KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ
(Pytania na egzamin dyplomowy licencjacki)
Metody oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Metody analizy sprawozdań finansowych.
Analiza pionowa i pozioma bilansu.
Opisz procedurę ustalania wyniku finansowego.
Omów istotne cechy rachunku przepływów pieniężnych.
Sposób obliczania zysku netto i sposoby jego zagospodarowania.
Kapitały przedsiębiorstwa – pojęcie, rodzaje i sposoby tworzenia.
Wskaźniki oceny płynności finansowej.
Analiza rentowności przedsiębiorstwa.
Dźwignia finansowa i jej działanie.
Zewnętrzne źródła finansowania działalności przedsiębiorstwa.
Podatki w działalności przedsiębiorstw.
Wymień i scharakteryzuj obowiązujące metody amortyzacji.
Wymień i opisz podstawowe metody wyceny bilansowej inwestycji długoterminowych.
Scharakteryzuj istotę harmonizacji i standaryzacji rachunkowości (standardy międzynarodowe).
Analiza ekonomiczna i finansowa z uwagi na łatwy dostęp do aktualnej informacji, jednoznaczność otrzymywanych wyników i zakres prowadzonych badań należy do najczęściej wykorzystywanych metod oceny działalności przedsiębiorstwa.
Jako najczęściej wykorzystywane metody analizy sytuacji finansowej, należy tutaj wymienić:
rachunek kosztów, którego zadaniem jest badanie i transformowanie, według przyjętego modelu, informacji o kosztach działalności podmiotu, służących użytkownikom do oceny sytuacji, podejmowania decyzji gospodarczych i kontroli ich realizacji, tworzenie podstaw decyzyjnych dla potrzeb polityki cenowej, kontrola przebiegu procesów produkcyjnych i uzyskiwanych efektów (B. Micherda 2002, s. 134-135);
sprawozdania finansowe - będące zbiorem informacji o sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowym jednostki gospodarczej, sporządzonym za dany okres z zastosowaniem konwencjonalnych formuł ich opisu i prezentacji. Obrazują one skutki finansowe przeszłych zdarzeń i decyzji kierowniczych. W oparciu o sprawozdania finansowe podejmuje się decyzje dotyczące nabycia, zbycia lub utrzymania udziałów danej jednostki, jak również ponownego mianowania lub zmiany członków kierownictwa (B. Micherda 2002, s. 180);
analiza bilansu - zawierającego dane o wielkości majątku, jego strukturze, a także źródłach finansowania aktywów,
analiza rachunku zysków i strat - pozwalająca na analizę podstawowych źródeł powstawania zysku lub straty netto (B. Micherda 2002, s. 206);
analiza wskaźnikowa - zakładające względne miary służące do porównywania i oceny sytuacji finansowej jednostki. Istota analizy wskaźnikowej sprowadza się do ustalenia kluczowych relacji pomiędzy zmiennymi pochodzącymi ze sprawozdań finansowych (w niekiedy także informacji zewnętrznych, dotyczących przykładowo: stopy inflacji, czy też rynkowej ceny akcji), w celu dokonania oceny działalności podmiotu gospodarczego, ocenę wielkości i struktury posiadanego majątku, źródeł jego pokrycia, a także rentowności, płynności i wypłacalności firmy
2,3. Analiza sprawozdań finansowych powinna zostać poprzedzona szczegółową analizą techniczno-ekonomiczną przedsiębiorstwa i jego otoczenia. Należy bowiem uwzględnić czynniki mające wpływ na osiągnięte wyniki. Przygotowując się do porównań wielkości ekonomicznych zawartych w sprawozdaniach finansowych, należy zwrócić uwagę na szczególne okoliczności, zakłócenia w działalności podmiotu, które mogą powodować brak ich bezpośredniej porównywalności.
Analizę sprawozdań finansowych można przeprowadzać w różnych układach. W zależności od potrzeb użytkowników analizę tą można rozbudowywać i włączać wielkości szczegółowe uzupełniające informacje w zakresie poszczególnych pozycji sprawozdań finansowych.
Istotnym utrudnieniem w czytaniu sprawozdań finansowych jest inflacja, która zniekształca wyniki, zwłaszcza w przypadku analizy poziomej. Przy znacznej wysokości inflacji należy ze sprawozdań finansowych wyłączyć jej wpływ.
Analiza sprawozdań finansowych pozwala na wyciągnięcie wniosków na temat funkcjonowania przedsiębiorstwa w przeszłości oraz na ustalenie jego tendencji rozwojowych w kolejnych okresach sprawozdawczych.
Analiza pozioma bilansu pozwala określić, jakimi zasobami majątkowymi i kapitałowymi dysponuje przedsiębiorstwo i czy się one zwiększają. Jeżeli składniki majątku trwałego nie zwiększają się w dłuższym okresie, oznacza to stagnację, a w dłuższej perspektywie może zagrozić działalności przedsiębiorstwa. Wzrost majątku przedsiębiorstwa prowadzący do wzrostu kapitałów oznacza nie tylko rozwój przedsiębiorstwa, ale świadczy o dobrej strategii działania i pozytywnie wpływa na jego ocenę przez użytkowników zewnętrznych [1]. Obniżenie majątku może być oceniane pozytywnie, jeżeli jest wynikiem restrukturyzacji bądź jest to sytuacja przejściowa wynikająca np. z przygotowywania się firmy do unowocześnienia parku maszynowego.
Analizując strukturę bilansu, należy uwzględnić wiele czynników, z których najważniejsze to rodzaj prowadzonej działalności, poziom wyposażenia technicznego, efektywność wykorzystania majątku, sposób wyceny składników majątkowych itp. Inna będzie struktura w przedsiębiorstwie przemysłowym, budowlanym, transportowym, w których znaczny udział stanowią aktywa trwałe, a inna w przedsiębiorstwie handlowym, w którym z reguły dominują aktywa obrotowe.
Analiza pionowa ma na celu ustalenie określonych tendencji w kształtowaniu się struktury aktywów i pasywów. Dlatego pozwala ona na ustalenie możliwości produkcyjnych podmiotu i zdolności do generowania zysków.
W przedsiębiorstwie będącym na etapie rozwoju uzasadnione jest zwiększanie udziału majątku trwałego i jednoczesne zmniejszanie udziału aktywów obrotowych. Ponadto pożądane jest zmniejszanie udziału zapasów, ale nie można do puścić do ograniczenia asortymentu oferowanego klientom ani spadku należności, co może skutkować obniżeniem sprzedaży. Środki pieniężne uzyskane z obniżenia tych wielkości pozwalają na zwiększenie innych wielkości aktywów, zarówno trwałych, jak i obrotowych, lub mogą zostać wypłacone na zewnątrz w formie dywidendy.
W pasywach pożądany jest wzrost kapitałów własnych wynikający z zysku podmiotu przy malejącym udziale zobowiązań, głównie krótkoterminowych, które są wymagalne w krótkim okresie [2].
Ponadto, analizując bilans przedsiębiorstwa, należy zwrócić uwagę na [3]:
poziom zużycia aktywów trwałych, co wpływa na możliwości wejścia na rynek z nowoczesnym produktem lub usługą,
właściwą identyfikację zobowiązań, która jest istotna dla planu finansowego,
zobowiązania warunkowe wynikające z poręczeń udzielonych przez firmę,
zobowiązania pozabilansowe, które nie występują w bilansie, ale są wymagalne, np. zobowiązania z tytułu leasingu operacyjnego, czynszu lub dzierżawy.
W rachunku zysków i strat ustalany jest najbardziej syntetyczny miernik rentowości przedsiębiorstwa, którym jest osiągany wynik finansowy. Dla celów analizy ważna jest nie tylko prawidłowość jego ustalenia, ale również czynniki kształtujące wysokość zysku lub straty przedsiębiorstwa. Oznacza to, że analiza rachunku zysków i strat wymaga dokładnej analizy poszczególnych kategorii wyniku finansowego ustalanych w rachunku zysków i strat, i dostarcza informacji o źródłach wyniku finansowego [4].
Klasyfikacja operacji wynikowych na podstawowe grupy obejmujące przychody z działalności gospodarczej, koszty działalności gospodarczej, zyski, straty, obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego pozwala określić wpływ jednorodnych wynikowych zdarzeń gospodarczych na ostateczną wartość wyniku finansowego [5].
W analizie tego sprawozdania warto porównać dynamikę przychodów z dynamiką kosztów. Rosnące różnice między tymi wielkościami świadczą o zwiększaniu się wyniku finansowego. Pozwala to zidentyfikować obszary, w których działalność jest prowadzona najbardziej i najmniej efektywnie. Informacje te mogą być z kolei podstawą do wprowadzenia zmian mających na celu podniesienie efektywności działania.
Należy pamiętać, że zmiany wyniku finansowego są ściśle skorelowane z przyjętą strategią. Inaczej kształtuje się wynik finansowy w podmiotach nastawionych na długofalowy rozwój, przeznaczających znaczne środki na inwestycje, które często wpływają na obniżenie bieżącego wyniku finansowego. Inaczej natomiast w firmach nastawionych na szybkie osiągnięcie zysku w krótkim okresie. Rachunek wyników wskazuje więc kierunek działania firmy, a tym samym dostarcza użytkownikom zewnętrznym tego sprawozdania informacji o zamiarach i gospodarności jednostki.
Celem analizy pionowej rachunku wyników jest określenie, w jakim stopniu każda z pozycji sprawozdania przyczynia się do zmiany wyniku. Analizując wynik finansowy brutto, można ustalić udział poszczególnych wyników cząstkowych. Analiza kosztów może dotyczyć struktury rodzajowej lub kalkulacyjnej kosztów. Można także analizować udział kosztów podstawowej działalności, pozostałej działalności operacyjnej, finansowej oraz strat nadzwyczajnych [6].
W analizie zysków firmy ważna jest ocena ich jakości, na którą składają się [7]:
ocena stabilności, czyli w jakim stopniu zyski są powtarzalne w następnych okresach,
analiza zamienialności zysków na gotówkę, czyli w jakim stopniu zyski te mają charakter realnych wpływów,
ryzyko (zmienność) zysków, tj. wrażliwość wyników na zmianę koniunktury gospodarczej i warunków finansowania,
eliminacja transakcji jednorazowych i zysków z przeszłości,
analiza poniesionych wydatków inwestycyjnych i remontowych.
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych pokazuje zmiany w stanie poszczególnych aktywów i pasywów przedsiębiorstwa w danym okresie wywołane przez strumienie pieniężne. Oznacza to, że przedstawia źródła dopływu środków oraz sposoby ich wykorzystania.
Konieczność sporządzania i analizy rachunku przepływów pieniężnych wynika z przekonania, że zysk nie jest jedynym warunkiem kontynuowania działalności gospodarczej. Równie istotne są przepływy zasobów pieniężnych, ponieważ to one właśnie bezpośrednio determinują zdolność płatniczą podmiotu. Wynika to z faktu, że zysk jest kategorią księgową, która stanowi wypadkową reguł i klasyfikacji księgowych. Najbardziej istotny wpływ na to wywiera memoriałowy charakter wielkości wpływających na wynik finansowy oraz możliwe alternatywne rozwiązania dotyczące amortyzacji, rozliczania nakładów w okresach przyszłych, rezerw na przyszłe wydatki. Zmiana środków pieniężnych i ich przepływ ma natomiast charakter obiektywny, dlatego informacja o nim jest tak cenna [8].
Analiza wpływów i wydatków powinna być traktowana jako integralna część analizy finansowej przedsiębiorstwa. Uzupełnia ona tradycyjne mierniki analityczne o informacje niezbędne w kompleksowej ocenie kondycji finansowej firmy. W tym głównie o pełniejszą charakterystykę gotówkowej efektywności działalności operacyjnej, działalności inwestycyjnej i finansowej oraz zdolności płatniczej i wypłacalności przedsiębiorstwa. Tak więc sprawozdanie to, grupując wpływy i wydatki w jednorodne strumienie, umożliwia pogłębioną ocenę sytuacji finansowej firmy, ponieważ na jego podstawie można ustalić jej płynność finansową i określić zdolność płatniczą przedsiębiorstwa. Pozwala ona na określenie sfer działalności podmiotu, które są najbardziej „pieniężnotwórcze” i wskazują na te, które najbardziej je wchłaniają.
Sprawozdanie to jest niezwykle ważnym narzędziem analitycznym ułatwiającym przedsiębiorstwu utrzymanie niezbędnej w warunkach gospodarki rynkowej dyscypliny finansowej. Obserwowanie przepływów pieniężnych ma podstawowe znaczenie dla osób zarządzających i innych osób zainteresowanych działalnością przedsiębiorstwa.
Sprawozdanie to umożliwia odpowiedź na wiele pytań bardzo istotnych dla zarządzania firmą, w tym [9]:
Jakie obszary działalności firmy generują najwięcej środków pieniężnych, a które najwięcej ich wchłaniają?
Jeśli firma wygospodarowała zysk, to dlaczego ma kłopoty z gotówką?
Dlaczego w przypadku straty firma nie ma problemów z gotówką i generuje wpływy środków pieniężnych?
Czy dokonywano wydatków na inwestycje i rozwój i jaka była ich skala?
Czy dokonywano inwestycji w długoterminowe lokaty i inne przynoszące zysk aktywa?
Czy uzyskiwano wpływy pieniężne z dokonanych długoterminowych inwestycji w aktywa trwałe i w jakiej wysokości?
Czy w badanym okresie finansowano działalność w drodze emisji akcji (udziałów, dopłat właścicieli) lub zaciągano kredyty lub pożyczki i w jakiej wysokości?
Jaki jest udział wyniku finansowego w strukturze źródeł finansowania?
Czy w badanym okresie dokonywano spłat długoterminowych zobowiązań i kapitałów, wypłat dywidend?
Jak wysokie płatności z tytułu odsetek od pożyczonego kapitału ponosiła firma?
Rachunek przepływów pieniężnych odgrywa nie tylko bardzo istotną rolę w analizie finansowej, ale również pozwala badać efektywność rozpoczynanych przedsięwzięć inwestycyjnych i prognozować strumienie pieniężne z tego tytułu.
Sprawozdanie to ułatwia – dzięki analizie struktury źródeł i wydatków środków pieniężnych – nakreślenie trendów w zakresie pozyskiwania i wydatkowania środków pieniężnych w dłuższym horyzoncie czasu, uświadamia rozmiary tych strumieni oraz pozwala przewidzieć okres ich wystąpienia. Warto zaznaczyć, że pierwszymi odbiorcami tych informacji w warunkach polskich były głównie banki, które jako pierwsze zauważyły ich znaczenie w ocenie płynności i wypłacalności potencjalnego lub obecnego dłużnika.
Analizując rachunek przepływów pieniężnych, należy zwrócić uwagę na relacje między poszczególnymi pozycjami stanowiącymi źródła i sposoby wykorzystania gotówki. W prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie przepływy z działalności operacyjnej powinny wykazywać saldo dodatnie. Saldo to powinno finansować wydatki z tytułu działalności inwestycyjnej, które są ponoszone przez przedsiębiorstwo rozwijające się i które związane są z rozszerzoną reprodukcją majątku trwałego. Zarówno dodatnie, jak i ujemne saldo przepływów z działalności finansowej może być oceniane jako pozytywne w zależności od tego, czy przedsiębiorstwo znajduje się na etapie zaciągania kredytów (lub powiększania kapitału własnego) w celu finansowania działalności rozwojowej, czy też na etapie ich spłaty.
Istotne jest również, aby wydatki na nabycie majątku trwałego przewyższały wielkość amortyzacji. Jeżeli taka sytuacja ma miejsce, przedsiębiorstwo rozwija się, powiększa bowiem majątek trwały. Jeżeli wydatki inwestycyjne są równe wielkości amortyzacji, przedsiębiorstwo jest w stanie (teoretycznie) jedynie odtworzyć majątek trwały. W praktyce, ze względu na inflację i postęp techniczny, nie jest wówczas możliwe nawet proste odtworzenie majątku trwałego.
Zestawienie zmian w kapitale pozwala określić źródła wzrostów oraz przyczyny zmniejszenia poszczególnych elementów kapitału własnego.
Zmiany tych wielkości są oczywiście widoczne w bilansie, jednak dopiero w tym zestawieniu można otrzymać głębsze informacje na temat przyczyn zmian, w tym:
źródeł tworzenia kapitału zakładowego, zapasowego, rezerwowego, polityki tworzenia rezerw,
niepieniężnych źródeł wzrostu kapitału, np. wskutek przeszacowania aktywów trwałych,
sposobów podziału zysku lub pokrycia strat bilansowych, polityki tworzenia rezerw,
polityki akumulacji kapitałów, możliwości inwestycyjnych finansowanych kapitałami własnymi,
pozadywidendowych korzyści dla akcjonariuszy w postaci wykupu akcji.
Informacje te pozwalają określić wielkość i strukturę przyszłego kapitału własnego. co ma wpływ również na strukturę finansowania całej firmy i jej ryzyka w okresie przyszłym. Informacje te umożliwiają pełniejszą interpretację wskaźników rynku kapitałowego i rentowności całego kapitału własnego lub jego składników [10].
Na koniec warto podkreślić, że analiza sprawozdań finansowych nie daje podstaw do wszechstronnej oceny zmian w stanie majątkowo-finansowym przedsiębiorstwa, pozwala jednak zorientować się w tendencjach zmian, a także może stanowić punkt wyjścia do dalszych różnokierunkowych prac analitycznych [11].
Analizę tę warto uzupełnić analizą wskaźnikową dotyczącą struktury bilansu, wskaźników obrazujących gospodarkę pieniężną firmy obliczanych na podstawie sprawozdania z przepływu środków pieniężnych, rentowności, płynności, efektywności i zadłużenia.
Wynik finansowy danej jednostki ustalany jest na koncie 86 "Wynik finansowy". Na koniec roku obrotowego na konto to przenosi się wszystkie zrealizowane (należne) jednostce przychody i koszty związane z tymi przychodami, straty i zyski nadzwyczajne, a także podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Ustalony przez jednostkę na koncie 86 wynik finansowy w postaci zysku netto (saldo Ma konta 86) lub straty netto (saldo Wn konta 86) wykazywany jest w pasywach bilansu w pozycji A.VIII. "Zysk (strata) netto" odpowiednio jako wielkość dodatnia (zysk) lub wielkość ujemna (strata). Sposób ustalania wyniku finansowego zależy od przyjętego przez jednostkę sposobu sporządzania rachunku zysków i strat (w postaci porównawczej lub kalkulacyjnej) oraz zasad ewidencji i rozliczania kosztów. |
|---|
5. Rachunek przepływów pieniężnych (zwany także sprawozdaniem z przepływów pieniężnych lub cash-flow z języka angielskiego) jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania regulują przepisy poszczególnych krajów. W Polsce podlegają mu wszystkie jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu.
Cash flow pokazuje przepływy pieniężne w podziale na trzy podstawowe grupy:
Działalność operacyjna jest to podstawowa działalność przedsiębiorstwa. Jest to przede wszystkim działalność polegająca na produkcji i sprzedaży produktów lub usług klientom.
Dzięki wyodrębnieniu tej grupy jako pierwszej w rachunku przepływów pieniężnych uwidoczniona jest skuteczność przedsiębiorstwa w generowaniu przepływów pieniężnych z działalności podstawowej, bez uwzględnienia transakcji mających charakter jednorazowy (jak sprzedaż lub zakup środków trwałych) lub niezwiązanych z podstawową działalnością, takich jak przepływy związane z finansowaniem przedsiębiorstwa lub jego działalnością inwestycyjną. Do przepływów z działalności operacyjnej zalicza się przede wszystkim:
Przepływy ze sprzedaży dóbr i usług,
Wypływy z tytuły zapłaty dostawcom za dostawy towarów i materiałów,
Wypłaty wynagrodzeń dla pracowników,
Wypływy z tytułu podatków i opłat.
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej to przede wszystkim:
Zakup i sprzedaż środków trwałych,
Udzielanie pożyczek oraz otrzymywanie ich spłat,
Zakup i sprzedaż udziałów i akcji innych podmiotów gospodarczych.
W tej sekcji znajdują się jedynie przepływy pieniężne związane z finansowaniem przedsiębiorstwa, czyli przede wszystkim:
Przychody z emisji udziałów i akcji,
Przychody z emisji papierów dłużnych,
Wypływy z tytułu wypłaty dywidend,
Wypływy z tytuły wykupu akcji własnych przedsiębiorstwa,
Wypływy z tytułu spłaty pożyczek i kredytów.
Zależnie od zastosowanych standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowości firmy, klasyfikacja przepływów może być różna. Na przykład według IFRS odsetki od zaciągniętych przez firmę pożyczek wykazywane są w przepływach z działalności operacyjnej, podczas gdy zgodnie z polską Ustawą o Rachunkowości powinny one być wykazywane w przepływach z działalności finansowej.
Pełne wzory rachunku przepływów pieniężnych według polskiej Ustawy o Rachunkowości przedstawiamy tu:
W związku z tym, że w przedsiębiorstwie mogą zachodzić procesy nie mające bezpośredniego wpływu na przepływy finansowe, a jednak wywołujące znaczące zmiany w majątku przedsiębiorstwa, są one z reguły dla kompletnego obrazu wykazywane w informacji dodatkowej. Mogą to być między innymi:
Umowy leasingowe,
Zamiana zobowiązań na udziały,
Obrót barterowy,
Zapłata za zobowiązania aktywami niepieniężnymi,
Zapłata udziałami w przedsiębiorstwie.
Występują dwie metody przygotowywania rachunku przepływów pieniężnych: metoda bezpośrednia i metoda pośrednia. Obie metody są sobie równoważne i dają takie same wyniki.
Metody te różnią się jedynie sposobem przedstawienia przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej. Pozostałe przepływy pieniężne przedstawione są jednakowo.
Metoda pośrednia jest w praktyce wykorzystywana znacznie częściej niż metoda bezpośrednia.
Metoda bezpośrednia polega na zaprezentowaniu poszczególnych grup rzeczywistych wpływów i wydatków pieniężnych. W przypadku tej metody w przepływach z działalności operacyjnej wykazuje się przede wszystkim:
Wpływy ze sprzedaży
Wypływy z tytułu dostaw i usług
Wypływy z tytułu wynagrodzeń
Wypływy z tytułu podatków i opłat
Metoda ta uważana jest za przedstawiającą więcej informacji na temat zdarzeń, które zaszły w przedsiębiorstwie w ciągu danego okresu sprawozdawczego. Dzięki pogrupowaniu przepływów ze względu na ich źródło pozyskania i cel wydatkowania pozwala ona znacznie skuteczniej prognozować przyszłe przepływy pieniężne przedsiębiorstwa.
Metoda pośrednia polega na wyjściu z zysku netto (lub według niektórych standardów od zysku z działalności operacyjnej) i dokonaniu odpowiednich korekt tak, aby wyeliminować wszystkie elementy, które wpłynęły na wynik finansowy a nie miały charakteru pieniężnego.
Podstawowe zasady dokonywania korekt są następujące:
Zmniejszenie niepieniężnych aktywów bieżących jest dodawane do wyniku finansowego.
Zwiększenie niepieniężnych aktywów bieżących jest odejmowane od wyniku finansowego.
Zmniejszenie zobowiązań jest odejmowane od wyniku finansowego.
Zwiększenie zobowiązań jest dodawane do wyniku finansowego.
Koszty nie mające odzwierciedlenia w odpływie środków pieniężnych są dodawane z powrotem do wyniku finansowego (np. amortyzacja za dany okres).
Przychody nie mające odzwierciedlenia w przepływach finansowych są odejmowane od wyniku finansowego.
Zależnie od zdarzeń, które miały miejsce w przedsiębiorstwie, konieczne mogą być różne szczególne korekty.
Metoda pośrednia jest znacznie mniej informacyjna z punktu widzenia przedstawienia procesów, jakie zaszły w przedsiębiorstwie. Lepiej natomiast pokazuje związek pomiędzy rachunkiem wyników a przepływami pieniężnymi, rozkładając wynik na elementy i pokazując, które z transakcji na niego wpływających nie mają charakteru pieniężnego.
Rachunek przepływów pieniężnych, obok bilansu i rachunku wyników, jest źródłem informacji o kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Rachunek wyników i bilans bowiem, pomimo dużej wartości informacyjnej, posiadają pewne słabości. Obie te części sprawozdania finansowego są sporządzone zgodnie z zasadą memoriału oraz zawierają wiele wartości szacunkowych, takich jak rezerwy, odpisy aktualizujące, wyceny, przyjęte stawki amortyzacyjne itp., przez co są podatne na manipulacje i zniekształcenia oraz mogą ukazywać mylny obraz z punktu widzenia płynności przedsiębiorstwa.
Rachunek przepływów pokonuje tą niedogodność dzięki temu, że pokazuje jedynie rzeczywiście zaistniałe w przedsiębiorstwie przepływy środków pieniężnych w danym okresie (jest sporządzony metodą kasową). Uzupełnia on więc wiedzę użytkowników sprawozdania finansowego o elementy nie pokazane w rachunku wyników i bilansie. Cash flow ma na celu przede wszystkim:
Dostarczenie informacji na temat płynności i wypłacalności przedsiębiorstwa,
Dostarczenie dodatkowej informacji na temat zmian wielkości bilansowych (szczególnie w przypadku cash flow przygotowanego metodą pośrednią),
Usunięcie niedogodności w porównywaniu wyników firm poprzez wyeliminowanie różnic wynikających z zastosowania różnych standardów lub polityk rachunkowości,
Jest podstawą do projekcji przyszłych przepływów pieniężnych.
Więcej na temat analizy rachunku przepływów pieniężnych możesz się dowiedzieć z naszego kursu analizy finansowej, a w szczególności z sekcji:
Potencjalni kredytodawcy w celu uzyskania czytelniejszego obrazu przedsiębiorstwa przed podjęciem decyzji o jego finansowaniu.
Potencjalni inwestorzy w celu oceny kondycji przedsiębiorstwa oraz oceny jego zdolności do generowania przepływów pieniężnych w przyszłości.
Kontrahenci w celu oceny ryzyka udzielenia przedsiębiorstwu kredytów kupieckich oraz w celu ustalenia wysokości limitów kredytowych.
6. Zysk netto po opodatkowaniu – „wynik końcowy” – zawiera zysk lub stratę dla danego okresu. Część z tej sumy może być wypłacona udziałowcom w formie dywidendy, pozostać w firmie jako kapitał obrotowy lub zostać zainwestowana. W każdym wypadku zysk netto po opodatkowaniu obliczamy w następujący sposób: Zysk przed opodatkowaniem – podatek dochodowy = zysk po opodatkowaniu
Kapitał może występować w trzech formach: finansowej, rzeczowej (maszyny, wyposażenie, urządzenia czy budynki wykorzystywane w procesie produkcji), niematerialnej: projekty rozwiązań technologicznych, programy komputerowe, patenty, prawa autorskie.
Kapitał w przedsiębiorstwie[edytuj | edytuj kod]
Dobra finansowe lub materialne o wymiernej wartości pieniężnej, którymi można dysponować w celu prowadzenia działalności mającej przynieść dochód. Kapitał często najpierw się gromadzi, a następnie go inwestuje. Przedsiębiorstwo jest finansowane z kapitału własnego: akcyjny, udziałowy, zapasowy, rezerwowy przewidziany w statucie (ale już nie rezerwa rewaloryzacyjna przeznaczona na pokrycie deprecjacji kapitału własnego w wyniku inflacji), zysk pozostawiony lub niepokryta strata z lat ubiegłych i obcego: pożyczki, kredyty, najczęściej bankowe.
Stanowi on posiadane dobra materialne i niematerialne, wykorzystywane w procesach produkcji oraz zasoby pieniężne przedsiębiorstwa. Do kapitału fizycznego należą przedmioty materialne (maszyny, urządzenia, środki transportu, wyposażenie), a do niewidocznego – nakłady o charakterze niematerialnym (patenty, licencje, znak firmowy, reputacja firmy, kapitał ludzki). Tak zdefiniowane formy kapitału są wykazywane w bilansie przedsiębiorstwa po stronie aktywów jako „majątek”, natomiast termin „kapitał” w dosłownym rozumieniu tego słowa jest stosowany do określania źródeł finansowania tego majątku, czyli jego odwrotnej strony i wykazywany jest po stronie pasywów bilansu.
Z punktu widzenia okresu zużywania się środków produkcji kapitał dzieli się na obrotowy – zużywający się w ciągu jednego procesu produkcyjnego oraz trwały – wykorzystywany stopniowo. Ten podział ma swoje odzwierciedlenie w pojęciu tzw. ruchu okrężnego kapitału. Ruch okrężny kapitału to przekształcenie środków z jednej formy w inną oraz przechodzenie przez stadia produkcji i obrotu. Jest pojęciem abstrakcyjnym, wyraża jednak rzeczywiste procesy gospodarcze zachodzące w przedsiębiorstwie. Środki obrotowe firmy znajdują się w nieustannym ruchu przechodząc kolejno przez sferę zaopatrzenia produkcji i zbytu. W ruchu tym zmieniają kolejno swoja formę z pieniężnej na materialną, produkcyjną, materialną i znowu pieniężną.
Kapitał produkcyjny (majątek produkcyjny) to maszyny, budynki, zapasy surowców i materiałów, które wraz z innymi czynnikami wytwórczymi uczestniczą w procesie produkcji. Majątek produkcyjny dzieli się na: majątek trwały i majątek obrotowy. W Polsce, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów, do majątku trwałego zaliczamy: grunty, budynki i lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, kotły i maszyny energetyczne, maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, urządzenia techniczne, środki transportu, narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, inwentarz żywy. Natomiast majątek obrotowy przedsiębiorstwa dzieli się zasadniczo na 3 grupy:
zapasy materiałowe,
zapasy produkcji nie zakończonej oraz
zapasy wyrobów gotowych i towarów.
Kapitał pieniężny to środki finansowe pochodzące ze źródeł wewnętrznych lub zewnętrznych będące w posiadaniu przedsiębiorstwa. Do kapitału własnego należy: kapitał podstawowy, należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna), udziały (akcje własne), kapitał (fundusz) zapasowy, kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, zysk (strata) z lat ubiegłych, zysk (strata) netto i odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna). Kapitał podstawowy to kapitał wniesiony przez wspólników. Należne wpłaty na kapitał podstawowy to zdeklarowane, lecz nie wniesione na dzień bilansowy wkłady kapitałowe. Kapitał zapasowy (samofinansowania) powstaje z wypracowania zysku w poprzednich okresach, dopłat akcjonariuszy w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich akcjom oraz z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej i przeznaczony jest na pokrycie ewentualnych strat. Kapitały (fundusze) rezerwowe tworzone są na regulowanie przyszłych zobowiązań, w celu pokrycia ewentualnych strat czy nieprzewidzianych wydatków. Tworzony jest z zysków z lat ubiegłych i z wartości akcji własnych przeznaczonych do sprzedaży.
Finansowanie wewnętrzne polega na pozyskiwaniu środków pieniężnych przez gromadzenie (kształtowanie) kapitału pochodzącego z przychodów ze sprzedaży wytworzonych dóbr i usług oraz poprzez przekształcenia majątkowe. Natomiast finansowanie zewnętrzne można podzielić na finansowanie własne i obce. Finansowanie własne zajmuje się pozyskiwaniem środków pieniężnych poprzez: emisję akcji, dopłaty akcjonariuszy, udziały, dopłaty wspólników, wkłady wpisowe, dotacje. Natomiast finansowanie zewnętrzne obce gromadzi kapitał poprzez różnego rodzaju kredyty i pożyczki zaciągnięte na rynku finansowym, kredyt dostawcy i kredyt odbiorcy - na rynku towarowym, jak również poprzez szczególne formy finansowania, jakimi są faktoring i leasing.