Prawo rzymskie

Seriusz Tyriusz: wprowadzil cenzus od posiadanego majatku (5 klas majatkowych) kazda z klas wystawiala okreslona liczbe wojskowych , w kazdej klasie wystepowal standard uzbrojenia.

Sprawna armia byla koniecznoscia. Podzial na centurie doprowadzil z czasem do wytworzenia sie nowego Zgromadzenia Ludowego. (u Romusa przynaleznosc byla dziedziczna) comitia centuriata obradowala jako centuria (kazdy mial 1 glos) , obywatele najbogatsi mieli przewage, dysponowali 18 glosami centurii jezdzcow, do ktorych przyjmowano obywateli o duzym majatku (konie z kasy publicznej ) w sumie centurii 193. Centurie glosowaly pokolei.

Turiusz powolal zgromadzenie dla celow wojskowych. Centurie byly jednostkami armii. (obywatele byli przygotowani) , zgromadzenie bylo poza miastem ( POLE MARSOWE)

II REFORMA TYRIUSZA: Podzial obywateli na jednostki : Miasto podzielone na 4 dzielnice (tribus) podzial o charakterze terytorialnym. 4 tribus zaczeto nazywac TRIBUS URBANEAM)(obszar Rzymu i jego 7 wzgorz), nastepnie , kiedy Rzym zajmowal dodatkowe terytoria w Italii tworzono nowe TRIBUS ( TRIBUS RUSTICAE- 31) , doprowadzil do utworzenia kolejnego zgromadzenia : COMITIA TRIBUTA

Podzial:

Przewage maja obywatele o wyzszym statusie materialnym (rejestrowani jako tribus wiejskie , gdyz maja posiadlosci )

Tribus miejskie: Wszyscy, ktorzy mieszkaja w miescie (z czasem wiecej biedoty, wyzwolency)

Comitia Tributa opieraly sie na podziale bezarmiowym , zwolywano je w granicach i poza granicami miasta.

Sankcje Tyriusza: kara pozbawienia majatku i sprzedanie ich samych po wychlostaniu rozgami, kara sprzedania w niewole z chlosta. Turiusz zezwolil wyzwolencom na posiadanie obywatelstwa ( rozdzielil ich pomiedzy tribus miejskie )- krok, ktory zmienial proporcje glosow (musieli glosowac tak, jak kazal im patron)

Ofiara z trzech zwierzat: Byka , knura, barana , przeprowadzona by oczyscic panstwo do nastepnego spisu , nazywano ja Lustratium -(Suovetaurilia)

TARKWINIUSZ : uznany jako tyran (obalony) - > rozpoczyna sie okres Republikanski (rok 509. p.n.e.)

Brutus i Korlatynus : Wladza nie powinna spoczywac w rekach jednej osoby.

Ustroj republikanski przypomina krolestw. Rzady kolegialne, rzadzily Zgromadzenia Ludowe, Senat.

Znaczaca przewage maja patrycjusze. Moga oni ubiegac sie o urzedy, sprawowac funkcje senatorow.

Plebejusze mieli mniejsze uprawnienia.Ich postulaty to dopuszczenie do sprawowania urzedow,kiedy zblizal sie konflikt zbrojny plebejusze chcieli pomoc pod warunkiem , ze dostana swoje prawa. Patrycjusze zgadzaja sie zeby plebejusze mieli swoich urzednikow.

LEX SACRATA: grozi za naruszenie zasad (przysiegi Plebejuszy). Trybunowie plebejscy mieli na forum miejsce, gdzie urzedowali (dzien i noc) . Lud ma swoich trybunow, dzieki LEX SACRATA, w roku 471. p.n.e . dochodzi do kolejnej secesji ( Patrycjusze godza sie na to, aby plebejusze mieli wlasne zgromadzenia co pozwolilo na wydawanie ustaw prawnych - PLEBISCYTOW. Zgromadzenia te nazywali sie CONCILIA PLEBIS (Zgromadzenie Plebejuszy)

2GI POSTULAT : Rzym przestal spisywac prawa , do kolegium mogli nalezec tylko Patrycjusze , Plebejusze obawiali sie, ze prawo jest interpretowane na ich niekorzysc , spisali prawo zwyczajowe. Patrycjusze zarzadali od plebejuszy komisje, ktora spisze prawa, w czasie dzialalnosci tej komisji zawieszona miala byc dzialalnosc wszystkich urzednikow. POWOLANO KOMISJE 10 MEZOW , ktorzy mieli zajmowac sie spisywaniem ( DECER VIR - dziesieciu mezczyzn) 451r. p.n.e - w sklad weszli sami patrycjusze , zlozyli 10 tablic praw.

Oktiusz Klaudiusz : cieszyl sie zla slawa (historia rodu) , zdominowal prace komisji doprowadzajac do tego, ze dwie ostatnie tablice nie byly do konca aprobowane przez spoleczenstwo.

PROCESY RZYMSKIE:

1 FAZA : Oktiusz Klaudiiusz: Powodowi nalezy sie ochrona prawna. Urzednik ten mial wydac wyrok, nastepnie nalezalo zdecydowac co zrobic z przedmiotem sporow:

O wolnosc : Byl czlowiek

Ustawa 12stu tablic zaczela byc powszechna (wystawiono na FORUM ROMANUM) miala ograniczac kompetencje urzednikow -> przekazuje sie kompetencje ZGROMADZENIU LUDOWEMU

1 przepis : jesli powod wzywa na sad niech pozwany idzie,

dopuszczenie Plebejuszy do Urzedu Konsula ( zrezygnowano z powolywania trybunu wojskowego )!!!!!!!!

LEX PUBLILIA PHILONIS: na podst. tej ustawy , zrownane z ustawami sa te plebiscyty, ktore uzyskaja akceptacje senatu.

LEX HORTENSIA : 277.P.N.E. Plebiscyty zostaly uchwalone (dot. wszystkich obywateli! )

Wnioskodowcami tych ustaw byli dyktatorzy.