Badanie twardości materiałów w skali Rockwella
Podstawy przetwórstwa tworzyw sztucznych
Prowadzący ćwiczenie:

I Zagadnienia do kolokwium

II Cel ćwiczenia

Podstawowym celem ćwiczenia jest :

• zapoznanie z metodą normatywnego oznaczania twardości materiałów;

• wyznaczenie twardości materiałów w skali Rockwella

III Aparatura

Zwick 3106

Waga precyzyjna RadWag PS1000/C/1

IV Surowce

Poliamid-6 wzmocniony 30% zawartością włókna szklanego (PA6GF30)

V Przebieg ćwiczenia

1. Z wszystkich próbek należy usunąć wlewki jeżeli takowe istnieją.

2. W celu dobrania odpowiedniego obciążenia należy wykonać badanie twardości dla próbki testowej zgodnie z instrukcją zawartą w punkcie VI i otrzymane wyniki odnieść do wartości zawartych w Tabeli 1. Jeżeli obciążenie jest dobrane poprawnie otrzymane wyniki będą się mieścić w wyznaczonym kolorem białym zakresie. W przypadku, gdy odczytana z Tabeli 1 wartość znajduje się w zakresie oznaczonym kolorem szarym należy dobrać inne obciążenie.

3. W celu doboru obciążenia należy odkręcić śruby znajdujące się na tylniej ścianie aparatu. Zdjąć osłonę, a następnie założyć lub zdjąć obciążnik. Po zawieszeniu obciążnika należy przykręcić zdjętą osłonę.

4. Po ustaleniu odpowiedniego obciążenia, należy wykonać pomiary twardości zgodnie z instrukcją zawartą w punkcie VI, wykonując po 10 pomiarów w różnych miejscach dla jednej próbki.

5. Każdą odczytaną wartość należy odnieść do danych zawartych w Tabeli 1, zgodnie z zamontowanym obciążeniem podczas wykonywania badania.

6. Po zakończeniu wykonywania ćwiczenia należy ściągnąć i odłożyć zawieszone obciążenia i posprzątać miejsce pracy.

VI Wykonanie badania twardości aparatem Zwick 3106

1. Prowadzący wydaje próbki do badań oraz zaznajamia z metodyką pomiaru i aparaturą.

2. Założyć dodatkowe obciążenie.

3. Ustawić prędkość hamulca.

4. Obciążenie wstępne nastawiane jest automatycznie jeżeli ”Vorkr.” jest widoczne na przycisku kontrolnym.

5. Przed włączeniem przyrządu pomiarowego należy upewnić się, czy wgłębnik służący do oznaczania zera absolutnego jest zawieszony wolno.

6. Włączyć przyrząd pomiarowy i ustawić 0, gdy wgłębnik jest zawieszony swobodnie.

7. Położyć próbkę poziomo na podpórce.

8. Na wyświetlaczu znajduje się druga linia z następującą skalą >^----+-<

9. Korzystając z koła podnieść stół aż przyrząd wskaże 4000 mm lub strzałka ^ zrówna się z „+” na skali wyświetlacza >-----^-<

10. Ustawić przyrząd pomiarowy na „0”.

11. Na wyświetlaczu przez krótki czas będzie widoczny „STOP”.

12. Zastosować obciążenie przez przesunięcie w lewo dźwigni znajdującej się z prawej części urządzenia.

13. Po 30s odczytać głębokość z urządzenia pomiarowego i korzystając z tabeli 1 odczytać twardość materiału.

14. Zwolnić próbkę przez przesunięcie dźwigni obciążenia w prawo i obniżenie stołu.

15. Powtórzyć kroki 7-14 dla pozostałych próbek.

Tabela 1

VII Wyniki:

Wszystkie wyniki dla każdego badanego materiału należy zestawić w sprawozdaniu
w następującej Tabeli 2:

Tabela 2

Rodzaj próbki	Numer badania	Zastosowane obciążenie [kg]	Wgłębienie [mm]	Twardość []
	1
	2
	3
	4
	5
	6
	7
	8
	9
	10
	Wartość średnia

VIII Opracowanie sprawozdania:

Sprawozdanie powinno zawierać następujące części:

• Tabelę w nagłówku wg poniższego wzoru 1

Wzór 1

TEMAT ĆWICZENIA*
Kierunek studiów
Wykonujący ćwiczenie
Imię i Nazwisko
Imię i Nazwisko
Imię i Nazwisko
Data oddania sprawozdania

*Student uzupełnia dane oznaczone kolorem czerwonym

• Opis wykonanego ćwiczenia

• Wszelkie niezbędne obliczenia wraz z stosowanymi jednostkami

• Podpisane tabele z wynikami przedstawione w sposób czytelny

• Podpisane wykresy wyników przedstawione w sposób czytelny

• Wnioski i obserwacje

• Literaturę

Sprawozdanie powinno być wydrukowane na papierze formatu A4. Tekst główny napisany czcionką Times New Roman 12 wyjustowany. Strony ponumerowane w dolnym prawym rogu. Jednostki należy umieścić w nawiasach kwadratowych. Poszczególne kartki sprawozdania powinny być spięte ze sobą zszywką w górnym lewym rogu. Termin dostarczenia sprawozdania 7 dni od dnia wykonania ćwiczenia.

IX Literatura

H. Zawistowski; Wytłaczanie tworzyw sztucznych; Przetwórstwo Tworzyw Sztucznych Plastech, Warszawa 1999.

E. Makarewicz; Stabilizacja i reologia polimerycznych układów dyspersyjnych; Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2008.

Praca zbiorowa; Przetwórstwo tworzyw polimerowych, podstawy logiczne, formalne
i terminologiczne; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2006.

J. Stasiek; Wytłaczanie tworzyw polimerowych, zagadnienia wybrane; Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2007.

R. Sikora; Przetwórstwo tworzyw wielkocząsteczkowych; Wydawnictwo edukacyjne Żak, Warszawa 1993.