Dzieci bez opieki wywodzą się z różnych typów środowisk. Mogą być pochodną

problemów rodzin dotkniętych bezrobociem i narastających wewnątrzrodzinnych

konfliktów , na skutek niemożności zaspokojenia potrzeb członków rodziny i

zagrażającej wizji braku nadziei na poprawę sytuacji . Życie w biedzie nie może

zaoferować dziecku wizji bezpiecznej przyszłości ani teraźniejszości, kiedy

podstawowym problemem rodziny jest troska o przeżycie. Chęć doświadczenia

zaspokojenia nie tylko potrzeb biologicznych ale satysfakcji z posiadania czegoś

ważnego i własnego , doświadczania wymiany i wpływu jest zdecydowanie

utrudnione w sytuacji niedostatku. To równie przemoc czy alkoholizm przyczyniają się do asymilacji dziecka do życia ulicznego , gdy atmosfera życia rodzinnego nie sprzyja a wręcz niesie zagrożenie fizycznej i psychicznej egzystencji dziecka.

Współczesny wymiar troski o lepszy byt, manifestujący się wielogodzinną

absorbującą rodzica pracą zawodową , przy równoczesnym braku uwagi na

dziecko , równie stanowią czynnik warunkujący zaistnienie życia ulicznego w

biografii dziecka , jako elementarnego źródła wypełniania jego wewnętrznej pustki

Pojęcie dzieci ulicy pojawia się w piśmiennictwie już na początku ubiegłego stulecia. Określano nim wówczas dzieci głodne, żebrzące, włóczące się, bezdomne, sieroty wojenne, dzieci z rodzin żyjących w biedzie. Również dzisiaj problem dzieci ulicy obecny jest zarówno w Europie, jak i Ameryce, Azji, Afryce - prawie wszędzie na świecie. Według danych szacunkowych Rady Europy liczba dzieci ulicy na całym świecie sięga 100 mln. Coraz więcej organizacji zajmuje się pomocą dzieciom ulicy. Jednocześnie nie można podać jednolitego dla wszystkich regionów określenia tego zjawiska.

Dzieciom ulicy w Polsce i na świecie poświęcona jest także praca "Dzieci ulicy. Problemy. Profilaktyka. Resocjalizacja" pod red. Grażyny Olszewskiej-Baki wydana w Białymstoku w roku 2000. W opublikowanych dyskusjach podkreśla się, że precyzyjne określenie pojęcia dzieci ulicy jest bardzo trudne, często odnosi się je do pojęć pokrewnych jak dzieci zaniedbane, dzieci działające przestępczo, nieudacznicy szkolni, uciekinierzy, bandy uliczne, punki, młodzi stosujący przemoc, młodzież zagrożona narkomanią i inne.

Definicja problemu „dzieci ulicy” współcześnie nie jest jednoznacznie sprecyzowana , ponieważ wpływ na ujmowanie zjawiska ma różnorodność życia społeczno-kulturowego, która z różnych perspektyw charakteryzuje opisywaną kwestię.

Za dzieci ulicy uznaje się osoby poniżej 18 roku życia , które przez krótszy

lub dłuższy czas żyją w środowisku ulicznym, głównie miejskim (Meyer ,2004)

Z kolei Rada Europy w Strasburgu(Brandes;Specht,2000) zredagowała następujące określenie problemu:

„Dzieci ulicy” to dzieci poniżej 18 roku życia , które przez krótszy lub dłuższy czas żyją w środowisku ulicznym,(…) żyją i przenoszą się z miejsca na miejsce,

nawiązują kontakty z grupą rówieśniczą lub innymi grupami na ulicy. Oficjalnym adresem tych dzieci jest adres rodziców, lub jakiejś instytucji socjalnej (pomocy wychowawczej, poradni psychiatrycznej dla młodzieży i In.).

Wysoce znamiennym jest przy tym to , że z dorosłymi , rodzicami oraz

przedstawicielami szkół i instytucji pomocowych , dzieci te mają jedynie słaby lub żaden kontakt.

Belgijska fundacja Króla Boudouina w Brukseli (Kołodziejczyk,2000) , na

potrzeby programu Street Children / Children on the Streets , sformułowała

następującą definicję :

Termin „dzieci ulicy” jest używany dla określenia dzieci i młodzieży poniżej

18 roku życia , które mieszkają i pracują na ulicy, w otoczeniu opuszczonych

budynków czy na terenach poprzemysłowych , w krajach rozwijających się ,

podobnie jak w krajach przeżywających okres przemian ustrojowych .

Większość z tych dzieci pochodzi z rodzin żyjących w skrajnym ubóstwie.

„Dziecko ulicy” to równie (Segiet,2005) sytuacja, kiedy funkcję rodziny

przejmuje ulica. Więc jest to każda dziewczyna lub chłopiec, dla którego ulica stała się zwykłym miejscem pobytu i/lub źródłem utrzymania, które są niedostatecznie chronione i nadzorowane lub kierowane przez odpowiedzialną osobę dorosłą (za Kowalak,1998 w: Segiet,2005).

Cechą charakterystyczną definiowanego zjawiska jest brak opieki i nadzoru

rodzicielskiego, pozwalającego dzieciom na bezpieczne wzrastanie w domu

rodzinnym, lub innym bezpiecznych dla nich miejscu.

W literaturze wyróżnia się różne kategorie dzieci ulicy. W artykule

Anny Staszewskiej (Niebieska Linia1/24/2003) autorka wymienia następujące grupy

dzieci:

street working children /dzieci które pracują na ulicy , ale utrzymują kontakt z

rodziną i zazwyczaj wracają tam na noc;

street living children /dzieci , które mieszkają i pracują na ulicy i prawie nie

utrzymują kontaktu z rodziną ;

children at risk /dzieci, których warunki życia dalekie są od postanowień Konwencji o Prawach dziecka; ciężko pracują lub przebywają w więzieniach.

W polskiej rzeczywistości społecznej sytuację dzieci ulicy precyzuje m.in.

Kowalak T.,( Segiet,2005) wyróżniając cztery grupy charakteryzujące omawiany

problem:

- dzieci pracujące na ulicy , mające kontakt i oparcie w rodzinie

(utrzymujące rodzinę)

- dzieci tzw.: „niezależni pracownicy uliczni”, nie mające kontaktu z rodziną

- dzieci, młodociani przestępcy

- dzieci członkowie bezdomnych rodzin

Do wyżej wymienionych można równie dodać (Segiet,2005) kategorię dzieci

„bezdomnych emocjonalnie”, czyli odrzuconych psychicznie, samotnych wśród

bliskich, pozbawionych ciepła i akceptacji.

Proponowane jest równie rozróżnienie kategorii „dzieci ulicy” i „dzieci na ulicy”

(Kołodziejczyk,2000). „Dzieci ulicy” to dzieci mieszkające na ulicy a „dzieci na ulicy” to przebywające na ulicy podczas godzin szkolnych.

Innym rozróżnieniem kategoryzującym charakterystykę „dzieci ulicy” , jest

postrzeganie ich przez osoby zajmujące się zawodowo opieką i wychowaniem dzieci.

Z uwagi na głębokie zaburzenia* w społecznym i emocjonalnym funkcjonowaniu

dzieci , spowodowanym zaniedbaniem i deprywacją ich potrzeb , które skutkują ich

społecznym nieprzystosowaniem, wyróżnia się następujące zaobserwowane

negatywne wzory zachowań dzieci , (Staszewska,2003):

-wojownik: łatwo można go poznać po sposobie poruszania się, chodzi

usztywniony, z wypięta do przodu klatką piersiową, jak ktoś kto musi być gotowy do odpierania ataku

-hiena: z jednej strony jest potulna, nieśmiała, ciągle potakuje, ze wszystkim się

zgadza, z drugiej zaś jest zimna i pozbawiona skrupułów. Łasi się do silniejszych,

niszczy słabszych.

Cechy „dzieci ulicy „ w Polsce

Grażyna Olszewska - Baka i Lesław Pytka (2000) dokonują symptomatologicznej

specyfikacji polskich dzieci , które spełniają następujące kryteria:

-opuszczone bądź odrzucone emocjonalnie , psychicznie i społecznie przez swoich

rodziców

-pozbawione opieki i możliwości zaspokojenia potrzeb rozwojowych w środowisku

rodzinnym

-zaniedbane wychowawczo i socjalizacyjnie

-pochodzące z rodziny dysfunkcjonalnej(…)

-zidentyfikowane z podkulturą destruktywną grupy rówieśniczej, w której przebywają

-manifestujące zachowania antyspołeczne i pozostające w konflikcie z rolami

społecznymi (dziecka, ucznia)

-poddawane przemocy, wykorzystywane destruktywnie

-pozainstytucjonalne , nie przebywające w żadnej placówce

edukacyjno-opiekuńczej na stałe,

-nie realizujące obowiązku szkolnego

-dziecko ,którego ośrodkiem życia i samorealizacji stają się miejsca niekontrolowane

przez dorosłych (parki ,ulice , piwnice itp.)oraz destruktywny sposób

funkcjonowania: żebractwo , kradzieże , wymuszanie , wałęsanie , uzależnienia ,

agresja grupowa, napady itp.

także

-dzieci ze względu na szczególny temperament i cechy osobowości, które chcą być

niezależne, poza kontrolą dorosłych , lubią stymulację i chcą doświadczyć przygody.

Innym wyróżnikiem opisującym polski problem jest publikacja

Raport 2000 , Program Dzieci Ulicy, w którym czytamy ,że problematyka dzieci

ulicy jest trudna do skategoryzowania , ale na potrzeby Programu grono specjalistów opracowało definicję tej grupy . Według przyjętych w Programie założeń „dzieci ulicy” są to osoby spełniające następujące kryteria:

- są bezdomne emocjonalnie / ich rodzice nie mają dla nich czasu/

- mają problemy z nauką

- są maltretowane i bite

- uciekają z domów i instytucji opiekuńczych

- używają narkotyków i alkoholu

- popełniają drobne przestępstwa, kradną

- prostytuują się

- na ulicy znajdują to, czego nie daje im dom i szkoła

- ulicę traktują jako miejsce nawiązywania kontaktów, pracy, zabawy

Tomasz Kołodziejczyk (2000) w prezentowanych założeniach

Programu Street Children , scharakteryzował zjawisko, wskazując na następujące

cechy polskiego problemu.

Dzieci ulicy to :

-dzieci Cyganów rumuńskich mieszkających w Polsce, jedyna kategoria, która mieści się w wąskiej definicji dzieci żyjących i mieszkających na ulicy (lub wybudowanych przez siebie slumsach na obrzeżach miast)

-młodzi ludzie obojga płci prostytuujący się

-dzieci uciekające z domów rodzinnych

-dzieci nie spełniające obowiązku szkolnego

-uciekinierzy z placówek opieki oraz dzieci i młodzie skierowana do placówek, ale

pozostająca bez opieki z powodu braku miejsc

-dzieci pracujące na ulicach ( żebractwo , włamania)

-dzieci i młodzie spędzający większość swojego czasu na ulicy, ponieważ ich domy nie są dla nich bezpieczne

W literaturze opisuje się dwa rodzaje czynników kwalifikujących dzieci do

znalezienia się w sytuacji bez nadzoru odpowiedzialnego dorosłego.

Czynnik push , który jest definiowany przez sytuacje konfliktowe i inne zawiłe

problemy życiowe , będące podstawą do nie spełniania opieki nad dzieckiem , oraz

czynnik pull , rozumiany jako atrakcje , które życie uliczne może dostarczyć młodym osobom (Meyer,2004).

Tutaj dodaje ci te twoje linki do tych artykułów co miałaś wydrukowane

http://kobieta.gazeta.pl/poradnik-domowy/1,63125,2737176.html

2

---