Ćwiczenia i zabawy rozwijające mowę u dzieci w wieku od 2,5-3 do 5 lat

A dlaczego? Gdzie? A po co? Kiedy? Każdy rodzic słyszy bądź słyszał tysiące takich pytań od swojego dziecka. Czasem odpowiadał cierpliwie, a czasem oddałby wiele, by to się skończyło. Te pytania jednak to jeden ze sposobów, dzięki któremu dzieci uczą się i poszerzają swoje słownictwo. Około 3 roku dziecko nie ogranicza się do teraźniejszości, jego pamięć i umiejętność myślenia pozwalają na „zaplanowanie jutra” (jutro idę do przedszkola) czy przypomnienie sobie, co wydarzyło się wczoraj (wczoraj był dziadek). Jego artykulacja rozwinięta jest już w takim stopniu, że nie tylko mama potrafi zrozumieć, o czym dziecko mówi, choć popełnia ono oczywiście wiele błędów. Przedstawię teraz kilka sposobów na to, jak pomóc dziecku je wyeliminować. Kolory Oglądając książeczki z obrazkami, określajmy wraz z dzieckiem kolory liści, nieba, trawy, świnki, biedronki... Pytajmy np. gdzie jeszcze na obrazku jest żółty? Mówiąc o kolorach, starajmy się zawsze kojarzyć je z czymś, a później używajmy tego samego odniesienia, powtarzając zabawy z kolorami, np. twoje buciki są niebieskie jak niebo, poduszka jest żółta jak słońce, wózek jest zielony jak trawa. Wielkość Przy wyjaśnianiu co jest duże, a co małe pokazujmy przedmioty o znacznie różniących się rozmiarach, np. to jest mała książka, a to duża książka, to jest duża miska, a to mała miska. Nie zapominajmy o innych przeciwstawnych przymiotnikach, np. długi – krótki, gruby – chudy, szeroki – wąski. Mylenie płci Wykorzystując lalki, opowiadajmy, używając wyrażeń: jej sukienka, jego spodnie, jej wózek, jego samochód. Oglądając obrazki, opowiadajmy, używając prostych zdań: ona maluje, on biegnie, ona gotuje, on naprawia samochód. Kłopoty z przyimkami Zabawy klockami, np. połóż ten klocek nad tym, ustaw klocki obok siebie. Chowanie, np. schowaj misia w domku, połóż książkę pod krzesłem, połóż piłkę między krzesłami, włóż piłkę do skrzyni. Kłopoty z określaniem Zadbaj o to, by nie określać zachowań lub czynności najpopularniejszymi słowami: dobry, zły, fajny. Używaj wielu różnych określeń, by dziecko je poznało, np.: zabawny, szczęśliwy, nieszczęśliwy, uprzejmy, pogodny, radosny, wspaniały. Staraj się nie upraszczać zbytnio swoich zdań; nie chodzi o to, by Twoje wypowiedzi były skomplikowane, ale powinny być o poziom wyżej od wypowiadanych przez dziecko. Liczba mnoga i pojedyncza Wykorzystajmy loteryjki obrazkowe (możemy sami je zrobić – to nie jest trudne; będzie ciekawiej, jeśli będziemy tworzyć je z dzieckiem): jedno jabłuszko – dwa jabłuszka, jeden ołówek – dwa ołówki, jedno kółeczko – trzy kółeczka… Rozmawiajmy o tym np. na spacerach: jeden kamyk – dwa kamyki, jeden kasztan – dwa kasztany – trzy kasztany, dwa listki – jeden listek… – to proste i przyjemne. Klasyfikacja przedmiotów ze względu na daną cechę Warzywa – loteryjki obrazkowe lub wykorzystanie prawdziwych zakupów, np. wybierz obrazki, na których są warzywa – lub – mama zrobiła zakupy, wyciągnij z torby wszystkie warzywa. Owoce - jw. Przedmioty z drewna, np. pokaż w pokoju wszystkie przedmioty z drzewa. Przedmioty ze szkła - jw. Szeregowanie Wykorzystajmy historyjki obrazkowe przedstawiające ciąg sytuacji/działań, które dziecko będzie układać w poprawnej kolejności: • ubieranie – dziecko w majteczkach, w majteczkach i koszulce, w spodenkach i koszulce, w spodenkach i sweterku... • porządek dnia - dziecko wstaje rano, myje się, ubiera się, je śniadanko, idzie do przedszkola, bawi się, je obiadek, wraca do domku… Ponadto rodzic/opiekun może wykonywać z dzieckiem zabawy rozwijające myślenie, koordynację wzrokowo-ruchową oraz ćwiczenia oddechowe. Wszystkie wspomagają rozwój mowy i ułatwiają dziecku pokonać typowe trudności. Poniżej kilka przykładów: Ćwiczenia w równoczesnym wykonywaniu ruchów naprzemiennych, wspomagających funkcjonowanie dwóch półkul mózgu „Głaszcze kota, klepie psa” w połączeniu z komunikatem słownym: Jedna rączka robi kółeczka na prawej nóżce, a druga rączka klepie lewą nóżkę i mówimy „ głaszcze kota, klepie psa” – najpierw oddzielnie, później równocześnie. „Mieszam zupę, kroję marchewkę” również w połączeniu z komunikatem słownym: W jednej rączce trzymaj łyżkę (najlepiej drewnianą) i mieszaj zupkę (rób kółka łyżką), a w drugiej niby-nóż (lub plastikowy nóż) i krój marchewkę – najpierw oddzielnie, później równocześnie. Gra w łapki – każda ze znanych form jest dobra? Koordynacja wzrokowo-ruchowa – rozwijamy myślenie, co wpływa na rozwój spontanicznej aktywności słownej Puzzle – układamy proste puzzle i wyciągamy 1,2,3,4,5… elementów (stopniowanie trudności tak, by dziecko miało poczucie sukcesu), prosząc, by dziecko ułożyło je na miejscu. Dopasowywanie kształtów, np.: włóż klocek w odpowiedni otwór. Ćwiczenia oddechowe Bańki – dmuchanie raz mocno i krótko, raz słabiej i dłużej. Wyścigi – robimy dwa samochodziki/pojazdy ze styropianu lub papieru, ustalamy, gdzie jest start i meta; dmuchamy w pojazdy – który pierwszy dotrze do mety. Mecz piłkami pingpongowymi – ustawiamy dwie bramki na stole lub podłodze i gramy piłeczkami, dmuchając w nie. Piłeczka przez labirynt – ustawiamy labirynt i dziecko ma przedmuchać piłeczkę lub kawałek styropianu przez labirynt (po kilku próbach możemy robić to na czas). Częstym kłopotem trapiącym nasze dzieci jest wypowiadanie poszczególnych głosek. Aby im w tym pomóc, możemy wykorzystać szereg prostych zabaw, które przyniosą dużo radości i uśmiechu. Księga słówek Załóżmy z dzieckiem Księgę słówek, do której wklejać będziemy obrazki przedstawiające przedmioty zaczynające się na odpowiednią głoskę. Codziennie doklejajmy jeden obrazek, powtarzając nazwy już wklejonych. Poszukiwanie skarbów – zimno/ciepło Pochowajmy w domu różne przedmioty i rozpoczynajmy poszukiwania. Przy znalezieniu przedmiotu dziecko nazywa, co znalazło. Łowienie skarbów Przygotuj kolorowe obrazki przedmiotów, których nazwa rozpoczyna się na „kłopotliwe głoski”. Do obrazków przymocujmy spinacze, a na końcu wędki przymocujmy magnes. Dziecko z wypiekami na buzi łowić będzie skarby i nazywać przedmioty przedstawione na wyłowionych obrazkach. Znikający obrazek Układamy przed dzieckiem trzy, cztery obrazki lub przedmioty, których nazwy zaczynają się na kłopotliwe głoski. Nazywamy wszystkie obrazki/przedmioty. Dziecko zamyka oczy, wtedy zabieramy jeden obrazek/przedmiot, a po chwili ono mówi nam, co zniknęło. Losowanie Umieśćmy drobne przedmioty w woreczku. Dziecko zamyka oczy, wyciąga przedmiot i nazywa go. Oczywiście ćwiczeń i zabaw jest bez liku i tylko wyobraźnia może nas ograniczać. Pamiętajcie, że trzeba dziecko chwalić po wykonaniu zadania, a po całej zabawie dać jakąś drobną nagrodę. Ważne, by w przypadku opóźnień w rozwoju mowy udać się do specjalisty, np. logopedy, który szybko pomoże nam rozwiązać problem. Miłej zabawy? mgr Anna Dobosz logopeda, pedagog