33.

Węzły chłonne leżą w przebiegu naczyń limfatycznych i pełnia funkcję biologicznych filtrów przepływającej chłonki. Są miejscem powstawania limfocytów. Biora udział w recyrkulacji limfocytów i produkują przeciwciała. Likwidują drobnoustroje stanowią ważny element układu immunologicznego.

Węzły chłonne są otoczone torebką łącznotkankową, pod nią zaś znajduje się zatoka brzeżna. Miąższ węzła cłonnego tworzy tkanka łączna siateczkowata , w której znajdują sie makrofagi, plazmocyty, k-ki prezentujące antygen.Wyrózniamy : korę i rdzeń węzła .

a)Kora węzla - leży obwodowo w węźle chłonnym. Poszczególne struktury oddzielone są od siebie beleczkami promienistymi (na rycinie oznaczone trabeculae). Wzdłuż nich leżą zatoki promieniste. W korze wyróżnia się trzy warstwy:

0. warstwa zewnętrzna - z większą ilością limfocytów. W warstwie tej powstają grudki limfatyczne podczas odpowiedzi immunologicznej.

1. warstwa pośrednia i głęboka - nazywana także łącznie strefą przykorową (parakortkalną) posiada słabiej rozbudowaną tkankę limfatyczną. Ze względu na przewagę limfocytów T obszar ten nazywany jest obszarem grasiczozależnym.

b)Rdzeń węzła - położony jest wewnętrznie do kory. Składa się on z nieregularnie przebiegających beleczek rdzennych, odchodzących od beleczek promienistych kory oraz biegnących wzdłuż nich zatok rdzennych. Trzecią strukturą są sznury rdzenne - tam znajdują się plazmocyty produkujące immunoglobuliny w odpowiedzi na antygeny. Obszar ten nazywany jest strefą grasiczoniezależną.

35.

Gruczoły dokrewne( grandulae endocrine) nie mają przewodów wyprowadzających, ich wydzielina przedostaje się do krwi ( hemokrynia) albo do płynu tkankowego( parakrynia i autokrynia).

36.

Układ podwzgórze-przysadka mózgowa-gruczoły obwodowe.

Tworzą one układ trójkątny, w którym dokonuje się stała wymiana informacji zgodnie z zasadą ujemnego sprzężenia zwrotnego. Bez dodatkowych wpływów zewnętrznych poziom hormonów produkowanych w obrębie danego trójkąta utrzymywałby się na stałym poziomie (homeostaza). Podwzgórze stanowi wierzchołek trójkąta, łączący bezpośrednio biochemiczny kanał łączności z kanałami nerwowymi.

37.

Komórki dokrewne płata przedniego produkują i wydzielają hormony o charakterze białek lub glikoproteidów. Mają dobrze rozwiniętą szorstką siateczkę śródplazmatyczną, aparat Golgiego i liczne ziarna wydzielnicze. Wyróżnia się 5 typów komórek:

Nazwa	Barwliwość	Wydzielane hormony (najważniejsze)
somatotrofy	kwasochłonne	hormon wzrostu (GH)
mammotrofy	kwasochłonne	prolaktyna (PRL)
kortykotrofy	zasadochłonne	kortykotropina (ACTH)
tyreotrofy	zasadochłonne	tyreotropina (TSH)
gonadotrofy	zasadochłonne	folitropina (FSH) i lutropina (LH)

Hormony produkowane przez zasadochłonne komórki płata przedniego pobudzają aktywność innych gruczołów dokrewnych (kory nadnerczy, tarczycy i komórek dokrewnych w gonadach).

Płat tylny przysadki zbudowany jest z (1) aksonów komórek neurosekretorycznych podwzgórza, (2) komórek glejowych (odmiany astrocytów) – pituicytów i (3) licznych naczyń włosowatych. Zarówno zakończenia nerwowe jak i pituicyty mają kontakt ze ścianą naczyń włosowatych. Z zakończeń aksonów uwalniane są tu do krwi dwa hormony: oksytocyna (wywołuje porodowe skurcze macicy) i hormon antydiuretyczny (wazopresyna, ADH - powoduje zagęszczanie moczu w nerkach), a pituicyty kontrolują ten proces.

38.

Kora nadnerczy produkuje hormony steroidowe – pochodne cholesterolu, o charakterze lipidowym

-

Nazwa warstwy	Układ komórek	Produkowane hormony
warstwa kłębkowata	owalne gniazda, kłębki	mineralokortykosterydy (aldosteron + deoksykortykosteron)
warstwa pasmowata	równoległe sznury	glikokortykosterydy (kortyzol + kortykosteron )
warstwa siatkowata	nieregularny	androgeny nadnerczowe - dehydroepiandrosteron

Rdzeń nadnerczy zbudowany jest z nieregularnie ułożonych komórek chromochłonnych, które produkują dwa niskocząsteczkowe hormony, należące do grupy tzw. amin biogennych adrenalinę i noradrenalinę

39.

Przewód pokarmowy zbudowany z:

0. jama ustna/jama gębowa

1. gardziel

2. gardło

3. przełyk

4. żołądek

5. jelito cienkie

6. dwunastnica

7. jelito czcze

8. jelito kręte

9. jelito grube

10. jelito ślepe

11. okrężnica

12. odbytnica

13. odbyt

Róznice w budowie :

- nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący występuje od jamy ustnej do przełyku, a nabłonek jednowarstwowy walcowaty od żołądka do jelita grubego.

- obecnośc kosmków typowa dla poszczególnych odcinków przewodu pok. , szczegolnie jelita.

- obecność w obrębie jelita cienkiego - grudek chłonnych i k-ek plazmatycznych.

- błona podsluzowa szczególnie dobrze rozwinieta w dwunastnicy

- w żołądku wystepują trzy warstwy k-ek miesniowych gladkich

- w górnej czesci przelyku i odbycie blona miesniowa utworzona z wlokien miesnioeych poprzecznie prazkowanych

41.

Hepatocyt

Hepatocyt jest wieloboczną komórką, która ze względu na rozmaitość pełnionych funkcji jest szczególnie bogata we wszystkie organelle. Hepatocyt ma dwa bieguny:

- biegun naczyniowy, sąsiadujący ze ścianą zatoki wątrobowej, którego powierzchnia pokryta jest mikrokosmkami - z krwi hepatocyt pobiera produkty trawienia i do krwi wydziela większość wytworzonych przez siebie substancji;

- biegun kanalikowy (żółciowy), na styku z sąsiednim hepatocytem. W tym miejscu błony komórkowe obu hepatocytów tworzą symetryczne wpuklenia uszczelnione połączeniami międzykomórkowymi – powstaje w ten sposób kanalik żółciowy, pierwszy odcinek dróg żółciowych. Składniki żółci wydzielane są przez hepatocyt bezpośrednio do kanalika.

Hepatocyt produkuje białka osocza (z wyjątkiem immunoglobulin), lipoproteidy, cholesterol i jego pochodne – kwasy i barwniki żółciowe wchodzące w skład żółci, reguluje poziom glukozy poprzez syntezę lub rozkład glikogenu, a także unieczynnia trucizny i leki.

Gronko wątrobowe

Składa się z trzech stref:

-strefa 1- w k-kach tej strefy jest dużo enzymów oddechowych biorących udział w glikoneogenezie i przemianie białek.Strefa ta odpowiada za regenerację i syntezę białek.

-strefa 2- ma charakter przejsciowy

-strefa 3- odpowiedzialna za magazynowanie glikogenu i lipidów oraz tworzenie żółci.

Zatoki wątrobowe

Ze ścianą zatoki związane są dwa typy komórek:

- na wewnętrznej powierzchni śródbłonka umocowane są dość liczne makrofagi (komórki Browicza-Kupffera), wychwytujące z krwi drobnoustroje, które mogłyby się tu przedostać z przewodu pokarmowego, a niekiedy również fagocytujące stare erytrocyty;

- na zewnętrznej powierzchni znajdują się lipocyty magazynujące lipidy i witaminę A.

42.

Egzotrzustka

Złożona z pęcherzyków trzustki tworzących zraziki. Każdy pęcherzyk ma własny przewód wyprowadzający, uchodzący do przewodu głównego otwierającego się do światła dwunastnicy. Nabłonek wyscielajacy przewody produkuje silnie zasadowy płyn, który zobojętnia kwaśną treść pokarmową.

K-ki pęcherzyków trzustkowych zawierają ziarna zymogenu - zawierające zsyntetyzowane proenzymy, które wydzielają na drodze egzocytozy: prekursory enzymów proteolitycznych ( trypsynogen, chemotrypsynogen, proelastaza) ; enzymy lipolityczne ( lipaza , fospolipaza ) ; enzym trawjiący weglowodany i kwasy nukleionowe.

Endotrzustka ( składa się z małych skupisk k-ek tzw. wyspy Langerhansa.

Komórki wchodzące w skład wysp trzustkowych:

0. komórki B (β) - produkują insulinę,

1. komórki A (α) - produkują glukagon,

2. komórki D (δ) - produkują somatostatynę,

3. komórki PP - produkują polipeptyd trzustkowy

43.

Nefron - podstawowa jednostka strukturalno-funkcjonalna nerki. Ślepo zakończony kanalik nabłonkowy , składa się z :

(1) ciałka nerkowego - ( kłebuszka naczyniowego + torebki Bowmana ) Kłębuszki stanowią sieć drobnych naczyń włosowatych otoczonych torebką Bowmana, do której następuje przesączanie tzw. moczu pierwotnego (około 180 l na dobę). Ciałko nerkowe składa się z : nabłonka blaszki sciennej , nabłonka blaszki trzewnej , błony podstawnej , k-ki śródbłonka naczyn włosowatych, k-ki mezangium sródkłebuszkowego.

(2) kanalika krętego I-rzędu- przedłużenie blaszki sciennej torebki kłebuszka. Wyscielona nabłonkiem jednowarstwowym szesciennym. Powierzchnia k-ek nabłonka wyposazona w mikrokosmki zwiekszajace powierzchnie wchłaniania.

(3) pętli nefronu -składa się z ramienia zstępującego i wstępującego (które w odróżnieniu od kanalika bliższego i dalszego znajdują się w części rdzeniowej nerki).

wysciela go nabłonek jednowarstwowy płaski, lezacy na grubej błonie podstawnej.

(4) kanalika krętego II-rzędu - zredukowana liczba mikrokosmków , znacznie krótszy i mniej kręty

44.

Istnieją cztery poziomy regulacji cyklu płciowego.

Najwyższym jest kora mózgowa i ośrodki podkorowe,drugi z kolei poziom stanowi układ podwzgórzowo - przysadkowy.Trzecim poziomem są jajniki [Hormony jajnikowe: estrogeny i progesteron sterują z kolei zmianami zachodzącymi w budowie błony śluzowej macicy (endometrium).], ostatnim - macica.

Kora mózgowa może wywrzeć w wyjątkowych wypadkach tak ogromny wpływ, że cykl jajnikowy ulega zahamowaniu. Ośrodki korowe pobudzają lub hamują czynność ośrodków podwzgórza.
Neurohormony ośrodków podwzgórza (hormony uwalniające gonadotropiny- GnRH lub LHRH) docierają do przedniego płata przysadki mózgowej i sterują wydzielaniem hormonów gonadotropowych.

DZIAŁANIE

FSH ( folitropina )

* wzrost pęcherzyków
* synteza estradiolu /aktywność aromatazy/
* receptory dla LH
LH ( lutropina )

* dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego
/synteza androgenów/
* jajeczkowanie
* znosi działanie OMI
* powstanie, czynność c. żółtego

FAZA FOLIKULARNA

- stopniowe zwiększanie stężenia FSH pod wpływem
GnRH
- wzrost pęcherzyka jajnikowego
- wzrost stężenia estradiolu / konieczne LH/
- wzrost liczby rec. dla LH
- hamowanie wydzielania FSH /ujemne sprzężenie/
- wyrzut LH /pik E -200 pg/ml, dodatnie sprzężenie /
- owulacja 24-36h

OWULACJA

Mechanizm związany z pęknięciem pęcherzyka jajnikowego
i uwolnieniem komórki jajowej.
Uczestniczą w nim czynniki hormonalne, enzymatyczne, wzrostowe indukowane przez LH
* nasila syntezę PG
* aktywacja enzymów proteolitycznych
* rozpoczyna luteinizację
Wyrzut LH poprzedzający pęknięcie pęcherzyka /24-36h/
- wzrost aktywności kolagenazy
- aktywatory plazminogenu
- wzrost hialuronidazy
- skurcz kom. mięśniowych w-wy zewn. osłonki
Kończy się I podz. redukcyjny / uwolnienie I c.kierunkowego/;
owocyt II rz.

FAZA LUTEALNA
- rozpoczyna się z chwilą powstania ciałka żółtego
/płyn pęcherzykowy zawiera substancje hamującą
luteinizację/
- wzrost stężenia progesteronu hamuje wydzielanie LH,
powoduje zanik ciałka żółtego
- spadek stężenia estrogenów, progesteronu
i pobudzenie przysadki i podwzgórza

45.

Komórki pochodzące z endodermy pęcherzyka żótkowego ( prekursory k-ek jajowych ) wędrują do grzebienia płciowego śródnercza ( z którego powstaje jajnik )i staja sie oogoniami ( niedojrzalymi komórkami płciowymi ). Oogonie dzielą sie mitotycznie. Do 6 miesiaca ( sa rózne wersje ) rozwoju płodowego przekształcają sie w oocyt I-rzędu.Oocyt jest położony w środku pęcherzyka pierwotnego. Pod koniec życia płodowego w obu jajnikach znajduje się znajduje się od 700 tyś, do 2 mln oocytów pierwszego rzedu. W dzieciństwie liczba oocytów zmniejsza się osiągając wartość ok. czterystu tysięcy w okresie pokwitania.Zahamowane w stadium profazy pierwszego podziału mejotycznego oocyty mogą rozwijać się dalej dopiero wraz z osiągnięciem dojrzałości płciowej i początkiem cyklicznego uwalniania przez przedni przysadki mózgowej hormonów gonadotropowych folitropiny i lutropiny. ''Odblokowanie'' tego procesu następuje przed owulacją pecherzyka Graafa. Oocyt I-rzedu przechodzi diakineze, i kolejno metafaze, anafaze i telofaze. I powstaje haploidalna komórka jajowa - oocyt II-rzędu i polocyt I. Oocyt II-rzedu przechodzi mejoze II i w stadium metafazy II zostaje zahamowany. Na tym etapie zostaje wydalony z jajnika. Jezeli polaczy sie z k-ka plemnikowa ulegnie daleszemu podzialowi.

46.

Spermatogeneza rozpoczyna się w jądrach chłopców w 10-13 roku życia. Obejmuje trzy etapy:

(1) Spermatocytogenezę - która trwa do powstania spermatogonii spermatocytów I-rzędu.Wyrózniamy spermatogonie :

-spermatogonie Ad- k-ki rezerwowe

-spermatogonie Ap- dzielące sie mitotycznie, Niektóre spermatogonie typu A dają początek kolejnym generacjom spermatogonii typu A, wychodząc z pierwotnej populacji komórek macierzystych. Inne natomiast, dzieląc się mitotycznie przekształcają się w spematogonie typu B.

-spermatogonie B- przekształcajace sie w spermatocyty I-rzedu.

(2)Mejoza - Spermatocyty I rzędu przechodzą przez trwającą 22-24 dni profazę, po której już szybko przechodzą przez kolejne stadia mejozy (metafazę, anafazę i telofazę). Tworzą się spermatocyty II rzędu. Drugi podział mejotyczny (ewakcyjny) kończy się powstaniem dwóch spermatyd.

(3)Spermiogeneza- przekształcanie się spermatyd w plemnik. Przebiega w etapach:

0. wytwarzany jest akrosom poprzez zlewanie się diktiosomów aparatu Golgiego. Zajmuje on ponad połowę powierzchni jądra plemnika. Zawiera on enzymy, dzięki którym plemnik będzie mógł przeniknąć przez osłonki komórki jajowej (reakcja akrosomowa)

1. kondensacja jądra

2. wytworzenie szyjki, wstawki, z licznymi mitochondriami oraz witki

3. utrata większości cytoplazmy

47.

cykl błony śluzowej macicy składa sie z 3 faz:

(1) Faza proliferacyjna - od 4 do 14 dnia. Wzrastastęzenie estrogenów które wpływają na rozrost błony śluzowej macicy. Następuje szybki podział k-ek tk. łacznej warstwy podstawnej i gruczołów macicznych. Prowadzi to do odnowy gruczołw które pod koniec fazy zaczynaja sie skrecac

(2)Faza sekrecyjna - pod wplywem progesteronu oraz estrogenu błona śluzowa macicy znacznie grubieje. Komórki zrębu gromadza tłuszcze i glikogen stajac sie k-kami doczesnowymi. Gruczoły maciczne intensywnie produkuja sluz. Nastepuje skurcz tetnic spiralnych powodujac zmiany martwicze i apoptoze w obrebie błony śluzowej macicy.

(3)Faza miesiączkowa - przez kilka pierwszych dni cyklu. Dochodzi do fazy rozkurczu tętnic spiralnych.Pod koniec tej fazy z endoterium zostaje cienka warstwa podstawona.