Co nie jest nauką:
- poszukiwanie odpowiedzi na pytania : jak odnaleźć sens życia
- co jest dobrą drogą
- jak należy postępować
-pytania o cel
- jak osiągnąć szczeście
Które ujęcie rzeczywistości ma charakter modernistyczny
-widzimy tylko rzeczy, a wyobrażenia, jakie są rzeczy które widzimy, to tylko subiektywne punkty widzenia
Jak powstaje potoczna wiedza życiowa:
- poprzez interpretację współwystępowania jako przyczynowości
- poprzez uznawanie poglądu, że jeśli B zdarzyło się później niż A, to A jest przyczyna B
- poprzez zindywidualizowanie
- poprzez uznanie powszechności zjawiska
- w rezultacie rozumowania przez analogię
- poprzez dowodzenie na podstawie wybranych przypadków
- przez uleganie argumentacji autorytetu
Co jest domeną nauki
- selekcja prawdziwych i istotnych informacji
Jak rozumiał naukę Comte
- nauki dzielą się na konkretne(minerologia) i abstrakcyjne(fizyka, chemia)
Postmodernistyczne ujęcie rzeczywistości:
- rzeczywiste są tylko wyobrażenia, które uzyskujemy dzięki naszym punktom widzenia
Modernistyczne ujęcie rzeczywistości
- widzimy tylko rzeczy, a wyobrażenia, jakie są rzeczy które widzimy, to tylko subiektywne punkty widzenia
jakie są cele nauki:
-wyjaśnianie
- rozwój cywilizacyjny, poprawa warunków życia
- opis rzeczywistości przeszłej
-przewidywanie
- opis rzeczywistości aktualnej
istota nauki jako metody poznania wg Kartezjusza
- ściśle naukowe i pewne jest tylko to, co da się wywieść wprost z rozważań abstrakcyjno-logicznych, a więc dobra filozofia, matematyka, logika
Sposoby zdobywania wiedzy:
-odwoływanie się do wiary, czyli autorytetów ponadnaturalnych
-odwoływanie się do autorytetów
Nauka wg Newtona
- zasady matematyki pozwalają w pełni opisać rzeczywistość i mają znaczenie filozoficzne
istota nauki jako metody poznania wg Kanta
- prawdziwym źródłem wiedzy naukowej jest stosowanie metody polegającej na świadomym, początkowo czysto spekulacyjnym tworzeniu spójnych logicznie hipotez, a pozniej ich weryfikowaniu empirycznie
Istota nauki wg Babbiego
- wiedza, co naprawdę jest rzeczywiste
Nauką obecnie jest:
- konkretne dziedziny nauki
-naukoznawstwo
-zagadnienia filozoficzne nie przejęte przez nauki szczegółowe
Premodernistyczne ujęcie rzeczywistości
- widzimy rzeczy takimi, jakimi one w rzeczywistości są
II.
1. Typy nauk wg Ajdukiewicza wywodzące się od opisu faktów:
- indukcyjne
2. Nauki opisujące aktualną rzeczywistość językiem umownych parametrów, zdarzeń
- nauki doświadczalne
3. Rodzaje metodologii nauk:
- ogólna
-apragmatyczna
-pragmatyczna
-normatywna
-szczegółowa
-opisowa
4. Metodologiczne typy nauk wg Ajdukiewicza
-indukcyjne
-dedukcyjne
5.
6. Klasyfikacja nauk wg celu:
-namotetyczne
-stosowane
-deskryptywne
7. Rodzaje klasyfikacji nauk
- wg przedmiotu
-wg celu
-wg metody
8. Nauki wg przedmiotu:
-humanistyczne
-przyrodnicze
-matematyczne
9. Nauki wg metody:
-formalne
-doświadczalne
-historyczne
III.
Czym jest ukryty paradygmat:
- pojęciem nieobiektywnym, należącym do drugiego a nie trzeciego świata wiedzy
Na czym polega ścisłość twierdzenia naukowego:
- posługiwanie się jedynie terminami obserwacyjnymi
-redukcjonizm pojęć psychologicznych do biologicznych, chemicznych, fizycznych
- dbałość o precyzje wypowiedzi
Kryteria wiedzy naukowej
-obiektywizm
-sprawdzalność
-ścisłość
Co jest ujęciem prawdziwym w ujęciu pragmatycznym
- pojęcie jest prawdziwe kiedy jest użyteczne do opisu, wyjaśniania i przewidywania rzeczywistości
Do jakiej kategorii ze względu na swój przedmiot należy psychologia:
- humanistyczna
-o zyciu
-fizyczna
-społeczna
Prawda w nauce jest:
-pewną funkcją, niekoniecznie przyjmującą wyłącznie wartość 1 i 0
Wiedza obiektywna stanowi:
- trzeci świat: opisuje intersubiektywną wiedzę
Do jakiej kategorii ze względu na swoją metodę należy psychologia:
- formalną
-historyczną
- doświadczalną
Na czym polega sprawdzalność twierdzenia naukowego
- podatność na badanie empiryczne
- możliwość przeprowadzenia testy, w wyniku którego twierdzenie zostanie odrzucone
Co jest prawdą w ujęciu pragmatycznym
-to co jest użyteczne w rzeczywistym działaniu
Na czym polega obiektywizm twierdzenia naukowego
-intersubiektywność wiedzy
-zachowanie sensu twierdzenia niezależnie od tego, kto je wypowiada i interpretuje
-bezstronność naukowa
Co jest pojęciem prawdziwym w ujęci platońskim:
-pojęcie jest prawdziwe wówczas kiedy odpowiada mu pewna rzeczywistość
Do jakiej kategorii ze względu na swój cel należy psychologia:
-deskryptywna
-stosowana
-nomologiczna
Co jest prawdą w ujęciu klasycznym:
- zgodność umysłu i rzeczywistości
IV.
Jakie są zadnia naukowego języka wnioskowania:
- interpretowalność w kategoriach logiki formalnej
-interpretowalność w kategorii rachunku zbiorów
Co jest zadaniem języka naukowego w odniesieniu do edukacji społecznej
-rzetelne, zrozumiałe przekazywanie wiedzy naukowej
Jakie są właściwości dobrego języka nauki:
-opiera się na precyzyjnych pojęciach
-umożliwia opracowanie obserwowalnych wskaźników
- poddaje się formalizacji matematycznej
-umożliwia budowanie poprawnych teorii wg precyzyjnych reguł
Do czego służy język nauki:
-jako narzędzie/ reprezentacja wnioskowania
-jako łącznik między teorią a doświadczeniem
-do deskrypcji/opisu
-do komunikacji naukowej, społecznej, edukacji
Co jest zadaniem języka naukowego w odniesieniu do komunikacji naukowej
-zapewnianie zgodności paradygmatycznej
-zapewnianie standardów publikacji
Jakie są zadnia naukowego języka opisu
- różnicowanie przedmiotów/ontologia
-różnicowanie właściwości
-różnicowanie relacji
Co jest zadaniem języka naukowego w odniesieniu do doświadczenia potocznego
-budowanie definicji zgodnych z rzeczywistością
V
Czego dotyczy problem definicji w badaniu naukowym
-określenie przedmiotu
-ścisłości
-spójności systemu terminologii
Jakie grupy reguł umożliwiają weryfikację sensowności zadania
-dedukcyjne
-aksjomatyczne
-empiryczne
Czym jest znak w sensie semantycznym
-spostrzegany zmysłowo substrat materialny
-obiekt dostarczający informacji o innych przedmiotach
-symbol użyteczności tylko dla określonej grupy odbiorców
Czego dotyczy problem operacjonalizacji w badaniu naukowym
-zgodność paradygmatyczna
-komunikacja/ publikacja
-pomiar
Czym zajmuje się semantyka
-relacjami między wrażeniami a rzeczywistością do której się one odnoszą
Jaka nauka bada logiczne podstawy wrażeń
-semiotyka-teoria znaków
Co opisują zdania metodologicznie poprawne i prawdziwie logiczne
-relacje między prawami empirycznymi a teoriami naukowymi
-relacje między przedmiotami a pojęciami
-relacje między zdaniami a sądami
Która z poniższych nazw jest ostra
-odruch bezwarunkowy
-koń
-kobieta
Czym zajmuje się syntaktyka
-relacjami zachodzącymi między wrażeniami
Jakie zdania w sensie językowym nie są zdaniami w sensie logicznym
-dyrektywy
-oceny
-pytania
Co to jest desygnat
-przedmiot o którym można orzec nazwę zgodnie z prawdą, np. mówiąc to jest koń
Kiedy nazwa jest ostra
-kiedy o każdym przedmiocie da się orzec czy stanowi jej desygnat czy też nie
Czym jest nazwa w sensie syntaktycznym
-wrażenie które pełni funkcję oznaczania swoich desygnatów
-wrażenie, które może pełnić w zdaniu funkcję podmiotu lub orzeczenia
Jakie działy zawiera semiotyka
-syntaktyka
-paradygmatyka
-semantyka
Czym jest zdanie w rozumieniu logiki
-wyrażenie, które coś stwierdza
-wyrażenie, któremu przysługuje wartość logiczna
Co to jest denotacja
-zakres nazwy, czyli zbiór wszystkich przedmiotów, o których można orzec nazwę zgodnie z prawdą
Które elementy zdania Bona… są nazwami w sensie syntaktycznym
-bona
królowa
-polski
-żoną
-zygmunta
Jakie są kategorie syntaktyczne wyrażeń
-funktory
-nazwa
-zdania
Jakie główne rodzaje funktorów
-funktor nazwotwórczy od jednego argumentu nazwowego np. wesoły
-funktor zdaniotwórczy od dwóch argumentów zdaniowych np. i
-funktor zdaniotwórczy od jednego argumentu nazwowego np. płynie
Co to jest funktor semantyczny
-wyrażenie które razem z innymi wyrażeniami tworzy wyrażenie bardziej złożone
VI
Jakie s ą właściwości nadznaczenia w nauce
-treść nadznaczenia zawiera obok pojęć dodatkowe elementy
-jest inferowane na podstawie obserwowalnych faktów
-jest pojęciem nieobserwacyjnym
Jakie terminy występują w psychologii
-pojęcia teoretyczne
-pojęcia dyspozycyjne
-pojęcia obserwacyjne
Do jakiej grupy pojęć psychologicznych należy zaliczyć termin neurotyczność
-pojęcia teoretyczne
Do jakiej grupy pojęć psychologicznych należy zaliczyć termin agresywność
-pojęcia dyspozycyjne
Do jakiej grupy pojęć psychologicznych należy bladość skóryy
-pojęcia obserwacyjne
Jaka jest rola naznaczeń w nauce
-pozwalają generować hipotezy
-pozwalają na rozwój nauki
-czynią teorię płodną
Czym jest termin naukowy
-wyraz, nazwa lub wyrażenie o specjalnym znaczeniu ustalonym konwencjonalnie
Czym jest pojęcie naukowe
-idea, myśl, za pomocą której umysł ujmuje rzeczy
Czym jest znaczenie w rozumieniu naukowym
-szczególną relacją pomiędzy znakiem a oznaczoną rzeczą
VII
Jakie są elementy składowe definicji
-definiendum
-definiens
-spojnik logiczny
Jakie są właściwości definicji cząstkowych
-definiens nie musi być równoważny definiendum
-nie są w pełni zwrotne
-mają formę okresu warunkowego
Co zawiera klasyczna definicja
-wskazuje warunek konieczny i wystarczający
Jakie są właściwości dobrej definicji
-spełnia funkcje komunikacyjne
-uzyteczna
-pozwala na budowę teorii
-umożliwia wykonanie testu empirycznego
-jest prawdziwa
VIII
Jaka jest spójność paradygmatyczna psychologiii
-stosunkowo niska
Na czym polega zasada niesprzeczności paradygmatycznej
-weryfikacja i zestawienie hipotez może odbywać się tylko w obrębie danego paradygmatu
Jakie funkcje pełnią teorie naukowe
-deskryptywna/opis
-predyktywna/ przewidywanie
-praktyczna
-eksplanacyjna/wyjaśnianie
Czym jest zdanie teoretyczne
-zdanie zawierające terminy teoretyczne
Czym jest paradygmat wg Khuna
-zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki
Jak klasyfikuje praw naukowe Hempel
-faktualne- idealizacyjne
-następstwa- współistnienia
-jakościowe- ilościowe
-ścisłe- humanistyczne
-deterministyczne-probabilistyczne
-teoretyczne-empiryczne
Czym są prawa naukowe
- połączenie opisu i wyjaśnienia
- uogólnienia danych
- zdania wykraczające poza sam opis faktów
-skrócone informacje z obszernych danych
Czym jest teoria w naukach empirycznych
-pojedyncze zdanie teoretyczne albo system zdań
IX
Jakie są własności modelu hierarchicznego nauki
- wynik pojedynczego badania rzadko obala teorię
-błąd może pojawić się na etapie wyprowadzania szczegółowych hipotez
-negatywny wynik nie musi być efektem fałszywej teorii
-teorię można uznać za zadowalającą, gdy nie udało się sformułować lepszej hipotezy
-przyjmowane dodatkowe założenia mogą być fałszywe
Jakie reguły postepowania naukowego stosujemy w celu dokonania odkrycia
-staramy się sformułować model niesprzeczny z faktami pierwotnymi
-dążymy do wykrycia możliwych wyjaśnień obserwowalnych faktó
Jak postwają teorie naukowe wg Poppera
-na podstawie obserwacji i uogólnienia
-na podstawie wyjaśnienia
-badanie weryfikujące teorię
-gdy zakładane fakty zachodzą przyjmuje się proponowane wyjaśnienia
-jeśli fakty nie zachodzą odrzuca się model
Jakie reguły postępowania naukowego stosujemy w celu uzasadniania odkrycia
-wysunięcie możliwie wielu hipotez dotyczących kolejnych faktów
-krytycznie weryfikujemy każdą hipotezę
Jakie czynniki wpływają na rozwoj nauki wg Khuna
-rozwój nauki przebiega skokami
-teoria obudowywania systemy hipotez pomocniczych traci spojno,ść
-dobrze funkcjonująca spójna teoria wyjaśnia niemal wszystkie fakty
-nauka z natury jest kumulatywna i nie tworzy teorii
-nowa, prostsza teoria szybko ogarnia cały obszar wyjaśniany przez starą
-dla wyjaśnienia faktów niezgodnych z oczekiwaniami teoria jest obudowywana
Co stanowi cel postępowania naukowego w modelu hipotetyczno-dedukcyjnym
-odkrycie wyjaśnienia zjawiska
-uzasadnienie zjawiska