SYSTEM BANKOWY W POLSCE

Mono bank dwu poziomowy

1989r. do dziś

dominacja prawo system 1998 nowa ustawa

NBP bankowe bankowy

1998r. ustawa dostosowuje polskie przedsiębiorstwa do standardów Unii Europejskiej

Wyodrębnienie 9 banków podział NBP

Bank Śląski

Powszechny bank gospodarczy

Pomorski bank kredytowy PKO S.A.

Bank depozytowo - kredytowy Włoski bank

Bank gdański BIK

Bank zachodni

Wielkopolski bank kredytowy Irlandzki bank

Powszechny bank warszawski

Bank przemysłowo - handlowy Austria

Większość w rękach prywatnych zagranicznych inwestorów

PKO BP S.A. bank polski ; spółka akcyjna

Przyjmując instytucjonalny punkt widzenia, można uznać że na polski system składa się :

1. Bank Centralny

2. Bank komercyjne; spółdzielcze; oddziały i przedstawiciela; Krajowa izba rozliczeniowa; Związek banków polskich; Bankowy fundusz gwarancyjny

BANK CENTRALNY zwierzchnik

Siedziba NBP Warszawa obszar tylko polska

Organy banku centralnego:

PREZES - ( Balcerowicz ) powoływany przez sejm na wniosek prezydenta, kadencja trwa 6 lat, jedna osoba nie może być dłużej niż 2 kadencje, ma zadania reprezentacyjne

RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ - przewodniczący prezes NBP i 9 członków, 6 lat kadencji, powoływany w równej liczbie przez sejm i senat oraz prezydenta.

Do zadań należą:

• ustalanie wysokości stopy procentowej NBP

• ustalanie zasad i stopy rezerw obowiązkowych banków

• zatwierdzanie palu finansowego NBP, oraz sprawozdania z działalności NBP

• przyjmowanie rocznego sprawozdania NBP

• ustala zasady operacji otwartego rynku

• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągniętego przez NBP pożyczki, kredytów w zagranicznych inwestycjach finansowych i bankowych

Wszystkie decyzje drogom uchwał.

ZARZĄD NBP - przewodniczący ( prezes NBP) 6-8 członków, w tym 2 wice prezesów

Zadania zarządu:

• realizacja zadań z zakresu polityki kursowej

• określa obieg pieniądza, oraz obrót dewizowy

• ocena funkcjonowania systemu bankowego

• nadzoruje operacje otwartego rynku

• określa zasady gospodarowania funduszu NBP

• sporządza bilans i rachunek zysków i strat NBP

• opracowuje bilans obrotów płatniczych polski z zagranicą

• ustala prowizje i opłaty bankowe stosowane przez NBP

Bank centralny spełnia w gospodarce rynkowej trzy funkcje

1. emisyjna

2. centralnego banku państwowego i gospodarki narodowej

3. banku banków

Ad 1)

Uprawnienie banku centralnego do emitowania znaku pieniężnych obowiązujących w Polsce. NBP posiada wyłączność na tę emisję oraz określa terminy wprowadzania i wycofywania znaków pieniężnych, określa wzory i wartość i organizuje obieg gotówkowy.

Naczelna przesłanka tej funkcji jest takie kształtowania podaży pieniądza aby jego nadmiar nie potęgował inflacji, a niedobór nie spowalniała procesów gospodarczych zachodzących w gospodarce.

Ad 2)

Współ udział w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa oraz sporządzaniu prognoz i analiz ocen realizacji przebiegu tej polityki wraz z sygnalizowaniem ewentualnych zagrożeń. W ramach tej funkcji NBP kształtuje politykę kursową i dewizową ( umacnianie złotego - rezerwa dewizowa ok. 26 mdl )

NBP reprezentuje Polskę w międzynarodowych instytucjach finansowych takich jak:

• Bank Światowy

• Europejski bank budowy i rozwoju

• Międzynarodowy fundusz

• Europejski bank inwestycyjny

Ad 3)

Realizowany jest przez oddziaływanie na system bankowy zgodnie z założeniami polityki pieniądza, oznacza to że NBP posiada kompetencje do regulacji zaradzania sektorem finansowym przez zarządzenia, rozporządzenia, uchwały i indywidualne decyzje administracyjne.

Wszystkie funkcje realizowane są przez instrumenty polityki pieniężnej

1. rezerwa obowiązkowa

2. stopy procentowe NBP

3. operacje otwartego rynku

4. pułapy kredytowe

Ad 1) Definicja

Ustalona w procentach i wyrażona w złotówkach część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego.

Ich poziom ustala Rada Polityki Pieniężnej i rezerwa wynosi 5% inaczej z 100zł 5zł idzie do NBP jest nie oprocentowane Kraje Zachodnie = Polska ; wysokie rezerwy. W Polsce 2 lata temu wynosiła 20% wpłaty na żądanie i 11% wkłady terminowego

20% 15%

=> 5% obligacje NBP

11% 6%

Różnica ta ma być zainwestowana w obligacje NBP z terminami wykupu bardzo odległymi ( 6-10 lat ).

Obligacje są 0% ustawa o NBP dopuszcza max poziom rezerw w przypadku środków ma żądanie 30% a wpłat terminowych 20%

Ad 2)

Kredyt ¹⁾ kredyt redyskontowy 17% ²⁾ lombardowy 18,5%

Wysokość ustala Rada polityki pieniężnej

¹⁾ Kredyt, który można zaciągnąć w NBP - warunkiem jest złożenie przez bank weksla do ponownego dyskontowania

²⁾ Kredyt lombardowy - zastawienie papierów wartościowych będących w posiadaniu banku

• bony skarbowe

• bony pieniężne NBP

Wysokie stopy procentowe w Polsce

Ir = In - Ii

Ir - stopa realna

In - stopa nominalna

Ii - stopa inflacji

Ir = 17% - 4,3% =12,7% Polska

Ir = 2,5% - 1,5% = 1% U.S.A.

Ir = 3,75% - 2,5% = 1,5% Unia Europejska większy rozwój gospodarczy

Ir = 0,5% - 1% = - 0,5% Japonia

Ad 3) Definicja

Operacje polegają na uprawnieniu Banku Centralnego do zakupu i sprzedaży papierów wartościowych o stałych oprocentowaniu zakupu papierów wartościowych od ich posiadania powiększa aktywa Banku Centralnego oraz jednocześnie obieg pieniądza i odwrotnie sprzedaż

NBP sprzedaje papiery wartościowe banku na nie typowe terminy

Rada ogłasza stopę interwencyjną, 15% co oznacza ze oprocentowanie papierów wartościowych oferowanych przez NBP nie może być niższe niż 15%

Ad 4)

Pułapy kredytowe są ilościowym sposobem ograniczenia akcji kredytowej banków polegają na ustaleniu przez NBP dla poszczególnych banków limitów udzielonych kredytów.

Charakter restrykcyjny - monetarna polityka pieniężna

BANKI KOMERCYJNE I SPÓŁDZIELCZE

DEFINICJA BANKU

Bank jest osobom prawną uwożoną zgonie z przepisami działającą na podstawie zezwolenia uprawniającego do wykonywania czynności bankowych obciążających zyskiem środki powierzone jakimkolwiek tytułem zwrotu.

1. osoba prawna

2. działalność wymaga zezwolenia - koncesja Komisji Nadzoru Bankowego

3. posiadają do obciążenia środki

Bank i kasa może być używana tylko w nazwie instytucji bankowej

Podstawowym elementem polskiego modelu jest BANK UNIWERSALNY - nie ograniczony, co do rodzaju świadczonych usług i swobody działania na rynku pieniężnym i kapitałowy, oznacza to bank, który ma licencje na wykonywanie wszystkich czynności przewidziane w prawie bankowym. Zastrzeżeniem jednak, że wykonywanie niektóre z nich uwarunkowane jest spełnieniem określonych wymagań.

Podział ze względu na formę prawna

• państwowe BGK

• spółdzielczy 400-500banków - 300.000euro własny kapitał ( 1 mil )

• spółki akcyjne 60 banków

Zasady tworzenia banków spółki akcyjnej

1. trzech założycieli

• Skarb państwa samodzielnie może utworzyć bank

• Inny założyciel

2. Kapitał własny nie mniejszy niż 5 mil euro ( 20 mil zł )

• środki nie mogą być obciążone ( np. kredytem ) gotówka

• udokumentowanie tych środków - aportem można 15% powyżej 5 mil euro

3. posiadać pomieszczenie, urządzenia, które gwarantują bezpieczeństwo przechowywania pieniędzy w banku

4. założyciele oraz osoby przewidziane na stanowiska w banku, zarząd daje rękojmie prowadzenia w sposób należycie zabezpieczając interesy klientów banku

5. dwie osoby będące członkami zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe nie zbędne do kierowania bankiem

6. plan działania banku na co najmniej trzy lata z którego wynika że działalność będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku

Organy spółki akcyjnej

1. Walne zgromadzenie akcjonariuszy - zatwierdza sprawozdanie finansowe

2. Rada nadzorcza - bank zobowiązany do informowania K.N.B. o składzie rady nadzorczej

3. Zarząd banku - kieruje bankiem trzy osoby; powołanie dwóch członków zarządu w tym zawsze prezesa następuje na zarządzie K.N.B.

INSTYTUCJE NIE BANKOWE

1. BANKOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY - instytucja powołana do gwarantowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych. Powstanie wynikło z …………struktury bankowej, skarb państwa nie jest właścicielem

100% gwarancji środków do 10.000 euro; od 15.000 euro 90%

1 styczeń 2002

17.000 euro górna granica

1 styczeń 2003 zwiększy się

22500 euro

Zadania:

Może uczestniczyć w postępowaniu sanacyjnym banku

Uzdrawiające bank, korzystne kredytu dla banku

2. KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA - powołana przez NBP w celu przeprowadzenia rozliczeń między bankami w ramach działania dwóch systemów :

• SYBIR dokument papierowy

• SELIKSIR dokument elektroniczny

3. ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH - reprezentant środowiska bankowego w sporach NBP - opiniowane przepisów bankowych

2

---