PRAWA I OBOWIĄZKI UCZNIA.PRAWA DZIECKA.
MAGDALENA KOLUS
PEDAGOGIKA II
Każdy człowiek jest istotą rozumną,wolną,zasługującą na szacunek,miłość,pełnię przysługujących mu praw i obowiązków.Nikt nie rodzi się jednak doskonały.Z biegiem czasu przy pomocy bliskich kształtujemy swoją osobowość,a już od momentu przyjścia na świat czeka na nas mnóstwo pracy.Musimy doskonalić swoje siły motoryczne,niezbędne do poruszania się,rozwijać swoje zmysły pozwalające na kontakt z otaczającym nas światem,uczucia,dzięki którym będziemy mogli właściwie reagować na rzeczywistość i wreszcie musimy uczyc się korzystać z woli i rozumu.To właśnie one charakteryzują człowieka i pozwalają mu w sposób wolny i świadomy podejmować decyzje i ponosić za nie odpowiedzialność.Człowiek musi się zatem rozwinąć i dojrzeć do właściwego sobie sposobu życia.Rozwój ten wyznacza sama ludzka natura,w którą wpisane są odpowiednie prawa-prawa natury.Wypełnianie ludzkich praw umacnia człowieka,ich nieprzestrzeganie degraduje.
Najważniejszym,naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia.Z niego płynie prawo do pełnego rozwoju.Prawa natury należy jednak odpowiednio zabezpieczyć i rozpoznać.Takim właśnie zabezpieczniem jest prawo stanowione,stworzone przez ludzi,ogłoszone i zobowiązujące do jego przestrzegania.O dobrym prawie mówimy wtedy,gdy dobrze służy człowiekowi,a więc jest mądrze i odpowiednio wykorzystane.Dzieci posiadają szczególne prawa.Rozwój ich człowieczeństwa przebiega bowiem w szczególny sposób.Dziecko nie potrafi samo zadbać o siebie,nie potrafi samodzielnie kształcić swojej natury.Potrzebuje do tego rodziców,opiekunów,potrzebuje wielu innych ludzi.Dlatego naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są jego rodzice i opiekunowie.Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia w prawie stanowionym.Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom i opiekunom w rozwoju dziecka.
Dnia 20 listopada 1989r.Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło jednomyślnie Konwencję Praw Dziecka.Konwencja weszła w życie 2 września 1990r.Polska ratyfikowała Konwencję 7 czerwca 1991r.W stosunku do Polski weszła ona w życie miesiąc poźniej,tj.7 lipca 1991r.Zgromadzenie Ogólne apelowało do rodziców,jak również do stowarzyszeń,władz lokalnych i rządów krajów,aby uznały te prawa i starały się zapewnić poszanowanie praw przy pomocy środków ustawodawczych i innych,wprowadzających w życie następujące zasady:
Zasada 1.Dziecko korzysta ze wszystkich praw w niniejszej Deklaracji.Prawa te rozciągają się na wszystkie dzieci,bez żadnego wyjątku i bez żadnej różnicy albo dyskryminacji z powodu rasy,koloru,płci,języka,wyznania,poglądów politycznych lub innych,narodowości lub pochodzenia społecznego,majątku,urodzenia lub z jakiegokolwiek innego powodu,przy czym zasadę tę stosuje się zarówno w stosunku do dziecka,jak i do jego rodziny.
Zasada 2.Dziecko korzysta ze szczególnej ochrony,a ustawodawstwo i inne środki stworzą mu wszelkie możliwości i ułatwienia dla zdrowego i normalnego rozwoju fizycznego,umysłowego,moralnego,duchowego i społecznego,w warunkach wolności i godności.Wydawane w tym celu ustawy powinny mieć na względzie przede wszystkim dobro dziecka.
Zasada 3.Z chwilą przyjścia na świat dziecko ma prawo do nazwiska i obywatelstwa.
Zasada 4.Dziecko korzysta z dobrodziejstw ubezpieczeń społecznych.Jest ono uprawnione do tego,by zdrowo rosło i rozwijało się;w tym celu należy zapewnić szczególną ochronę zarówno dziecku jaki i matce,łącznie z odpowiednią opieką,tak przed urodzeniem jak i po urodzeniu.Dziecko ma prawo do odpowiedniego wyżywienia i mieszkania,rozrywek i opieki lekarskiej.
Zasada 5.Dziecko upośledzone pod względem fizycznym,umysłowym lub społecznym należy traktować,wychowywać i otaczać szczególną opieką,z uwzględnieniem jego stanu zdrowia i warunków życiowych.
Zasda 6.Do harmonijnego rozwoju swej osobowości dziecko potrzebuje miłości i zrozumienia.W miarę możności powinno ono rosnąć pod ochroną i odpowiedzialnością rodziców,a w każdym razie w atmosferze życzliwości oraz bezpieczeństwa moralnego i materialnego;w pierwszych latach życia nie wolno dziecka oddzielać od matki,chyba że chodzi o wypadki wyjątkowe.Społeczeństwo i władze państwowe powinny otaczać szczególną opieką dzieci nie mające rodziny albo nie mające dostatecznych środków na utrzymanie.Zaleca się udzielanie pomocy finansowej,państwowej lub innej,wielodzietnym rodzinom na utrzymanie dzieci.
Zasada 7.Dziecko ma prawo do nauki;nauka ta jest bezpłatna i obowiązkowa,przynajmniej w zakresie szkoły podstawowej.Dziecko powinno otrzymać takie wychowanie,które podnosi jego kulturę ogólną i
umożliwia mu,w warunkach równych szans,rozwinięcie swych zdolności,wyrobienie zdrowego rozsądku oraz poczucia odpowiedzialności moralnej i społecznej,a także stanie się pożyteczną jednostką społeczeństwa.Osoby odpowiedzialne za wychowanie dziecka i kierowanie nim powinny mieć na względzie jego dobro;odpowiedzialność ta spada przede wszystkim na rodziców.Dziecku należy dać wszelkie możliwości do zabaw i rozrywek,które powinny zmierzać do tych samych celów co nauka,społeczeństwo i władze państwowe powinny ułatwić korzystanie z tego prawa.
Zasada 8.Dziecko powinno zawsze mieć pierwszeństwo do ochrony i pomocy.
Zasad 9.Dziecko należy chronić przed wszelkiego rodzaju zaniedbaniem,okrucieństwem i wyzyskiem.Nie powinno ono być przedmiotem handlu w żadnej formie.Dziecko nie wolno przyjmować do pracy zarobkowej przed osiągnięciem odpowiedniego,minimalnego wieku.Dziecko nie wolno w żadnym razie zmuszać ani upoważniać do wykonywania jakiegokolwiek zawodu lub pełnienia czynności,które by wpływały szkodliwie na jego rozwój fizyczny,umysłowy lub moralny.
Zasada 10.Dziecko należy chronić przed praktykami,jakie mogą prowadzić do rasowej,religijnej lub wszelkiej innej dyskryminacji.Należy je wychowywać w duchu zrozumienia innych,tolerancji,przyjaźni między narodami,pokoju i powszechnego braterstwa.Należy wpajać w nie przekonanie,że powinno poświęcić swoją energię i swoje uzdolnienia dla dobra bliźnich.
Na katalog praw przyznanych dziecku składają się prawa cywilne,socjalne,kulturalne i polityczne(dla starszych dzieci).Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych pozostawiając je pod prawną opieką dorosłych.
Nie ma jednolitego dokumentu określającego prawa ucznia.Od 6 stycznia 2000 roku weszła w życie „Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka”.Tematyki praw ucznia dotyka wiele ustaw i rozporządzeń ministra edukacji narodowej.W każdej szkole powinien istnieć samorząd uczniowski reprezentujący ogół uczniów danej szkoły „działający na podstawie art.55 Ustawy o systemie oswiaty.Również w każdej szkole powinny być jasno określone prawa i obowiązki ucznia.W samej Ustawie prawa i obowiązki są „porozrzucane” po różnych artykułach,a uczeń najczęściej zapoznaje się z nimi poprzez Statut Szkoły lub nie zapoznaje się z nimi w ogóle,przyjmując,że jego obowiązkiem jest chodzenie do szkoły,uczenie się,dostawanie ocen,zaś nauczyciel i tak zawsze ma rację.
PRAWA UCZNIA
Uczeń ma prawo do:
1.nauki i realizowania tego prawa na zasadzie równych szans
2.korzystania z pomocy pedagoga szkolnego oraz doradcy zawodowego
3.poszanowania godności własnej i zapewnienia dyskrecji w sprawach osobistych
4.rozwijania swojej osobowości oraz zdolności umysłowych i fizycznych
5.korzystania z osiągnięć nauki oraz nowoczesnych metod nauczania
6.wypoczynku i czasu wolnego,a w szczególności do korzystania z przerw międzylekcyjnych w pełnym wymiarze ich trwania
7.ochrony przed wykonywaniem pracy,która może być niebezpieczna dla zdrowia
8.zapewnienia ochrony przed nielegalnym używaniem narkotyków,alkoholu i substancji psychotropowych
9.zgłaszania władzom szkoły wszelkich uwag,wniosków i postulatów dotyczących funkcjonowania szkoły oraz spraw uczniów przez Samorząd Uczniowski
10.zapoznania się z przedmiotowym programem nauczania i wymaganiami edukacyjnymi niezbędnymi do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych
11.jawnej i uzasadnionej oceny postępów w nauce i zachowaniu
12.korzystania z biblioteki,czytelni,urządzeń sportowo-rekreacyjnych,pomieszczeń do nauki i gabinetu pomocy przedlekarskiej ściśle według poleceń pracowników szkoły,prowadzących zajęcia oraz przepisów bhp
13.zapoznania się z obowiązującymi przepisami prawnymi dotyczącymi funkcjonowania szkoły
OBOWIĄZKI UCZNIA:
Uczeń ma obowiązek:
1.przestrzegania postanowień Statutu Szkoły
2.dbać o honor szkoły oraz godnie ją reprezentować
3.poszanowania godła,hymnu i sztandaru szkoły
4.okazywać szacunek wszystkim pracownikom szkoly
5.posiadania i noszenia legitymacji oraz identyfikatora
6.systematycznego i aktywnego uczestnictwa w obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych poprzez:
-przygotowywanie się do zajęć edukacyjnych
-regularnego odrabiania zadań domowych
-prowadzenie zeszytu przedmiotowego,notatek,zeszytów ćwiczeń i innych wymaganych przez nauczyciela
-na miarę swoich możliwości wkładanie wysiłku w wywiązywanie się z obowiązków podczas zajęć edukacyjnych z wychowania fizycznego
7.wywiązywania się z powierzonych funkcji oraz obowiązków dyżurnego klasowego
8.stosowania form grzecznościowych w stosunku do wszystkich pracowników szkoły oraz koleżanek i kolegów
9.szanowania mienia cudzego i społecznego(zniszczenie lub szkodę ma obowiązek naprawić lub pokryć koszty uczeń,który je wyrządził lub klasa,jeśli nie jest możliwe ustalenie sprawcy)
10.przestrzegać ładu i porządku w przydzielonej sali,dbać o stan dekoracji,zgłaszać nauczycielowi –opiekunowi o zaistniałych uszkodzeniach (dotyczy to także sal lekcyjnych innych niż ta,którą uczeń wraz ze swoją klasą się opiekuje)
11.przestrzegać zasad higieny osobistej
12.dbania o estetyczny wygląd
-za nieestetyczny strój ucznia uważa się zbytnio odsłonięte ciało,rażący makijaż,ekstrawagancką fryzurę oraz elementy subkultur młodzieżowych
-uwagi nauczyciela dotyczące nieestetycznego wyglądu ucznia powinny być do niego kierowane indywidualnie
13.przestrzegania zasad bezpieczeństwa w szkole na zajęciach edukacyjnych i przerwach oraz wycieczkach klasowych i imprezach rekreacyjno-kulturalnych organizowanych przez pracowników szkoły
14.przebywanie na terenie szkoły w czasie zajęć edukacyjnych i przerw pomiędzy nimi (obszar do ogrodzenia kompleksu szkolnego)
15.wchodzić do szkoły przez szatnię,pozostawiając w niej wierzchnie okrycie
16.przestrzegania zakazu wstępu do pokoju nauczycielskiego(prawo wstępu przysługuje przedstawicielowi samorządu klasowego lub w uzasadnionych,wyjątkowych sytuacjach przedstawicielowi klasy)
17.uczestniczenia w imprezach okolicznościowych organizowanych w szkole i poza nią oraz w czasie zdawania egzaminów poprawkowych,klasyfikacyjnych lub sesyjnych w stroju galowym
ZAKAZY:
Bezwzględnie zabrania się:
1.stosowania wobec uczniów i wszystkich pracowników szkoły agresji i przemocy fizycznej lub psychicznej
2.sprzedawania lub stosowania narkotyków lub substancji psychotropowych
3.rozbojów,wymuszeń,wyłudzeń pieniędzy oraz kradzieży
4.posiadania lub używania niebezpiecznych narzędzi oraz substancji chemicznych,zagrażających życiu i zdrowiu uczniów i pracowników szkoły
5.przebywania na terenie szkoły lub w trakcie imprez i wycieczek szkolnych w stanie nietrzeźwym oraz wnoszenia i spożywania alkoholu na terenie szkoły
6.rażącego naruszania zasad współżycia społecznego(demoralizacja uczniów)
7.korzystania z telefonów komórkowych oraz innych urządzeń elektronicznych w czasie trwania zajęć lekcyjnych
8.palenia papierosów na terenie szkoły lub w trakcie imprez lub wycieczek szkolnych
9.siadania na parapetach okien w salach i na korytarzach
FREKWENCJA UCZNIÓW
Uczeń ma obowiązek:
1.przychodzić punktualnie na obowiązkowe i dodatkowe zajęcia edukacyjne
2.okazania wychowawcy pisemnego usprawiedliwienia nieobecności przez rodziców(opiekunów prawnych)
SPRAWDZANIE WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW
1.z jednej formy sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczeń otrzymuje jedną ocenę
2.liczba sprawdzianów i prac klasowych dla poszczególnych oddziałów nie może przekraczać trzech w tygodniu(w danym dniu jedna).Powinny one być zapowiedziane co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem wraz z podaniem zakresu treści i umiejętności podlegających sprawdzeniu.Informacja o dacie sprawdzianu lub pracy klasowej musi znaleźć się w dzienniku lekcyjnym
3.kartkówki mogą obejmować zakres materiału najwyżej dwóch ostatnich lekcji.nauczyciel ma prawo przeprowadzić bez uprzedzenia uczniów 3 kartkówki w ciągu jednego semestru w ramach nauczanego przedmiotu
4.nauczyciel jest zobowiązany oddać poprawione prace pisemne do dwóch tygodni od dnia ,w którym się odbyły
5.uczeń ma prawo do jednorazowej poprawy oceny niedostatecznej uzyskanej z pracy pisemnej
6.uczeń ma prawo zgłosić przed lekcją bez podawania przyczyny nieprzygotowanie bez konsekwencji wpisania oceny niedostatecznej:raz w semestrze
7.nie ocenia się ucznia do tygodnia po usprawiedliwionej,co najmniej dwutygodniowej nieobecności w szkole
8.uczniowie klas pierwszych we wrześniu mają prawo do dwóch tygodni adaptacyjnych,w których nie otrzymują ocen niedostatecznych
9.w uzasadnionych przypadkach uczeń może być zwolniony na czas określony z zajęć wychowania fizycznego na podstawie opinii wydanej przez lekarza
W szkole działa system nagród i kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary.Nie mogą być zastosowane kary naruszenia nietykalności i godności osobistej ucznia.
Uczeń może być nagradzany za:
1.rzetelną naukę i wzorowe zachowanie
2.wybitne osiągnięcia
3.pracę na rzecz Szkoły i środowiska
4.dzielność i odwagę
W szkole przewiduje się następujące nagrody dla uczniów:
1.pochwała wychowawcy w obecności klasy
2.pochwała Dyrektora Szkoły w obecności społeczności szkolnej
3.nagrody książkowe (nagrody takie otrzymują w dniu zakończenia roku szkolnego),(średnia ocen 5,0 i wyżej ;ocena z zachowania co najmniej bardzo dobra);(uczniowie,którzy osiągnęli tytuł najlepszego ucznia , a nie spełniają w/w warunków otrzymują nagrody książkowe na wniosek wychowawcy)
4.dyplomy-średnia ocen 4,75 i zachowanie co najmniej bardzo dobre
5.list gratulacyjny dla rodziców (zakończenie nauki w szkole)
Uczeń może być ukarany:
1.ustnym upomnieniem wychowawcy klasy
2.naganą wychowawcy z wpisem do dziennika i powiadomieniem rodziców lub prawnych opiekunów ucznia
3.ustnym upomnieniem Dyrektora szkoły
4.naganą Dyrektora Szkoły-uczeń taki nie może brać udziału w imprezach rozrywkowych organizowanych przez Szkołę.Dyrektor Szkoły udziela nagany w porozumieniu z wychowawcą klasy.O udzielonej naganie Dyrektor Szkoły i wychowawca informują rodziców lub prawnych opiekunów ucznia
5.zawieszeniem prawa do udziału w zajęciach pozalekcyjnych,do reprezentowania szkoły na zewnątrz
6.przeniesieniem do równoległej klasy-wnioskuje wychowawca klasy,pedagog-przenosi ucznia Dyrektor Szkoły
7.przeniesieniem ucznia do innej szkoły,po wyczerpaniu wszystkich możliwości oddziaływań wychowawczych,na zasadach zawartych w niniejszym Statucie
8.sposób ukarania ucznia dostosowuje się do rodzaju wykroczenia popełnionego przez niego
9.wykonanie kary może zostać zawieszone na czas próby (nie dłuższy niż 3 miesiące),jeśli uczeń pozyska poręczenie wychowawcy,Samorządu Klasowego lub Uczniowskiego,Rady Rodziców lub Rady Pedagogicznej.
BIBLIOGRAFIA:
1.Prawa dziecka:deklaracja i rzeczywistość /pod red.Jadwiga Bińczycka,Kraków 1999
2.Dziecko-jego prawa człowieka,Adam Łopatka,Warszawa 2000
3.Konwencja o prawach dziecka-fragmenty opracowania Jerzy Śliwa,Ogólnopolskie forum na rzecz Praw Dziecka
4.Nowy słownik pedagogiczny,Wincenty Okoń,Wydawnictwo Akademickie „Żak”,Warszawa 2007
5.Statut Szkoły,Karta praw i obowiązków ucznia zespołu szkół im.Zenona Klemensiewicza w Krakowie