Podstawy fizjoterapii klinicznej w ortopedii i traumatologii
Wykład 1. 21.02.2010
Dr n. med. Krzysztof Kopiszka
Literatura:
Ortopedia i rehabilitacja - pod redakcją Wiktora Degi, PZWL, Warszawa 1983 r.
Traumatologia narządu ruchu - pod redakcją A. Tylmana, A. Dziaka, PZWL, Warszawa 1986 r.
Badanie radiologiczne w ortopedii - M. Borecko, A. Dziak, PZWL, Warszawa 1979 r.
!! Ortopedia Nettera - Walter B. Greek, pod redakcją A. Dziaka, Elsevier, Urban Partner, Wrocław 2007 r.
Atlas anatomii ortopedycznej Nettera - Jon C. Thompson, pod redakcją A. Dziaka, Wrocław 2007 r.
!! Ortopedia i traumatologia, podręcznik dla studentow medycyny - T. S. Gaździk, PZWL 2006 r.
!! Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja, W. Marciniak, A. Szulc, PZWL, 2008 r.
25 kwietnia - niedziela - egzamin w formie testu
!! rezonans magnetyczny - bardziej widać tkanki miękkie
tomografia komputerowa
Temat: Mianownictwo ortopedyczne i traumatologiczne. 21.02.2010
Mianownictwo ortopedyczne:
Abductio - ustawienie kończyny lub jej części w odwiedzeniu
Amputatio - amputacja, odjęcie kończyny lub jej części
Ammiotica - amputacja w okresie płodowym
Ankylosis - sztywność stawu
fibrosa sztywność stawu wskutek włóknistego zrostu
in abductione sztywność w odwiedzeniu
in adductione sztywność w przywiedzeniu
Arthrodesis - zabieg usztywniający staw lub usztywnienie stawu uzyskane na drodze operacyjnej
Arthropathia - choroba stawu, zwłaszcza długotrwała o zmiennych objawach
Arthrotomia - operacyjne otwarcie stawu
Bursitis - zapalenie kaletki
purulenta ropne zapalenie kaletki
Aplasia - brak kończyny lub zahamowanie jej wzrostu w rozwoju zarodka
Epiphyseolysis - złuszczenie nasady (np. głowy kości udowej)
Excisio - wycięcie
Exsudatum - wysięk, wyciek
Erosie - nadżerka (?? Karola)
„woda w kolanie” - nie!!!! - w kolanie może być: wysięk, przesięk, krwiak !!!
Chondromalatia - rozmiękanie chrząstki stawowej
Chondropathia - choroba chrząstki, zwłaszcza długotrwała o zmiennych objawach
Contractura - przykurcz
Cicatrix - blizna
Claus - odcisk -> pochodzenie zapalne, pourazowe, nieznany (przykład nieznanej - najczęściej u mężczyzn - przykurcz)
Contusio - stłuczenie
Correctio - naprawa, poprawa
Coxitis - zapalenie stawu biodrowego
Coxarthrosis - zmiany zwyrodnieniowe w stawie biodrowym
deformans zmiany zniekształcające na tle zwyrodnieniowym
Corpus alienum - ciało obce (w tkankach)
liberum - ciało wolne (w stawie)
semiliberum - ciało półwolne (w stawie)
Coxa valga - biodro koślawe
vara - biodro szpotawe
Decompressio - uwolnienie od ucisku
Decubitus - odleżyna, także ułożenie chorego
Deformatio - zniekształcenie
Distorsio articulationis - wypadkowe, najczęściej skręcenie, wykręcenie chwilowe nadwichnięcie
i jego skutki patologiczne
skręcenie - czasowe przemieszczenie powierzchni stawowych
zwichnięcie - trwałe przemieszczenie powierzchni stawowych, „poszło i zostało”
tu i tu jest rozerwanie torebki stawowej, dajemy gips aby uśpić torebkę stawową i ten sposób mogła się zrosnąć.
Fistula - przetoka
Fractura - złamanie
aperta - otwarte
invertenat - zestarzałe
Ganglion - torbiel galaretowata (może towarzyszyć każdemu stawu)
Gibbus - garb
Gonitis - zapalenie stawu kolanowego
exsudativa wysiękowe
rheumatica gośćcowe
traumatica pourazowe
tuberculosa gruźlicze
Hallux flexus - paluch zgięty (podeszwowo i stawie śródstopno paliczkowym)
Hyperextensio - przeprostu stawu
Implantatio - wszczepienie (np. protez stawu biodrowego, kolanowego, uzupełnienie ubytków czaszki)
Impressio - wgniecenie, wgłębienie (najczęściej czaski)
Laceratio - rana szarpana, rozdarcie, rozerwanie tkanek
Laesio - uszkodzenie
Luxatio - zwichnięcie
Lordosis - wygięcie kręgosłupa ku przodowi, w płaszczyźnie strzałkowej
Laminectomia - wycięcie łuków kręgów !!!
Neurotomia - przecięcie nerwu (w celu leczniczym)
Neurolysis - uwolnienie nerwu ze zrostów z otoczeniem
Osteomalatia - rozmiękanie kości, osteomalacja
Osteoporosis - zrzeszotnienie kości, osteoporoza
Osteosynthesis - operacyjne zespolenie złamanej lub przeciętej kości
Prolapsus - wypadnięcie, wysunięcie się
Pseudoarthrosis - staw rzekomy, powstał tam gdzie natura go nie stworzyła (np. po złamaniu)
Punctio - nakłucie diagnostyczne lub lecznicze
Repositio - nastawienie, nadanie poprzedniej właściwego ustawienia
Resectio - wycięcie operacyjne
Reptura - przerwanie, przepuklina
Sequestrectiomia - wycięcie martwaka (martwych tkanek kostnych)
Spondylolisthesis - kręgozmyk, przesunięcie się któregoś kręgu względem kręgosłupa, najczęściej występuje między L5/S1 i L4/L5, jest to schorzenie samoistne, najczęściej wynosi 2-7 mm i 90% ludzi ma, a nawet nie wie o tym !!!
Sutura - szew, zszycie
Synovectomia - wycięcie błony maziowej stawu
Tendovaginitis - zwężające zapalenie pochewki ścięgna (np. rękę w pięść i czujemy trzeszczenie w pochewce) !!!
Tenolysis - operacyjne uwolnienie ścięgna ze zrostów
Transfixio - przebicie ustalające, najczęściej przezskórne
Trauma - uraz !!!
Uraz jest czynnikiem sprawczym obrażeń, to ciało dostaje obrażeń, a człowiek urazu
Ulceratio - owrzodzenie
in cicatrice w bliźnie
Vulnus - rana
Pojęcia:
Ankyloza - usztywnienie stawu wskutek obecności łączącego mostka kostnego chrzęstnego lub łącznotkankowego
Brak zrostu - brak połączenia kości w miejscu złamania lub po osteotomii, po 6 miesiącach
Diaphysis - trzon kości długiej
Artrodeza - zabieg operacyjny polegający na usztywnieniu stawu (przez wycięcie resztek chrząstek stawowych)
Equinus - ustawienie stawu skokowego w zgięciu podeszwowo szpotawym (np. końska stopa)
Ligamentum - więzadło
Łąkotka - włóknista chrzęstna struktura anatomiczna znajdująca się pomiędzy chrząstkami stawu kolanowego, spełniająca rolę bufora
Neuropathia - neurologiczny stan nerwu obwodowego
Płaskostopie -
Podwichnięcie - częściowe naruszenie wzajemnej relacji dwóch kości tworzących staw
Skolioza - boczne skrzywienie kręgosłupa (trójpłaszczyznowe !!!)
Złamanie typu „zielonej gałązki” - występuje tylko u dzieci, jest to niepełne złamanie uszkadzające tylko jedną stronę kości (warstwa korowa odchodzi po stronie napięcia), jest uwarunkowana zwiększoną plastycznością kości.
Temat: Badania dodatkowe w urazach i schorzeniach narządu ruchu. 21.02.2010
Badanie fizykalne
zalety:
-możliwe do wykonania w każdych warunkach,
wady:
-niekiedy trudności w precyzyjnej i pewnej diagnozie.
Badanie laboratoryjne
zalety:
-określenie grupy krwi,
-w późniejszym okresie, po przetoczeniu płynów obrazują rzeczywistą utratę krwi,
wady:
-we wczesnym okresie od urazu mało przydatne.
Badanie radiologiczne
zalety:
-powszechna dostępność,
-wystarczające w większości przypadków klinicznych,
wady:
-odwzorowanie jedynie dwóch wymiarów (problem rumacji cieni i artefaktów),
-nie zawsze wystarczająco szczegółowe.
Badanie USG
zalety:
-badanie nieinwazyjne,
wady:
-ocena obrazu w dużym stopniu zależna od „czynnika ludzkiego”,
-ujemny wynik badania nie wyklucza istnień obrażeń czy patologii.
Badanie tomografią komputerową
zalety:
-badanie nieinwazyjne,
-możliwość monitorowania intensywności niewielkiego krwawienia poprzez wykonanie ponownego badania,
-możliwa opcja 3D,
wady:
-chory w trakcie badania musi być stabilny krążeniowo,
-wysokie koszty badania,
-ocena obrazu w dużym stopniu zależna od „czynnika ludzkiego”,
-czas badania to około 40 minut,
-nie jest badaniem powszechnie dostępnym.
Badanie rezonansem magnetycznym
zalety:
-badanie nieinwazyjne,
-bardziej przydatne w badaniu tkanek miękkich,
-wysoka czułość badania.
wady:
-chory w trakcie badania musi być stabilny krążeniowo,
-bardzo wysoki koszt badania,
-interpretacja obrazu w dużym stopniu zależna od „czynnika ludzkiego”,
-czas badania to około 40 - 50 minut,
-dostępne w wybranych ośrodkach medycznych.
Badanie elektrodiagnostyczne nerwów
-wykrywa i rejestruje aktywność elektryczną czyli potencjał w różnych fazach świadomego skurczu mięśnia.
Badanie przewodnictwa nerwowego
-pozwala na ocenę zdolności nerwu do przewodzenia potencjałów czynnościowych, wzbudzanych elektrycznie. W badaniu stymuluje się i rejestruje przewodzenie czuciowe i ruchowe.
Artroskopia diagnostyczna i lecznicza
-