Temat: Źródła prawa wykroczeń 04.10.14

Źródła i zasady stosowania materialnego prawa wykroczeń:

Materialne prawo wykroczeń zawarte jest w kodeksie wykroczeń z 1971r. i w tym kodeksie reguluje się następujące rzeczy: pojęcie wykroczenia i zasady odpowiedzialności za wykr. , formy popełnienia wykroczeń, system kar i środków, przedawnienie karalności, stosunek kodeksu wykroczeń i ustaw ogólnych.

W części szczególnej kodeksu znajduje się opis poszczególnych wykroczeń przez podanie zespołu ich znamion czyli dyspozycji i kar grożących za popełnienie…

Źródła prawa wykroczeń:

1. Ustawa

2. Rozporządzenie rady ministrów lub rozporządzenie ministerialne. Musi mieć delegację ustawową. Bo podleganie karze może być tylko na podstawie ustawy.

3. Przepisy porządkowe wydawane na podstawie art. 54 Kodeksu wykroczeń (KW)

Źródła nieformalne:

1. Zwyczaj (na podstawie art. 79kw można rządać od policjanta)

2. Orzecznictwo

Zasady stosowania materialnego prawa wykroczeń:

1. Zasada praworządności - Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

NULLUM CRIMEN SINE LEGE POENALI ANTERIORI – Nie ma zbrodni bez prawa obowiązującego wcześniej. Z zasady praworządności wynika zakaz stosoania analogii w zakresie rozszerzania karalności czynów zabronionych. Analogia legis i iuris to analogia w obrębie tego samego prawa.

Analogia IURIS to odwołanie do ogólnie przyjętych zasad prawa

1. Z zasady praworządności wynika także zasada prawa czasowości – LEX RETRO NON AGIT - Prawo nie działa wstecz

2. Zasada określeności wykroczeń – oznacza ona że zespół znamion czynu zabronionego musi być określony przez ustawę w sposób możliwie jasny i jednoznaczny. Za wykroczenia można stosować tylko takie rodzaje kar lub środków karnych i tylko w takim wymiarze jaki został przewidziany w ustawie.

3. Zasada zmiany ustawodastwa : - obowiązek stosowania ustaw aktualnie obowiązujących chyba że poprzednie przepisy były względniejsze dla sprawcy, a zmiana ustawodastwa nastąpiła w trakcie orzekania. IN DUBIO PRO REO – wychodzimy z założenia że prawo ma służyć nie ukaraniu ale pomocy skazanemu, - gdy kara została wymierzona lub nie wykonana a w tym czasie nastąpiła zmiana ustawodastwa w wyniku którego czyn przestał być zagrożony karą to ukaranie uważa się za niebyłe. Zasada ta znajduje także zastosowanie gdy w trakcie popełniania czynu osoba ma ukończone 17 lat, lub gdy w czasie tym ze względu na chorobę psychiczną lub przejściowe zakłócenie czynności psychicznych mógł być niepoczytalny.

4. Zasada terytorialności – za popełnienie wykroczenia odpowiada każdy kto je popełnił na terenie RP. Obejmuje to wody terytorialne i powietrze. Nie dotyczy to wykroczeń popełnionych za granicą z wyjątkiem : kradzieży, przywłaszczenia rzeczy ruchomej, paserstwa, umyślnego zniszczenia lub uszkodzenia mienia, oraz niektórych wykroczeń szczególnych. Stanowi ona podstawę do ustalenia miejsca popełnienia wykroczenia w celu zdecydowania właściwości terytorialnej organu wykonującego.

Pojęcie wykroczenia: Zgodnie z paragrafem 1 kw odpowiedzialności za wykroczenie ponosi tylko ten który popełnia wykroczenie zabronione przez ustawę zabraniającą jego wykroczenia pod groźbą kary..

Zgodnie z art. 47 paragraf 1 KW czynem zabronionym jest zachowanie (działanie lub zaniechanie) o znamionach określonych w ustawie karnej.

Zgodnie z art.1 par.2 KW podmiotowym warunkiem wykroczenia jest wina sprawcy.

Wykroczeniem jest czyn wypełniający znamiona zachowania zabronionego przez obowiązującą ustawę, pod groźbą przynajmniej jednej z kar określonych w art.1 &1 KW wykazujących społeczną szkodliwość i którego sprawcy można przypisać winę.

1. Czyn – świadome działanie człowieka. Czyn nie może być spowodowane przez zwierzę. Można ukarać właściciela za NIEDOPILNOWANIE. Musi mieć charakter świadomy.

2. Zabroniony – czyn określony przez ustawę jako wykroczenie.

3. Bezprawny – sprzeczny z normą materialną

4. Czyn musi być zawiniony – musi być popełniony przez osobę której można przypisać sprawstwo, ososba poczytalna, ukończone 17 lat, świadoma

5. Czyn społecznie szkodliwy – jest to czyn którego treść jest oceniana ujemnie przez społeczeństwo, stopień szkodliwości ustala się poprzez a) rodzaj i charakter naruszonego dobra b) rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody c) sposób i okoliczności popełnienia czynu, d) wagę niedopełnienia obowiązków

6. Postać zamiaru – zamiar bezpośredni albo o charakterze zamiaru.

7. Motywacja sprawcy –

8. Stopień naruszenia reguł ostrożności… itp.

Społeczna szkodliwość czynu: na ocenę społecznej szkodliwości nie mają wpływu czynności niezwiązane z czynem:

1. Właściwości i warunki osobowe sprawcy.

2. Nie ma znaczenia dotychczasowy sposób życia sprawcy.

3. Zachowanie sprawcy przed i po wykonaniu wykroczenia.

Znamiona ustawowe wykroczenia - zespół cech zawartych w dyspozycji opisu określającej zabronione zachowanie decydujące o typie wykroczenia i podlegające….

Znamiona ustawowe : podział pierwszy

1. Opisowe – kto narusza ciszę nocną w godzinach od 22- 06 rano. Zachowanie złośliwe, chuligańskie.

2. Wartościujące

Drugi podział

1. Ostre – bardzo szczegółowy opis, kto uszkodził samochód itp…

2. Nieostre - kro

Trzeci podział

1. Pełne – opisujące

2. Odsyłające – odwołuje się do znamion opisanych w innych przepisach.

3. Blankietowe - tekże odsyłają do innych przepisów ale w sposób nieostry.

Przedmiot i Przedmiotowa strona wykroczenia:

Przedmiot można scharakteryzować w różny sposób. Jest to przedmiot zamachu czyli dobro chronione przez prawo wykroczeń. Można go podzielić na rodzajowy i indywidualny.

Rodzajowy to rodzaj dóbr np. porządek publiczny

Przedmiot ujęty indywidualnie to konkretne dobro które jest chronione.

Bliższy przedmiot wykroczenia i dalszy przedmiot wykroczenia.

Strona przedmiotowa: podstawą odpowiedzialności jest czyn zabroniony będący efektem działania lub zaniechania podjęty w ramach swobodnej decyzji woli, który ma określone znaczenie społeczne i stanowi naruszenie normy wyrażonej w prawie wykroczeń.

Działanie może być czynnym podjęciem określonych działań. Może to też być niestrożne lub sprzeczne z przepisami zachowanie.

Zaniechanie może mieć charakter nieostrożny lub zaniechanie dokonania indywidualnego obowiązku.

Właściwe zaniechanie.

Inne elementy strony przedmiotowej :

1. Czas – pora nocna

2. Miejsce – np. droga publiczna

3. Sposób –

4. Skutek – określona zmiana o charakterze ujemnym spowodowana przez sprawcę. Np. wyrządzenie szkody materialnej

5. Wywołanie zgorszenia

6. Wywołanie stanu zagrożenia

7. Naruszenie obowiązków rodzicielskich i opiekuńczych

8. Demoralizacja nieletniego w wyniku zaniechania obowiązków rodzicielskich i opiekuńczych

Istnieje liczna grupa wykroczeń bez skutkowych:

1. Nieopuszczenie zbiegowiska po wezwaniu

2. Kąpiel w miejscu publicznym gdzie kąpać się nie wolno.

Związek przyczynowy między zachowaniem sprawcy a określonym w ustawie skutkiem:

Inaczej niż w prawie karnym, nie ma tu wymogu umyślnej. Polega on na ustaleniu czy zachowanie sprawcy wypełnia czasownikową funkcję dyspozycji danego przepisu i czy skutek w postaci czynu zagrożonego był bezpośrednim następstwem działania sprawcy.

Kontratypy:

1. Obrona konieczna – odpieranie bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawem’. Zamach to zachowanie człowieka stwarzające zagrożenie pośrednie jak i bezpośrednie. Zamach musi być rzeczywisty. Zamach musi być bezprawny. Działanie w ramach obrony koniecznej musi mieścić się w ramach współmierności do zamachu.

Stan wyższej konieczności