I. Zdefiniuj i podaj sposoby rozliczania podstawowych grup instrumentów pochodnych (8pkt)

Kontrakt terminowy (z ang. futures contract) to umowa pomiędzy dwiema stronami, z których
jedna zobowiązuje się do kupna, a druga do sprzedaży, w określonym terminie w przyszłości (w
tzw. dniu wygaśnięcia) i po ustalonej w umowie cenie, określonej ilości instrumentu bazowego
lub dokonania równoważnego rozliczenia pieniężnego. Po zawarciu transakcji codziennie
następuje aktualizacja zobowiązań, co pozwala na wcześniejszą sprzedaż (zamknięcie pozycji).
Wśród notowanych na giełdzie kontraktów terminowych inwestorzy mają do dyspozycji
kontrakty na indeksy WIG20, mWIG40, kontrakty na akcje spółek wchodzących w skład WIG20,
na kursy USD, EUR, GBP, CHF i obligacje.
Forward – kontrakt terminowy o charakterze rzeczywistym (z dostawą instrumentu bazowego).
Futures – kontrakt terminowy o charakterze nierzeczywistym (bez dostawy instrumentu
bazowego), rozwiązanie transakcji dokonuje się przez clearing, a więc wyrównanie różnicy
pomiędzy kursem terminowym i kasowym w momencie rozwiązania kontraktu.

Opcja – jest to instrument finansowy, dający nabywcy prawo do zawarcia transakcji określonym
instrumentem bazowym (a więc do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.)
w przyszłym terminie po z góry określonej cenie.
Druga strona transakcji opcjami – czyli sprzedawca (wystawca) opcji jest zobowiązany do
zawarcia transakcji, jeżeli posiadacz opcji wykona swoje prawo, czyli zażąda zawarcia transakcji
zgodnie z umową.

Warrant - Warranty są papierami wartościowymi w zasadzie identycznie skonstruowanymi jak
opcje. Jedna z podstawowych różnic polega na tym, iż wystawcą opcji może być każdy uczestnik
rynku, natomiast warranty emitowane są przez określone podmioty np. biura maklerskie, banki
itd. Warrant jest bezwarunkowym i nieodwołalnym zobowiązaniem emitenta do wypłacenia
nabywcy kwoty rozliczenia. W przypadku warrantu kupna jest to dodatnia różnica między ceną
instrumentu bazowego a ceną wykonania określoną przez emitenta, zaś w przypadku warrantu
sprzedaży kwotą rozliczenia jest dodatnia różnica między ceną wykonania a ceną instrumentu
bazowego.
W obrocie na warszawskiej giełdzie znajdowały się warranty kupna i sprzedaży, aktualnie jednak
się już nie znajdują. Warranty notowane były w systemie notowań ciągłych.
Forward, futures – transakcje bezwarunkowe symetrycznego ryzyka
Opcja, warrant – transakcje warunkowe asymetrycznego ryzyka
Swap (wymiana, zamiana) – umowa pomiędzy dwoma podmiotami na wymianę przyszłych
przepływów pieniężnych, połączenie operacji natychmiastowej i terminowej. Umowa określa jak ma wyglądać rozliczenie i kiedy mają nastąpić przepływy.

Swap walutowy – połączenie operacji natychmiastowej (spot) i operacji terminowej (forward) o
„przeciwstawnych kierunkach”, tzn. np. zakup dolarów za euro na dziś (spot) z jednoczesną ich
odsprzedażą (też za euro) po ustalonym już dzisiaj kursie na forward.
Swap odsetkowy – umowa zakładająca wymianę w ciągu określonego czasu w oznaczonych
odstępach czasu płatności odsetkowych (lub rozliczenia różnicy w ich wysokościach) od
hipotetycznej kwoty kapitału transakcji (notional underlying). Zasadą jest, że kwota kapitału jest
zdenominowana w tej samej walucie, a płatności odsetkowe są obliczane wg odmiennych zasad
ustalania stopy procentowej (najczęściej – odsetki wynikające z oprocentowania wg stałej stopy
procentowej w zamian za odsetki wynikające z oprocentowania wg zmiennej stopy procentowej).