Ekonomika notatki z wykładów

EKONOMIKA TURYSTYKI I REKREACJI

NOTATKI Z WYKŁADÓW

  1. Zakres i metody ekonomiki turystyki i rekreacji. Turystyka i rekreacja jako elementy gospodarki narodowej.

  2. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Czynniki wpływające na poziom i strukturę konsumpcji w turystyce i rekreacji. Źródła konsumpcji.

  3. Rynek dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych – elementy, cechy charakterystyczne, równowaga rynkowa.

  4. Badania i analiza rynku dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych, podstawowe techniki badawcze.

  5. Metody prognozowania w turystyce i rekreacji oraz ich przydatność praktyczna.

  6. Gospodarka turystyczna, podejście teoretyczne, cechy i potrzeby gospodarki turystycznej.

  7. Polityka turystyczna i jej typy.

  8. Efekt mnożnikowy w turystyce i rekreacji i jego praktyczna przydatność. (!)

  9. Rachunek satelitarny w turystyce. Założenia metodologiczne, przydatność praktyczna.

  10. Strategie rozwoju turystyki i rekreacji na różnych poziomach – produkty markowe.

  11. Tendencje zmian na międzynarodowym rynku usług turystyczno-rekreacyjnych.

Warunki zaliczenia

Literatura

  1. Zakres i metody ekonomiki turystyki i rekreacji. Turystyka i rekreacja jako elementy gospodarki narodowej.

- Turystyka w czasach PRL była uznawana jako forma aktywności wolnoczasowej i była elementem ówczesnej polityki społecznej.

- Sytuacja zaczęła się zmieniać w latach 70-tych. Wtedy nastąpiła rozbudowa gospodarki turystycznej i rozważenie otwarcia granic.

Związki turystyki i rekreacji ze sferą gospodarki

Eksport niewidzialny w turystyce – Ściągnięcie turystów zagranicznych do Polski, przy okazji tych pobytów turyści kupują dobra materialne (produkty) w Polsce i wywożą do swojego kraju. Nie wiemy, ile dóbr turyści wywożą z naszego kraju.

Trzy zjawiska w eksporcie niewidzialnym

Wpływ turystyki na bilans płatniczy państwa

Na poziomie regionalnym

Na poziomie lokalnym

Turystyka jest istotnym elementem gospodarki krajowej, ale każdy kraj powsiada walory turystyczne. Istnieje jedynie problem z promowaniem tych dóbr.

  1. Turystyka i rekreacja a sfera konsumpcji. Czynniki wpływające na poziom i strukturę konsumpcji w turystyce i rekreacji. Źródła konsumpcji.

Konsumpcja – Akt jednorazowy lub wielokrotny zaspakajania różnorodnych, materialnych i niematerialnych potrzeb człowieka przez dobra i usługi mające określoną wartość użytkową przy określonym poziomie cen.

Fazy rozwoju konsumpcji

Etapy rozwoju turystyki a fazy rozwoju konsumpcji

Turystyka i rekreacja na tle rozwoju konsumpcji w Polsce

Rodzaje konsumpcji dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych

- rodzaje zaspokajanych potrzeb

- źródła finansowania konsumpcji

- sposób dystrybucji dóbr i usług

- zakres swobody w podejmowaniu decyzji przez konsumenta

- zasada podziału efektów pracy społecznej

Mierniki konsumpcji dóbr turystyki i rekreacji

- zakup sprzętu sportowo-turystycznego - wydatki transportowe

- zakup odzieży i obuwia - wydatki żywnościowe

- usługi przed i po turystyczne (np. naprawcze) - wydatki noclegowe

- usługi informacji i pośrednictwa - wydatki na zakup

- opłaty i inne różnorodnych usług

(np. kulturalnych,

rozrywkowych, itp.)

- zakup upominków i

pamiątek

- opłaty i inne

Czynniki wpływające na poziom i strukturę konsumpcji turystyczno-rekreacyjnej

  1. Rynek dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych – elementy, cechy charakterystyczne, równowaga rynkowa.

RYNEK – Kategoria ekonomiczna pojawiła się wraz z pojawieniem się wymiany towarowej. Początkowo postrzegany był w ujęciu przestrzenno-geograficznym (w Encyklopedii Staropolskiej Orgelbranda jest to „centralne miejsce w miejscowości, gdzie kilka razy w tygodniu sprzedają się i kupuje płody rolne i inne towary”).

W literaturze przedmiotu nie ma jednej uniwersalnej definicji rynku.

Wojciech Wrzosek określa go jako „ogół stosunków zachodzących między podmiotami uczestniczącymi w wymianie.”

Według Stefana Mynarskiego jest to „ogół stosunków wymiennych pomiędzy sprzedającymi, oferującymi do sprzedaży dobra i usługi po określonej cenie (czyli zgłaszającymi podaż), a kupującymi, wyrażającymi chęć zakupu tych dóbr i usług popartą odpowiednimi środkami płatniczymi (czyli zgłaszającymi popyt).”

Rynek usług turystycznych i rekreacyjnych można rozpatrywać w:

Mechanizm rynkowy określa relacje, jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi elementami rynku: popytem, podażą i cenami.

Relacje te mogą dotyczyć:

Podział rynku usług turystycznych

Kryterium podziału Rodzaje rynków turystycznych
Kryterium gospodarcze

Rynek lokalny

Rynek regionalny

Rynek krajowy

Rynek kontynentalny

Rynek światowy
Rodzaje usług turystycznych

Rynek usług hotelarskich

Rynek usług gastronomicznych

Rynek usług transportowych
Grupy wiekowe turystów

Rynek turystyki młodzieżowej

Rynek turystyki emerytów
Relacja: miejsce zamieszkania i miejsce docelowe

Rynek turystyki przyjazdowej

Rynek turystyki wyjazdowej
Cel podróży

Rynek turystyki biznesowej

Rynek turystyki kongresowej

Rynek turystyki zdrowotnej

Rynek turystyki wypoczynkowej

Rynek turystyki krajoznawczej

Rynek turystyki religijnej

Rynek turystyki kulturalnej

Rynek turystyki motywacyjnej

Podmioty rynku usług turystyczno-rekreacyjnych

Po stronie popytu (nabywców)

Po stronie podaży (usługodawcy)

Sektor bazy noclegowej Sektor transportowy Biura podróży Organizacje w miejscach odwiedzanych Sektor atrakcji turystycznych

Hotele

Motele

Pensjonaty

Kwatery wiejskie

Centra konferencyjne

Kempingi stałe

Ośrodki żeglarskie

Linie lotnicze

Linie promowe

Kolej


Przewoźnicy autobusowi

Firmy wynajmu samochodów

Touroperatorzy

Agencje turystyczne

Pośrednicy

Organizacje specjalistyczne

Regionalne organizacje turystyczne


Lokalne organizacje turystyczne

Stowarzyszenia

Informacja turystyczna

 Podmioty, które zapewniają turystom dostęp do atrakcji turystycznych
parki narodowe, rezerwaty przyrody, ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne, parki tematyczne, parki rozrywki, muzea i galerie, miejsca historyczne)

Uproszczona struktura rynku usług turystycznych

Cechy rynku usług turystyczno-rekreacyjnych

Rynek usług turystyczno-rekreacyjnych

Zjawisko koncentracji kapitału – quasi-monopolistyczne (zjawisko duopolu i oligopolu) – zmowa cenowa i narzucenie cen konkurentom.

  1. Popyt dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych

Popyt na dobra i usługi turystyczno-rekreacyjne jest najczęściej definiowany jako ilość dóbr i usług, jaką nabywcy są skłonni kupić w określonym czasie przy danym poziomie cen.

Według Waltera Hunzikera i Kurta Krapfa, popyt turystyczny jest „sumą dóbr turystycznych, usług, towarów, które turyści są skłonni nabyć przy określonym poziomie cen”.

Rozróżniamy:

Prawo popytu

Elastyczność popytu na dobra i usługi turystyczno-rekreacyjne

Cechy popytu

Czynniki określające wielkość i strukturę popytu

Mierniki popytu turystyczno-rekreacyjnego

  1. Wydatki na turystykę i rekreację

Wg WTO wydatki na turystykę obejmują:

  1. Wielkość i struktura obrotów w firmach turystycznych i rekreacyjnych.

  2. Udział wydatków na turystykę i rekreację w rocznych wydatkach gospodarstw domowych.

  1. Podaż dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych

Pojęcie podaży dóbr i usług turystyczno-rekreacyjnych jest złożone. W wąskim znaczeniu oznacza ona wolumen dóbr i usług, który jest zaoferowany do sprzedaży turystom lub rekreantom.

W szerokim znaczeniu natomiast jest to: całokształt działań wszystkich podmiotów prowadzących działalność zmierzającą do zaspokojenia potrzeb zgłaszanych przez turystów lub rekreantów.

Podaż turystyczną tworzy układ takich czynników jak:

Podaż może mieć charakter:

Cechy podaży turystycznej i rekreacyjnej

Produkt turystyczny (rekreacyjny) – istota, komponenty

Produkt turystyczny (a także rekreacyjny) jest zbiorem dóbr i usług, które nabywają i z których korzystają uczestnicy turystyki i rekreacji.

Wyróżniamy następujące grupy dóbr i usług

Produkt turystyczny składa się:

Produkt turystyczny można rozpatrywać w wąskim i szerokim ujęciu.

W wąskim znaczeniu produktem jest to wszystko, co turysta kupuje.

W szerokim (marketingowym) znaczeniu produkt turystyczny jest rozumiany jako suma wrażeń, którą uzyskuje turysta podczas i po jego konsumpcji oraz złożone przeżycia turysty od momentu opuszczenia miejsca stałego zamieszkania do powrotu do niego

Rozróżniamy różne rodzaje (typy) produktów turystycznych

Elementy składowe produktu turystycznego

Mierniki podaży turystycznej

  1. Liczba walorów przyrodniczych (jezior, rzek, wulkanów, parków i ogrodów, źródeł cieplicowych i mineralnych).

  2. Powierzchnia przyrodniczych obszarów chronionych, rezerwatów przyrody, lasów.

  3. Liczba walorów czy też wartości kulturowych:

  1. Sieć transportowa

  1. Liczba i rodzaje środków transportu

  1. Częstotliwość połączeń

  2. Długość i jakość dróg (drogi o twardej nawierzchni – w tym autostrady, koleje, kanały).

Syntetyczny miernik podaży turystycznej

Syntetycznym miernikiem jest atrakcyjność turystyczna, definiowana jako suma subiektywnych i obiektywnych ocen poszczególnych elementów podaży turystycznej, mieszczących się w granicach wyznaczonych przez określony poziom cen i dochodów.

Atrakcyjność turystyczna jest wypadkową omówionych elementów podaży, czyli:

  1. Analiza i badanie rynku usług turystyczno-rekreacyjnych

Podstawowe pojęcia z zakresu badań rynku

Etapy analizy i badania rynku

Metody operatywnej analizy i badania rynku usług turystyczno-rekreacyjnej

Metody badania pojemności rynku

$\frac{zakupy\ w\ miescie\ A}{zakupy\ w\ miescie\ B} = \ \frac{liczba\ mieszkancow\ w\ A}{liczba\ mieszkancow\ w\ B}\text{\ x\ }\left( \frac{odleglosc\ z\ miejscowosci\ C\ do\ B}{odleglosc\ z\ miejscowosci\ C\ do\ A} \right)$2

Metody analizy chłonności rynku

Pojemność rynku, to rozmiary popytu na daną grupę dóbr i usług, mające pokrycie w funduszu nabywczym przy określonych cenach.

Ale oprócz popytu istnieje jeszcze kategoria potrzeb społecznych, których rozmiary najczęściej nie pokrywają się z popytem efektywnym.

Rozpiętość tę wyraża tzw. chłonność rynku, wskazująca na intensywność zapotrzebowania przy określonym poziomie dochodów i cen.

Najczęściej w ramach wyżej wymienionych metod spotyka się tak jak

Metody gromadzenia danych do badań i analiz rynku usług turystyczno-rekreacyjnych

W analizach i badaniach rynku wykorzystuje się dane podchodzące ze źródeł:

  1. pierwotnych, czyli specjalnie tworzonych baz danych, obejmujących wyniki badań terenowych, np. badań ankietowych, wywiadów, sondaży, itp.

  2. wtórnych, czyli danych pochodzących z istniejących baz danych, publikacji, raportów i analiz

Źródła wtórne wykorzystywane w badaniach rynku turystycznego

Publikacje książkowe i czasopisma

Wydawnictwa statystyczne (roczniki, biuletyny, informatory)

Materiały informacyjne przedsiębiorstw turystycznych i ich zrzeszeń

Opracowania placówek badawczych

Ankietowe metody gromadzenia danych

Jakościowe techniki gromadzenia danych

- Kontrolowana lub niekontrolowana

- Jawna lub ukryta

- Standardowa lub niestandardowa

Przykład badań i analiz rynku turystyczno-rekreacyjnego

  1. Techniki prognozowania w turystyce i rekreacji

Prognozowanie – Przewidywanie zjawisk i procesów, które wystąpią w przyszłości na podstawie naukowych analiz, symulacji.

Cztery podstawowe techniki

Dotyczy prognozowania ilościowych, czyli liczb (wielkość ruchu turystycznego, obrotów turystycznych, klientów biura podróży, stopnia wykorzystania miejsc noclegowych). Duża wiarygodność w perspektywie od 2 do 5 lat. Nie pozwala uwzględniać nowych czynników czy uwarunkowań. Nie może dotyczyć dłuższej perspektywy niż 5 lat.

  1. Polityka turystyczna. Istota, zakres, instrumenty

Sektor turystyczny w polityce państwa

Termin polityka (z greckiego politike – sztuka rządzenia państwem) jest współcześnie stosowany dla określenia całokształtu działalności władzy państwowej w formułowaniu stosunków wewnętrznych w państwie oraz jego stosunków z zagranicą.

Jednym z rodzajów polityki państwa jest polityka gospodarcza (ekonomiczna), przez którą określa się świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową, jej dynamikę i strukturę oraz funkcjonowanie, a także na stosunki ekonomiczne oraz relacje ekonomiczne z zagranicą.

Polityka gospodarcza

- tradycyjna (przed II wojną światową) – fiskalna, monetarna, celna, cenowa, dochodowa, zatrudnienia, społeczna, regionalna, inwestycyjna

- nowoczesna (po II wojnie światowej) – naukowo-techniczna i innowacyjna, dostosowań strukturalnych, restrukturyzacji, ekologiczna

- przemysłowa (energetyczna, surowcowa, turystyczna, inne)

- rolna

- transportowa

- handlowa

Modele roli państwa w gospodarce

Interwencje państwa w gospodarce

Funkcja państwa Przyczyny interwencji Charakter działań
ALOKACJA ZASOBÓW

Niedoskonałości rynku

  • cechy dóbr publicznych (np. obrona narodowa)

  • dobra społeczne korzystne lub szkodliwe

  • efekty zewnętrzne (np. zanieczyszczenia środowiska)

  • firmy dominujące; monopolizacja rynku

  • nieodpowiedni poziom konkurencji

  • brak informacji

Prawa regulujące zachowania uczestników procesów rynkowych

  • podatki

  • podatki, instytucje publiczne, ograniczenia prawne

  • regulacja cen, podatki, ograniczenia ilościowe

  • kontrola cen

  • zwiększenie konkurencji

  • dostarczenie dodatkowej informacji

  • polityka przemysłowa (spory w tej sferze)
STABILIZACJA

Fluktuacje w zakresie

  • tempa wzrostu produkcji (wykorzystanie mocy produkcyjnych)

  • inflacji

  • poziomu bezrobocia

  • równowagi bilansu płatniczego

  • polityka fiskalna

  • polityka monetarna

  • polityka dochodów
PODZIAŁ

Nierówność społeczna w wyniku istnienia

  • niedoskonałego rynku

  • rynku doskonałego, ale niesprawiedliwego podziału

  • rzeczywistego podziału spowodowanego przez przepisy (np. prawo o dziedziczeniu)

Polityka dochodów i społeczna

  • zwiększenie konkurencji na rynku

  • podatki, system ubezpieczeń społecznych

  • podatki i płatności transferowe

Rodzaje instrumentów polityki gospodarczej

Polityka turystyczna jest różnie definiowana. Na przykład jako działania, których celem jest kształtowanie optymalnych rozmiarów i struktury ruchu turystycznego z zastosowaniem praw ekonomicznych, a także koordynacja rozwoju turystyki z uwzględnieniem jej funkcji i związku z innymi sferami działalności państwa.

Polityka turystyczna jest to także działalność polegająca na określaniu celów ekonomicznych, politycznych, społecznych i kulturowych związanych z rozwojem turystyki, uzyskaniu wszechstronnych, pozytywnych efektów wynikających z istnienia popytu i podaży, dążenia do zaspokojenia potrzeb społecznych w turystyce i zabezpieczenia niezbędnych do tego środków.

Zadania polityki turystycznej mogą być realizowane przez:

Polityka turystyczna a zarządzanie turystyką

Hierarchia ogólnych celów rozwoju i celów polityki turystycznej

Model narodowej polityki turystycznej

- zewnętrzne (zagraniczne systemy gospodarcze, działania zagranicznych rządów, korporacji, organizacji, kursy walutowe, polityka organizacji międzynarodowych, warunki naturalne)

- wewnętrzne (efekty ekonomiczne, społeczne, ekologiczne, system polityczny i gospodarczy, grupy nacisku, cechy regionów turystycznych, siła robocza)

Państwo a sektor turystyki

- stosunek negatywny

- stosunek neutralny

- stosunek pozytywny (oddziaływanie statyczne, oddziaływanie dynamiczne)

- motywy interwencji (ekonomiczne, polityczne, społeczne, kulturalne)

- konieczność interwencji

Polityka turystyczna

Cykl turystyczny

  1. badanie rynku

  2. planowanie rozwoju turystyki

  3. budowa infrastruktury turystycznej i para turystycznej

  4. przygotowanie kadr

  5. model organizacyjny turystyki

  6. rozwój gospodarki turystycznej

  7. propaganda turystyczna

  8. badanie rynku (ocena polityki)

(temat do uzupełnienia – zdjęcia i tabele!)

  1. Ceny usług turystycznych i rekreacyjnych

Podstawy teoretyczne

  1. Czym jest cena jako kategoria ekonomiczna?

  2. Cena jako kategoria pierwotna do wartości.

  3. Czym jest zatem wartość towaru lub usługi?

Trzy poglądy dotyczące wartości

  1. Podstawą określenia wartości jest praca ludzka.

  2. Podstawą może być subiektywnie rozumiana użyteczność.

  3. Neoinstytucjonalna, pragmatyczna teoria wartości.

Według Adama Smitha wyróżnia się:

Współcześnie cenę określa się mianem rynkowej wartości dobra lub usługi z zastrzeżeniem, że niezależnie od wartości użytkowej poziom ceny zależy od aktualnego układu rynkowego.

Z punktu widzenia konsumenta cena jest miernikiem wartości wówczas, gdy łączy się z odczuwalnymi korzyściami z tytułu zakupu dobra lub usługi.

Postrzegana przez konsumenta wartość = $\frac{\mathbf{\text{Postrzegane\ ko}}\mathbf{rzysci}}{\mathbf{\text{Cena}}}$

Cena usług turystycznych

Jest to suma pieniędzy, za którą konsument nabywa towary lub usługi od podmiotów (usługodawców), a także prowizja za wykonanie usług pośredniczenia.

Rozróżniamy ceny postulowane – kwoty za jakie sprzedawca chce zbyt usługę i ceny transakcyjne – kwoty, po których dokonano transakcji.

Funkcje cen w turystyce i rekreacji

(na ogół występujące łącznie)

Metody ustalania cen za usługi turystyczno-rekreacyjne

Najbardziej znane metody ustalania cen

Wśród metod wyróżnia się takie jak:

- koszt plus standardowy narzut

- koszt plus narzut zysku

- koszt plus zysk od zaangażowanego kapitału

Rodzaje cen

Stosowanie cen usług turystycznych i rekreacyjnych

Czynniki wpływające na cenę (poziom)

W Polsce zasady i tryby kształtowania cen towarów i usług określa Ustawa z dnia 5 lipca 2001 roku o cenach wraz z późniejszymi zmianami.

Podatek od towarów i usług (VAT) jako istotny czynnik ceny usług turystycznych

Podatek VAT jest specyficznym rodzajem pośredniego, powszechnego podatku dochodowego, który obciąża ostatecznego nabywcę towaru lub usługi i jest zawarty w cenie.

Cechą charakterystyczną tego podatku jest jego wielofazowość, tzn. obciąża on przyrost wartości w każdej fazie obrotu gospodarczego. Ustalenie wielkości obciążenia podatkiem VAT jakie przypadają na każdą fazę obrotu następuje przez odliczenie od podatku należnego w danej fazie podatku naliczanego w fazie podstawowej (tzw. metoda fakturowa). Inną formą jest metoda kasowa, w której wykazuje się obowiązek podatkowy po otrzymaniu całości lub części należności, nie później niż 90 dni licząc od daty wykonania usługi lub wydania towaru.

Podatek VAT wpłacany jest do urzędu skarbowego co miesiąc do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, jest on obliczany jako różnica między podatkiem należnym a podatkiem naliczonym.

Podstawowe zasady opodatkowania usług turystycznych

Do końca 2007 roku opodatkowanie przy świadczeniu usług turystycznych były następujące:

Z dniem 1 stycznia 2011 roku Rząd RP wprowadził zmiany w podatku VAT (które miały obowiązywać do 31.12.2013 roku, ale będą obowiązywać dalej).

Stawka 0 %

Stawka 8 %

Stawka 23 %

Usługi sanatoryjno-wczasowe mogą być zwolnione z podatku VAT, jeżeli spełniają wymogi usług świadczonych przez zakłady opieki zdrowotnej (pełna całodobowa opieka medyczna).

Również usługi wczasowe mogą być zwolnione z podatku VAT, jeśli związane jest to z wypoczynkiem zorganizowanym przez zakłady pracy na rzecz pracowników, ich rodzin oraz innych osób, a świadczenia te finansowane są w co najmniej 30 % z funduszu socjalnego firmy.

Wrażliwość konsumenta na cenę

T. Nagle zidentyfikował 9 czynników kształtujących cenową wrażliwość nabywcy

  1. Kursy walutowe. Czynniki wpływające na kurs walutowy

Kurs walutowy – Cena waluty wyrażona w innej walucie.

Kurs walutowy oznacza stosunek wymienny pomiędzy walutami dwóch krajów. Należy uznać go za cenę strategiczną w gospodarce, wpływa on na ceny produktów i komponentów importowanych, a przez to na strukturę cen w całej gospodarce. Ma decydujący wpływ na efektywność transakcji eksportowych i importowych.

Najogólniej możemy powiedzieć, że kurs walutowy wyraża dynamikę i konkurencyjność danej gospodarki względem reszty świata, przede wszystkim wobec walut odniesienia.

Kurs walutowy spełnia w gospodarce wiele funkcji, a podstawowe z nich to:

Kursy walut kształtują się na podstawie czynników makroekonomicznych, wyników gospodarczych poszczególnych państw, poziomu stóp procentowych, itp.

Czynniki wpływające na kurs walutowy

Można tu wskazać ogólną zależność:

- Wzrost PKB powoduje zazwyczaj umacnianie się waluty krajowej w stosunku do waluty obcej.

- Spadek PKB może powodować osłabienie się waluty krajowej w stosunku do waluty obcej.

Efekt ostateczny zależy od sytuacji w państwie odniesienia lub – jeszcze szerzej – od sytuacji głównych walut na rynku międzynarodowym.

Zbyt duży wzrost kursu waluty krajowej może wywołać zwiększenie się kosztów eksportu, a tym samym spadek eksportu.

Jednocześnie maleją koszty importu, które powodują wzrost importu, co łącznie wpływa negatywnie na bilans płatniczy państwa.

Do ceny stosuje się realną stopę procentową, czyli stopę nominalną pomniejszoną o wskaźnik inflacji.

W przypadku tego czynnika istnieje także ogólna zależność:

- Wzrost stóp procentowych powoduje wzrost napływu kapitału, to z kolei powoduje zwiększenie podaży waluty, a tym samym umacnianie się waluty krajowej w stosunku do zagranicznej.

- Spadek stóp procentowych powoduje sytuację odwrotną.

- Wzrost wskaźnika bezrobocia pokazuje osłabienie się wartości waluty krajowej w stosunku do waluty zagranicznej.

- Spadek wskaźnika bezrobocia powoduje umacnianie się wartości waluty krajowej.

- Spadek inflacji powoduje zazwyczaj umacnianie się wartości waluty krajowej; nie zawsze jest to zależność krótkoterminowa i średnioterminowa.

- Wzrost inflacji powoduje osłabienie się wartości waluty krajowej; jest to efekt spadku siły nabywczej pieniądza.

- Umocnienie się waluty krajowej powoduje spadek kosztów importu, a tym samym spadek inflacji.

- Osłabienie się waluty krajowej powoduje wzrost kosztów importu, a tym samym wzrost inflacji.

- Dodatni bilans płatniczy prowadzi do umocnienia się waluty krajowej.

- Bilans płatniczy ujemny prowadzi do osłabienia kursu waluty krajowej.

Rezerwy walutowe są czynnikiem stabilizującym. Wzrost rezerw świadczy o dodatnim efekcie wymiany międzynarodowej.

Inwestycje antyimportowe i proeksportowe wzmacniają pieniądz krajowy. Inwestycje zagraniczne motywowane względami rynku krajowego w długiej perspektywie mogą osłabiać pieniądz krajowy.

Inwestycje portfelowe mają często charakter spekulacyjny i mogą w niesprzyjających okolicznościach destabilizować rynek finansowy.

Przykład – Wyniki sondaży przedwyborczych w czerwcu 2002 r. w Brazylii spowodowały panikę wśród inwestorów. Kandydat lewicy uzyskujący 40% głosów zapowiadał wcześniej renegocjację spłaty długów, co mogło oznaczać ogłoszenie niewypłacalności rządu, drastycznie podniosły się koszty obsługi długu: wzrosły stopy procentowe, oprocentowanie obligacji, osłabł real. Oznaczało to wzrost wielkości długu denominowanego w dolarach po przeliczeniu w reale. Kurs dolar/ real zaczął gwałtownie rosnąć.

Podstawową rolę w kształtowaniu poziomu kursu walutowego odgrywa prawo popytu i podaży. Trzeba zaznaczyć, że w przypadku rynku walutowego prawo popytu i podaży kształtuje czasem kurs walutowy wbrew wszelkim oczekiwaniom wynikającym z długookresowych analiz opartych na raportach dotyczących kondycji gospodarczej danych państw. Liczba uczestników rynku jest tak wielka, a motywy ich działalności tak różnorodne, że bardzo trudno jest przewidzieć ewolucję kursu danej waluty.

Zapis kursu walutowego przyjmuje następującą postać

Kurs kupna Kurs sprzedaży

USD/PLN = 3,1983/3,1993

Waluta bazowa Waluta kwotowana

Kwotowania walut podawane są jako dwustronny kurs kupna-sprzedaży. Są to ceny zakupu lub sprzedaży danej waluty – waluty bazowej – w zamian za walutę kwotowaną. Klient kupuje walutę bazową (czyli sprzedaje walutę kwotowaną) według kursu podanego po lewej stronie kwotowania, a sprzedaje walutę bazową (kupuje walutę kwotowaną) według kursu podanego po prawej stronie kwotowania.

Zasadniczo kursy kwotowane są do czterech miejsc po przecinku (w notowaniach giełdowych do sześciu), z wyjątkiem następujących notowań: USD/JPY oraz USD/ITL.

Przedstawiony zapis jest równoważny z następującym: 3,8983 – 3,8993 PLN za 1 USD.

Gdzie USD jest waluta bazową, a PLN – walutą kwotowaną.

Waluta bazowa Waluta, której ilość w danym kursie jest stała (zazwyczaj 1 lub 100)
Waluta kwotowana Waluta, której ilość w danym kursie zmienia się w kolejnych kwotowaniach.
Kurs kupna BID Cena, po której dealer jest gotowy kupić jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie kupna klient wymienia walutę bazową na kwotowaną.
Kurs sprzedaży OFFER lub ASK Cena, po której dealer jest gotowy sprzedać jednostkę (lub 100 jednostek) waluty bazowej. Po kursie sprzedaży klient wymienia walutę kwotowaną na bazową.
Duża figura Część ceny, której dealerzy nie kwotują.
Pestki Dwie ostatnie cyfry w zapisie kursu walutowego, które są kwotowane przez dealerów (inaczej punkty).
Prowizja Opłata kwotowana lub procentowa związana z przeprowadzeniem transakcji wymiany.

Różnice między kursem BID i OFFER nazywamy Spreadem. Marża to wielkość, jaką bank dodaje do kursu sprzedaży i odejmuje od kursu kupna waluty kwotowanej na rynku międzybankowym.

Przykład 1.1

Kurs międzybankowy wynosi: USD/PLN: BID – 3,1380, OFFER – 3,2216,

Bank kwotuje dla klientów: USD/PLN 3,1370 – 3,2226.

Jeżeli sytuacja na rynku jest spokojna, to spread jest „wąski”. Łatwiej jest określić wartość waluty. Im sytuacja jest trudniejsza do rozpoznania i im mniej uczestników, tym różnica pomiędzy ceną kupna i sprzedaży jest większa.

Przykład 1.2

Bank XYZ kwotuje następujący kurs walutowy:

USD/SEK = 7,3020/40

Walutą bazową jest dolar amerykański (USD)

Waluta kwotowaną jest korona szwedzka (SEK)

Kurs kupna: 7,3020 – dealer kupuje 1USD, płacąc za niego 7,3020 SEK, klient wymienia dolary na korony szwedzkie

Kurs sprzedaży: 7,3040 - dealer kupuje 1USD, płacąc za niego 7,3020 SEK, klient wymienia korony szwedzkie na dolary

Duża figura wynosi 7,30.

Pestki wynoszą 20/40.

Kurs waluty, jak wspomniano wcześniej, to cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie.

Z punktu widzenia kraju, w którym waluta jest wotowana, możne wyróżnić dwa rodzaje kwotowa: bezpośrednie i pośrednie. Rodzaj kotowania zależy od tego, która z walut jest walutą krajową, a która zagraniczną.

Notowanie bezpośrednie Określenie zmiennej ilości jednostek waluty krajowej w stosunku do stałej liczby jednostek waluty obcej
Notowanie pośrednie Określenie zmiennej ilości jednostek waluty obcej w stosunku do stałej liczby jednostek waluty krajowej.

Przykład 1.3

W Polsce kwotowanie:

PLN/EUR jest dla nas kwotowaniem pośrednim;

EUR/PLN jest dla nas kwotowaniem bezpośrednim;

Natomiast na terenie Unii Gospodarczej i Walutowej jest odwrotnie.

Kwotowanie:

PLN/EUR jest dla Niemca kwotowaniem bezpośrednim;

EUR/PLN jest dla Francuza kwotowaniem pośrednim.

Podsumowując dla dowolnego kursu:

WALUTA BAZOWA/ WALUTA KWOTOWANA: BID – OFFER

Kreatorzy rynku zamierzają Uczestnicy rynku mogą
Kurs kupna BID

Kupić bazową

Sprzedać kwotowaną

Kupić kwotowaną

Sprzedać bazową
Kurs sprzedaży OFFER

Kupić kwotowaną

Sprzedać bazową

Kupić bazową

Sprzedać kwotowaną

  1. Rola samorządu terytorialnego w rozwoju turystyki i rekreacji

Podstawy formalne funkcjonowania lokalnej i regionalnej gospodarki turystyki i rekreacji

Argumenty przemawiające za zaangażowanie się państwa (sektora publicznego) w rozwój turystyki i rekreacji.

Akty prawne regulujące działalność samorządów terytorialnych w turystyce i rekreacji

Dodatkowe akty prawne

Zadania gminy

Samorząd powiatowy wykonuje zadania w zakresie kultury fizycznej i turystyki o charakterze ponadgminnym (np. w zakresie promocji rozbudowy infrastruktury).

Samorząd wojewódzki – Urzędy Marszałkowskie i Sejmiki Marszałkowskie

Metodologia przeprowadzonych badań

Sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem standardowego kwestionariusza ankietowego przeprowadzony wśród przedstawicieli 49 samorządów gminnych województwa wielkopolskiego (sierpień 2009 – czerwiec 2011). Badania dotyczyły działań samorządów gminnych w sferze turystyki za lata 2005 – 2010.

Dobór jednostek samorządu terytorialnego miał charakter dwustopniowy.

Turystyka w dokumentach planistyczno-strategicznych badań gmin

(Umiejscowienie turystyki w strategiach rozwoju badań gmin)

Poziom planowania strategicznego ujęty w strategii Hierarchia ważności Rozwój turystyczny gminy (%)
1. Misja lub wizja I 26
2. Cele strategiczne II 14
3. Cele główne III 6
4. Cele operacyjne IV 65
5. Programy operacyjne V 4

Działania samorządów gminnych wskazywane w strategiach rozwoju lokalnego badanych gmin województwa wielkopolskiego w zakresie rozwoju turystyki.

Rodzaj zadania Typ gminy – miejskie (%) Typ gminy – wiejskie (%) Typ gminy – miejsko-wiejskie (%) Ogółem (%)
Budowa szlaków i
ścieżek rowerowych		 33 64 52 54
Budowa szlaków pieszych 33 7 62 39
Budowa szlaków konnych 0 7 5 5
Promocja agroturystyki
i organizacja szkoleń		 0 50 52 44
Promocja gminy 50 50 57 54
Zagospodarowanie brzegów jezior i rzek na cele rekreacyjno-turystyczne (kąpieliska, przystanie, stanice wodne) 67 50 62 59
Budowa parkingów
i leśnych miejsc odpoczynku		 17 7 29 20
Rozbudowa bazy noclegowej 0 36 52 39
Organizacja imprez turystycznych 17 7 29 20
Opracowanie bazy informacji o zasobach turystycznych gminy i organizacja punktu informacji turystycznej 50 7 38 29
Oprogramowanie program
rozwoju turystyki		 0 7 33 20
Tworzenie lokalnych
produktów turystycznych		 50 21 14 22

Turystyka w wewnętrznej i zewnętrznej strukturze organizacyjnej samorządów gminnych

Polityka finansowania i inwestycyjna samorządów gminnych a rozwój turystyki

Współdziałanie samorządu gminnego i organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju turystyki

Wspieranie przedsiębiorczości w sektorze turystyki przez samorządy lokalne

(do uzupełnienia!)

Promocja turystyki w działaniach samorządów lokalnych

Materiały informacyjno-promocyjne Typ gminy Ogółem (%)
Miejskie (%) Wiejskie (%)
Folder i informatory ogólne o gminie 67 67
Folder tematyczne: aktywny wypoczynek/turystyka 0 8
Folder OSiR z obiektami
rekreacyjno-sportowymi		 0 0
Mapy turystyczne 33 17
Plakaty informujące o wydarzeniach rekreacyjno-sportowych 0 17
Folder lub informatory turystyczne do pobrania w wersji pliku pdf 0 8
Inne 0 0

  1. Mnożnik turystyczny

Model faz krążenia środków płatniczych

Wpływy do kraju środków płatniczych z zagranicy, w tym również na wydatki turystów zagranicznych (P).

Przepływ środków płatniczych za granicę, w tym również na pokrycie potrzeb turystycznych ludności (z).

(do uzupełnienia!)

Model mnożnikowych efektów ekonomicznych z turystyki

K = a + b + c

A – bezpośredni efekt ekonomiczny (dochód)

B – pośredni efekt ekonomiczny (dochód)

C – indukowany efekt ekonomiczny (dochód)

Bezpośredni efekt ekonomiczny – Dotyczy tej części gospodarki, która bezpośrednio zaspokaja popyt turystyczny (np. baza noclegowa, biura podróży, itp.

Pośredni efekt ekonomiczny – Dotyczy sytuacji, gdy firmy związane z obsługą ruchu turystycznego dokonują zakupów w innych sektorach gospodarki. Bardzo często pieniądz w tych transakcjach wypływa poza granice regionu (kraju), a efekt będzie się przenosił wraz z nim. Te „wypływy” mogą być spowodowane podatkiem, oszczędnościami, czy też importem.

Indukowany efekt ekonomiczny – Polega na ogólnym wzroście wydatków, możliwemu dzięki zwiększonym dochodom ludności zatrudnionej w bezpośredniej i pośredniej obsłudze ruchu turystycznego.

Kolejne sposoby obliczania efektu mnożnikowego

K = 1/1 – ksk x Wt

Ksk = krańcowa skłonność do konsumpcji

Ksk = delta C / delta Y

Delta C – faktyczny wzrost konsumpcji (w kraju, regionie)

Delta Y – wzrost dochodów ludności

Krańcowa skłonność do konsumpcji jest wyższa tak, gdzie poziom dochodów jest niski.

Kolejne sposoby obliczania efektu mnożnikowego

K = sigma T / T1

Sigma T – suma wszystkich wydatków na danym obszarze wywołanych przez przyjazdy turystów (suma wszystkich transakcji)

T1 – suma środków pieniężnych przywiezionych nadany obszar przez turystów (transakcje pierwotne)

Czynniki wpływające na wielkość mnożnika

- Wydatki turystów (zakwaterowanie, wyżywienie, napoje, odzież, upominki, kosmetyki, rzeczy osobiste, fotografie, rekreacja, zwiedzanie, transport lokalny)

- Drugi cykl wydatków (pensja i wynagrodzenia, napiwki, podatki od wynagrodzeń, prowizje, muzyka i rozrywka, wydatki administracyjne, usługi profesjonalne, zakup żywności i napojów, zakupów dóbr w celach handlowych, zakup materiałów i wyposażenia, naprawa i konserwacja, reklama i promocja)

- Beneficjenci

- Wycieki (Kiedy określone dobra i usługi kupowane są poza obszarem recepcyjnym, dochodzi do ubytków (leckage) oraz ograniczenia efektów mnożnikowych.


Wyszukiwarka