Ewangelia Mateusza

* AUTORSTWO: tekst nie podaje imienia autora, najstarsza tradycja przypisuje ja apostołowi Mateuszowi, który był poborca podatkowym w Kafarnaum – miasteczku handlowym nad jez. Genezaret (o jego profesji swiadcza fachowe okreslenia dotyczące podatkow oraz systemu monetarnego + liczne wypowiedzi Jezusa przeciwko faryzeuszom, którzy gardzili celnikami, gdyz ci ściągali oplaty na rzecz Rzymian); wg Ewangelii Marka autor miał drugie imie: Lewi, zas pochodzil z Galilei

* CZAS POWSTANIA: miedzy 80 a 90 r.

* MIEJSCE POWSTANIA: Syria (Antiochia)

* ADRESACI: wyznawcy judaizmu oraz chrześcijanie z niego nawróceni (obecność wyrazen i slow typowo semickich, których autor nie tłumaczy na grecki oraz brak wyjaśnień zwyczajow żydowskich)

* TREŚĆ:

- oryginalna struktura, ciekawa kompozycja dziela (cykle)

- gleboki sens symboliczny i teologiczny (autor często wzbogaca wydarzenia teologiczna interpretacja)

- niejednolitosc stylistyczna tekstu: fragmenty pelne artyzmu obok dosc bezbarwnych

- jezyk charakteryzuje się powściągliwością, brak jest obrazowych opisow, fakty sa przedstawiane rzeczowo, konkretnie i sucho

- ukazuje Chrystusa jako Mesjasza, nowego Mojzesza (zestawia zycia tych dwoch postaci: wyprowadzenie ludu z niewoli egipskiej vs wyprowadzenie ludzi z niewoli grzechu ;) )

- temat przewodni to królestwo Boze

- tresc stanowia poszczegolne etapy zycia Jezusa:

a) rodowod, narodzenie, dzieciństwo

b) czyny Jana Chrzciciela i przygotowanie do dzialalnosci Jezusa

c) działalność Jezusa w Galilei

d) meka i zmartwychwstanie

- kompozycja tekstu opiera się na pieciu wielkich przemowieniach Jezusa, kazde poprzedzone krotkim wstepem (czesc opisowa stanowiaca wprowadzenie w mowe i ich ilustracje) i zakończone charakterystyczna formula; kazda podkresla inny, szczególny aspekt:

1) mowa programowa – „kazanie na gorze” („Blogoslawienstwa”, „Ojcze nasz”) kresli obraz doskonalego ucznia; Jezus oglasza nadejscie królestwa Bozego, wprowadza surowe zasady etyczne, często zaostrzając przepisy Prawa

2) mowa misyjna - dotyczy głoszenia królestwa; Jezus zapowiada także prześladowania

3) zbior przypowieści o tajemnicy królestwa

4) mowa eklezjalna – Jezus okresla reguly, na których powinny się opierac wzajemne relacje uczniow we wspólnocie

5) mowa eschatologiczna – traktuje o czasach ostatecznych i o udoskonaleniu królestwa; pokazuje negatywny stosunek Jezusa i autora do uczonych w Pismie i faryzeuszy

- autor kresli bardzo wyrazny portret Jezusa; okresla jego postac posługujac się roznymi tytulami mesjańskimi (Chrystus, Mesjasz, Syn Dawida, Syn Boga, Syn Czlowieczy, Pan)

- ewangelista stara się udowodnic, ze w Jezusie wypełniły się przepowiednie i zapowiedzi ST

- polemika ze starym ludem Bozym – Izraelem, krytyka jego partykularyzmu, skrajnego legalizmu, przesadnej dumy narodowej i pewnosci siebie; miejsce niewiernego ludu ma zajac nowy Izrael – Kosciol Jezusa (nowy lud Bozy)

- podkreślenie takich wartości jak: braterstwo, równość, odpowiedzialność, umiejętność przebaczania

- wg Mateusza Jezus jest tworca i fundamentem Kosciola, a jego wewnetrzna formula jest formowana i spajana przez Boga

- pomimo krytykowania wyroznien w Kosciele czy wynoszenia jednych ponad innych, autor akceptuje i popiera wybor Dwunastu, gdyz Jezus osobiscie ich powolal i przekazal im swoje pełnomocnictwa

- ewangelista podkreśla fakt szczegolnej roli Piotra powierzonej mu przez Jezusa, przytaczając 3 zdarzenia pominiete w pozostałych Ewangelich: chodzenie po jeziorze, obietnica prymatu, wplacenie podatku przez Szymona za siebie i za Jezusa.

Ewangelia Marka

* AUTORSTWO: Jan Marek – Zyd z pochodzenia ; zaczal z Pawlem i Barnaba (swoim kuzynem) pierwsza podroz misyjna, lecz w jej trakcie (w Perge) zrezygnowal; pozniej wyruszyl z Barnaba na Cypr; w latach 60tych współpracował z Piotrem w Rzymie i na jego wspomnieniach oparl swój tekst

* CZAS POWSTANIA: 60-70 r., „po śmierci Piotra i Pawla”, najstarsza z Ewangelii

* MIEJSCE POWSTANIA: Rzym

* ADRESACI: chrześcijanie niezydowskiego pochodzenia (niektóre łacińskie slowa sa podane w wymowie greckiej, cytowane slowa Jezusa po aramejsku sa od razu tłumaczone na grecki, wyjaśnienie zwyczajow żydowskich, rzadsze cytowanie ST)

* TREŚĆ:

- Marek stworzyl nowy gatunek literacki – ewangelie (wczesniej istniały tylko zapisy poszczegolnych slow i czynow Jezusa, ale nie ciągły opis)

- tresc zostala uporzadkowana w oparciu o dwie struktury:

I. geograficzna - dzialalnosc Jezusa na tle miejsca Jego nauczania; jest przedtawiona w etapach (sa one pomysłem redaktorskim Marka):

1) wydarzenia przygotowujące wystapienie Jezusa (autor pomija jego dziecinstwo)

2) dzialanosc Jezusa w Galilei

3) dzialanosc poza Galilea – na terenie Syrii i Iturei

4) podroz do Jerozolimy

5) działalność Jezusa w Jerozolimie; mowa o przyszłym ucisku chrześcijan i zburzeniu świątyni

6) Ostatnia Wieczerza, proces, meka, śmierć i zmartwychwstanie

II. teologiczna – podzial calego tekstu na dwie czesci, które w podobny sposób się zaczynaja (glos z nieba objawiajacy Jezusa jako Syna Bozego) i koncza (wyznanie wiary w Jezusa jako Chrystusa i Syna Bozego); obie czesci maja za zadanie doprowadzic do odpowiedzi na pytanie: kim jest Jezus?; ponadto:

1. czesc ukazuje Jezusa jako Chrystusa, który naucza o krolestwie Bozym i oczekuje od ludzi zrozumienia jego istoty (choc nawet uczniowie i jego krewni nie pojmuja tej nauki); Jezus mowi tajemniczo, używając przypowiesci, cudami i innymi czynami objawia swoja boskość, ale równocześnie domaga się zachowania tajemnicy

2. czesc przedstawia ujawnienie się Jezusa jako Syna Bozego; nadal czyni on cuda, lecz już nie żąda zachowywania milczenia na temat jego czynow i ukrywania kim jest; nie kladzie juz nacisku na rozumienie królestwa Bozego, lecz koncentruje się na wymaganiach, jakie ono stawia i warunkach wejścia do niego (najważniejsze jest uczynienie z wlasnego zycia ofiary i wyzbycie się wszystkiego, co blokuje duchowa wolność człowieka); ta czesc sklada się jakby z trzech etapow, poprzedzonych zapowiedzia Meki i śmierci Jezusa, w których Jezus wyjasnia uczniom tajemnice cierpienia Syna Czlowieczego.

- Marek w swojej Ewangelii przekazuje niewiele mow Jezusa, obszernie natomiast opisuje dokonywane przez niego uzdrowiena

- jezyk dziela jest prosty, naturalny, niewyszukany, styl bogaty w zapożyczenia z jezykow semickich i laciny, słownictwo ubogie, często występują powtorzenia.

Ewangelia Łukasza

* AUTORSTWO: Łukasz – lekarz pochodzący z Antiochii Syryjskiej, a pozniej także towarzysz Pawla

* CZAS POWSTANIA: 70 – 80 r.

* MIEJSCE POWSTANIA: jeden z ośrodków Imperium Rzymskiego

* ADRESACI: Ewangelia jest dedykowana Teofilowi, a skierowana do ludzi wywodzących się z kregu kultury greckiej, którzy przyjeli chrześcijaństwo

* TREŚĆ:

- celem dziela Łukasza było przygotowanie chrześcijan do podjecia misji ewangelizacyjnej wsrod narodow; Kosciol przera się z malej grupki znających się ludzi w zroznicowana społeczność, co wymagalo od jego członków uniwersalizmu i otwartości

- tekst rozpoczyna się prologiem, zawiera tradycje dotyczaca dziecinstwa Jezusa, szeroko opisana jest działalność Jezusa w Galilei i jego podroz do Jerozolimy

- Jerozolima odgrywa szczegolna role w kompozycji tekstu – w niej (lub w drodze do niej) dokonuja się najwazniejsze wydarzenia z ziemskiego zycia Jezusa (przygotowanie uczniow, spotkanie z nimi po zmartwychwstaniu); stad tez ma się rozszerzac Kosciol, az obejmie zasiegiem caly swiat

- charakterystyczna czescia Ewangelii Łukasza sa przypowieści (o miłosiernym Samarytaninie, o bogatym rolniku, o miłosiernym ojcu, o nieuczciwym zarządcy, o bogaczu i Łazarzu, o faryzeuszu i celniku)

- tylko Łukasz opisuje sceny przedstawiające milosc Jezusa do grzesznikow (np. nawrocona grzesznica, Zacheusz)

- ewangelista odnotowuje tez cuda, które pomineli pozostali (wskrzesznie młodzieńca z Nain, uzdrowienie kobiety chorej na artretyzm i chorego na puchline wodna, oczyszczenie dziesięciu trędowatych)

- utwor cechuje atmosfera modlitwy, radości, pokoju, łagodności i chwaly Bozej

- Ewangelia jest pisana wytwornym jezykiem greckim, bez ozdobnikow; slownictwo jest bogate, lecz zachowany jest umiar i powsciagliwosc

- autor posiada glebokie wyczucie psychiki i wspaniale kresli portrety swoich bohaterow (zwłaszcza Jezusa); jest również najbardziej wrażliwy na role i misje kobiet; ponadto podkreśla, ze na rowni z mężczyznami sa zobowiązane do przyjecia Dobrej Nowiny i odpowiedzialne za jej gloszenie

- ewangelista probuje również dac odpowiedz na pytanie: jaki jest cel i sens istnienia chrześcijaństwa w swiecie?

- Łukasz stara się wykazac,ze historia Jezusa i dzieje Kosciola, który założył, sa wypelnieniem starotestamentowych obietnic danych przez Boga; jest to ostatni etap historii zbawienia, epoka ta zakonczy się powtornym przyjsciem Chrystusa i dokonaniem sadu nad swiatem

- autor stara się zachowac chronologie,przez co jego utwor nabiera cech historycznych

- natomiast informacje geograficzne sa niedokładne, często trudno ustalic miejsce, które jest opisywane

- w swietle Ewangeli Łukasza Jezus w calej swojej działalności zmierza do uwolnienia czlowiekia od zla, grzechow i nieszczęść; okres ten jest wiec czasem zbawienia, zas Ewangelia slowem, które zbawia

- szczegolna uwage autor przywiazuje także do ukazania roli modlitwy w zyciu Jezusa (wszystkie istone wydarzenia sa nia poprzedzone); jest to także przykład, jaki nauczyciel daje rodzacej się wspólnocie (sposób na trwanie w nieustannej łączności z Bogiem); ponadto modlitwa ukazana jest jako niezawodny srodek przeciwko pokusom, przeciwnościom, zniechęceniu, zagubieniu.

Ewangelia Jana

* AUTORSTWO: apostol Jan (ewentualnie Jan Starszy)

* CZAS POWSTANIA: po roku 90

* MIEJSCE POWSTANIA: Efez

* ADRESACI: ludzie wywodzący się z kregu judaizmu, ale także osoby, które nie mialy styczności z religia zydowska

* TREŚĆ:

- tekst stwarza trudności jeśli chodzi o ciągłość narracji, da się zauważyć wiele niekonsekwencji (sprzeczne informacje co do faktu udzielania chrztu przez Jezusa, rozbieżność w miejscach osadzenia akcji oraz miejscu pochodzenia Jezusa, dwa zakończenia); tlumaczy się to tym, ze tekst powstawal w dosc dlugim okresie czasu, a material , który posłużył do jego budowy był niejednolity

- w utworze latwo dostrzec talent literacki autora i teologiczna glebie, jego styl znacznie odbiega od Ewangelii synoptycznych (posluguje się często wypowiedziami dialogowymi, rozbudowanymi opowiadaniami, ironia), co nadaje mu rytm znacznie wolniejszy od pozostałych, które posługują się krotkimi opowiadaniami; brak tu przypowieści

- egzegeci podkreślają, ze jest to najglebsza i najbardziej dojrzala teologia spośród wszystkich Ewangelii

- dzielo jest bardzo dokladne ze względu na wystepowanie licznych informacji historycznych oraz wskazowek geograficznych i topograficznych, co czyni go wiarygodnym

- punkty zbieżne z opowieściami innych ewangelistow (świadectwo Jana Chrzciciela, chrzest Jezusa, oczyszczenie świątyni, rozmnożenie chlebow, wjazd do Jerozolimy); wiele wspolnych elementow wystepuje w opowieści o Mece i zmartwychwstaniu Jezusa

- księgę rozpoczyna prolog, a rozdzial 21 jest dodanym do opowiadania epilogiem

- Ewangelia dzieli się na dwie zasadnicze czesci:

1) opowiadanie o objawieniu się Jezusa Zydom przez znaki; można tu wyroznic dwa etapy: najpierw Jezus często zmienia miejsce pobytu (Galilea – Jerozolima) – ten etap konczy się mowa o chlebie zycia i opisem następujących po niej wydarzen; drugi etap rozgrywa się w Jerozolimie i jej najbliższych okolicah (Betania), obejmuje nauczanie i bezpośrednie przygotowanie do dramatycznych wydarzen ostatniej Paschy Jezusa; ta czesc Ewangelii relacjonuje wiec wydarzenia rozgrywające się w ciagu ponad dwoch lat, co można wywnioskowac z aluzji do swieta Paschy; widoczne jest stopniowe narastanie konfiktu miedzy Jezusem a przywodcami religijnymi z Jerozolimy, choc na początku jego objawienie nie budzilo sprzeciwow

2) nauczanie skierowane do uczniow; obejmuje bardzo krotki okres: od dnia, w którym Jezus spożył ostatnia wieczerze z uczniami, do dnia po szabacie, gdy zmartwychwstal; wydarzenia podczas wieczerzy oraz obszerna mowa Jezusa poprzedzaja opis jego meki i zmartwychwstania

- czwarta Ewangelia jest skupiona na problemie, który miał zasadnicze znacznie w misji Jezusa: Bog z miłości do swiata dokonuje zbawienia, którego Syn Bozy – Slowo Boga jest jednoczesnie glosilcielem i wykonawca

- tekt pokazuje, ze wileu ludzi uwierzylo w bostwo Jezusa i przyjęło jego posłannictwo, ale czesciej spotykal się on z niezrozumieniem, a nawet wrogością; pomimo to Jan ukazuje go jako niezaprzeczalnego Syna Bozego

- historia Chrystusa przedstawiona w tej Ewangelii ukazuje, ze on sam uzyl okreslenia Syn Bozy wobec siebie dopiero pod koniec swojego posługiwania wśród tłumów; jednak ogłoszenie tego wprost szybko stalo się powodem skazania i śmierci Jezusa.

Ważne postacie czterech Ewangelii:

Anna – prorokini, córka Fanuela z rodu Asera wymieniona w Ewangelii Łukasza 2,36-38 przy okazji ofiarowania Jezusa w Świątyni. Była osobą w wieku starczym - podczas wydarzenia biblijnego, w którym brała udział, miała 84 lata. 7 lat żyła z mężem, a po tym, jak została wdową, zaczęła służyć Bogu w Świątyni dzień i noc modlitwami i postem, sławiąc Go.

Barabasz – więzień oskarżony o zabójstwo być może podczas powstania zelotów przeciwko rzym. prokuratorowi Piłatowi; wg Nowego Testamentu przedstawiony, obok Jezusa, do ułaskawienia z okazji święta Paschy; za podpuszczeniem żyd. starszyzny tłum zażądał jego uwolnienia i tym samym wydał na śmierć Jezusa

Bartymeusz - syn Tymeusza, niewidomy, który pod Jerychem wołał Jezusa: "Synu Dawida, ulituj się nade mną!", a którego Jezus uzdrowił.

Elżbieta – matka Jana Chrzciciela, żona kapłana Zachariasza i krewna Maryi. Wraz z mężem mieszkała niedaleko Jerozolimy, według tradycji w miejscowości Ain Karim. Urodziła dziecko mimo podeszłego wieku po tym jak Zachariaszowi objawił się w Świątyni Jerozolimskiej anioł.

Jan Chrzciciel (Jan Baptysta) – pustelnik i prorok żydowski, prawdopodobnie znał sektę esseńczyków, jednak nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy był jej członkiem. Jego nauczanie w niektórych aspektach jest sprzeczne z doktrynami tej denominacji. Przez wielu swoich słuchaczy uznawany był za Mesjasza. O jego działalności misyjnej i kaznodziejskiej wspominają Ewangelie i żydowski historyk Józef Flawiusz. Przez chrześcijan jest uznawany za ostatniego biblijnego proroka przed nadejściem Chrystusa. Według Nowego Testamentu Jan Chrzciciel urodził się pół roku przed Jezusem z Nazaretu w wiosce Ain Karim. Był synem żydowskiego kapłana Zachariasza i Elżbiety, która była krewną Maryi z Nazaretu. Jego narodziny zapowiedziane były jako dowód prawdziwości zapowiedzi złożonych przez Archanioła Gabriela Maryi w czasie zwiastowania, a także przepowiedziane były jego ojcu przez anioła w Świątyni Jerozolimskiej. W dość młodym wieku Jan, zapewne po śmierci podeszłych wiekiem rodziców, zrezygnował z możliwości zostania kapłanem i rozpoczął życie pustelnika na Pustyni Judzkiej, gdzie prawdopodobnie zetknął się z esseńczykami. Na pustyni został powołany na proroka, a jego głównym zadaniem stało się wzywanie ludzi do nawrócenia oraz przygotowanie drogi do publicznej służby Mesjasza. Głosił potrzebę nawrócenia wewnętrznego i odnowy duchowej ludzi. Symbolem tego przygotowania był symboliczny chrzest udzielany przez proroka słuchaczom jego nauk w rzece Jordanie. Niedługo po spotkaniu i ochrzczeniu Jezusa, Jan został wtrącony do więzienia za jawne krytykowanie niemoralnego małżeństwa tetrarchy Galilei Heroda Antypasa. Na skutek spisku żony Heroda, Herodiady, Jan został ścięty. Dokładna data śmierci Jana Chrzciciela nie jest znana. Badacze datują moment śmierci proroka na koniec lat dwudziestych I wieku n.e. albo okres między 34 a 36 rokiem.

Józef Kajfasz - arcykapłan żydowski w latach 18-36. Jako przewodniczący Sanhedrynu prowadził proces przeciwko Jezusowi z Nazaretu.Pochodził z rodu Kajafów. Był zięciem Annasza, syna Setiego. W 18 roku został mianowany arcykapłanem przez prefekta Judei Waleriusza Gratusa. Zastąpił na tym urzędzie Szymona syna Kamitosa. Będąc przewodniczącym Sanhedrynu, prowadził proces przeciwko Jezusowi z Nazaretu. Prowadził proces przeciwko apostołom Piotrowi i Janowi; Dzieje Apostolskie przy tej okazji wymieniają obok Kajfasza także jego teścia Annasza, Jana (identyfikuje się go z Jonatanem synem Annasza) i Aleksandra. W 36 roku został odwołany przez Lucjusza Witeliusza. Witeliusz w miejsce Kajfasza mianował arcykapłanem jego szwagra - Jonatana, syna Annasza syna Setiego. Raz tylko pojawia się w literaturze rabinicznej - zostaje wspomniany jako ojciec (w rzeczywistości dziadek) arcykapłana Elionaiosa.

Józef z Arymatei - według Nowego Testamentu człowiek, który ofiarował grób przygotowany dla siebie, na pochówek ukrzyżowanego Jezusa. Był osobą majętną, prawdopodobnie również członkiem Sanhedrynu. Józef wyczekiwał królestwa Bożego i według Ewangelii św. Jana był uczniem Jezusa. Po śmierci Jezusa udał się do Piłata i poprosił o ciało Jezusa. Piłat, upewniony przez centuriona o śmierci skazańca, spełnił prośbę Józefa. Ten zaś niezwłocznie zakupił płótno i udał się na Golgotę, aby zdjąć ciało z krzyża. Tam, razem z Nikodemem, owinęli ciało Jezusa w płótno i namaścili mirrą i aloesem. Ciało złożyli w grobie wykutym w skale.

Józef z Nazaretu – opiekun Jezusa, mąż Najświętszej Maryi Panny, często nazywany również jej Oblubieńcem. Niewiele wiadomo o świętym Józefie. Głównymi źródłami wiedzy są Ewangelie, ale mówią o nim także niektóre apokryfy np. Protoewangelia Jakuba, Ewangelia Tomasza, Historia Józefa Cieśli. Ewangelie wg św. Mateusza i wg św. Łukasza podają dwa różne rodowody Jezusa; według obu Józef wywodził się z rodu króla Dawida z pokolenia Judy. Według tradycji katolickiej Mateusz (rozdz. 1) podaje rodowód św. Józefa, a Łukasz (rozdz. 3) rodowód Maryi.Po zaślubinach Matki (Jezusa), Maryi, z Józefem, wpierw nim zamieszkali razem, znalazła się brzemienną za sprawą Ducha Świętego (Mt 1:18). Józef chciał potajemnie oddalić Maryję, ponieważ wiedział, że nie jest ojcem dziecka, jednak we śnie otrzymał nakaz, aby przyjąć ją do siebie. Nadał mającemu się narodzić chłopcu imię Jezus. Według żydowskiego prawa ojciec dziecka mógł nadać mu imię – czynność ta była uznaniem dziecka za swoje. To Bóg nadał imię Jezusowi, ale przed ludźmi uczynił to Józef i on jest uważany za ziemskiego ojca przez współziomków (czyż nie jest On synem cieśli? Mt 13,55). Józef przyjął Maryję do swego domu w Nazarecie. Zanim jeszcze urodził się Jezus, ukazało się zarządzenie Cezara Augusta o spisie ludności. Każdy mieszkaniec spisywany był w miejscu swego urodzenia, więc Józef udał się z rodziną w podróż do judzkiego Betlejem, skąd pochodził (Łk 2, 1nn). Gdy dotarli na miejsce, Maryja urodziła Jezusa i położyła w żłobie, nie było bowiem dla nich miejsca w gospodzie. Św. Józef był świadkiem pokłonu pasterzy nowo narodzonemu dziecięciu. Po ośmiu dniach obrzezano dziecię, a potem zaniesiono do Jerozolimy, by przedstawić je Panu i złożyć ofiarę wykupującą. Złożyli ofiarę ubogich – parę synogarlic lub dwa gołębie, co by wskazywało, że nie byli zamożni. Mateusz (Mt 2,nn) zrelacjonował pokłon mędrców ze Wschodu w Betlejem. Nie wiadomo, ile lat miał wówczas Jezus. Józef we śnie otrzymał nakaz natychmiastowego udania się do Egiptu, by ochronić życie Jezusa. Powrócili dopiero po ponownym śnie Józefa, który dowiedział się, że Herod nie żyje. Osiedli w Nazarecie w Galilei. Łukasz wspomniał jeszcze Józefa, gdy dwunastoletni Jezus zagubił się podczas pierwszej pielgrzymki do Jerozolimy (Łk 2,42). Później ewangelie o nim milczą.

Łazarz z Betanii - mieszkał na wschodnim stoku Góry Oliwnej w Lazarium. Wg Nowego Testamentu był przyjacielem Jezusa Chrystusa, przez którego został wskrzeszony (co opisuje Ewangelia Jana). Po zmartwychwstaniu Jezusa Łazarz trafił na Cypr, gdzie przez ponad 40 lat był biskupem chrześcijańskiej gminy w Kition (Larnace). Po śmierci został pochowany w miejscowym kościele św. Łazarza.

Maria Magdalena (Maria z Magdali) – według Biblii żyjąca w I w. n.e. kobieta pochodząca z wioski Magdallah lub Migdal, obecnie El-Me-dżel. Należała do kręgu uczniów Jezusa. Przyłączyła się do niego po tym, gdy wypędził z niej siedem złych duchów. W Kościele rzymskokatolickim przez wieki była utożsamiana z kobietą cudzołożną z Ewangelii Janowej. Maria Magdalena jest dwunastokrotnie wspominana w Nowym Testamencie, przez wszystkich czterech ewangelistów. U świętego Łukasza pojawia się już na początku działalności duszpasterskiej Jezusa, jeszcze w Galilei (Łk.8.1-3) jako jedna z towarzyszek jego podróży obok Joanny i Zuzanny. W relacjach trzech pozostałych ewangelistów – św. Marka, św. Mateusza i św. Jana – pojawia się dopiero w Judei, w momencie ukrzyżowania Jezusa (Mk 15:40, Mt 27:56, J 19:25). Wszyscy czterej zgodnie piszą o niej jako tej, która jako pierwsza przybyła do grobu Jezusa (Mk 16:1, Mt 28:1, Łk 24:10, J 20:1-3). Ewangelista Jan twierdzi, iż pierwotnie przybyła sama i zobaczywszy pusty grób, zawiadomiła Szymona Piotra. Gdy uczniowie przybyli na miejsce pochówku, ona pozostała na zewnątrz. Tam spotkała Jezusa, początkowo myląc go z ogrodnikiem. Ewangelista Jan oraz Ewangelista Marek to właśnie jej przypisali rolę pierwszej osoby której ukazał się zmartwychwstały Jezus (Mk 16:9, J 19:25) i której nakazał cieszyć się z cudu i dodać odwagi uczniom (Mk 16:10). Była również pierwszą, która miała głosić zapowiedź zbawienia. (J 20,18)

Marta z Betanii - była siostrą Marii i Łazarza, z którymi mieszkała w Betanii, miasteczku położonym ok. 3 km na wschód od Jerozolimy. Rodzina cieszyła się ogólnym szacunkiem. Byli oni przyjaciółmi Chrystusa, który często bywał u nich gościem. Marta jest wzorem zapobiegliwej gospodyni. Św. Łukasz opowiada, że Jezus odwiedził pewnego dnia jej dom. Marta krzątała się, chcąc mu usłużyć, siostra zaś jej usiadła u jego stóp i słuchała, co mówił. Marta zwróciła się do Jezusa, by nakazał Marii, żeby jej pomogła. Jezus odpowiedział: Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba mało albo tylko jednego. Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona. Kiedy Jezus przybył do Betanii po śmierci Łazarza, Marta wyszła Panu na spotkanie i rzekła: Teraz wiem, że Bóg da ci wszystko, o cokolwiek byś prosił Boga. Usłyszała wówczas słowa: Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem, na które odpowiedziała wspaniałym aktem wiary: Ja mocno wierzę, żeś ty jest Mesjasz, Syn Boży. Siostry gościły też Jezusa po wskrzeszeniu Łazarza. Wtedy to Maria namaściła Pana olejkiem i włosami swoimi otarła Jego nogi .

Natanel - jeden z uczniów Jezusa (przyprowadzony do niego przez Filipa), wymieniony tylko w Ewangelii św. Jana; często identyfikowany z Bartłomiejem.

Nikodem - jeden z dostojników żydowskich, faryzeusz i członek Sanhedrynu, który potajemnie spotkał się z Jezusem i odbył z nim rozmowę opisaną w trzecim rozdziale Ewangelii Jana (Jezus pouczył go o konieczności „narodzenia się na nowo” - duchowa interpretacja chrztu). Później stanął w jego obronie przed sanhedrynem. Po śmierci Jezusa, wraz z Józefem z Arymatei wziął pod swą pieczę jego zwłoki i zorganizował mu pochówek.

Poncjusz Piłat - był od 26 do 36/37 n.e. rzymskim prefektem Judei, będącej wówczas częścią rzymskiej prowincji Syrii. Zgodnie z chrześcijańskimi Ewangeliami oraz przekazem Józefa Flawiusza przewodził procesem Jezusa Chrystusa i zatwierdził jego wyrok. Szczegóły jego życia przed okresem pełnienia funkcji w Judei nie są znane, a po okresie namiestnictwa dotyczą szeregu legend. Według Nowego Testamentu Jezus został przyprowadzony do Piłata przez starszyznę żydowską. Sanhedryn oskarżał więźnia o bluźnierstwo.Namiestnik pytał Jezusa głównie o to, czy uważa się za "Króla żydowskiego". Kontynuacja przesłuchania opisana jest w Ewangelii Jana. Jezus mówi: "Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. Każdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu", na co Piłat miał odpowiedzieć: "Cóż to jest prawda?" (łac. quid est veritas?). Następnie Piłat pozwolił Żydom wybrać jednego więźnia do uwolnienia, jak nakazywała tradycja Paschy. Wybrano Barabasza, mordercę, uczestnika zamieszek religijnych. Rozdział 18. Ewangelii Jana wyjaśnia, że Piłata nie interesował konflikt pomiędzy kapłanami i Chrystusem, nie widział też w osobie Jezusa zagrożenia Imperium Rzymskiego. Jednak w obawie przed kolejnym buntem Żydów - "Jeżeli go uwolnisz nie jesteś przyjacielem cezara. Każdy, kto się czyni królem, sprzeciwia się cezarowi." J 19, 12 - wydał na Jezusa wyrok śmierci. Przyczyna oficjalna śmierci Jezusa była podana na krzyżu: crimen maiestatis populi Romani (zbrodnia "uszczuplenia" godności ludu rzymskiego, wrogość wobec cesarstwa, pretendowanie do władzy królewskiej, wzniecanie buntu). Należy jednak przypuszczać, że prawdziwą przyczyną wydania wyroku śmierci na Jezusa była współpraca Piłata z arcykapłanem, Kajfaszem. Polegała ona ze strony arcykapłana na zapobieganiu wszelkim buntom - "Cóż my robimy wobec tego, że ten człowiek czyni wiele znaków? Jeśli Go tak zostawimy przyjdą Rzymianie, i zniszczą nasze miejsce święte i nasz naród" J 11, 47-48 - a ze strony Piłata na utrzymywaniu w Palestynie status quo. Potwierdzeniem takiej współpracy jest fakt, że zarówno Piłat jak i Kajfasz, stracili swoje urzędy w tym samym czasie. Według Ewangelii Mateusza, po zatwierdzeniu wyroku na Chrystusie Piłat umył ręce przed tłumem, który domagał się ukrzyżowania oskarżonego. Prefekt wypowiedział słowa: "Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz" (na co Żydzi: "Krew Jego na nas i na dzieci nasze").W ocenach ewangelistów Piłat nie zdecydował się skazać Jezusa dopóki (żydowski) tłum nie zaczął nalegać. Niektórzy uważali, że może to być efektem starań wczesnych chrześcijan o przypodobanie się Rzymowi, a to przez obwinienie Żydów o zamordowanie Jezusa. Całkiem też możliwe, że owa obrona Piłata, przedstawiciela potęgi Cesarstwa Rzymskiego (które dzisiaj znacznie łatwiej jest nam osądzać), była wyrazem synergii autorytetów ówczesnego świata. Jako źli zostają przedstawieni nie tyle ci, którzy budzili podziw, co przede wszystkim żydowski Sanhedryn.

Symeon – postać występująca w Ewangelia Łukasza. Jest to stary człowiek, któremu Bóg obiecał, że nie umrze, dopóki nie zobaczy Mesjasza. W Świątyni wziął Dzieciątko Jezus w ramiona i chwalił Boga. Jego modlitwa znana jest jako Nunc Dimittis.

Szymon Cyrenejczyk - według relacji ewangelicznych przypadkowy przechodzień, którego żołnierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzyża. Szymona Cyrenejczyka wspominają trzy Ewangelie: Mt 27,32; Mk 15,21 i Łk 23,26.

Trzej Królowie (Trzej Mędrcy, Trzej Magowie) – w tradycji chrześcijańskiej trzej Mędrcy ze Wschodu (magowie, kapłani religii zaratusztriańskiej, astrologowie), którzy udali się do Betlejem, aby oddać pokłon narodzonemu Jezusowi. Wyruszyli oni z miejscowości Kaszan, znajdującej się na terenie obecnego Iranu. Biblia nie wymienia ich imion ani liczby, wymienia ich jako astrologów pochodzących ze Wschodu, mędrców ze Wschodu; w zachodnim chrześcijaństwie popularnie nazywani imionami Kacper, Melchior i Baltazar wg tradycji jaka się narodziła w średniowieczu. Opis pokłonu Mędrców znajduje się w Ewangelii św. Mateusza (Mt 2,1-12). Ma swoją symbolikę: jest pokłonem i świata pogan, i ludzi w ogóle, przed Bogiem Wcielonym. Wśród takiej rodziny ludzkiej narodził się Chrystus ze swą zbawczą misją, a ona w swych przedstawicielach przybyła z różnych stron, aby złożyć mu hołd. Ewangeliczna historia Mędrców (astrologów, magów) opowiada o cudzoziemcach (ich dokładnej liczby nie znamy), którzy, wiedzeni gwiazdą, wyruszyli w drogę do Betlejem, które wyznaczyli jako miejsce narodzin na podstawie proroctwa w Księdze Micheasza (Mi 5, 1), aby złożyć pokłon narodzonemu królowi żydowskiemu. Po drodze wstąpili na dwór Heroda. Ten, usłyszawszy nowinę, w narodzonym upatrywał rywala. Mędrcy, odnalazłszy stajenkę betlejemską, ofiarowali Dzieciątku swoje dary, które należały wówczas do najcenniejszych: mirrę, złoto i kadzidło (kadzidło i mirra była wówczas w cenie złota, tę aromatyczną żywicę z rzadkich drzew palili w swoich pałacach jedynie najzamożniejsi). Otrzymawszy podczas snu wskazówkę, aby nie wracali do Heroda, pielgrzymi wyruszyli z powrotem do swych krajów inną drogą.

Zachariasz (ur. w I wieku p.n.e.) – sprawiedliwy i nienaganny kapłan, ojciec Jana Chrzciciela, mąż Elżbiety, krewny Maryi matki Jezusa, święty Kościoła katolickiego. Według Ewangelii św. Łukasza w czasie swojej służby liturgicznej w Świątyni przyszedł do Zachariasza archanioł Gabriel i zapowiedział mu narodzenie potomka, jednocześnie przepowiadając jego wielkość. Zachariasz i Elżbieta mimo podeszłego wieku nie mieli dzieci. Ponieważ Zachariasz zwątpił w przepowiednię, do czasu jej spełnienia pozostał niemy. Po narodzeniu Jana, dokładnie w dzień jego obrzezania, kiedy sąsiedzi i krewni chcieli mu dać na imię Zachariasz, ten sprzeciwił się, chcąc, żeby na imię dziecku dać Jan (czyli tak, jak powiedział anioł), odzyskał mowę i pod natchnieniem wypowiedział hymn prorocki Benedictus.

Zacheusz – zwierzchnik celników w Jerychu. Zacheusz występuje w Ewangelii św. Łukasza (Łk 19,1-10). Z powodu niskiego wzrostu, gdy przez Jerycho przechodził Jezus Chrystus, wspiął się na sykomorę, aby go zobaczyć. Jezus pozdrowił go i zapowiedział swoją wizytę w jego domu. Zacheusz z wdzięczności obiecał rozdać połowę swojego majątku ubogim, a skrzywdzonych przez siebie wynagrodzić poczwórnie. Po tej deklaracji Jezus określił go jako prawdziwego syna Abrahama.

Zebedeusz - biblijny rybak i szkutnik z Kafarnaum, ojciec apostołów Jakuba i Jana, mąż Salome.

Dwunastu apostołów :

1. Szymon Piotr (Kefas) - syn Jonasza, rybak z Betsaidy. Według ewangelii, Szymon, syn Jana, do ok. 30 – rybak z Kafarnaum w Galilei, następnie apostoł, uczeń Jezusa. Święty chrześcijański. [reszte wiemy ;) ]

2. Andrzej - brat Piotra, rybak z Betsaidy. Wg świadectwa Ewangelii Pierwszy Powołany spośród apostołów (wcześniej był uczniem św. Jana Chrzciciela).

3.Jakub (zwany Większym) - syn Zebedeusza i Salome, brat Jana Ewangelisty. Mieszkał prawdopodobnie nad Jeziorem Galilejskim. Matką jego była Salome, należąca do grona osób towarzyszących i posługujących Jezusowi (Mk 15, 40). Należał do uprzywilejowanych uczniów Chrystusa, którzy byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira (Mk 5,37) przemienienia na górze Tabor (Mt 17, 1; Mk 9, 1; Łk 9, 28) oraz modlitwy w Ogrójcu (Mt 16, 1-37). Jakub i Jan znani byli z porywczego charakteru, dlatego też Chrystus nazwał ich Synami Gromu (Łk 9, 53; Mk 3, 17 - Bene-Regesz). Herod Agryppa I wnuk Heroda Wielkiego, kazał ściąć go mieczem (Dz 12, 1-2) podczas pierwszego prześladowania.

4. Jan Ewangelista - syn Zebedeusza, brat Jakuba, rybak znad jeziora Genezaret. Urodzony prawdopodobnie w Betsaidzie syn Zebedeusza i wg tradycji Salome, młodszy brat Jakuba Starszego. Według ewangelii był rybakiem nad jeziorem Genezaret, powołany został przez Jezusa na ucznia wraz z Piotrem i Andrzejem w czasie wspólnego połowu ryb. Najmłodszy apostoł, według tradycji chrześcijańskiej autor Ewangelii wg Jana i innych fragmentów Nowego Testamentu. Św. Jan Apostoł był uczniem św. Jana Chrzciciela. Za zezwoleniem mistrza został uczniem Jezusa: "Nazajutrz Jan (Chrzciciel) znowu stał w tym miejscu wraz z dwoma swoimi uczniami i gdy zobaczył przechodzącego Jezusa, rzekł: Oto Baranek Boży. Dwaj uczniowie usłyszeli, jak mówił, i poszli za Jezusem. Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich: Czego szukacie? Oni odpowiedzieli do Niego: Rabbi! – to znaczy Nauczycielu – gdzie mieszkasz? Odpowiedział im Chodźcie, a zobaczycie. Poszli więc i zobaczyli, gdzie mieszka, i od tego dnia pozostali u Niego. Było to około godziny dziesiątej" (J 1,35-39). Św. Jan stał się świadkiem wskrzeszenia córki Jaira, tajemnicy przemienienia na Górze Tabor i konania w Ogrójcu. Kiedy św. Jan wyraził zgorszenie, że ktoś obcy ma odwagę wyrzucać z ludzi szatanów w imię Jezusa, otrzymał od Pana Jezusa odpowiedź: "Nie zabraniajcie mu, bo nikt, kto czyni cuda w imię Moje, nie będzie mógł zaraz źle mówić o Mnie. Kto bowiem nie jest przeciwko nam, ten jest z nami" (Mk 9,37-38). Łagodny i pełen miłości św. Jan nie był zawsze takim^. Potrafił być także człowiekiem niecierpliwym i gwałtownym. Dlatego otrzymał nawet od Jezusa przydomek "syna gromu". Św. Janowi wraz ze św. Piotrem wyznaczył Chrystus Pan misję przygotowania ostatniej Paschy (Łk 22,7-13). Kiedy zaś z Góry Oliwnej patrzyli Apostołowie na Jerozolimę i podziwiali jej budowle, Pan Jezus przepowiedział zgubę miasta. "Wtedy na osobności pytali Go: Piotr, Jakub, Jan i Andrzej: [Powiedz nam, kiedy to nastąpi? I jaki będzie znak, gdy to wszystko zacznie się spełniać?]" (Mk 13,3-4)

5. Filip z Betsaidy - wymieniany w Ewangelii św. Jana Filip był uczniem Jana Chrzciciela i przyjacielem św. Andrzeja.Uważa się, że był żonaty i był ojcem kilku córek. Jako piąty wymieniany jest w gronie wybranych przez Jezusa Chrystusa apostołów (J 1,43). To on przyprowadził do Jezusa św. Bartłomieja (J 1,46). W czasie zgromadzenia za Jeziorem Galilejskim, wystawiony na próbę, powiedział do Chrystusa: Za dwieście denarów nie wystarczy chleba, aby każdy z nich mógł choć trochę otrzymać.( J 6,7). Filip Apostoł pośredniczył w organizacji oddania hołdu przez grupę Greków (BT J 12,21-22). Ostatnim zapisem dotyczącym tej postaci jest jego wypowiedż w czasie Ostatniej Wieczerzy w wieczerniku: Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy.(BT J 14,8). Zmarł prawdopodobnie w Hierapolis.

6. Bartłomiej (Natanael z Ptolemaidy) – nosil dwa imion, zwany w Ewangeliach Mateusza, Marka i Łukasza – Bartłomiejem (grecko-aramejskie bar-Tholomaios "syn Tolomaja – Ptolemeusza" lub "syn oracza"), a przez Jana – Natanaelem (hebr. "Bóg dał"). Kościół rzymskokatolicki uznał dopiero w XII wieku, że to ta sama osoba.

7. Tomasz (zwany Niedowiarkiem) - Według Biblii nie było go podczas ukazania się zmartwychwstałego Chrystusa apostołom. Gdy potem opowiadali mu o tym, nie chciał im uwierzyć, ale postawił warunek, że uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie Jego ran. Gdy Jezus pojawił się ponownie, poprosił nieufnego Tomasza, aby włożył palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedział słowa: Pan mój i Bóg mój. W Ewangelii św. Jana jest wymieniany 4 razy:

1. Gdy Jezus zamierza udać się do Jerozolimy, Tomasz mówi do apostołów: Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć (J11,16).

2. Podczas Ostatniej Wieczerzy na słowa Jezusa: Znacie drogę, dokąd Ja idę». 5 Odezwał się do Niego Tomasz: «Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę?» 6 Odpowiedział mu Jezus: «Ja jestem drogą i prawdą, i życiem» (J14 4-6).

3. Trzeci raz przyniósł Tomaszowi przydomek "niewierny": Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. 25 Inni więc uczniowie mówili do niego: «Widzieliśmy Pana!» Ale on rzekł do nich: «Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę». 26 A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» 27 Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» 28 Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» 29 Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.» (J 20,24-29).

4. W spotkaniu ze zmartwychwstałym Chrystusem nad jeziorem Genezaret znajduje się wśród innych apostołów-rybaków: 2 Byli razem Szymon Piotr, Tomasz, zwany Didymos, Natanael z Kany Galilejskiej, synowie Zebedeusza oraz dwaj inni z Jego uczniów. (J 21, 2).

8. Mateusz – Lewi - były poborca podatkowy, później apostoł Jezusa. Tradycyjnie przypisuje mu się autorstwo pierwszej Ewangelii. Ewangelista Marek podaje, że Mateusz miał jeszcze drugie imię, Lewi, i że jego ojcem był Alfeusz (Mk 2,14). Imię Mateusz pochodzi od hebrajskiego imienia Mattaj lub Mattanja, co oznacza „dar Jahwe". Mateusz pochodził z Galilei. Był poborcą ceł i podatków w Kafarnaum, jednym z większych handlowych miasteczek nad jeziorem Genezaret. Żydzi pogardzali celnikami, ponieważ ściągali oni opłaty na rzecz Rzymian. Ich pracę rozumiano jako wysługiwanie się okupantom. Celnicy byli także uważani za żądnych zysku i nieuczciwie czerpiących korzyści z zajmowanego stanowiska. Uważano ich za grzeszników i traktowano jak pogan. Przebywający wśród celników wyznawca judaizmu stawał się nieczysty i musiał poddawać się przepisowym obmyciom.

9. Jakub - syn Alfeusza i Marii. Autor Listu św. Jakuba. Jest czasem identyfikowany z Jakubem Sprawiedliwym. Był galilejskim Żydem (Mt 10,3; Mk 3,18; Łk 6,15; Dz l, 13). Greckie słowo tłumaczone jako „młodszy” może też oznaczać „mniejszy” i wskazywać na to, że był niższy od Jakuba, syna Zebedeusza. (Bardziej prawdopodobnie jest jednak, że nie chodziło o ich wiek czy wzrost, ale o kolejność przystępowania do grona Apostołów). Jego matką była prawdopodobnie Maria - świadek ukrzyżowania i zmartwychwstania, a bratem Józef albo Jozes (Mt 27,56; Mk 16,1; Łk 24,10). Według tradycji, Jakub Mniejszy zmarł śmiercią męczeńską przez ukrzyżowanie w mieście Ostrakine w Egipcie Dolnym. Inne źródła podają, że został strącony z wieży świątyni jerozolimskiej, ukamienowany, a następnie dobity pałką.

10. Szymon Kananejczyk (zwany Gorliwym) - był najmniej znanym członkiem apostolskiego grona, nie wiadomo o nim nic pewnego, oprócz faktu, iż został policzony z Dwunastoma (Łk 6,15; Dz 1,13). Ewangelia wspomina o nim trzy razy. Mateusz i Marek dają mu przydomek Kananejczyk (Mt 10,4; Mk 3,18). Obecnie egzegeza widzi w słowie Kananejczyk raczej znaczenie "gorliwy" (jest to jedno z dopuszczalnych filologicznie tłumaczeń). Łukasz wprost daje Szymonowi przydomek Zelotes, czyli gorliwy. Średniowieczna tradycja podaje, iż Szymon głosił Ewangelię po całej Afryce Północnej od Egiptu do Mauretanii, i że w swych podróżach dotarł nawet do Wysp Brytyjskich, gdzie poniósł śmierć męczeńską. Inni hagiografowie utrzymują, że Szymon Zelotes został zabity w Persji (data śmierci jest nieznana), albo przez ukrzyżowanie, albo "rozcięcie piłą na dwoje".

11. Juda Tadeusz (Judas) - syn Jakuba . Istnieją hipotezy dotyczące pokrewieństwa Judy Tadeusza z św. Jakubem Młodszym i Jezusem Chrystusem. W czasie Ostatniej Wieczerzy to on skierował pytanie do Mistrza: Panie, cóż się stało, że nam się masz objawić, a nie światu? Po Zesłaniu Ducha Świętego według św. Hieronima głosił naukę chrześcijańską w okolicach Edessy, wg św. Paulina z Noli na terenie Libii, a wg św. Wenancjusza Fortunata w Mezopotamii i Persji, gdzie poniósł męczeńską śmierć wraz ze św. Szymonem. Ciało Judy znajduje się w bazylice św. Piotra w Rzymie. Św. Atanazy i św. Augustyn przypisują mu autorstwo Listu Judy.

12. Judasz Iskariota - zdrajca Jezusa; po jego samobójstwie wybrany został Maciej. Według przekazów czterech ewangelistów wydał Jezusa Chrystusa w ręce Sanhedrynu za trzydzieści srebrników, po czym popełnił samobójstwo. Według Mateusza (Mt 27,5) "Rzuciwszy srebrniki ku przybytkowi oddalił się, potem poszedł i powiesił się". Według Piotra (Dz 1,16) "spadłszy głową na dół, pękł", natomiast według Papiasza "zdrajca tak się roztył, iż nie mógł tam, gdzie łatwo przejeżdżał wóz, przejść nawet z pochyloną głową". Chrześcijanie wierzą, że fakty te zostały przepowiedziane w Starym Testamencie (zob. Mt 27,3-10; 13,18-19; Dz 1,15-20).

Maciej - uczeń Jezusa Chrystusa towarzyszący Mu od samego chrztu, losowo wybrany do grona 12 apostołów (Dz 1,15-26) po samobójczej śmierci Judasza. Według Euzebiusza z Cezarei był jednym z 72 uczniów Jezusa Chrystusa, jak wszyscy apostołowie był Żydem. Według tradycji głosił ewangelię w Judei, Etiopii i Kolchidzie (Azja Mniejsza). Śmierć męczeńską miał ponieść w Jerozolimie, gdzie został ukamienowany jako wróg narodu żydowskiego i jego zdrajca, a następnie dobity toporem.