Praca na sali operacyjnej wskazówki i rady
Personel bloku operacyjnego
Personel stały
pielęgniarki operacyjne
pielęgniarki anestezjologiczne
lekarze anestezjolodzy
salowe (sanitariuszki)
Personel zmienny
lekarze chirurdzy (wszystkich specjalności)
stażyści
studenci
uczestnicy kursów kwalifikacyjnych i specjalizacyjnych
Planowanie pracy personelu
Do każdego zabiegu operacyjnego, na każdym dyżurze powinny być przydzielone dwie pielęgniarki operacyjne (instrumentująca i pomagająca).
W żadnym wypadku roli pielęgniarki pomagającej nie może pełnić osoba, która nie jest do tego merytorycznie przygotowana tj. salowa, sanitariuszka.
Regulamin pracy pielęgniarki operacyjnej
pielęgniarka bloku operacyjnego podlega służbowo i fachowo kierownikowi i pielęgniarce oddziałowej
podczas instrumentowania do zabiegu operacyjnego ściśle spełnia polecenia operatora
rozpoczyna i kończy pracę w ściśle określonych godzinach, pracę może zakończyć po przekazaniu zastępczyni dokładnych informacji o stanie powierzonego jej sprzętu, materiału medycznego, bielizny, leków. Jeśli zmiana następuje w czasie operacji- przekazanie obowiązków musi być szczególnie dokładne
jest bezpośrednio odpowiedzialna za opiekę nad salami operacyjnymi i stanem sanitarno- epidemiologicznym pomieszczeń
Pielęgniarka operacyjna ma prawo:
wyboru sposobu wykonywania zabiegów pielęgniarskich, których została nauczona w czasie kształcenia i doskonalenia
informowania chorych o sposobie zachowania się w czasie pobytu na sali operacyjnej
do samodzielnego udzielania pierwszej pomocy w stanach niebezpieczeństw utraty życia zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi
przetaczania krwi i środków krwiozastępczych wg. przepisów i uprawnień uzyskanych po odbyciu kursu kwalifikującego
w wyjątkowych sytuacjach ma prawo odmówić wykonywania zlecenia lekarskiego podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie
Zadania pielęgniarki operacyjnej instrumentującej do zabiegu
1.Przebranie się w śluzie dla personelu w kompletny strój operacyjny (zielone bawełniane ubranie, zdezynfekowane obuwie, czapka dokładnie zakrywająca włosy, maska szczelnie zakrywająca usta i nos)
2.Przygotowanie sali operacyjnej do zabiegu:
przygotowanie zestawów z narzędziami chirurgicznymi
przygotowanie pakietów z bielizną operacyjną
przygotowanie materiału dodatkowego (nici i szwy chirurgiczne, drenaże, płyny do płukania ran i jam ciała)
sprawdzenie sprzętu medycznego (diatermia, ssak, lampa bezcieniowa, mikroskop operacyjny, tor wizyjny)
3.Chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk.
4. Założenie jałowego fartucha operacyjnego.
5. Założenie rękawiczek chirurgicznych.
6. Przygotowanie:
stolika Mayo
stolika dodatkowego na narzędzia
zestawu do mycia i dezynfekcji pola operacyjnego
7. Przeliczenie narzędzi chirurgicznych i materiału dodatkowego.
8. Ubranie na jałowo aparatury medycznej.
9. Ubranie zespołu operacyjnego.
10. Pomoc przy obłożeniu pacjenta jałową bielizną operacyjną.
11. Instrumentowanie do zabiegu.
Zasady kontroli narzędzi chirurgicznych, igieł i ostrzy
przed zamknięciem jam ciała pielęgniarka ma obowiązek powiadomienia operatora o stanie narzędzi
w przypadku niezgodności należy wstrzymać szycie tkanek do czasu wyjaśnienia wątpliwości
pielęgniarka musi mieć całkowitą pewność, że stan ilościowy i jakościowy narzędzi, igieł i ostrzy po zabiegu jest zgodny ze stanem sprzed zabiegu
Obowiązki pielęgniarki pomagającej
przygotowanie sali operacyjnej wspólnie
z pielęgniarką instrumentującą
przygotowanie i prowadzenie dokumentacji medycznej podczas trwania zabiegu
otwarcie pakietów z bielizną operacyjną
i zestawów z narzędziami chirurgicznymi
asystowanie przy ubieraniu na jałowo pielęgniarki instrumentującej
pomoc w ubraniu zespołu operacyjnego
przygotowanie pojemników na wycinki
do badania histopatologicznego
Zadania pielęgniarki anestezjologicznej
przygotowanie i sprawdzenie aparatury (aparat do znieczulenia, pulsoksymetr, kardiomonitor, kapnograf, ssak, laryngoskop, zestaw rurek intubacyjnych, aparat ambu)
sprawdzenie defibrylatora
sprawdzenie gazów medycznych
przygotowanie leków do znieczulenia
przyjęcie pacjenta do bloku operacyjnego
prowadzenie karty znieczulenia
asystowanie anestezjologowi podczas znieczulenia
opieka nad pacjentem i przekazanie pacjenta do oddziału
Postępowanie z preparatami przeznaczonymi do badania histopatologicznego
pojemniki do preparatów (jednorazowe, z dużym wlotem, mające szczelne zamknięcie)
każdy pojemnik musi być podpisany
utrwalenie w płynie konserwującym przez całkowite zanurzenie
1 część preparatu +10 części roztworu formaliny
wpisanie preparatu do zeszytu badań histopatologicznych
przekazanie do zakładu anatomii patologicznej za pokwitowaniem odbioru
Planowanie zabiegów operacyjnych
data
numer sali operacyjnej
godzina rozpoczęcia operacji
nazwisko i imię pacjenta
wiek pacjenta
rozpoznanie przedoperacyjne
nazwisko lekarza operującego
nazwiska lekarzy asystujących
nazwisko lekarza anestezjologa
Kolejność zabiegów operacyjnych
w pierwszej kolejności zabiegi uważane za „czyste”, w dalszej kolejności tzw. zabiegi „brudne”
zabiegi septyczne zaznacza się w planie operacyjnym i wykonuje jako ostatnie w danej sali operacyjnej
sala operacyjna może być w każdej chwili salą septyczną, każdego pacjenta należy traktować jako potencjalne źródło zakażenia
Dokumentacja medyczna bloku operacyjnego
księga zabiegów
karta przebiegu znieczulenia
protokół pielęgniarki operacyjnej
protokół sterylności sprzętu
zeszyty preparatów
książka rozchodu krwi
książka rozchodu środków narkotycznych
Protokół pielęgniarki operacyjnej
dane osobowe pacjenta
dane personelu operującego i znieczulającego
kolejny numer zabiegu operacyjnego
data i godzina rozpoczęcia i zakończenia zabiegu operacyjnego
informacje dotyczące ułożenia pacjenta na stole operacyjnym
informacje o zastosowanej aparaturze medycznej
ilość materiału dodatkowego (gaziki, setony, tupferki), która powinna być zgodna z ilością przygotowaną przed zabiegiem operacyjnym
na odwrocie protokołu należy wklejać wskaźniki skuteczności sterylizacji wyjęte ze wszystkich zestawów i pakietów użytych do operacji
protokół podpisuje pielęgniarka instrumentująca do zabiegu
Standardy postępowania w pielęgniarstwie operacyjnym
musi być realny do spełnienia, aby nie był standardem martwym(na papierze)
powinien być opracowany na podstawie ogólnych rekomendacji, dostosowany do potrzeb i warunków danej placówki
Przykłady procedur i standardów
procedury organizacyjne
procedury higieniczne (chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk)
procedury transportu i ochrony chorego
procedury i standardy anestezjologiczne
procedury techniczno-instrumentalne (jeden zestaw do jednego zabiegu!)
procedury techniczno-eksploatacyjne
Najwyższy czas aby obalić negatywne standardy!
wymuszanie zakupu ochraniaczy na obuwie
wymuszanie zakupu fartuchów włókninowych
wymuszanie narzucania na siebie „fartuchów ochronnych”
zakładanie ubrań operacyjnych bez wprowadzenia standardu „wejścia na blok operacyjny”
naświetlanie sal operacyjnych lampami bakteriobójczymi
Praca wyczerpująca fizycznie i psychicznie
dlatego nie każda pielęgniarka może pracować jako instrumentariuszka!
dobre zdrowie i sprawność fizyczna to główne warunki, jakie należy spełnić, ale niezmiernie ważne są cechy osobowości, sposób bycia i zachowania
Członek zespołu operacyjnego
instrumentariuszka musi być świadoma jak ważną rolę ma do spełnienia, że od jej uczciwości i umiejętności zależy zdrowie, a nieraz życie człowieka operowanego
Zaufanie
wszyscy pracownicy bloku operacyjnego muszą mieć do siebie zaufanie
instrumentariuszka musi mieć pewność, że narzędzia, bieliznę i materiał opatrunkowy dostała właściwie przygotowany
chirurg zaś musi być przekonany, że instrumentariuszka zachowuje wszystkie zasady aseptyki, że otrzymuje on taki rodzaj nitki, jaki jest potrzebny do danego zabiegu, lub o jaki prosił, a materiał pobrany do badania nie zostanie zgubiony czy niewłaściwie przechowany
Odwaga i uczciwość
jeżeli narzędzia lub nici zostaną zainfekowane należy bezwzględnie to zgłosić
mylić się jest rzeczą ludzką, ale najważniejsze jest przyznać się do błędu
odwaga i uczciwość powinna wzbudzać szacunek, a tchórzostwo – lekceważenie
i pogardę!
Instrumentariuszka musi być:
spostrzegawcza
posiadać podzielność uwagi i zdolność szybkiego logicznego myślenia
cały czas musi obserwować pole operacyjne, podając właściwe narzędzia, a jednocześnie kontrolować zachowanie chirurgów i innych osób na sali
każdy jej gest powinien być celowy
Zachowanie i emocje
instrumentariuszka nie może im ulegać
nie może wpaść w panikę, wydawać głośnych poleceń personelowi pomocniczemu
głośno mówić na sali wolno tylko operatorowi!
kwestie sporne rozstrzyga się po operacji
Instrumentariuszka
to gospodyni sali operacyjnej, toteż do niej należy stworzenie atmosfery, w której wszyscy będą czuli się dobrze i bezpiecznie, zarówno chorzy jak i personel
instrumentariuszka musi znać przebieg operacji i wyprzedzać polecenia chirurga
odpowiada moralnie i prawnie za przebieg operacji
Obciążenia fizyczne w pracy pielęgniarki operacyjnej
Praca w pozycji stojącej trwająca nieprzerwanie wiele godzin
Kontakt:
z materiałem potencjalnie zakaźnym (krew, płyny ustrojowe, opiłki kostne)
ze środkami drażniącymi skórę (środki dezynfekcyjne, środki do utrwalania preparatów, rękawiczki, puder
do rękawiczek)
ze środkami anestetycznymi
z promieniowaniem rtg
z polem elektromagnetycznym
3.Dźwiganie ciężkich zestawów z narzędziami chirurgicznymi.
4. Dźwiganie pacjentów (przenoszenie ze stołu operacyjnego na wózek lub łóżko)
Obciążenia psychiczne
1. Czynniki stresogenne związane z charakterem pracy
zabiegi operacyjne u pacjentów z mnogimi urazami
zabiegi w transplantologii
zgon pacjenta zarówno w czasie trwania zabiegu jak i po operacji
2. Czynniki stresogenne związane z miejscem pracy.
konieczność współpracy z różnymi zespołami chirurgów, czasem z tzw. „trudnymi chirurgami”
konieczność asystowania do wielu dyscyplin chirurgicznych
przeciążenie pracą ( w związku z minimalnym zatrudnieniem pielęgniarek w bloku operacyjnym)
Uwaga! Lekarze specjalizują się w jednej dziedzinie np. chirurgii ogólnej, neurochirurgii, urologii itd.., pielęgniarki zatrudnione w dużych blokach muszą posiadać znajomość w zakresie wszystkich dyscyplin chirurgicznych, które wchodzą w skład bloku operacyjnego.
Choroby zawodowe
żylaki kończyn dolnych
schorzenia kręgosłupa
alergie
osłabienie wzroku
wypalenie zawodowe
Dziękuję za uwagę!