowiska wtedy, kiedy leczenie rozpoczyna się albo nawet kończy.

Okres czasu przypadający na przystosowanie się do środowiska szpitalnego zależy od następujących czynników:

• Warunków, z jakich chory przyszedł do szpitala i jakie stawia mu nowe środowisko

• Stanu chorego

• Reakcji na chorobę i hospitalizację

Wszystkie te czynniki zazębiają się, ściśle potęgując lub łagodząc zachwianą równowagę pacjenta. Trudno jest też wyliczyć wszystkie możliwe momenty, które w decydujący sposób mogą zmienić psychikę człowieka chorego.

Zależność od środowiska domowego i szpitalnego-

Im lepsze warunki chory miał w domu, tym na ogół gorzej będzie się adaptował do warunków w szpitalu. Im bardziej choremu będzie odpowiadało to, co go otacza w szpitalu, tym prędzej nastąpi przystosowanie.

Zależność od stanu chorego-

Pacjent, którego zmiany chorobowe pozbawiły możliwości samodzielnego zaspokajania codziennych potrzeb- a będzie je miał zaspokajane w szpitalu- powinien w nim czuć odprężenie i przystosować się szybciej. Odwrotna sytuacja nastąpi, kiedy przy pełnej zależności od otoczenia nie będzie mógł w każdej chwili liczyć na jego pomoc.

Zależność od reakcji na chorobę i hospitalizację-

Bardzo trudno adaptują się do warunków szpitalnych ludzie, którym choroba i hospitalizacja przekreśliły bieżące lub przyszłe plany życiowe. Odczuwają wewnętrzne opory, podświadomie przerzucają na szpital część winy i nastawiają się do niego negatywnie.

Z kolei ludzie, których schorzenie wytrącało przez długi okres życia z normalnego w nim uczestnictwa, w czasie hospitalizacji wierzą, że szpital swą działalnością umożliwi im w przyszłości korzystanie z pełni życia- przebywają w nim chętnie i adoptują się szybko.

Znaczenie przystosowania do środowiska szpitalnego

Jeśli przystosowanie się do warunków szpitalnych nie jest właściwe do choroby podstawowej może dołączyć się jeszcze choroba adaptacyjna (stres), utrudniająca w dużym stopniu postępy w leczeniu.

Stres

W terminologii medycznej, jest zaburzeniem homeostazy spowodowanym czynnikiem fizycznym lub psychologicznym. Czynnikami powodującymi stres mogą być czynniki:

• umysłowe, fizjologiczne, anatomiczne lub fizyczne.

Niespecyficzna odpowiedź organizmu na jakikolwiek długo trwający bodziec nazwa się zespołem ogólnej adaptacji, który dzieli się na trzy fazy:

• „Alarm” - pierwsza odpowiedź na działanie stresora. Organizm znajduje się pod wpływem podwyższonej aktywności sympatycznego układu nerwowego i uwolnionych, zwiększonych ilości katecholamin oraz kortykosteroidów. Faza ta charakteryzuje się przewagą procesów katabolicznych w organizmie.

• „Opór” lub „adaptacja”, - jeśli kontakt ze stresorem przedłuża się, organizm reaguje na to wzmożonym oporem. Procesy anaboliczne przeważają nad katabolizmem i organizm staje się coraz bardziej odporny na stresor. Jeśli w tym stadium nie zostanie przywrócona homeostaza, rozwijają się tzw. choroby adaptacyjne. Homeostaza oznacza sumę procesów, dzięki którym organizm utrzymuje się w stanie dynamicznej równowagi;

• „Wyczerpanie” - przedłużający się atak stresora sprawia, że opór powstający podczas drugiej fazy słabnie. Organizm nie jest już w stanie dłużej opierać się stresorowi i zaczyna chorować

Pomoc choremu w przystosowaniu się do warunków szpitalnych

Duże znaczenie dla przystosowania się chorego ma:

• Pierwsze wrażenie chorego, jakie odniósł

• Kontakty z personelem

• Zainteresowanie się chorym, jego samopoczuciem, potrzebami i sprawami

• Zorientowanie chorego w środowisku oddziału

• Wyjaśnienie konieczności hospitalizacji i wskazanie jej celu

Poznanie stanu fizycznego i psychicznego pacjenta

Należy uwzględnić czynniki:

• Socjologiczne (pochodzenie środowiskowe, zawód, wykształcenie)

• Psychiczne (wrażliwość, uczuciowość)

• Biologiczne (rozwój fizyczny, sprawność procesów biologicznych)

Postawienie rozpoznania i ustalenie leczenia

Dla chorego kończy się okres największej niepewności, wchodzi on w okres pewnej stabilizacji. Ustalenie rozpoznania i leczenia daje początek właściwemu, systematycznemu leczeniu i nadzieje na poprawę stanu zdrowia.

Okres zaadoptowania się chorego do środowiska

Zapoznanie się personelu szpitalnego ze stanem fizycznym i psychicznym chorego pozwala na obranie najlepszej metody przyjścia mu z pomocą. Odpowiednie oddziaływanie personelu na pacjenta daje możliwość uzyskania jego współpracy w walce o szybszy powrót do zdrowia. Pacjent jest wciąż ośrodkiem zainteresowania ze strony personelu, który sprawdza wyniki leczenia, szuka sposobów najszybszej poprawy jego stanu.

Najczęściej leczenie jest skuteczne, chory wraca do zdrowia w związku, z czym jego samopoczucie poprawia się z dnia na dzień.

Okres przygotowania chorego do adaptacji w środowisku domowym

• Kontrola czy chory będzie samowystarczalny po wyjściu ze szpitala

• Ewentualnie, w razie potrzeby uczyć do nowego trybu życia

• Jeśli chory wraca do nowego środowiska należy go do niego pozytywnie nastawić

• Przygotowanie środowiska na powrót rekonwalescenta

• Zaspakajać wszystkie potrzeby pacjenta podczas jego pobytu w szpitalu

3

---