Analiza progu rentowności
Przychody ze sprzedaży
Koszty zmienne
Marża operacyjna
Koszty stałe
Zysk ze sprzedaży brutto (zysk operacyjny)
Koszty finansowe
Zysk brutto
Analiza progu rentowności stanowi pomocniczy instrument w planowaniu finansowym, obejmuje ona badanie tzw. punktu wyrównania (break even point), w którym realizowane przychody ze sprzedaży dokładnie pokrywają koszty.
Przedsiębiorstwo osiągając ten punkt nie osiąga zysku ani też nie ponosi strat. Mówi się w takie sytuacji, że rentowność sprzedaży równa się 0, co oznacza, że firma osiąga tzw. próg rentowności.
Próg rentowności należy porównywać przede wszystkim ze zdolnością produkcyjną przedsiębiorstwa oraz z poziomem spodziewanego popytu. Jeżeli próg rentowności przekroczy jeden z wyżej wymienionych elementów oznacza to, że dane przedsięwzięcie nie ma szans na powodzenie.
Próg rentowności to inaczej wielkość produkcji i sprzedaży, przy której realizowane przychody ze sprzedaży pokrywają się z poniesionymi kosztami.
Analiza progu rentowności opiera się na podziale ogółu kasztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo na koszty stałe - niezależne od wielkości produkcji oraz zmienne- zależne od wielkości produkcji.
Próg rentowności może być wyznaczony ilościowo - ilość produkcji, przy której próg rentowności jest równy zero-lub wartościowo - wartość produkcji przy której próg rentowności jest równy zero.
Ks
BEPi =
Cj- Kzj
Ks - całkowite koszty stałe
Cj - cena jednostkowa
Kzj - koszt zmienny jednostkowy
Cj - Kj - marża jednostkowa na pokrycie (ile firma zarabia na sprzedaży jednej jednostki produktu), to jednostkowy wkład do pokrycia kosztów stałych przedsiębiorstwa.
BEP wartościowy oblicza się mnożąc BEP ilościowy przez jednostkową cenę sprzedaży.
BEPw = BEPi x Cj
Wynik finansowy = Przychody - Koszty
Wynik finansowy = ilość sprzedaży x Cj - ( ilość sprzedaży x Kzj +Ks )
Wynik finansowy = ilość sprzedaży x Cj - ilość sprzedaży x Kzj - Ks
Wynik finansowy = ilość sprzedaży ( Cj - Kzj ) - Ks
0 = ilość sprzedaży ( Cj - Kzj ) - Ks
Ilość sprzedaży = 0 = BEP
Ks
BEP =
Cj - Kzj
Próg rentościowy można też przedstawić w sposób graficzny.
Suma kosztów zmiennych Suma kosztów stałych
Dźwignia operacyjna
Istnienie progu rentowności związane jest ze stałością pewnej części kosztów związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa jako całości. Stąd każdy przyrost wielkości sprzedaży przynosi przedsiębiorstwu ponad proporcjonalny przyrost zysku ze sprzedaży ( przy założeniu niezmienności innych czynników mających wpływ na jego poziom).
W celu ustalenia jaka zmiana zysku odpowiada określonej zmianie sprzedaży oblicza się tzw. stopień dźwigni operacyjnej.
Dźwignia operacyjna - jest miarą ryzyka operacyjnego i określa zależność między zmianą zysku operacyjnego przed odliczeniem odsetek i opodatkowaniem (EBIT) a zmianą przychodów ze sprzedaży.
Ujęcie statyczne
Sprzedaż - Kz
DOL =
Sprzedaż - Kz - Ks
Ujęcie dynamiczne
% przyrost zysku operacyjnego
DOL =
%przyrost sprzedaży
Dźwignia operacyjna równa np. 2 oznacza, iż wzrost sprzedaży o 1% powoduje wzrost zysku operacyjnego (EBIT) o 2%.
Im większy udział kosztów stałych w kosztach ogółem przedsiębiorstwa, tym (mocniejszy wpływ dźwigni operacyjnej na wynik przedsiębiorstwa) wrażliwość zysku na wahania sprzedaży jest wieksza - ryzyko operacyjne jest w tym przypadku duże.
Efekt dźwigni operacyjnej najmocniejszy jest, gdy przedsiębiorstwo osiąga przychody w pobliżu progu rentowności (BEP).
Stopień dźwigni operacyjnej zależy od:
Rentowności sprzedaży
Struktury kosztów uwzględniającej ich zmienność
1