Etyka dziennikarska, 22.05.2010r

Polska Karta Etyki Mediów (KEM)

Rezolucja Parlamentu Europejskiego

Deklaracja paryska

Standardy etyczne BBC

Obowiązki i prawa dziennikarza

W 1945r uchwalono kodeks honorowy dziennikarski, w komunizmie Stowarzyszenie Dziennikarzy Polski Ludowej (przed ’89), później Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej.

Wg dziennikarzy wolnej Polski kodeks obyczajowy Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczpospolitej Polskiej (kontrolowanej przez KRRiT):

Obowiązki:

• Poszukiwanie i propagowanie prawdy (publikowanie)

• Oddzielenie komentarza od informacji

• Sprostowanie odpowiedzi nieprawdziwej

• Ochrona tajemnicy zawodowej (również informatora – tylko sąd może zezwolić na ukazanie danych informatora)

Zakazy:

• Używa słów obelżywych, które uderzają w godność opinii ludzkiej, poniżają jakąś osobę

• Przesądzanie o winie osądzonego, zanim zapadnie wyrok sądowy

• Nie można propagować wojny, przemocy, gwałtu, naruszania uczuć religijnych i uczuć osób niewierzących, uczuć narodowych, praw człowieka, praw odrębności kulturowych, propagowania pornografii

• Dziennikarz nie może przyjmować korzyści materialnych za umieszczenie bądź nieumieszczenie jakieś informacji

• Brania łapówek, opłacania dla siebie reklam, tzn. dziennikarz nie może brać dla siebie pieniędzy za wystawianie reklam

• Zabrania się plagiatu jawnego lub ukrytego, działania na szkodę innego dziennikarza

• Dziennikarz może odmówić wykonania polecenia służbowego, jeżeli narusza to kodeks etyczny

KEM (Karta Etyki Mediów) powstała w 1995r, została przyjęta przez wszystkie stowarzyszenia dziennikarzy w Polsce, organizacje i związki zawodowe (organizacją założycielską był kościół katolicki). Zasady:

• Prawdy

• Obiektywizmu (aby faty były faktami, a nie wyrazem jego przekonań światopoglądowych, opisywać fakty)

• Oddzielania informacji od komentarza

• Zasada uczciwości (być nieprzekupnym, nie dać się podebrać, pracować zgodnie ze swoim sumieniem)

• Szacunku i tolerancji

• Pierwszeństwa dobra odbiorcy (Jan Paweł II Prawda – Dobro odbiorcy)

• Wolności słowa, ale też odpowiedzialności za treść

Deklaracja Paryska ustanowiona w 1983r, międzynarodowe zasady etyki w dziennikarstwie:

• Poszanowanie dla uniwersalnych wartości

• Nie usprawiedliwianie wojny, przemocy i gwałtu

• Współpraca międzynarodowa w dziedzinie informacji i komunikacji społecznej

Standardy etyczne BBC (British Broadcasting Corporation od 1922r)

Stworzone przez inżyniera, który przestudiował system społeczeństwa Brytyjskiego i Radzieckiego, znalazł „Złoty Środek” między kapitalizmem a reżimem. Podstawowe zasady to:

• Dokładność

• Niezależność

• Bezstronność (bezstronność nie jest jednak neutralnością)

Pytania zadawane przez dziennikarzy nie mogą być nacechowane agresją, nie mogą zwierać interesów tylko jednej strony. Obowiązuje zasada poszanowania odbiorcy (godny, przyzwoity przekaz), oraz nie może urągać godności odbiorcy ani obrażać jego uczuć. Nagrania ukrytą kamerą mogą być tylko w wyjątkowych sytuacjach, bardzo rzadko, a działanie musi być mocno uzasadnione, a pozwolenie na to wydane przez redaktora naczelnego/najwyższego przełożonego.

Rozmowy telefoniczne - dziennikarz dzwoni do osoby, ale ona nie musi wyrażać zgodny na ujawnienie tej rozmowy.

Agencja Reutera (1857r) w 1922r przeniesiona do Londynu – 200 miast, 94 kraje świata w 19 językach, początkowo założona dla przekazywania doniesień giełdowych, później przekształciła się w światową agencję prasową.