Pracodawcy należy wskazać uchybienia oraz sposób realizaji jego obowiazków

Samo wskazanie podstawy prawnej i zacytowanie treści stosownego przepisu nie może być uznane za wystarczające dla przyjęcia, że doszło do konkretnych uchybień i nie może zastępować opisu i oceny stwierdzonego przez inspektora pracy uchybienia oraz wydania zaleceń skonkretyzowanych i adekwatnych do stwierdzonego uchybienia. Pogląd ten wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 11 lutego 2011 r., II SA/Po 707/10.

fot. Thinkstock

W stanie faktycznym, w którym zapadł cytowany wyrok inspektor pracy nakazał skarżącemu pracodawcy uwzględnienie w ocenie ryzyka zawodowego: masy przemieszczanego przedmiotu, jego rodzaju i położenie środka ciężkości, warunków środowiska pracy, w tym w szczególności temperatury i wilgotności powietrza oraz poziomu czynników szkodliwych dla zdrowia, organizacji pracy, w tym stosowanych sposobów wykonywania pracy, indywidualnych predyspozycji pracownika, takich jak sprawność fizyczna, wiek i stan zdrowia.
Nakaz ten stanowił rezultat ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz w uzyskanych wówczas dokumentów: protokołu z ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, deklaracji zgodności, instrukcji bezpieczeństwa pracy przy załadunku odpadów stałych oraz oceny ryzyka zawodowego.
Odwołanie od powyższej decyzji motywowane było sprzecznością ustaleń faktycznych będących podstawą wydania zaskarżonego nakazu z dokumentacja zgromadzoną w sprawie. W opinii skarżącego przedmiotowy nakaz należy uznać za całkowicie bezzasadny, gdyż każdy z pracowników uzyskał przeszkolenie, co do sposobu toczenia pojemników. 
Zdaniem Okręgowego Inspektora Pracy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazywał, że wbrew stanowisku przedsiębiorcy, nie zadośćuczynił on swoim obowiązkom. Odnosząc się do nałożonego obowiązku informowania pracowników oraz uwzględniania w ocenie ryzyka zawodowego stosownych elementów, podkreślono, że skarżący nie wskazał dlaczego je kwestionuje. Zdaniem organu II instancji poczynione ustalenia wskazują, że pomimo obowiązków określonych w § 4 ust. 1 oraz w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn. zm.) – dalej r.r.p.t. przedsiębiorca zaniechał ich realizacji. 
Poznański WSA przypomniał, iż materialno-prawną podstawę wydania decyzji – nakazu w sprawie stwierdzonych naruszeń przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - stanowi art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589 z późn. zm.) – dalej u.p.i.p. Zgodnie z tym przepisem w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione między innymi do: nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 11 pkt 1 u.p.i.p.); nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn u urządzeń w sytuacji gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu. Podstawową zatem przesłanką umożliwiającą wydanie nakazu jest stwierdzenie naruszenia przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy.
Oceniając w tym aspekcie treść zaskarżonego rozstrzygnięcia należy stwierdzić, iż stanowi ono przepisu § 4 ust. 1 r.r.p.t. Samo wskazanie podstawy prawnej i zacytowanie treści stosownego przepisu nie może być jednak uznane za wystarczające dla przyjęcia, że doszło do konkretnych uchybień i nie może zastępować opisu i oceny stwierdzonego uchybienia oraz wydania zaleceń skonkretyzowanych i adekwatnych do stwierdzonego uchybienia. Zarówno decyzja organu I instancji, jak i organu odwoławczego nie zawiera szerszego uzasadnienia, wskazującego, w jaki sposób i w jakiej formie treść powołanego przepisu winna znaleźć odzwierciedlenie w organizacji pracy skarżącego i w dokumentacji, którą zgodnie z przepisami prawa pracy winien pracodawca posiadać, w szczególności w zakwestionowanej karcie oceny ryzyka zawodowego.
W przedłożonej przez skarżącego karcie oceny w pkt 4 ujęto ryzyka związane z przeciążeniem układu ruchu oraz przygnieceniem, a jako działania profilaktyczne wskazano m.in. odpowiednią organizację pracy i dodatkowe szkolenia z zakresy wykonywania ręcznych prac transportowych. Równocześnie jednak z treści zaskarżonej decyzji nie wynika, czy w trakcie prowadzonej kontroli organ próbował ustalić, czy wyżej wskazane działania profilaktyczne (szkolenia, właściwa organizacja pracy w zakresie transportu ręcznego) były u skarżącego wdrażane.
Wskazując na kartę oceny ryzyka organ winien zatem określić, które obowiązki i w jaki sposób powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w dokumentacji związanej z przestrzeganiem przepisów prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, którą pracodawca zobowiązany jest posiadać i to uwzględniając konkretne warunki kontrolowanego zakładu pracy. Nie może tego zastąpić przytoczenie jedynie treści przepisu z ogólnym powołaniem, że obowiązki wynikające z tego przepisu nie są realizowane.
Pracodawca, otrzymując nakaz powinien dokładnie znać swoje uchybienia i konkretne obowiązki na niego nałożone oraz sposób, w jaki ma je realizować. Wynika to zarówno z treści art. 11 u.p.i.p., jak i (skoro nakaz stanowi decyzję administracyjną) art. 107 § 3 k.p.a.
Jeżeli chodzi o nałożenie omawianych obowiązków, elementów tych zabrakło. W tej mierze zatem zarzuty skargi WSA uznał za uzasadnione.