UKŁAD NERWOWY II

Rdzeń nerwowy medulla spinalis

W kanale rdzeniowym, dzieli się na odcinki (części):

- szyjna;

-piersiowa;

-lędźwiowa;

-krzyżowa;

-ogonowa.

Zgrubienia szyjne- intumescentia cervicalis

Zgrubienia lędźwiowe- intumescentia lumbalis

Stożek rdzeniowy- conus medullaris

……………, końcowa część

Nić końcowa- filum terminale - szczątkowy odcinek rdzenia.

Podstawowa jednostka budowy – segment rdzenia kręgowego – segmentum medullae spinalis

Nemomer= nemotom odcinek rdzenia z 1 parą nerwów rdzeniowych

Budowa i funkcja związana z łukiem odruchowym.

Korzeń do grzbietowy radix dorsalis korzeń dobrzuszny radix ventralis

Nerw rdzeniowy nervus spinalis

NERW RDZENIOWY

-gałąź dogrzbietowa – ramus dorsalis unerwia mięśnie nadosiowe

-gałaź dobrzuszna- Ramus ventralis

Struktury poosiowe

-gałąź oponowa – Ramus meningens

-gałąź łącząca – Ramus …………………………….

Funkcje elementów opisowych nerwów rdzeniowego zw. z łukiem odruchowym.

korzeń dogrzbietowy -

Neuron przyjmujący- czuciowy

Perikariony tych nerwów- drogi

Zwoje rdzeniowe ganglia spinales

Nerwy czuciowe

korzeń dobrzuszny -

neuron wykonawczy, ruchowy;

ciała komórek ruchowych

rogi (?) dobrzuszne rdzenia kręgowego

pień rdzenia- MIESZANE

Zwoje rdzeniowe- leżą w obrębie kanału kręgowego, ale poza rdzeniem kręgowym.

Ogon koński - cauda eguina (?)

- stożek rdzeniowy- u wszystkich gatunków

- nn. Lędźwiowo- krzyżowe-

- nić końcowa-

Liczba neuromerów = liczba kręgów

WYJĄTEK - ODC. SZYJNY- 8

- ODC. OGONOWY – WCALE

Oznaczenia dla neuromerów = oznaczenia kręgów np. C1- C8 szyjne

Granice między neuromermi – trudne do identyfikacji .

Początkowo długość neuromerów = długość kręgów.

Zasięg rdzenia kręgowego

Zstępowanie rdzenia kręgowego => miejsce (kręg) w którym kończy się stożek rdzeniowy dalej ciągnie się nić końcowa, opony rdzenia, ogon koński

S₃ - kot

S₃ ^– świnia

S₃ ^– pies

S₁ – koń

L₆ – krowa

L₆ – człowiek

BUDOWA RDZENIA:

Powierzchnia dobrzuszna

Szczelina pośrodkowa (dobrzuszna) – fissura mediana (ventralis) silnie wyrażona.

T. (?) rdzeniowa dobrzuszna

Bocznie od niej bruzda boczna dobrzuszna- sulcus lateralis ventralis, parzysta słabo wyrażona. Miejsce odejścia korzeni dobrzusznych nerwów rdzeniowych.

POWIERZCHNIA DOGRZBIETOWA – bruzda pośrodkowa (dogrzbietowa) – sulcus medialis (?) (dorsalis) słabo wyrażona.

Bocznie od niej bruzda boczna dogrzbietowy- sulcus lateralis dorsalis, parzysta, dobrze wyrażona, miejsce wnikania korzeni dogrzbietowych nn. Rdzeniowych.

W odcinku szyjnym :

Bruzda pośrednia dogrzbietowa – sulcus intermedium dorsalis blisko i po obu stronach bruzdy pośrodkowej (dogrzbietowej)

ISTOTA SZARA

Ośrodki rogi dogrzbietowy- Coruna dorsalia

czuciowe słupy dogrzbietowy- columnae dorsales

Ośrodki rogi dobrzuszna- Coruna ventralia (?)

ruchome słupy dobrzuszny- columnae ventrales (?)

rogi boczne-

w odcinku piersiowym i lędźwiowym

ośrodki współczulne

perikariony nerwów współczulnych tworzą- jądra pośrednio boczne- nucleus intermedio lateralis

istota pośrednia ośrodkowa- substantia intermedia centralis.

Łączy rogi (słupy) dogrzbietowy i dobrzuszne prawej i lewej strony otacza kanał ośrodkowy. W jej skład wchodzi spoidło szare commissura grisea.

Kanał ośrodkowy- Canaris centralis zawiera płyn mózgowo rdzeniowy.

Istota pośrednia boczna - substantia intermedia leteralis łączy rogi dogrzbietowy i dobrzuszne na długości słupów.

RÓG DOGRZBIETOWY – CZUCIOWY

RÓG DOBRZUSZNY – RUCHOWY

ISTOTA BIAŁA

Tworzy sznury rdzenia kręgowego- funiculi medullae spinales

Sznur dobrzuszny- funiculus ventralis

Istota białą leżąca pomiędzy szczeliną pośrodkową (dobrzuszną) i bruzdą boczną dobrzuszną. Tworzą go głownie drogi ruchowe oraz pęczki właściwe rdzenia.

Szur dogrzbietowy- funiculus dorsalis

Istota biała leżąca pomiędzy bruzdą pośrodkową dogrzbietowy i bruzdą boczną dogrzbietowy .

Obustronne sznury dogrzbietowe oddzielone są od przegrodą pośrodkową dogrzbietowy. Składa się z wstępujących dróg rdzeniowych przenoszących informacje o czuciu powierzchownym i głębokim do mózgowia i pęczków właściwych rdzenia.

Sznur boczny – funiculus lateralis - między rogami dogrzbietowymi i brzusznymi – wstępujące czuciowe i zstępujące ruchowe.

Spoidło szare- commisura grisea – w istocie pośredniej ośrodkowej.

Spoiwo białe- ……………………………..- pomiędzy istotą pośrodkową rdzenia

W sznurze dogrzbietowym

- pęczek smukły- fasciculus gracilis (?)

-pęczek………………………..- fasciculus cuneatus

Drogi czucia głębokiego , czucia dotyku z aparatem ruchu.

Opony rdzenia kręgowego – meningenes spinales

- opona twarda rdzenia-

-pajęczynówka rdzenia-

-opona miękka rdzenia-

Opona twarda-

Nić opony twardej – filum durae matris spina….. otacza nić końcową rdzenia

Jama nadtwardówkowa- cavum epidunale (tkanka łaczna luźna, tłuszczowa, sploty źylne)

Jama podtwardówkowa- cavum subdunale ( płyn mózgowo- rdzeniowy).

Pajęczynówka rdzenia kręgowego- jama podpajęczynówkowa- cavum subarachnoideale wypełniona plynem mózgowo rdzeniowym.

Opona miękka rdzenia- przegroda pośrednia – septum intermedium

Więzadło ząbkowane- ligamentum denticulatum

LEPTOMENINX- MIANO KLINICZNE OPONA MIĘKKSA + PAJĘCZYNÓWKA

MÓZGOWIE – ENCEPHALON (III)

Dzieli się na 5 zasadniczych części:

-kresomózgowie – telencephalon

-międzymózgowie- diencephalon

-śródmózgowie- mesencaphalon

-tyłomózgowie wtórne- metencephalon

-rdzeniomózgowie; rdzeń przedłużony- mylencephalon s. medulla oblongata

Zasięg podstawowych części mózgowia:

Telencephalon – komora boczna – ventriculus lateralis

Diencephalon- ventriculus tertius

Mesencaphalon- wodociąg śródmózgowia – aquaeductus mesencaphali

Metencephalon- komora czwarta- ventriculus quartus

Mylencephalon s. medulla oblongata – kanał ośrodkowy- canaris cantralis.

Umowna granica pomiędzy rdzeniem przedłużonym i rdzeniem kręgowym (foramen magnum – otwór wielki).

Kresomózgowie (mozg – cerebrum) przykrywa międzymózgowie, śródmózgowie.

Rhombencephalon tyłomózgowie- > metencephalon tyłomózgowie wtóren,

rdzeniomózgowie (rdzeń przedłużony) mylencephalon s. meddulla oblongata

W literaturze: encephalon (mózgowie) – cerebrum (mózg)

- rhombencephalon (tyłomózgowie)-> metencephalon tyłomózgowie wtóre; mylencephalon s. meddulla oblongata – rdzeniomózgowie (rdzeń przedłużony)

DOBRZUSZNE CZĘŚĆI WSZYSTKICH 5 CZĘŚCI MOZGOWIA:

-basis cerebri- podstawa mózgu

DOBRZUSZNE CZĘŚCI (PRZEZ ANALOGIE DO LUDZI)

-śródmozgowia (konary mozgu)

-tyłomózgowia wtórego (most) pień mozgu truncus encephalon

- rdzeniomogzowia

Szczelina podłużna mózgu fissura longitudinalis cerebri oddziela półkule hemisphaerium ( hemispherium).

Szczelina poprzeczna mózgu fis sura transversa cerebri oddziela mozg cerebrum od tyłomozgowia rhombencephalon.

Opony mózgowia- meningens encephali

-opona twarda mózgowia- Dura mater encephali

-pajęczynówka mózgowia- arachoidea encephali

-opona miękka mózgowia – pia mater encephali

Dura mater encephali – opona twarda mózgowia

- przylega do okostnej kości jamy czaszki – brak jamy nadtwardówkowej

- w niektórych miejscach odchyla się od okostnej, tworząc ZATOKI OPONY TWARDEJ – zatoki żylne

- tworzy faudy:

-sierp mózgu falx cerebri

- namiot móżdżku błoniasty – tentorium cerebelli membranaceum

-sierp móżdżku – falx cerebelli

-przeponę siodła – diaphragma sellae

Sierp mózgu falx cerebri

- zagłębia się w szczelinę podłużną mózgu fissura longitiudinalis cerebri, tworząc charakterystyczną „ sierpowatego” kształtu strukturę ;

-sięga w głąb, do poziomu ciała modzelowatego.

-najlepiej rozwinięty u mięsożernych i konia.

- ciągnie się- od grzebienia koguciego, wzdłuż grzebienia strzałkowego wewnętrznego do wyrostka namiotowego i guzowatości potylicznej wewnętrznej. Styka się z NAMIOTEM MÓŻDŻKU BŁONIASTYM tentorium cerebelli membranaceum , wyrostek namiotowy części skaliste kk. Skroniowych. Układa się w SZCZELINIE POPRZECZNEJ MÓZGU fissura transversa cerebri.

Tentorium cerebelli membranaceum – namiot móżdżku błoniasty

-układa się wokół móżdżku tworzy WCIĘCIE NAMIOTOWE incisura ten torii

-u konia i człowieka ciągnie się do tyłu wzdłuż tylnego obrysu móżdżku tworząc SIERP MÓŻDŻKU falx cerebelli.

PRZEPONA SIODŁA diaphragma sellae

-osobny fałd opony twardej

-kształtuje się na wysokości bruzdy skrzyżowania wzrokowego – sulcus chasmatic

- otacza lejek przysadki.

Pod oponą twardą mózgowia przylegająca do okostnej ciągnie się szczelinowata przestrzeń JAMA PODTWARDÓWKOWA cavum subdurale- wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym.

BRAK JAMY NADTRWARDÓWKOWEJ!!!!!!!!!!!!

ARACHNOIDEA ENCEPHALI pajęczynówka mózgowia

-cienka

-pozbawiona naczyń krwionośnych

- luźno przylega do mózgowia nad bruzdami mózgowia- w tych obszarach tworzy JAMĘ PODPAJĘCZYNÓWKOWĄ - cavum subarachnoidale- wypełniona płynem mózgowo- rdzeniowym;

-nad częściami wypukłymi mózgowia zrasta się z oponą miękką;

-nad nią JAMA PODTWARDÓWKOWA cavum subdurale

Rozszerzenia jamy podpajęczynówkowej wypełnione płynem mózgowo-rdzeniowym – ZBIORNIKI PODPAJĘCZYNÓWKOWE – cisternae subarachnoideales

NAJWIĘKSZY –ZBIORNIK MÓŻDŻKOWO- RDZENIOWY – cisterna cerebellomedullaris

- ZBIORNIK WIELKI cisternamagna

Rozszerzenie przestrzeni podpajęczynówkowej grzbietowo od końca pnia mózgu i dogłowowo od szyjnego odcinak rdzenia kręgowego.

Zbiorniki podpajęczynówkowe – cisternae subarachnoideales

Ziarnistości podpajęczynówkowi granulae arachnoideales

-uwypuklenia pajęczynówki

- sięgają opony twardej

-umocowanie pajęczynówki – mózgowia do kości (można je traktować jako analogia więzadeł ząbkowanych)

-drogi przepływu płynu Mozgowo- rdzeniowego

Pia mater encephali OPONA MIĘKKA MÓZGOWIA

-przylega bezpośrednio do mózgowia

-wnika we wszystkie zagłębienia

-bogata w naczynia krwionośne

Pia mater encephali – opona miękka mózgowia

- bogata w naczynia krwionośne

-opona miękka wraz z tymi naczyniami wkracza na teren komór mózgowia tworząt TKANKĘ NACZYNIÓWKOWĄ – tela choro idea

- naczynia krwionośne tworzą swoiste „skupiska” silne rozgałęzione określane jako SPLOTY NACZYNIÓWKOWE plexus choro idei

Tkanka naczyniówkowa komory czwartej – tela choro idea ventroculi quarti

Splot naczyniówkowy komory czwartej – plexus choroideus ventriculi quarto

Tkanka naczyniówkowa komory trzeciej – tela choroidea ventriculi tertii

Splot naczyniówkowy komory trzeciej- plexus choroideus ventriculi tertii

Splot naczyniówkowy komory bocznej- plexus choroideus ventriculi lateralis

„Produkcja„ płynu mózgowo- rdzeniowego

Płyn Mozgowo rdzeniowy li