ISTOTA METODOLOGII- PŁASZCZYZNY METODOLOGII

Płaszczyzna ontologiczna – (nauka o bycie) w jej ramach każda nauka odpowiada na pytanie: czym jest byt, który poznajemy? - tworząc całościową koncepcję przedmiotu badania, formułując poglądy na temat jego struktury i właściwości.

Płaszczyzna epistemologiczna – (teoria poznania) w jej obrębie koncentrują się dyskusje o wiedzy, do jakiej ma prowadzić poznanie naukowe, dyskusje ogniskują się wokół pytania: jaki typ wiedzy o bycie nauka ma wytwarzać?

Płaszczyzna metodyczna – myślenie naukowców, badaczy koncentruje się wokół pytania: jak prowadzić proces eksploracji (badawczy), aby pożądana wiedza o bycie mogła być wytworzona?

ROLA METODOLOGII

dostarcza reguł komunikowania – funkcją metodologii jest ułatwienie komunikacji między badaczami - reguły metodologii tworzą podstawy do powtarzania badań (replikacja badań, ochrona przed błędami i oszustwami, konstruktywna krytyka osiągnieć)

dostarcza reguł wnioskowania – obserwacje empiryczne muszą być uporządkowane i powiązane w logiczną, systematyczną strukturę - system reguł wnioskowania pozwala na wyprowadzenie rzetelnych wniosków z zaobserwowanych faktów,

dostarcza reguł intersubiektywności – intersubiektywność jest wymianą informacji wśród naukowców, informacji dotyczących wyników obserwacji empirycznych – zastosowanie reguł metodologii umożliwia dzielenie się wiedzą.

PRZEDMIOT BADAŃ- tradycyjna

- Pedagogika bada zjawiska wychowawcze w kontekście procesów społecznych uwzględniając jednostkowe procesy psychiczne. Uogólnia praktykę, ukazuje istotę wychowania i jego rolę w kształtowaniu osobowości człowieka

- Pedagogika jest nauką badającą jak realizować określone, z góry założone i pożądane stany rzeczy

PRZEDMIOT BADAŃ współczesna

- Pedagogika to dyscyplina nauki zajmująca się badaniem szeroko rozumianych procesów edukacyjnych oraz uwarunkowań dyskursów edukacyjnych.

- Przedmiotem badań pedagogiki jako nauki jest praktyka edukacyjna, na którą składa się wiele zjawisk, takich jak działanie instytucji edukacyjnych, stosunki międzyludzkie w nich panujące, zmiany zachodzące w ludziach poddanych oddziaływaniom edukacyjnym

- Zadaniem jest opisywanie praktyki, rozpoznanie i wyjaśnienie zjawisk edukacyjnych, nazwanie ich, poddawanie krytycznej ocenie.

Przedmiotem współczesnej pedagogiki jest: EDUKACJA Dokładnie rzecz ujmując: SPOŁECZNA PRAKTYKA EDUKACYJNA Która obejmuje: 1. PROCESY EDUKACYJNE 2. DYSKURSY EDUKACYJNE

Paradygmat naukowy rozumiany jako model badań naukowych zawiera następujące elementy: ®przyjęty zbiór założeń (ontologicznych, aksjologicznych i epistemologicznych), ® zbiór podstawowych teorii i twierdzeń opisujących i wyjaśniających rzeczywistość lub badany fragment rzeczywistości (np. edukację), ® instrumentarium badawcze, ® zastosowania osiągniętych wyników badań.

ELEMENTY PROCESU BADAWCZEGO 1. Pilotaż 2. zebranie danych 3. przetwarzanie danych: weryfikacja jakości zebranego materiału, przygotowanie zbioru danych, uporządkowanie zebranych materiałów 4. Analiza 5. Zastosowanie

Konceptualizacja – proces myślowy, w którym nieścisłe, nieprecyzyjne pojęcia są precyzowane i ściśle definiowane (definicje teoretyczne)

RODZAJE PROBLEMÓW

1. problemy badawcze w formie pytań rozstrzygających zaczynają się od partykuły „Czy ...” 2. problemy badawcze w formie pytań wymagających dopełnienia zaczynają się od „Jaki ...”, „Ile ...”, „Gdzie ...”, „Dlaczego ...”, itp.

problemy istotnościowe - „Jakie czynniki … w istotnym stopniu ...?”

problemy zależnościowe - „Jaka istnieje zależność między ...?”

problemy diagnostyczne - „Jaki jest poziom ...?”, „Jaki jest aktualny stan ...?” (zawierają w sformułowaniu pytanie: jak jest oraz jakie są przyczyny istniejącego stanu rzeczy”)

FORMUŁOWANIE PROBLEMATYKI BADAŃ 1. można formułować w postaci zdań pytających („Jaki jest poziom kompetencji interpersonalnych nauczycieli szkół gimnazjalnych?”) lub w postaci równoważniki zdań („Poziom kompetencji interpersonalnych nauczycieli szkół gimnazjalnych”) 2. musi zawierać jednoznaczną informację o tym, co badacza interesuje, co chciałby zbadać, poznać 3. Należy unikać posługiwania się tylko samymi pojęciami (np. „kompetencje interpersonalne”, „bezrobocie”) - obszar badań powinien być dokładnie sprecyzowany (np. Jaki jest poziom kompetencji interpersonalnych nauczycieli szkół gimnazjalnych Poznania?)

RODZAJE HIPOTEZ BADAWCZYCH

Hipoteza badawcza to przypuszczenie wysunięte w celu objaśnienia jakiegoś zjawiska, którego prawdziwość lub fałszywość rozstrzygamy na podstawie danych zdobytych w określony sposób. Występuje w dwóch formach – stwierdzeń o wstępowaniu pozytywnego lub negatywnego związku pomiędzy cechami jakiegoś zjawiska (zmiennymi zależnymi i niezależnymi)

1. Hipoteza wyjściowa– jest formułowana w postaci zdania ogólnego, które określa zasadnicze tendencje w przejawianiu się danego zjawiska 2. Hipoteza robocza (szczegółowa) – to przypuszczenie, które przyjmujemy w celach realizacyjnych i jest ona sprawdzalna w toku zaplanowanych badań

FORMUŁOWANIE HIPOTEZ 1. powinna wnosić coś nowego do dotychczasowej wiedzy poprzez wskazanie na niezbadany fragment rzeczywistości społecznej 2. Poddawać się weryfikacji w drodze badań empirycznych 3. Obejmować w miarę szeroki zakres obiektów 4. Być jasno sformułowana 5. Stanowić stwierdzenie wolne od wewnętrznej sprzeczności 6. Ma ona mówić o związku powtarzalnym, względnie trwałym

Operacjonalizacja – przełożenie ogólnych pojęć, koncepcji, hipotez, teorii na zespół pewnych wskaźników empirycznych opisujące dane zjawisko; proces tworzenia definicji operacyjnych i określenia dokładnych procedur pomiaru wartości zmiennej

Definicja operacyjna (instrumentalna) – to zbiór procedur, operacji badawczych, które powinien przeprowadzić badacz w celu ustalenia przejawów zjawiska opisywanego przez dane pojęcie

Przyjęcie określonych definicji operacyjny (operacjonalizacja pojęć) niezbędne w poprawnym przebiegu procesu badawczego. Wymaga się wykorzystania definicji operacyjnych kiedy zjawiska nie można bezpośrednio obserwować –spostrzeżenia, wartości i postawy MUSZĄ BYĆ TRAFNE I RZETELNE

POMIAR ZMIENNYCH Pomiar oznacza czynność polegającą na przypisaniu określonej kategorii zmiennej (cechy) do każdej jednostki analizy

1. poziom nominalny- Zmienne są na skali nominalnej, gdy przyjmują wartości dla których nie istnieje wynikające z natury danego zjawiska uporządkowanie. -> powiat zamieszkania, płeć

2. poziom porządkowy- . Zmienne są na skali porządkowej, gdy przyjmują wartości, dla których dana jest kolejność, jednak nie da się w sensowny sposób określić różnicy ani ilorazu między dwiema wartościami. -> wykształcenie, kolejność zawodników na podium.

3. poziom interwałowy- Zmienna jest na skali interwałowej, gdy różnice między dwiema jej wartościami dają się obliczyć i mają odniesienie w świecie rzeczywistym, jednak nie ma sensu dzielenie dwóch wartości zmiennej przez siebie. Inaczej określona jest jednostka miary, jednak punkt zero jest wybrany umownie. -> daty, np. data urodzenia, temperatura w stopniach Celsjusza

4. poziom ilorazowy- Zmienna jest na skali ilorazowej, gdy stosunki między dwiema jej wartościami mają interpretację w świecie rzeczywistym. -> temperatura w kelwinach, napięcie elektryczne, inflacja, bezrobocie

METODY BADAWCZE Metoda badań to zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego (działania zjednoczone celem i ogólną koncepcją badań)

STATYSTYKA OPISOWA\ parametry miary opisu

Statystyka opisowa to dział statystyki, zajmujący się opisem cech próby lub zależności między cechami, zmiennymi w badanej próbie

Do najważniejszych i popularnych parametrów należą:

1. Wskaźniki struktury i natężenia wyrażone w liczbach stosunkowych (stosunek, proporcje, odsetki - procenty)

2. Miary tendencji centralnej (miary położenia) – charakteryzują średni lub typowy poziom wartości zmiennej (cechy), np. średnia arytmetyczna, modalna (dominanta), kwantyle, mediana

3. Miary dyspersji (zmienności, rozproszenia) – charakteryzują empiryczny obszar zmienności badanej cechy, np. rozstęp, odchylenie standardowe

4. Miary asymetrii – służą do oceny kierunku i siły asymetrii, odchyleń wyników od przeciętnego poziomu badanej cechy np. współczynnik asymetrii

5. Miary zależności – miary związku między zmiennymi, które pozwalają określić kierunek i siłę współzależności cech mierzalnych

Metody gromadzenia danych: badania etnograficzne, fenomenologiczne, w działaniu, studium przypadku- badania biograficzne

Jakościowa analiza treści: służy przede wszystkim badaniu intencji nadawcy danej treści; analizuje się kategorie występujące często, ale także zajmuje się analizą treści pomijanych; przeprowadza się na małych, niekompletnych próbach; uniwersum pokrywa się z korpusem badania; analizuje przejawy treści jej głębszą warstwę; stosuje mało sformalizowane kategorie; bada tematy bardzo złożone; rzadko stosuje się metody statystyczne.