Ewa Symonides – Ochrona przyrody

Ochrona flory tyczy się konkretnych gatunków a nie zbiorowisk roślinnych ( roślinności )

Gatunek obcy

Korytarz ekologiczny

Obszar Natura 2000

Ochrona częściowa – ochrona gatunków roślin , zwierząt i grzybów dopuszczajaca możliwość redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części

Ochrona czynna – stosowanie w razie potrzeby zabiegów ochronnych w celui przyworcenia naturalnego stanu ekostystemow i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin zwierząt lub grzybów

Ochrona ex situ – ochrona gatunków roślin zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego występowania oraz ochrona skał , skamieniałości i minerałów w miejscu ich przechowywania

Ochrona In situ – ochrona gatunków roślin , zwierząt i grzybów a także elementów przyrody nieożywionej w miejscach ich naturalnego występowania

Ochrona krajobrazowa – zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu

Ochrona ścisła – całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów , tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach objętych ochroną a w przypadku gatunków – całoroczna ochrona należących do nich osobników i stadiów ich rozwoju

Ostoja- dotyczy zwierzat roslin i grzybow wydzielony obszar oznakowany podlega szczególnej ochronie

1000 ha – powierzchnia minimalna dla parku narodowego

Formy ochrony przyrody w Polsce :

1. Parki narodowe

2. Rezerwaty przyrody

3. Parki krajobrazowe

4. Obszary chronionego krajobrazu

5. Obszary nautra 2000

6. Pomniki przyrody

Wykład 3

Babiogórski Park Narodowy ( 34-223 Zawoja 1403)

Jest położony w Karpatach Zachodnich , w Beskidzie Żywieckim

XIX wiek – rozwoj turystyki i badań naukowych

Prof. Hugo Zapałowicz

Kazimierz Sosnowski- krajoznawca

Głównym jednak inicjatorem utrozenia parku narodowego by geograf , turysta i miłośnik przyrdpy – kierownik schroniska polskiego na Markowych Szczawinach Władysław Miodowicz

W marcu 1993 roku uchwałą Polskiej Akademii Umiejętności przy wsparciu grona wybitnych uczonych jak : Walery Goetel, Stanisław Sokołowski i Władyslaw Szafer , powołano Park Narodowy na Babiej Górze o powierzchni 1061 ha jednak bez żadnych sankcji ochronnych

Dlaczego powołano ten park ?

Odp : wzorcowy układ pięter roślinnych , zespół rośliności naskalnej

Znać logo i powierzchnie parków, rok założenia oraz dane geograficzne, podstawowe walory przyrodnicze, cel powołania parku, zagrożenia .

Opracować :

• Karkonowski

• Ojcowski Park Nardowoy

• Park Narodowy gór stołowych

• Magurski Park Narodowy

• Narwiański Park Narodowy

• Park Narodowy Bory Tucholskie

• Park Narodowy Ujście Warty

Pieniński Park Narodowy

Historia ochrony przyrody w aspekcie historycznym

Już ok. 3-4 tys lat p.n.e. człowiek zaczął przekształcać pierwotne zbiorowiska leśne na obszarze Polski

Osadnictwo puszczańskie nie miało większego wpływu na powierzchnię lasów ograniczony wpływ widoczny był jedynie wokół siedlisk ludzkich

Poszukiwanie terenów pod gospodarkę rolną wiązał się z wypalaniem lasów porastających najżyźniejsze siedliska

Utrzymanie bagien i topielisk sprzyjało zabezpieczeniu przed atakiem sąsiadów

Utrzymanie rozległych puszcz żeby zabezpieczyć przed atakiem a także do ochrony

XII w – zastępowanie sezonowej gospodarki wypaleniskowej stałą uprawą gruntów

Ochrona w przeszłości – wierzenia plemion słowiańskich w bóstwa które obrały za swoje siedziby stare drzewa wielkie skały i dzikie gaje

Statut Warcki z 1423 roku : „Jeśli kto wszedłszy w las drzewa które znajdują się być wielkiej ceny jako jest cis Abo im podobne podrąbała tedy może być przez Pana Abo dziedzica pojman a na rękojmestwo w tym którzy oń prosić będą ma być dan”

Marcin z Urzędowa : „Rzecz jest iście sromotna a sprośna człowiekowi rozumnemu nie mieć umieć ani się uczyć znania ziół któryby mu zdrowie czyniły w chorobie iego ratowały... ponieważ ziół znanie nie tylko pożytek wielki ku zdrowiu przynosi ale też każdemu z onych ludzi co koło tego pracowali słwę y imię nieśmiertelne czyni”

Uniwersał względem barów lasów w Koronie w Wielkim Xięstwie Litewskim ( 1778)

Hugo Whilhelm Conwentaz – dzieki niemu dokonano na obszarze Prus dokonano inwentaryzacji osobliwości przyrodniczych na Pomorzu

Prof. Adam Wodziczko – dzieki jemu inicjatywie i uporowi utworzono Wielkopolski Park Narodowy. Niueumiejtne i nieuregulowane prawem zbieranie dziko rosnących roślin leczniczych prowadzi do wyniszczenia wielu rzadkich gatunków ( Wodziczko 1948)

Wpływ człowieka na szatę roślinną

Eksploatacja przyrody przez ludy koczownicz

Synantropizacja flory i roślinności: Kierunkowy proces przemian świata organizmów żywych pod wpływem działalności człowieka. Gatunki synantropijne to gatunki towarzyszące człowiekowi rodzime ( apofity) lub obce(an tropofity) występujące na siedliskach ukształtowanych przez człowieka lub istotnie przez niego zmienionych

Przejawy synatropizacji flory :

• Wzrost stopnia jej heterogeniczności

• Spadek lub wzrost liczby gatunków roślin

• Wzrost liczby gatunków hemerofilnych tj. rozprzestrzeniających się w wyniku działalności człowieka

• Ustępowanie gatunków hemerofobnych tj. charakteryzujących się Waśką tolerancją na antropogeniczne zmiany środowiska

Przejawy synatropizacji roślinności

• Wzrost lokalnego zróżnicowania zbiorowisk roślinnych

• Rozprzestrzeniania się naturalnych zbiorowisk hemerofilnych np. muraw napiaskowych które rozwijają się na siedliskach zmienionych przez człowieka

• Ustępowanie zbiorowisk hemerofobnych wskutek zaniku pierwotnej kombinacji gatunków

• Wnikanie i rozprzestrzenianie się gatunków obcego pochodzenia w zbiorowiskach naturalnych

Przejaw synantropizacji krajobrazu roślinnego :

• Utrata swoistych pierwotnych cech regionalnych uwarunkowanych głownie historią flory i klimatem

• Powstawanie i dominacja zbiorowisk zastępczych powstałych pod wpływem działalności człowieka na miejscu zbiorowisk naturalnych np. łąkowych w miejscu leśnych

• Zamiana formacji leśnych na nieleśne

• Wzrost mozaikowatości szaty roślinnej

Ochrona przyrody – zagrożenia lasów w Polsce. Wpływ tych zagrożeń na stan rodzimej przyrody

Susza- długotrwały okres bez opadów atmosferycznych lub nieznacznym opadem w stosunku do średnich wieloletnich wartości

Susza atmosferyczna- ma miejsce gdy przez 20 dni nie występują opady deszczu

Susza fizjologiczna występuje wtedy gdy w ....

Susza glebowa – oznacza niedobór wody w glebie

Czynniki antropogeniczne:

Działalność zewnetrzna (wpływ przesmyłu , infrastruktury, komunikacji, pożary lasu )

Działalność pośrednia ( wpływ podmiotów zewnętrznych na prowadzenie gospodarki leśnej i działań ochronnych )

Działalność bezpośrednia ( błędy w gospodarce leśnej i w działaniach ochronnych )

Akty prawne

Prawo miękkie – odnosie się przeważnie do porozumien które pozbawione SA niektórych elementow pozwalających uznać je za prawo miedzynarodowe w ścisłym zrozumieniu. Są dobrowolnie podpisane i przyjęte

Prawo twarde – ma charakter wiążący zea nieprzestrzeganie podlega się restrykcjom np. dyrektywa

Pierwsze umowy miedzynarodowe

Konwencja o ochronie lasów i ptaków łownych na przygranicznych terytoriach jaką podpisali w 1781 roku król Francji i książę biskup Bazylei

Ochrona łowiska oraz oganiczoenia w połowach ryb były przedmiotem dwustronnych umów z 1843 i 1867 roku podpisanych miedzy Francją a UK

Modus Vivendi – w prawie miedzynarodowym oznacza umowę o charakterze tymaczowym zawieraną najczęściej z myślą o ostatecznym uregulowaniu wybranego zagadnienia

Europejska konwencja o ochronie zwierząt w czasie miedzynarodowego transportu- przyjeta w 1968 roku w Paryżu m weszła w życie w 1971 roku

Stronami konwencji jest ponad 20 państw należących do Rady Europy

Konwencja paryska

Konwencja waszyngtońska – zostałą zawarta w Waszynktonie w 1973 r , polska ratyfikowała konwencje w 1989 r, a do 2007 przystąpiło do niej 172 państwa

Konwencja helsińska

Dyrektywa Ptasia