Kurs obsługi programu PASW Statistics
Opcje użytkownika
autor: dr Dorota Juszczak, dr Joanna Karłowska-Pik, na podst. A. Griffith: SPSS for Dummies
Po wybraniu z menu Edycja / Opcje pojawia się okno dialogowe, w którym można ustawić własne opcje pracy z programem. Każda z zakładek: Ogólne, Raporty, Dane, Użytkownika, Etykietowanie, Wykresy, Tabele przestawne, Lokalizacje plików, Skrypty, Wielokrotne podstawienia, Polecenia umożliwia ustawienie innej grupy opcji.
Ogólne
Listy zmiennych
Pokaż etykiety - w oknach dialogowych pojawia się etykieta zmiennej.
Pokaż nazwy - w oknach dialogowych pojawia się nazwa zmiennej.
Alfabetycznie - zmienne w oknach dialogowych wyświetlane są w kolejności alfabetycznej.
Plik - zmienne w oknach dialogowych wyświetlane są w kolejności, w jakiej występują w pliku *.sav.
Poziom pomiaru - zmienne w oknach dialogowych uporządkowane są według poziomu pomiaru, w kolejności: nominalny, porządkowy, ilościowy.
Role - pozwala określić, czy program ma automatycznie przypisywać zmienne do okien dialogowych zgodnie z rolami zdefiniowanymi w pliku danych.
Windows
Wygląd - SPSS Inc. Standard (domyślnie) lub Windows.
Otwórz na starcie okno języka poleceń - wraz z uruchomieniem programu otwiera się okno języka poleceń (Syntax Editor).
Otwieraj jednocześnie tylko jeden zbiór danych - po wybraniu tej opcji w momencie otwarcia nowego pliku danych, poprzedni jest zamykany.
Kodowanie znaków w danych i poleceniach - regionalnie lub Unicode.
Raport
Można zablokować zapisy z uzyciem notacji naukowej, wybrać system pomiarowy oraz jeżyk, w jakim mają się tworzyć wyniki raportu.
Powiadomienie o wyniku
Przesuń na wierzch okno wynikowe - w momencie uzyskania wyniku automatycznie przechodzi do okna, w którym jest on wyświetlony, np. do okna raportu, okna języka poleceń.
Przewiń do nowego wyniku - automatycznie przewija do nowo uzyskanego wyniku.
Dźwięk - możliwość sygnalizowania dźwiękiem pojawienia się nowego wyniku.
Interfejs użytkownika - pozwala wybrać język używany w menu, oknach dialogowych i innych funkcjach interfejsu użytkownika. Nie ma wpływu na język wyników w raporcie.
Raporty (zmiana ustawień będzie widoczna w nowo utworzonym raporcie)
Stan raportu wynikowego - dla każdego elementu raportu (który można wybrać z listy) mozna określić, czy ma on być wstępnie wyświetlony, czy ukryty. Po utworzeniu raportu można jego poszczególne elementy wyświetlać lub ukrywać.
Polecenia w dzienniku - określa, czy zapisywać wykonane polecenia w dzienniku (plik *.jnl, którego lokalizację można ustawić w zakładce Lokalizacje plików).
Tytuł - możliwość ustawienia parametrów czcionki tytułu. Tytuł pojawia się na górze pierwszej strony raportu.
Tytuł strony - możliwość ustawienia parametrów czcionki tytułu strony. Tytuł strony pojawia się na górze każdej strony raportu oprócz pierwszej.
Wynik tekstowy - możliwość ustawienia parametrów czcionki wyników tekstowych.
Dane
Opcje przekształceń i scalania danych - określa kiedy mają być wykonane te operacje. Opcję Przeliczaj wartości na żądanie warto wybierać w przypadku dużych plików danych.
Format wyświetlania zmiennych wynikowych - określa liczbę wyświetlanych znaków zmiennych numerycznych. Szerokość - określa liczbę znaków łącznie ze znakiem oddzielającym miejsca dziesiętne. Miejsca dziesiętne - określa liczbę cyfr z prawej strony znaku oddzielającego miejsca dziesiętne.
Generator liczb losowych - do wyboru jest starszy generator zgodny z wcześniejszymi wersjami programu lub nowszy.
Odczytywanie danych zewnętrznych - automatycznie ustawia poziom ilościowy przy wczytywaniu danych, które posiadają odpowiednio dużo różnych wartości.
Zaokrąglanie i przycinanie wartości numerycznych
Okres stuletni dla dwucyfrowego zapisu dat - automatyczny (1941-2040) lub podawany przez użytkownika.
Dostosuj widok zmiennych... - pozwala ustawić opcje widoku w zakładce Zmienne edytora danych.
Zmień słownik... - wybór słownika (nie ma polskiego).
Użytkownika
Formaty wynikowe użytkownika - możliwość ustawienia pięciu formatów wyświetlania danych. Formaty te mogą zawierać specjalny symbol przed lub po oraz w określony przez użytkownika sposób wyświetlać liczby ujemne.
Etykietowanie
Opisywanie struktury raportu
Zmienne opisywane są w strukturze przez:
- Etykiety (widoczne w kolumnie o nazwie Etykieta w zakładce Zmienne edytora danych),
- Nazwy,
- Nazwy i Etykiety.
Wartości zmiennych opisywane są przez:
- Etykiety (chodzi o etykiety wartości, które wpisuje się w kolumnę Wartości w zakładce Zmienne edytora danych),
- Wartości (liczbowe),
- Wartości i Etykiety.
Opisywanie tabel przestawnych
Zmienne w opisach pokazywane są poprzez:
(jak przy strukturze raportu).
Wartości zmiennych w opisach pokazywane są jako:
(jak przy strukturze raoprtu).
Wykresy
Szablon wykresu
Zastosuj bieżące ustawienia.
Użyj wzorca wykresu z pliku szablonu - pliki szablonu znajdują się w C:\\ProgramFiles\SPSSInc\PASWStatistics18\template (szablon domyślny) oraz w C:\\ProgramFiles\SPSSInc\PASWStatistics18\Looks (dodatkowe pliki szablonu). Pliki szablonu mają rozszerzenie *.sgt. Część szablonów dotyczy wykresów tradycyjnych, a część wykresów tradycyjnych interaktywnych. Można zapisać własny plik szablonu. W tym celu należy utworzyć wykres o żądanych właściwościach i zapisać go jako szablon z rozszerzeniem *.sgt (w oknie Edytora wykresów należy wybrać Plik -> Zapisz).
Proporcje wykresu - wartość współczynnika można określać w zakresie od 0,1 do 10,0. Wartość 1 spowoduje utworzenie wykresu kwadratowego. Wartość mniejsza od 1 spowoduje, że wykresy będą wyższe niż szersze. Wartość większa od 1 spowoduje, że wykresy będą szersze niż wyższe.
Aktualne ustawienia - można tu zmieniać ustawienia zaznaczone jako bieżące.
Wykorzystanie stylów dla oznaczeń elementów danych - umożliwia dostosowanie kolorów, stylów linii, symboli znaczników oraz deseni wypełnień dla nowych wykresów. Można zmienić kolejność kolorów i deseni używanych podczas tworzenia nowego wykresu.
Tabele przestawne
Szablon TableLook - można wybrać plik szablonu instalowany wraz z programem lub utworzyć własny za pomocą Edytora tabel przestawnych wybierając Format / Szablony TableLook.
Szerokość kolumn
Dostosuj do etykiet i danych z wyjatkiem bardzo duzych tabel - w przypadku tabel nie większych niż 10 000 komórek umożliwia dostosowanie szerokości kolumn do większej z dwóch wartości: etykiety kolumny i największej wartości danych. Dla tabel większych niż 10 000 komórek szerokość kolumn jest dostosowywana do szerokości etykiety kolumny.
Skoryguj tylko dla etykiet - dostosowanie szerokości kolumny do szerokości jej etykiety.
Dopasuj we wszystkich tabelach do etykiet i danych - szerokość kolumn jest dostosowywana do większej z dwóch wartości: etykiety kolumny i największej wartości danych.
Wyświetlaj tabelę jako bloki wierszy - opcja uzyteczna przy pokazywaniu dużych tabel, niemieszczących się na 1 stronie.
Domyślny tryb edycji tabel - pozwala ustawić sposób wyświetlania tabel (w oknie raportu lub osobno).
Kopiowanie szerokich tabel do schowka w formacie RTF - pozwala ustawić opcje dla kopiowania dużych tabel.
Lokalizacje plików
Foldery startowe dla okien dialogowych Otwórz i Zapisz - pozwala ustawić ścieżkę do folderu, z którego będziemy otwierać lub do którego będziemy zapisywać pliki.
Dziennik sesji - wybieramy, czy chcemy rejestrować polecenia w dzienniku, a jeśli tak, to gdzie go zapisywać.
Folder tymczasowy - podajemy ścieżkę do foldera tymczasowego.
Liczba wyświetlanych ostatnio użytych plików
Skrypty (umożliwia określenie domyślnego języka skryptów i autoskryptów)
Podstawienia (stosowane w celu uzupełnienia braków danych)
Oznaczanie podstawianych danych - domyślnie komórki zawierające podstawiane dane mają inny kolor niż komórki zawierające dane niepodstawiane. Można je wyróżnić również krojem czcionki.
Wyniki analizy - wybieramy, czy uwzględniać w analizie dane uzyskane przez podstawienie.
Polecenia (możliwość ustawienia opcji Edytora poleceń (Syntax Editor))
Kolorowanie składni,
Kolorowanie błędów w kodzie,
Ustawienia autouzupełniania,
Ustawienia identyfikacji poleceń,
Panele,
Optymalizuj dla języków od prawej do lewej.
Wybierając Widok -> Pasek stanu możemy wyświetlić albo ukryć pasek stanu. Pasek ten zawiera informacje o aktualnym stanie programu, np. o wykonywaniu danego polecenia, o podziale zbioru danych na podzbiory.
Widok -> Paski narzędzi -> Data Editor - pozwala wyświetlać albo ukrywać pasek narzędzi.
Widok -> Paski narzędzi -> Dostosuj... - pozwala użytkownikowi dostosować pasek narzędzi dla okien edytora danych, edytora poleceń i okna raportu.
Ćwiczenie 1. Otwórz plik alcohol.sav wybierając z menu Plik -> Otwórz -> Dane... Zwracając uwagę na sposób wyświetlania zmiennych w oknach dialogowych, wykonaj:
Analiza -> Opis statystyczny -> Częstości... Pojawi się okno dialogowe. W okienku po prawej stronie (Zmienne), umieść zmienną kids, oznaczającą liczbę dzieci w gospodarstwie domowym. Zaznacz opcję Pokaż tabele częstości i kliknij Wklej.
W tym momencie zostanie utworzony plik poleceń *.sps zawierający polecenie utworzenia raportu z podstawowymi informacjami o zmiennej kids i tabelą częstości.
Wykresy -> Wykresy tradycyjne -> Kołowy.... W oknie dialogowym wybierz Opisy dla grup obserwacji i Definiuj. W kolejnym oknie dialogowym wybierz N obserwacji, Podziel według: kids i kliknij Wklej.
Wówczas w istniejącym pliku pojawi się polecenie utworzenia wykresu kołowego.
Wykresy -> Wykresy tradycyjne -> 3W Słupkowy... Zaznacz, że osie X i Z reprezentują grupy obserwacji i kliknij Definiuj. Słupki mają przedstawiać liczbę obserwacji. Na osi X umieść zmienną adults, a na osi Z zmienną kids. Kliknij Wklej.
W pliku pojawi się polecenie utworzenia trójwymiarowego wykresu słupkowego prezentującego zależność liczby dorosłych i liczby dzieci w badanych rodzinach.
Zapisz plik poleceń pod nazwą alcohol1.sps. Zaznacz całe polecenie myszką i uruchom je. Otrzymasz raport. Zapisz plik raportu pod nazwą alcohol1.spv i zamknij oba pliki (raport i polecenia).
Wybierz Edycja -> Opcje.
W zakładce Ogólne zmień ustawienia w Listy zmiennych, Windows - Wygląd.
W zakładce Raporty ustaw wyświetlanie wszystkich elementów i zmień kolory dla wszystkich czcionek.
W zakładce Etykietowanie zmień sposób opisywania zmiennych raportu i tabel przestawnych.
W zakładce Wykresy zmień szablon wykresu z domyślnego na Dante i proporcje wykresu, na współczynnik 0,7.
W zakładce Tabele przestawne zmień szablon TableLook na BlueYellowContrast.
W zakładce Lokalizacje plików ustaw ścieżki dostępu do plików według swoich upodobań.
W zakładce Polecenia zmień wygląd pliku poleceń.
Następnie otwórz plik poleceń i uruchom zapisane w nim polecenie. Zapisz nowy raport pod nazwą alcohol2.spv. Porównaj wygląd tego raportu z poprzednim.