1. Elementy edukacji polonistycznej: - wczesna nauka czytania i pisania - kształcenie językowe - kształcenie literackie 2. Komponenty czytania: - wrażenia wzrokowe, które przekazywane są do mózgu - percepcja- rozumienie poszczególnych wyrazów i zdań - funkcje mięśni oka - zapamiętywanie przeczytanego tekstu - działalność asocjacyjna i przetwarzająca czytany tekst 3. Elementy umiejętności czytania: - znajomość znaków języka pisanego, - umiejętność rozszyfrowywania lub tłumaczenia znaków, - zdolność ujmowania przy jednorazowym spojrzeniu na tekst napisany coraz większej liczby znaków graficznych. 4.Cechy dobrego czytania i opis -płynność- to czytanie całościowe, bez literowania, głoskowania, rozdzielania wyrazów na sylaby, łączne czytanie z wyrazem następnym. -poprawność- to staranne i dokładne wymawianie wszystkich głosek, bez opuszczania i przekręcania liter, sylab czy wyrazów, ze zwróceniem uwago na znaki przestankowe. -biegłość- to indywidualne tempo czytania odpowiadające tempu mowy ustnej, umożliwiające słuchającemu i czytającemu uchwycić sens, z polem czytania rozszerzonym na tyle, żeby przeczytać następny wyraz zanim głośno się go wypowie. -wyrazistość- to cecha właściwa przede wszystkim czytaniu głośnemu: czytanie z „uczuciem”, z zachowaniem pauz gramatycznych, logicznych, czytanie z naturalną intonacją, bez wykrzykiwania lub nadmiernego patosu, właściwe modelowanie głosu z uwypukleniem uczuć, nastroju, właściwe tempo i rytm. 5.Metody nauki czytania: -metody syntetyczne: alfabetyczną, fonetyczną, głoskową. Przechodzenie od elementu do całości. -metody analityczne Analiza słuchowa, która jest połączona integralnie z analizą wzrokową. -metody globalne Zdanie> część zdania> wyraz. Podst. funkcją metod jest rozszerzenie tzw. pola czytania. -metody analityczno-syntetyczne: zgłoskowa, wyrazowa. Samogłoski> zgłoski złożone z 2 lub więcej głosek 6.Znane elementarze: -Marian Falski „Elementarz” -Romana Miller, Maria Rostkowska „Pierwsza klasa pracuje” -Ewa i Feliks Przyłubscy „Litery” -H. Metera „Nauczę się pisać i czytać” 7. Elementy czynności pisania wg. Wróbla: - element psychologiczny - element fizjologiczny - element motoryczny(ruchowy) 8. Elementy pisania jako aktu psychomotorycznego: - słuchowe wyodrębnianie głoski - rozpoznawanie jej odpowiednika literowego - rozmieszczenie kolejnych liter w wyrazie, napisanie litery lub wyrazu 9.Tok nauki pisania: Odpoznawanie, porównywanie i odtwarzanie znaków graficznych z uwzględnieniem ich swoistych cech. Pokaz poprawnego wzoru danej litery, analiza jej elementów składowych, pokaz sposobu kreślenia oraz ćwiczenia ręki dziecka w poprawnym kreśleniu poszczególnych liter, zespołów liter, wyrazów. 10. Cechy poprawnego pisania: -czytelność, pisemność, estetyka 11. Etapy w procesie nauki czytania: - przygotowawczy - elementarzowy - poelementarzowy 13. Etapy nauki pisania nowej litery -zaprezentowanie poprawnego wzoru danej litery -analiza kształtu litery, konstrukcji jej elementów składowych, porównania jej z innymi literami -prezentacja sposobu jej kreślenia, pisanie w powietrzu, na plastiku itp. -ćwiczenia przygotowujące rękę dziecka do poprawnego kreślenia litery w dużym formacie oraz automatyzacja ruchów -pisanie litery w zbliżonym i normalnym formacie -łączenie litery z innymi -pisanie przez dzieci zespołów liter i wyrazów z nową literą 14. Rodzaje ćwiczeń w pisaniu -odwzorowywanie -przepisywanie -pisanie z pamięci -pisanie z komentowaniem -pisanie sprawdzające ze słuchu -pisanie samodzielne 15. Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne - Wprowadzenie nazw przedmiotów, zjawisk, cech, czynności oraz stosunków przestrzennych i czasowych -Wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów - Gromadzenie zwrotów i wyrażeń zastępczych - Zestawianie słownictwa o znaczeniu podobnym -Dobieranie wyrazów o znaczeniu przeciwstawnym -Grupowanie wyrazów wokół określonych tematów - Zestawianie rodzin z wyrazów pokrewnych - Dobieranie wyrazów o znaczeniu nadrzędnym i podrzędnym - Wyrażanie treści za pomocą prostych porównań i przenośni	16. Struktura opowiadania I. Wstęp -Co było najpierw? 1. Przedstawienie sytuacji przed zdarzeniem. II. Rozwinięcie - Co się stało? 2.Wskazanie przyczyny wydarzenia. 3.Opis przebiegu zdarzenia 4.Podanie skutków wydarzenia III. Zakończenie -Jak to się skończyło? 5.Wyciąganie wniosków, refleksje. 17. Pisma użytkowe klasa 1-3 - list, życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, ogłoszenia 18. Fazy pracy z tekstem: -Przygotowanie do czytania, czytanie tekstu, opracowanie tekstu, wykorzystanie treści. 19.Analityczne fazy pracy z tekstem - nawiązywanie tresci tekstu do przeżyć i doświadczeń dzieci - zestawienie treści czytanki z ilustracją -wyodrębnienie zdarzeń i ustalanie ich kolejności -wyodrębnienie postaci głównych i drugoplanowych, próba ich charakterystyki -wyodrębnienie obrazów i ustalenie myśli przewodniej utworu -określenie czasu i miejsca akcji utworu -wyodrębnienie w tekście charakterystycznych fragmentów wskazanych przez nauczyciela -czytanie z podziałem na role, dramatyzacja i inscenizacja 20.Syntetyczne formy pracy z tekstem -streszczenie tekstu -układanie i zapisywanie planu utworu -ilustrowanie utworu 21.Etapy kształtowania pojęć językowych 1. Kojarzenie nazw z odpowiadającymi im przedmiotami 2. Kształtowanie elementarnych pojęć językowych 3.Kształtowanie pojęcia naukowego zjawisk językowych 22.Rodzaje ćwiczeń w procesie nauki poprawnej pisowni 1.Ćw.wprowadzające zagadnienia ortograficzne- dotyczą nowych treści językowych, które nauczyciel przekazuje przy użyciu różnych metod nauczania 2.Ćw. utrwalające- polegają na włączeniu danej wiedzy w system pojęć wraz z określonymi umiejętnościami, które dzieci potrafią wykorzystać w czasie wykonywanych zadań praktycznych 3.Ćw.sprawdzające- dotyczą oprócz głównego zadania związanego z diagnozowaniem postępów ucznia- wyrównania i nadrabianie zaległości. 23.Rodzaje ćwiczeń ortograficznych w tym rodzaje dyktand 1.Odwzorowywanie 2.Przepisywanie 3.Pisanie z pamięci 4.Pisanie ze słuchu 5.Pisanie z komentowaniem Rodzaje dyktand: 1.Autodyktanda 2.Dyktanda wybranych reguł i norm 3.Dyktanda swobodne 4.Dyktanda twórcze 24.Innowacyjne metody nauki pisania G.Doman, I. Majchrzak, B. Rocławski, J. Cieszyńska 25.Pomoce do edukacji polonistycznej Alfabet z obrazkami, kostki ortograficzne – pomoce do ortografii, ciszki (ź, ć, ś, dź)zabawy z głoskami, plansze- Polskie litery i dwuznaki	1. Środowisko- to ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia Ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze, świat roślinny i zwierzęcy, a także krajobraz, znajdujących się zarówno w stanie naturalnym, jak i przekształconym w wyniku działalności człowieka. Środowisko przyrodnicze- całokształt ożywionych i nieożywionych składników przyrody, ściśle ze sobą powiązanych, otaczających organizmy żywe. Środowisko geograficzne − otoczenie fizyczne (nieorganiczne) i biotyczne (organiczne), w którym żyje społeczeństwo ludzkie. Stanowi przekształcone środowisko przyrodnicze oraz elementy antropogeniczne. 2. Struktura środowiska człowieka: a) kosmosfera(obejmuje oddziaływanie fal radiowych, promieniowania słonecznego i kosmicznego, ruchu dobowego i rocznego Ziemi oraz geosferę. b) geosfera(ukształtowanie powierzchni Ziemi wraz z pokrywą glebową(litosfera), powietrze otaczające kulę ziemską(atmosfera) oraz wody(hydrosfera) oddziaływując na życie człowieka. c) antroposfera(wpływ innych osób, relacje i struktury społeczne, wytwory ludzkiej działalności) - socjosfera(psychosfera, infosfera) - wytwory ludzkiej działalności(kulturosfera, technosfera) d) biosfera(strefa życia) -fitosfera-flora(rośliny) - zoosfera-fauna(zwierzęta) 3. Atmosfera- powłoka gazowa, którą tworzy mieszanina gazów otaczająca kulę ziemską. 4. Warstwy atmosfery: a) troposfera- najbliższa powierzchni Ziemi, w tej warstwie występują zjawiska pogodowe i największe dobowe wahania temperatury oraz zanieczyszczenia powietrza. b) tropopauza- granica między troposferą a stratosferą, jej położenie zależne jest od pory roku i szerokości geograficznej. c) stratosfera- występuje niewiele pary wodnej i tylko poziome ruchy powietrza. d) stratopauza- warstwa między stratosfera a mezosferą. e) mezosfera- występują obłoki srebrzyste . f) mezopauza- stała ujemna temperatura g) termosfera- stały wzrost temperatury: jonosfera, egzosfera 5. Właściwości fizyczne powietrza: temperatura, wilgotność, wiatr, ciśnienie 6. Właściwości fizyczne i chemiczne wody: temperatura, mętność/przezroczystość, barwę, odczyn pH, zapach, twardość, zapach, smak, wskaźniki utlenialności biochemicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen. 7. Właściwości biologiczne wody: - bakterie samożywne, cudzożywne 8. Gleba- zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej, która powstała i stale powstaje wskutek działania czynników atmosferycznych. 9. Właściwości fizyczno-mechaniczne gleby: -porowatość(stosunek ogólnej objętości wolnej przestrzeni do objętości ziaren) - przepuszczalność(zależna od szybkości przechodzenia wody przez glebę) - przewiewność(przechodzenia powietrza i gazów do gleby) - włoskowatość(wznoszenie wody do góry wbrew działaniu siły ciężkości. - temperatura(uwarunkowana nasłonecznieniem, i ciepłem promieniującym z powierzchni gleby) 10. Podstawowe cechy gleby: - skład decydujący o żyzności i urodzajności, zasobność w życie organiczne, powietrze i woda w glebie, temperatura, kwasowość, struktura, profil 11. Rodzaje gleb: bielicowe, brunatne, lessowe, czarnoziemy, czarne ziemie, mady, rędziny, lateryty, szaroziemy, sołonczaki, poligonalne i górskie 12. Właściwości biologiczne gleby: - w górnej warstwie występuje dużo bakterii, larwy, grzyby, pierwotniaki, glony - występowanie pasożytów: glisty ludzkie, owsiki, włosogłówki. 13. Funkcje gleby: - produkcyjna(umożliwia uprawę roślin) - retencyjna(magazynuje wodę odpadową wykorzystywana przez rośliny) - sanitarna(zapewnia obieg pierwiastków w przyrodzie) - sorpcyjna(gleba pochłania cząstki, jony, związki toksyczne, pełniąc rolę filtra) 14. Łańcuch troficzny(pokarmowy)- stanowi powiązania pokarmowe między organizmami) Producenci- organizmy samożywne(rośliny bakterie), które są zdolne do samodzielnej produkcji materii organicznej w procesie fotosyntezy lub chemosyntezy. Konsumenci- organizmy cudzożywne przystosowane do pobierania gotowej materii organicznej(tkanek roślinnych, zwierzęcych). Np. zwierzęta roślinożerne, mięsożerne, pasożyty. - konsumenci I rzędu(roślinożercy i pasożyty roślinne) - konsumenci II rzędu(odżywiają się roślinożercami- drapieżcy, pasożyty zwierzęce) - konsumenci III rzędu(odżywiają się mięsożernymi konsumentami II rzędu) Reducenci- głównie bakterie i grzyby, które rozkładają substancje organiczne do prostych związków chemicznych nieorganicznych. 15. Poznawania przyrody przez dzieci: Poznawanie przyrody na dwustopniowy charakter. Pierwszy stopień to poznawanie konkretno-zmysłowe, a drugi pojęciowe. 16. Schemat poznania przyrody: - I faza- obserwacja, II faza- porównanie III faza- ocena, IV faza- rozumienie, pojęcia łączy w całość, wnioski 17. Poznawanie bezpośrednie- poznanie świata poprzez zmysły, angażowanie się emocjonalnie Poznanie pośrednie- uzupełnienie wiedzy poprzez pomoce. 18.Wymiary edukacji przyrodniczej: - edukacja o środowisku- wiedza naukowa o otaczającej przyrodzie, poznanie pojęć związanych z nią. - edukacja w środowisku- poznanie poprzez bezpośrednie działanie w środowisku. - edukacja dla środowiska- przygotowanie do działania w środowisku, konkretne działania, np. sadzenie, wykopki.	19. Cel kształcenia ogólnego wg PP: a) przyswojenie wiadomości, np. poznanie środowiska zwierząt leśnych, warunków życia b) zdobycie umiejętności, np. rozpoznawanie roślin w lesie, obserwacja pogody c) kształtowanie postawy, np. dbanie o środowisko, dobre odżywianie, szacunek do przyrody 20. Sytuacja dydaktyczna- to część procesu dydaktycznego, którą można traktować jako swoistą całość, obejmującą: aktywność wewnętrzną i zewnętrzną uczniów ukierunkowaną przez cel stawiany sobie przez nich, działalność nauczyciela, obecność warunków zewnętrznych i zmiany w nich zachodzące, np. przesadzanie roślin, sprzątanie świata, tęcza. 21. Elementy sytuacji edukacyjnych: cel cząstkowy, treść, metody i środki pracy, czas, miejsce pracy, sposoby sprawdzania wyników. 22. Główne typy sytuacji(czynność): odtwórcze, zapamiętanie, umiejętnościowe, twórcze, wartościowania 23. Metody wg. C. Kupisiewicza: oparte na obserwacji i pomiarze, słowie, działalności praktycznej uczących się i gry dydaktyczne. 24. Metody wg. R. Więckowskiego: informacyjna(wyjaśnienie, narracja, opis), heurystyczna(problemowe, dyskusji, dialogu) 25. Metody wg. W. Okonia: asymilacji wiedzy, samodzielnego dochodzenia do wiedzy, waloryzacyjna, praktyczna 26. Formy zajęć edukacji przyrodniczej: - zajęcia i zabawy dowolne- podejmowane przez dzieci z własnej inicjatywy w czasie przeznaczonym na to w ciągu dnia. Mogą mieć charakter indywidualny bądź zbiorowy. - zajęcia obowiązkowe- czynności samoobsługowe i prace użyteczne dzieci, spacery, wycieczki, uroczystości przedszkolne oraz codzienne zajęcia organizowane rzez nauczyciela. - zajęcia okolicznościowe- nieoczekiwane sytuacje nasuwające dzieciom jakieś problemy wynikające z ich zainteresowań, obserwacji, przeżyć czy chwilowego samopoczucia jak również stwarzając nauczycielowi okazję do oddziaływań wychowawczych. 27. Ogólne formy organizacyjne przyrody: - wycieczki krótkotrwałe i dłuższe, prace w ogrodzie szkolnym i na terenie wokół szkoły, prace hodowlane prowadzone w szkole i domu, prowadzenie kącika przyrody i ochrony środowiska, lekcje środowiska społeczno-przyrodniczego prowadzonego w klasie, prace społecznie użyteczne na rzecz środowiska i szkoły, udział dzieci w różnych akcjach, apelach, pracach praktycznych i uroczystościach. 28. Spacer- spontaniczne/rekreacyjne wyjście w teren Wycieczka- planowe/zorganizowane wyjście w teren. 29. Rodzaje wycieczki ze względu na czas i odległość: - bliższe- krótkotrwałe wyprawy o wąskim zakresie tematycznym w celu obserwacji jednego wybranego obiektu lub zjawiska, np. kwitnienia roślin, oznakowania drogi(20-30min) - dalsze- wycieczki kilkugodzinne, obejmują szerszy zakres tematyczny, występuję obserwacja kilku obiektów i szeregu zjawisk, np. szkodników sadu, mrowiska, pracy ludzi na budowie.(1-3godz) - całodzienne- wprowadzenie uczniów w naturalne środowisko społeczno-przyrodnicze jako integralną całość, np. wycieczka nad zbiornik wodny. 30. Rodzaje wycieczki ze względu na cele: - rozpoznawcza- służy rozeznaniu doświadczeń dziecka z danego zakresu oraz wprowadzeniu do tematu, który dopiero bd realizowany, np. początek roku szkolnego. - poznawcza- organizuje się ją przeważnie w pierwszych etapach cykli dydaktycznych. Celem jest pogłębienie istniejących lub uzyskanie nowych doświadczeń w bezpośrednim kontakcie z rzeczywistością. - pogłębiająca- organizuje się ją wtedy, kiedy podczas opracowania materiału uzyskanego w czasie wycieczek poznawczych powstały luki w jakości doświadczeń dzieci. - porównawcza- porządkowanie i zbieranie wiedzy na dany temat w końcowych zajęciach aby powiązać wiedzę teoretyczną z obserwacjami czy porównać omówione wcześniej środowiska. - podsumowująca- organizuje się ją po zakończeniu cyklu zajęć. Stanowi formę utrwalania wiadomości i wyrabiania wiadomości. 31. Funkcje dydaktyczne pracy domowej: - samodzielne opanowanie w domu określonych wiadomości, utrwalenie materiału przerobionego na lekcji, zebranie pomocy szkolnych, ukształtowanie u uczniów określonych umiejętności i nawyków przez samodzielne ćwiczenia, rozwijanie samodzielności myślenia i działania przez wykonywanie zindywidualizowanych zadań teoretycznych i praktycznych wykraczających poza materiał programowy danego przedmiotu. 32. Skład pracy domowej dziecka: - nauka domowa, pomoc w gospodarstwie domowym, rozwój własnych zainteresowań. 33. Cele i zadania pracy domowej: - opanowanie nowego materiału przedlekcyjne, utrwalenie przyswojonego materiału, uzupełnienie rozszerzenie lub pogłębienie materiału opracowanego na zajęciach, rozwijanie samodzielności i twórczości uczniów. 34. Pomoce dydaktyczne ze względu na rozwój dzieci: - środki manipulacyjne- okazy naturalne, narzędzia, przybory, przyrządy, naczynie, materiały, zabawki. - środki wizualne(wzrokowe)- obrazy, tablice, przezrocza, fotografie, widokówki, ilustracje, prezentacje multimedialne, mapy. - środki audytywne(słuchowe)- audycje radiowe, taśmy i płyty z nagraniami. - środki audiowizualne- filmy dźwiękowe, programy telewizyjne, edukacyjne programy multimedialne. - podręczniki, literatura popularnonaukowa- czasopisma dziecięce, przewodniki turystyczne, leksykony i encyklopedie, słowniki. - programy komputerowe i multimedialne- płyty CD, kamery, projektory. 35. Konspekt- ogólne opracowanie zajęć Scenariusz- szczegółowe opracowanie zajęć.