• Wiadomości ogólne

Przekładniami cięgnowymi nazywa się przekładnie mechaniczne składające się dwóch rozsuniętych kół i opasającego je podatnego cięgna. W zależności od rodzaju cięgna rozróżnia się przekładnie:

• Pasowe z pasem płaskim, klinowym, okrągłym lub zębatym

• Łańcuchowe z łańcuchem płytkowym lub zębatym

Przekładnie te przenoszą moc i moment obrotowy za pomocą sił tarcia powstających między kołem a cięgnem lub przez zazębienie się koła z cięgnem.

• Do ogólnych zalet przekładni cięgnowych zalicza się:

• Możliwość przenoszenia różnych mocy

• Pracę przy różnych prędkościach ścięgna

• Duże rozstawienie osi kół

• Przekładnie pasowe z pasem płaskim

Układy przekładni i warunki pracy. Przekładnie pasowe z pasem płaskim mogą pracować w różnych układach, do których należą przekładnie otwarte zwykłe z pasem nie skręconym lub z krążkami kierującymi i napinającymi, przekładnie półskrzyżowane oraz skrzyżowane. Najczęściej stosuje się przekładnie otwarte o równoległych osiach wałów i jednakowym kierunku ruchu obrotowego obu kół. Przekładnie półskrzyżowane stosuje się w przypadku wichrowatych osi wałów. Dla zabezpieczenia przed spadaniem pasa koła wykonuje się szersze niż w przypadkach otwartych i ustawia w ten sposób, aby pas nasuwał się na koło czynne prostopadle do osi tego koła – a nie pod kątem; ponadto jeśli wały są ustawione pionowo, stosuje się koła z obrzeżami. Przekładnie skrzyżowane mają pas skręcony o 180° dla uzyskania różnego kierunku obrotów kół przekładni.

Pasy skręcone pracują w niekorzystnych warunkach i są narażone na szybsze zużycie, dlatego stosuje się je tylko do przenoszenia niewielkich mocy przy małych prędkościach.

W celu wywołania sił tarcia, niezbędnych do przenoszenia mocy i momentu obrotowego z koła czynnego na bierne, stosuje się wstępny naciąg pasa. Uzyskuje się go przez wykonanie pasów o mniejszej długości, co zapewnia docisk pasa do kół już w czasie montażu. W przekładniach o bardziej skomplikowanej budowie stosuje się dodatkowe rolki napinające, zwiększające naciąg pasa i kąt opasania oraz rolki kierujące, mające na celu uzyskanie wymaganego toru biegu pasa. Stosowanie rolek powoduje zmniejszenie trwałości pasa wskutek występującego obustronnego zginania.

• Pasy płaskie

Materiały stosowane na pasy płaskie powinny zapewniać:

• Mocne sprężenie pasa z kołem w celu przeniesienia napędu

• Wysoką sprawność przekładni

• Odpowiednią wytrzymałość i żywotność pasa

Wybór najbardziej odpowiedniego materiału zależy od parametrów i konstrukcji przekładni, wymiarów pasa i innych czynników. Stosowane są pasy: skórzane, tkaninowo-gumowe, balatowe, tekstylne, z tworzyw sztucznych i stalowe.

Charakterystyczne współczynniki dla pasów płaskich

Pasy skórzane wyrabia się głównie ze skór wołowych; mimo wielu zalet są one dość rzadko stosowane m.in. ze względu na wysoką cenę.

Pasy tkaninowo-gumowe (PN-81/C-94148) wykonuję się z kilku warstw tkaniny, zawulkanizowanej gumą; tkanina jest elementem nośnym, a guma skleja warstwy tkaniny i zapewnia duży współczynnik tarcia. Pasy te nie wytrzymują dużych przeciążeń

Pasy gumowe i balatowe mają warstwę nośną z tkaniny bawełnianej lub sznurka kordowego; ich własności są zbliżone do pasów tkaninowo-gumowych i zależą głównie od gatunku gumy.

Pasy tekstylne bawełniane lub wełniane wykonuje się z kilku warstw impregnowanej tkaniny; są one giętkie i sprężyste, odporne na większość chemikaliów.

Pasy z tworzyw sztucznych poliamidowych mają wysoką wytrzymałość, zwiększoną dodatkowo przez wtapianie w pas linek stalowych; cecha ta pozwala na zmniejszenie wymiarów przekładni. Dla polepszenia ich przyczepności stosuje się wykładziny ze skóry lub tkaniny.

Pasy stalowe wykonane z taśm o grubości 0,3 do 1 mm, są stosunkowo rzadko stosowane. Ich zaletą jest wysoka wytrzymałość, a podstawowymi wadami – duża sztywność giętna i mały współczynnik tarcia.

Niektóre pasy tekstylne praz pasy z tworzyw sztucznych są produkowane jako pasy bez końca, o określonych długościach handlowych. Pozostałe pasy mają Konce łączone. Zależnie od przeznaczenia i materiału pasy stosuje się: zszywanie – czołowe lub na tzw. Zakładkę gubioną, klejenie lub zszywanie z klejeniem, łączenie za pomocą elementów metalowych różnego rodzaju.

• Koła pasowe

Konstrukcja kół pasowych zależy głownie od ich średnicy. Małe koła wykonuje się jako pełne lub tarczowe z wybraniami. Duże koła, pracujące przy prędkościach obwodowych ν ≤ 25 m/s, odlewa się z żeliwa z pojedynczych lub podwójnych rzędem ramion; przy większych prędkościach obwodowych stosuje się koła spawane z ramionami wykonanymi z rur lub z płaskowników.

Koła pasowe pod pas płaski wykonuje się z wypukłością h powierzchni roboczej dla zabezpieczenia przed spadaniem pasa z koła. Przyjmuje się h=(0,01÷0,02)B.

• Regulacja napięcia pasa.

Materiały stosowane na pasy charakteryzują się małym modułem sprężystości wzdłużnej, zatem pod wpływem obciążenia po pewnym okresie pracy występuje wydłużenie pasa wskutek trwałych odkształceń. Dla utrzymania możliwie stałego naciągu pasa stosuje się okresową lub ciągłą regulację napięcia. Regulację okresową można uzyskać: przez skracanie i powtórne łączenie pasa, odsuwanie koła pasowego na saniach z zastosowaniem śrub nastawczych lub przez zastosowanie krążków napinających o regulowanym przesuwie. Regulację ciągłą uzyskuje się przeważnie w wyniku przesuwu krążka napinającego pod działaniem ciężaru lub sprężyny oraz rzadziej – przez przesuw koła pasowego. W przypadku dużych rozstawień osi kół cześć bierna pasa powinna być na górze i wówczas występuje tzw. Regulacja zwisowi, przy której napięcie pasa reguluje jego ciężar.

WYŻSZA SZKOŁAEKONOMII I ADMINSTRACJI Z SIEDZIBĄ W BYTOMU

PRACA PISEMNA BEZ BEZPOŚREDNIEGO UCZESTNICTWA NAUCZYCELA AKADEMICKIEGO

Nazwisko i imię studenta: Orzechowski Justyn

Kierunek: Ekonomia

Specjalność: Ekonomia transportu i logistyka

Nr albumu: 18587

Semestr: IV

Grupa ćwiczeniowa: I

Przedmiot: Podstawy konstrukcji maszyn

Opiekun przedmiotu: Andrzej Loska

Temat referatu: „ Przekładnie pasowe z pasem płaskim”

Bytom, 2009

LITERATURA:

• JAN ŻÓŁTOWSKI „ PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN. Przekładnie” Oficyna wydawnicza Politechniki Warszawskiej

• ZBIGNIEW OSIŃSKI „PODSTAWY KONSTRUKCJ MASZYN” PWN Warszawa

• ANTONI SKOĆ, JACEK SPAŁEK „PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN”