14.11.2012 LEKI MOCZOPĘDNE.

Są lekami pierwszego rzutu w lecz. nadciś. Charakteryzują się:

- dużą skutecznością

- małą toksycznością

Lecz. każdej postaci nadciś., z wyjątkiem nadciś. złośliwego lub powikłanego powinno się rozpoczynać od diuretyków.

Działanie hipotensyjne diuretyków występuje zwykle po 1-3 h, a czas dział. zależy od prep (chlortalidon dział. nawet do 72 h).

Przy stos. leków moczopędnych, zwłaszcza w nadciś. należy zwracać uwagę na niebezpieczeństwo hipokaliemii, hiperglikemii, wzrostu stęż. kw moczowego we krwi, a także na zmiany w składzie lipidów.

NAJGROŹNIEJSZA JEST HIPOKALIEMIA – z tego powodu należy pamiętać o konieczności uzupełnienia utraty potasu odpowiednimi prep, zawierającymi potas.

Wskazania do stos. :

- nadciś. umiarkowane i łagodne

- nadciś. ciężkie, wymagające kojarzenia tych leków z innymi lekami obniżającymi ciś.

Dział. niepożądane:

- tak jak dla leków moczopędnych

Prep.:

Hydrochlorothiazide (Hydrochlorothiazidum) – tabl.

Furosemide (Furosemidum) – tabl, amp, zastrzyki domięś. lub dożyl.

Clopamid (Brinaldix) – tabl

Idapamid (Natrilix)

Chlortalidon (Hygroton) – tabl

Etacrinic acid – kw. etakrynowy (Edecin)

Spironolakton

Prep. złożone:

Tialorid – tabl (amilorid + hydrochlorotiazyd)

Normatens - draż. (klopamid + dihydroergokrystyna + rezepina)

LEKI HAM. AKTYWNOŚĆ UKŁ. ADRENERGICZNEGO

1. LEKI β -ADRENERGICZNE

W lecz. nadciś. stos. się leki β – adrenolityczne:

- kardionieselektywne tzn. blok. Receptory β₁ i β₂ np. propranplol czy nadolol, pindolol, sotalol

- kardioselektywne tzn. blok. Wybiórczo receptory β₁ np. metoprolol, atenolol, bisoprolol, acebutolol

Szczególne znaczenie w lecz. nadciś. ma LABETALOL – unikatowy lek blok. zarówno receptory β –adrenergiczne, jak i α –adrenergiczne.

Leki β –adrenergiczne stos. się w lecz. nadciś. tęt. krwi, ponieważ:

- obniżają wydatnie ciś. skurczowe i rozkurczowe przy stosunkowo słabo wyrażonych dział. niepożądanych

- nie powodują hipotonii ortostatycznej

- nie zatrzym. W org jonów sodu i wody

Długotrwałego lecz. prep blok. Receptory β –adrenergiczne NIE NALEŻY PRZERYWAĆ NAGLE, ponieważ może wystąpić gwałtowny wzrost ciś. lub nasilenie dolegliwości dławicowych u chorych ze zmniejszoną rezerwą wieńcową.

Kojarzenie tych prep. z innymi lekami obniżającymi ciś. krwi wzmacnia ich dział. hipotensyjne oraz pozwala zmniejszyć dawki leków, a tym samym złagodzić objawy dział. niepożądanych.

LEKI β –adrenergiczne:

- znoszą tachykardię spowodowaną lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne (hudralazyna, niektóre leki blok. Kanały wapniowe)

- ham. zwiększoną przez leki rozszerzające naczynia aktywność reninową osocza

- zapobiegają najprawdopodobniej hipokaliemii, wywołanej prep moczopędnymi oraz jej skutkom.

- stos. leków β –adrenergicznych rozpoczyna się od min. Dawek

- preferowana jest jednorazowa dawka dziennie, nawet w odniesieniu do leków o krótkim okresie półtrwania

- leki β –adrenergiczne mają przewagę nad lekami moczopędnymi, wykazując dział. kardioprotekcyjne i mniejsze mataboliczne objawy niepożądane.

LABETAOL

Blokujące jednocześnie receptory β- i α- adrenergiczne, zapobiegając dzięki temu tachykardii i zmniejszając opór obwodowy

Prep.:

Labetatol (Trandate) – tabl

Celiprolol (Selectol)

Lek ten blok. Receptory β₁ ,β_2, α₁, zmniejsza opory obwodowe, nie zwęża oskrzeli, nie działa kardiodepresyjnie. Stos. doustnie w jednorazowej dawce 200-600 mg/24h skutecznie obniża ciś. tęt. krwi , zmniejsza stęż. cholesterolu i triglicerydów we krwi.

1. LEKI DZIAŁ. OŚRODKOWO

Bardzo istotne znaczenie w lecz. nadciś. odgrywają leki wpływające ham. na aktywność ukł. współczulnego w oun.

W tej gr leków wyróżnia się:

- starsze prep dział. na ukł. współczulny za pośrednictwem ośrodkowych receptorów α- adrenergicznych – klonidyna, guanfacyna, guanabenz i metylodopa- są stopniowo wypierane

- nowsze, lepiej tolerowane dział. na ośrodkowy receptor imidazolowy I₁ – rilmenidyna i moksonidyna

METYLODOPA

Zmniejsza opór obwodowy oraz objętość wyrzutową serca, ma ona korzystny wpływ na przepływ nerkowy.

Wskazania:

w lecz. nadciś. umiarkowanego i ciężkiego

Dział. niepożądane:

- zatrzymanie jonów sodu i wody

- objawy ze strony ośrodkowego ukł. nerwowego

- uczucie zmęczenia

- senność

- skłonność do depresji

- suchość w jamie ustnej

- hipotonia ortostatyczna

Prep:

Methylodopa (Dopegyt) – tabl

KLONIDYNA

Spadek ciś. krwi wywołany przez klonidynę wiąże się ze:

- zwolnieniem czynności serca

- zmniejszeniem oporu obwodowego

- zmniejszeniem pojemności minutowej

- nie zmienia przepływu nerkowego ani przesączenia kłębuszkowego

Wskazania:

- nadciś. umiarkowane i ciężkie

Dział. niepożądane;

- senność

- suchość w jamie ustnej

- zaparcia

- zab. potencji

- zatrzymanie sodu i wody w org.

- rzadziej hipotonia ortostatyczna

Prep.:

Conidine (Haemiton) – tabl. , nagłe odstawienie klonidyny u chorych lecz. długotrwale może doprowadzić do gwałtownego wzrostu ciś.

MOKSONIDYNA

Wskazania:

- główne wskazanie dotyczy nadciś. tęt.

Dział. niepożądane:

- uczucie suchości w jamie ustnej, bóle i zawroty głowy – mogą ustąpić w pierwszych dwóch tyg.

- rzadziej mogą pojawiać się objawy nadwrażliwości ze strony p.p

Prep.

Moxonidine (Cynt, Physiotens) – tabl

REZEPINA

Obecnie rzadko stos. jako lek samodzielny ze wzg na liczne dział. niepożądane i na pojawienie się nowych leków – skutecznych i b. bezpiecznych

Wskazania:

- doustnie w nadciś. łagodnym i umiarkowanym

-pozajelitowo – ze wskazań doraźnych - w nadciś. ciężkim

Dział. niepożądane:

- senność

- objawy parkinsonizmu

- objawy depresji (z tendencjami samobójczymi)

- bradykardia

- obrzmienie błony śluzowej nosa

- suchość w jamie ustnej

- objawy ze strony ukł. pokarmowego : wymioty, biegunka, bóle brzucha, wzmożone wydzielenie kw solnego w żołądku, zaostrzenie choroby wrzodowej, aż do krwotoku i przebicia

Ostatnio sugeruje się, że zażywanie rezepiny może łączyć się z częstym występowaniem

Prep.:

Reserpine (Raupasil)- tab

Prep. złożone;

Retiazid forte – tab

Raudiazin – tab

Bipressin – tab

DEBRIZOCHINA

Zwalnia czynność serca.

Wskazania:

- w nadciś. ciężkim z innymi hipotensyjnymi np. z diuretykami

Prep:

Debrisoquine (Tendor) – tabl

PRAZOSYNA

Obniża ciś. skurczowe i rozkurczowe przez zmniejszenie oporu obwodowego bez istotnego przyspieszenia czynności serca.

Wskazania:

- do lecz. nadciś. o różnym stopniu nasilenia, zwłaszcza w tych przypadkach, w których są p/wskazane β- adrenolityczne czy hydrochlorotiazyd (dychawica oskrzel., cukrzyca, miażdżyca zarostowa tętnic, bradykadia)

Dział. niepożądane:

- bóle i zawroty głowy

- senność i uczucie zmęczenia

- kołotanie serca

Mogą również występować:

- wymioty

- biegunka

- zab. widzenia

- hipotonia ortostatyczna

Prep.:

Prazosin (Polpressin) – tabl

DOKSAZOSYNA

Wskazania:

Nadciś. pierwotne i wtórne o różnym stopniu zaawansowania, przy czym w razie potrzeby może ona być kojarzona z lekami β-adrenolitycznymi, inh.konwertazy angiotensyny, lekami bok. kanały wapniowe i lekami moczopędnymi.

Dział. niepożądane:

- bóle i zawroty głowy

- hipotonia ortostatyczna

- senność

- kołatanie serca

Prep.:

Doxazosin (Cardura) tabl

LEKI ROZSZERZAJĄCE TĘTNICZKI PRZEDWŁOSOWATE

Powodują one:

- zmniejszenie oporu obwodowego

- obniżenie skurczowego i rozkurczowego ciś. krwi

- zwiększenie przepływu krwi przez nerki

- przyspieszenie czynności serca i zwiększenie jego pojemności minutowej

1. POCHODNE FTALAZYNY

Do pochodnych ftalazyny należą :

-dihydralazyna

- todralazyna

- kadralazyna

- endralazyna

Wskazania:

- o różnych postaciach nadciś. tęt., szczególnie pochodzenia nerkowego.

Korzystnie okazało się kojarzenie dihydralazynoftalazyny z lekami blokującymi receptory β-adrenergiczne.

Dział. niepożądane:

- nudności

- wymioty

- bóle głowy

- szum w uszach

- stany podgorączkowe

- objawy przypominające toczeń rumieniowy

Prep.:

Dihydralazine:

Dihydralazinum – tabl

Nepresol – amp

Todralazine

Binazin – tabl

Minoksydil

Zmniejsza kurczliwość m. gładkich naczyń przez interferencję z wapniem. Stos. się go w ciężkim nadciś. opornym na inne eki.

Minoxidil – tabl

Loniten – tabl

Diazoksyd

Podawany w nadciś. tęt., ze wskazań doraźnych, w formie szybkich wstrzyknięć dożylnych.

Diazoxide

Hyperstat – amp

Proglicem – kaps

2. LEKI BLOKUJĄCE KANAŁY WAPNIOWE

Dział.:

Zmniejszają przenikanie jonu wapnia do wnętrza komórki mięśniowej, wpływając w ten sposób ham. na zachodzące w niej procesy pobudzenia i kurczliwości, w wyniku czego dochodzi do rozszerzenia drobnych tętniczek, zmniejszenie oporu obwodowego i obniżenia ciś. krwi.

W tej gr leków znajdują się m.in.:

- werapamil

- diltiazem

-nifedypina

- nitrendipina

- nikardipina

- felodipina

-nisoldipina

- nimodipina

- amlodypina

Prep.:

Nifedipine

Cordafen – tab, krople

Nitrendypine

Nitrendypina – tabl

Amlodipine

Norvasc – tabl

3.INHIBITORY KONWERTAZY SANGIOTENSYNY I ANTAGONIŚCI RECEPTORA ANGIOTENSYNOWEGO II

- inh. konwertazy angiotensyny bardziej obniżają ciś. rozkurczowe niż skurczowe i zwiększają przepływ krwi przez ważne dla życia narządy

- niektóre z nich (lizynopril, enalapril) dział. długotrwale (stos. przeważnie raz w ciągu doby) i w przeciwieństwie do innych leków rozszerzających naczynia nie zatrzym. Jonów sodu i wody w org., a nawet nieznacznie zwiększają ich wydalanie, powodują natomiast niewielkiego stopnia retencję jonów potasu.

Leki te znalazły zast.:

- w nadciś. samoistnym i pochodzenia nerkowego

- u chorych z niewydolnością krążenia

- z choroba wieńcową

- niewydol. naczyń mózgowych

-cukrzycą

- upośledzoną czynnością nerek

Ograniczenie soli oraz stos. leków moczopędnych nawet w małych dawkach pobudza ukł. renina – angiotensyna i w ten sposób znaczenie nasila dział. inhib. konwertazy angiotensyny.

Działają one nie tylko hipotensyjnie, ale również kardioprotekcyjnie, zmniejszając przerost lewej komory serca.

Kojarzenie inh. konwertazy angiotensyny z innymi lekami hipotensyjnymi (tiazydy moczopędne, leki blok. Kanały wapniowe), daje dział. synergiczne, przy czym dział. to występuje nie tylko u osób ze zwiększonymi wartościami reniny.

Nie należy łączyć inh. konwertazy angiotensyny z:

- solami potasu

- angiotonistami aldosteronu

- triaterenem

Dział. niepożądane:

Są nie wielkie i występują stosunkowo rzadko. Do najczęstszych należą:

- hipotonia ( zwłaszcza po pierwszej dawce u chorych lecz. uprzednio lekami moczopędnymi, z małym stęż. jonów sodu)

- odwracalne zwiększenie stęż. kreatyniny

- hiperkaliemia

- kaszel

- obrzęk naczyniowy

W przypadku jednostronnego zwężenia tętnic nerkowych mogą się rozwinąć objawy niewydolności nerek.

Lecz. inh. konwertazy angiotensyny rozpoczyna się od stos. małych dawek, stopniowo je zwiększając pod kontrolą ciś. tętniczego krwi.

Niebezpieczeństwo ostrej reakcji hipotensyjnej po podaniu pierwszej dawki leku występuje u chorych z :

- hiponatriemią

- zwężeniem zastawki aortalnej

- podczas kojarzenia z innymi lekami hipotensyjnymi, zwłaszcza β – adrenolitycznymi

Prep.:

Caproptil – tabl

Enalapril – amp., tabl

Enapress, Enarena – tabl

Lizinopril (Prinivil) – tabl

Ostatnio pojawiła się nowa klasa skutecznych leków p/nadciś. – blok. receptory dla angiotensyny II

Selektywne zablok. Receptora AT₁ prowadzi do zmniejszenia wydzielanie wazopresyny i aldosteronu, zmniejszenia oporów naczyniowych i w efekcie obniżenia ciś. tętniczego.

Ponadto antagoniści receptorów AT₁ poprawiają procesy metaboliczne (spadek poziomu cholesterolu) i wykazują dział. antyproliferacyjne.

Do tej gr należą:

- losartan

- walsartan

- irbesartan

- eprosartan

Spośród antagonistów receptorów AT₁ najczęściej stos. jest LOSARTAN. Znalazł zast. w monoterapii nadciś. łagodnego i umiarkowanego, może też być kojarzony z innymi lekami, najczęściej moczopędnymi.

Jest lekiem dobrze tolerowanym w przeciwieństwie do IACE, które u ok. 13% lecz. wywołują napadu kaszlu, często zmuszające do odstawienia leku, losartan nie ma takiego dział.

Prep.

Losartan (Xartan) – tabl