Społeczeństwo informacyjne i gospodarka oparta na wiedzy-zagadnienia do egzaminu
informacja - ustrukturyzowane dane, występujące w określonym kontekście
wiedza - wytwór umysłu, podstawą są ustrukturyzowane informacje, efekt edukacji
mądrość - głębokie zrozumienie życia, właściwe postępowanie oparte na wiedzy
OECD 1998 - SI – informacja będzie stanowiła dużą część wartości dodanej większości dóbr i usług, przynajmniej połowa zatrudnionych będzie zajmowała się przetwarzaniem informacji, a działania oparte na informacji staną się codziennością prywatnego życia obywateli.
Herbert Kubicek (profesor informatyki) 1999, SI – formacja społeczno-gospodarcza, w której decydującą rolę odgrywa produktywne wykorzystanie zasobu jakim jest informacja, intensyfikacja produkcji dzięki wiedzy.
Goban-Klas/Sienkiewicz, 1999 - Społeczeństwo, które nie tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i komunikowania, lecz środki te są podstawą tworzenia dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania większości społeczeństwa.
Min. Łączności RP , 2001 - Nowy system społeczeństwa kształtujący się w krajach o wysokim stopniu rozwoju technologicznego, gdzie zarządzanie informacją, jej jakość, szybkość przepływu są zasadniczymi czynnikami konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i w usługach, a stopień rozwoju wymaga stosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i użytkowania informacji .
Umberto Eco, 2002, SI – formacja cywilizacyjna z podziałem społeczeństwa na trzy warstwy: telewizyjny proletariat – ludzie, którzy nie radzą sobie z nowymi technologiami, zatrzymali się na etapie telewizora; digitariat – ludzie potrafiący wykorzystywać nowoczesne technologie do typowych zawodowych i prywatnych zastosowań; kognitariat – ludzie potrafiący tworzyć i programować nowoczesne urządzenia, a przy ich pomocy sterować procesami społeczno-gospodarczymi.
Jeremy Rifkin, 2003, SI – gospodarka, w której miejsce materii (surowców, energii, maszyn, produktów) w dużym stopniu zajmują pomysły, idee, patenty.
Daniel Bell 1973 -społeczeństwo postindustrialne – w funkcjonowaniu gospodarki, w podejmowaniu decyzji politycznych zaczyna dominować rola posiadania i wykorzystywania informacji.
Manuel Castells, 1996, społeczeństwo sieci – to jeden z typów społeczeństwa, którego istotą jest sieć relacji społecznych oraz swobodny dostęp do uczestniczenia w różnych organizacjach i grupach społecznych, czy kręgach zainteresowań przez jednostkę. Organizacja gospodarki w społeczeństwie sieciowym preferuje wykorzystanie technologii komunikacyjnych w postaci pracy na odległość - telepracy, oraz znacznej roli organizacji wirtualnych.
Peter Ferdynand Drucker, 1994, społeczeństwo wiedzy - porządek ekonomiczny, w którym wiedza, a nie praca, surowce czy kapitał, jest kluczowym zasobem; porządek społeczny, w którym nierówności związane z wiedzą są głównym wyzwaniem; porządek polityczny, w którym rząd nie może już rozwiązywać wszystkich problemów społecznych i gospodarczych.
Marshall McLuhan, 1962, globalna wioska - masowe media elektroniczne obalają bariery czasowe i przestrzenne, umożliwiając ludziom komunikację na masową skalę.
Gospodarka oparta na wiedzy (GOW) - OECD - gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji
GOW - http://www.europejskiportal.eu - przechodzenie od gospodarki materiałochłonnej, do gospodarki opartej na informacji i wiedzy; w jej wyniku, dotychczasowe konkurowanie państw i regionów poprzez ich zasoby materialne jest powoli zastępowane konkurowaniem poprzez zasoby niematerialne, a zwłaszcza poprzez kapitał ludzki, wiedzę oraz nowe technologie
A. K. Koźmiński - GOW to gospodarka, w której przedsiębiorstwa opierają swoją przewagę konkurencyjną na wiedzy, zaś jej budowanie odbywa się poprzez tworzenie warunków sprzyjających powstawaniu i sukcesowi przedsiębiorstw opierających przewagę konkurencyjną na wiedzy
Alvin Toffler - Trzy rewolucje
Rolna (10 000-3 000 p.n.e.)
Przemysłowa XVIII-XIX w
Informacyjna II poł. XX w.
Trzy społeczeństwa - agrarne
Organizacja społeczeństwa – wokół ziemi i pracy fizycznej – monarchia, o pozycji człowieka decyduje urodzenie, ludzie najczęściej żyli w dużych, wielopokoleniowych zbiorowiskach.
Najważniejszy atrybut człowieka – siła fizyczna.
Wynalazki służyły głównie do zwielokrotnienie siły mięśni (kołowroty, katapulty, prasy do winorośli, lewary i żurawie).
Źródło bogactwa i władzy – ziemia, żywność.
Edukacja – mała część społeczeństwa (arystokracja, duchowni, rzemieślnicy, medycy, prawnicy) przez pół życia.
Źródła wiedzy – mistrz, który nie był zainteresowany jej rozpowszechnianiem, co blokowało rozwój.
Rzadkie i powolne zmiany, wiele pokoleń żyło tak samo.
Trzy społeczeństwa - informacyjne
Organizacja społeczeństwa – wokół informacji i pracy koncepcyjnej, nowe formy pracy, elementy demokracji bezpośredniej, pochodzenie bez znaczenia, różnorodność form życia rodzinnego.
Najważniejszy atrybut człowieka – kreatywność.
Źródło bogactwa i władzy – programy komputerowe i bazy danych, idee, pomysły. Gospodarka oparta na wiedzy uzyskanej dzięki analizie danych w czasie rzeczywistym.
Edukacja – całe społeczeństwo wiele razy w życiu.
Źródła wiedzy – Internet, oprogramowanie, dostępna dla tych, którzy opanowali nowe technologie, zagrożenie powrotem do modelu zazdrosnego mistrza.
Zawrotne tempo przyrostu danych. Szybkie tempo zmian, wielokrotnie w ramach jednej generacji.
Jeremy Rifkin – trzy rewolucje, ale… przemysłowe
Pierwsza – XVIII-XIX w. eksploatacja surowców + wynalazki maszyn i urządzeń + państwo liberalne
Druga – II połowa XX w. tania energia + wyścig zbrojeń + globalne korporacje + inżynieria finansowa + państwo socjalne
Trzecia – teraz Internet głównym środkiem komunikacji i medium + paliwa odnawialne + oszczędne i inteligentne rozwiązania (transport, mieszkania, osiedla) + kapitalizm rozproszony (sieć drobnych producentów i usługodawców) + państwo ??
Kluczowe czynniki rozwoju - ludzie
Umiejętność uczenia się
Kreatywność, interdyscyplinarność
Samodzielność i współpraca
Podatność na zmiany
Opanowanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych
Kluczowe czynniki rozwoju - edukacja
Wykorzystanie TIK i języków obcych
Nastawienie na umiejętności i kompetencje
Rozwiązywanie problemów, kreatywność
Kształcenie przez całe życie
Ray Kurzweil o edukacji:
Wkuwanie jest dla robotów
Dla człowieka nauka przez działanie i doświadczanie
Opanujmy komputer tak, by wspierał nasz umysł, TI przedłużeniem człowieka
Najważniejsze kompetencje dotyczą interakcji z innymi ludźmi
Kluczowe czynniki rozwoju - prawo
Cyberterroryzm
Usługi cyfrowe (oferta, ważność umowy)
Kradzież danych osobowych
Inwigilacja (pracowników)
Prawo autorskie
Odpowiedzialność właścicieli serwisów (za wpisy na forach)
Odpowiedzialność za sprzęt i oprogramowanie (za efekty działań)
Kluczowe czynniki rozwoju
Gospodarka:
Globalny rynek
Informatyzacja
Kontakty on-line
Implementacja nowości
Elastyczna struktura
Specyficzne kompetencje
Produkcja na żądanie
Kluczowe czynniki rozwoju
Zasoby informacyjne:
Dostęp do zasobów cyfrowych
Umiejętność wyszukiwania i wartościowania
Umiejętność wykorzystania
Mierniki poziomu rozwoju SI
Struktura dochodu narodowego (pozycja usług opartych na wiedzy, wpływ innowacyjności)
Struktura rynku pracy (zatrudnienie w usługach opartych na wiedzy, działy B+R, informatyczne i marketingu w firmach)
Stan infrastruktury komunikacyjnej (szerokopasmowy dostęp do Internetu, nasycenie komputerami, stan telefonii komórkowej)
Cechy gospodarki opartej na wiedzy
Inwestowanie w badania i rozwój
Wzrost zatrudnienia w branżach intensywnie wykorzystujących wiedzę
Powstawanie firm opartych na wiedzy
Wysoki udział sektora usług w zatrudnieniu i PKB
Powstawanie sieci różnorodnych powiązań
Niewyczerpywalność wiedzy
Społeczeństwo sieci – M. Castells
Wiek XXI nazwany Wiekiem Informacji
Globalne społeczeństwo i gospodarka funkcjonują według modelu sieci.
Sieć to zbiór wzajemnie powiązanych węzłów (parlamenty, rządy, banki, giełdy, fabryki, instytucje, organizacje, media, ludzie itp.). Nici sieci to przepływy (danych, finansów, pomysłów) pomiędzy węzłami.
Realny dystans pomiędzy węzłami staje się coraz krótszy dzięki technologii komunikacyjnej i informacyjnej. Rośnie tempo i częstotliwość przepływów.
Społeczeństwo sieci
Istnieją sieci specjalistyczne (np. grono znajomych, pracownicy firmy, instytucje ubezpieczeniowe), które sumują się w wielka ogólnoświatową sieć zależności i współpracy.
Obecność w sieci (umiejętność wykorzystania TIK, znajomość kodów komunikacyjnych) warunkuje skuteczność i efektywność wszelkich działań i projektów.
Struktura oparta na sieci jest niezwykle dynamiczna, podatna na innowacje, decentralizuje, likwiduje bariery.
Cechy gospodarki w społeczeństwie sieci
Informacyjność – produktywność i konkurencyjność firm zależy od zdolności wytwarzania, przetwarzania i wykorzystywania informacji i wiedzy.
Globalność – ogólnoświatowe rynki finansowe i handlowe, ponadnarodowe korporacje (produkcyjne, usługowe, handlowe), globalny zasięg specjalistycznej siły roboczej.
Sieciowość – ogólnoświatowa sieć zależności, wydajność i konkurencja rozgrywają się w globalnej sieci interakcji miedzy węzłami sieci, sieciowe formy zatrudnienia i współpracy.
Wykluczenie – jak kogoś nie ma w Internecie, to nie istnieje.
Przedsiębiorstwo sieciowe
Produkcja elastyczna w miejsce masowej (konieczność dostosowywania się do rynku).
Sieć małych i średnich podwykonawców, dostawców, współpracowników w miejsce wielkiej, pionowej, hierarchicznej struktury.
Redukcja zapasów, dostawa towarów, podzespołów i surowców w ściśle określonym czasie (znaczenie logistyki).
Kontrola jakości na każdym etapie.
Zdecentralizowane zespoły zadaniowe.
Zwiększenie autonomii i odpowiedzialności pracowników.
Dbałość o uchwycenie „wiedzy ukrytej”.
Powiązanie wynagrodzeń z wynikami działań (zadowoleniem klientów).
Systemy szkoleń.
Pracownik sieciowy
Zmiana proporcji – pracownicy najemni/samozatrudnieni (w tym telepraca)/praca dorywcza na niekorzyść tej pierwszej grupy.
Spadek ilości miejsc pracy w rolnictwie i przemyśle, wzrost w usługach.
Zanik zapotrzebowania na prace, które mogą wykonać komputery lub maszyny sterowane komputerowo.
Konieczność posiadania specjalistycznych kwalifikacji, które mogą ulęgać częstym zmianom (umiejętność nabywania nowych).
Gotowość do pracy w skali globalnej (języki obce, znajomość innych kultur, gotowość do zmiany miejsca zamieszkania).
Poprawa relacji pomiędzy kwalifikacjami (nie dyplomami) a dochodami.
Życie w Sieci
Telepraca (w domu, kontakt przez Sieć)
E-handel, e-administracja, e-zdrowie, e-banki, e-kształcenie, e-kultura, e-rozrywka (jesteśmy w domu)
Portale społecznościowe, wirtualne randki, czaty (jesteśmy w domu)
Serwis społecznościowy przykładem społeczeństwa sieciowego
Łączenie się wokół wspólnych zainteresowań Przykłady – Nasza Klasa, Golden Line, Osobie Duża interakcyjność – budowanie listy znajomych, wysyłanie prywatnych wiadomości, uczestniczenie w forum dyskusyjnym, spotkanie na czacie Autoprezentacja – profil użytkownika
Możliwość zaspokojenia potrzeby kontaktów z innymi ludźmi i przynależności do grupy Dylematy: sieć łączy czy dzieli; na ile anonimowi; czy jest cenzura; relacje powierzchowne czy głębokie; ryzyko przejęcia tożsamości; pomoc dla przestępców; sieciowa agresja; fikcyjność postaci i informacji;
Kształtowanie się hiperwięzi
Hiperwięź to specyficzna więź łącząca ludzi poprzez Internet, społeczny odpowiednik hipertekstu
Cechy: nietrwałość, przelotność, swobodna ekspresja - szczerość, indywidualizm, łatwość - dostępność, niska odpowiedzialność – obniżona samokontrola, powierzchowność, autopromocja - autokreacja, anonimowość – brak wstydu, nieprzemyślane komunikaty odczytywane niezgodnie z intencjami,
Bariery: lęk przed nowymi technologiami i zjawiskami społecznymi; niechęć do zmiany i do uczenia się; Skutki barier: wyłączenie z cyberspołeczności i cyberkultury coraz częściej wiązać się będzie z wyłączeniem ze społeczności i kultury jako takiej
Sieciowa mądrość tłumu - Jeff Howe
wykorzystywanie zewnętrznego źródła wiedzy, jakim są społeczności, do rozwiązywania problemów
założenie - grupa posiada szerszą wiedzę niż jednostki
efekt synergiczny - współdziałanie różnych jednostek przynosi lepsze rezultaty niż suma ich pojedynczych działań
tłum - osoby wykształcone, amatorzy w danej dziedzinie okazują się specjalistami w innym zakresie, pomocnymi przy rozwiązaniu danego problemu
Efekty mądrości tłumu
Prosumpcja – zaangażowanie konsumenta w proces tworzenia produktu lub usługi oraz w niektóre etapy wykonawstwa
Społecznościowe grupy zainteresowań, wspólnoty praktyków – dzielenie się wiedzą, ocenianie towarów, usług i firm
Ruch open source w dziedzinie oprogramowania komputerowego
Sieciowa (globalna) panika moralna
Stanley Cohen – społeczny niepokój generowany przez media wyolbrzymiające, a nawet fabrykujące najróżniejsze zagrożenia
Sposób na odwracanie uwagi społeczeństwa od rzeczywistych problemów – np. rozniecanie paniki na tle ptasiej grypy, czy choroby szalonych krów
Współczesne globalne paniki: zmiany klimatu, kryzys paliwowo-energetyczny, terroryzm, niezdrowa żywność, kryzys finansowy
Przejawy SI – e-administracja, e-sąd,
e-edukacja, banki w Internecie, handel w Internecie, e-zdrowie
Przejawy SI - telepraca
Praca w domu zamiast w biurze
Obliguje tylko standard wykonania pracy i termin zakończenia
Wykorzystywanie Internetu, telefonów oraz tele- i wideokonferencji Oszczędności dla pracodawcy
Nowoczesna firma - systemy CRM (Customer Relationship Management)
Monitorowanie i analizowanie procesu kupna-sprzedaży, płatności, wystawiania faktur, stanu zapasów, zamówień itp.
Kontakty z klientami i pracownikami mobilnymi
Zarządzanie wiedzą
Zarządzanie promocjami i kampaniami reklamowymi
Nowoczesna firma – systemy ERP (Enterprise Resource Planning)
Zarządzanie produkcją i sprzedażą Zarządzanie zapasami i dostawami Zarządzanie personelem Zarządzanie finansami
Zarządzanie relacjami z klientami
Nowoczesna firma – systemy BI (Business intelligence)
Zbieranie wszelkich informacji dotyczących działalności firmy
Narzędzia analityczne do badania stanu firmy i procesów biznesowych, wizualizacja informacji
Rozwiązania podejmujące decyzje na podstawie zadanych algorytmów postępowania
Nowoczesna firma – e-marketing
Personalizacja reklam na bilbordach:
Skanowanie twarzy i dopasowanie reklamy do płci i wieku osoby patrzącej.
Dostosowywanie reklamy do pogody, pory roku i dnia
Pobieranie danych z telefonu i karty bankowej, zwracanie się do patrzącego po imieniu
Przejawy SI – dzielenie się informacjami z życia osobistego np.
Wpisy na portalach społecznościowych
Filmy na YouTube
Przejawy SI – e-kontakty prywatne:
Czat,
wideo czat,
Skype,
GG, itp
Portale społecznościowe, hobbystyczne i towarzyskie
Konwergencja mediów (H. Jenkins)
Książka, prasa, radio, telewizja, film, muzyka, zdjęcia scalone w czytniku (iPad), telefonie komórkowym, Internecie
Wersje elektroniczne równolegle z tradycyjnymi, wzajemnie się uzupełniające
Dodatkowe formy – film do książki, gra do książki i filmu, e-archiwum do prasy, radia i telewizji
Przekaz na żądanie, przekaz natychmiastowy, wpływ odbiorcy na formę przekazu (indywidualizacja), a nawet na treść (kultura 2.0 i dziennikarstwo obywatelskie)
Inteligencja zbiorowa – efekt synergii wielu twórców w Sieci; dzielenie się wiedzą i twórczością, które są rozproszone w Sieci, nikt nad nimi nie panuje; kultura uczestnictwa – zacieranie się granicy pomiędzy producentem a konsumentem;
Ponowoczesna kultura
Wielość kanałów tv i radiowych – podział odbiorców na małe grupy (nisze).
Internet 2.0 – powstanie wirtualnych społeczności, interaktywność kontaktów, każdy może być twórcą, kult amatora.
Kultura konsumpcyjna (dla rozrywki) – szybka cyrkulacja stylów i mód, masowy charakter, wartość wyznacza ilość anonimowych użytkowników, populizm estetyczny.
Wzory kreują media i lanserzy a nie elity.
Powielanie – piractwo.
Technopol - Neil Postman
Technokracja totalitarna, stan kultury i stan umysłu, polegający na deifikacji techniki oraz na odnajdywaniu w niej jedynego sensu ludzkiego życia
technika jest doskonałym, wręcz idealnym sługą, ale złym panem; pozostawia coraz mniej miejsca na odkrywanie naszych doznań i emocji, na subiektywne przeżywanie świata, uczestnictwo w kulturze
przestaje liczyć się człowiek wraz z całym jego złożonym wnętrzem, liczy się jego wydajność, rozpatrywana w kontekście korzyści i ekonomicznego postępu
w świecie technopolu nie ma miejsca na refleksję, stawianie pytań, tłumaczenie zjawisk; mamy w zamian obiektywne testy, rankingi, sondaże, dane statystyczne
Kult amatora - A. Keen
Amator twórcą zasobów Internetu – nie zastąpi eksperta, specjalisty.
Dziennikarz obywatelski – czy wiarygodny?
Brak nadzoru nad Internetem – powstał śmietnik pełen brudu, tandety i kłamstwa. Szerokie pole dla przestępców i osób chcących zaszkodzić innym.
Zacieranie granic pomiędzy reklama a przekazem informacji. Spotęgowanie możliwości manipulacji.
Czy istnieje mądrość tłumu?
Piractwo niszczy wydawców, sprzedawców i autorów książek, muzyki i filmów.
Uzależnienie od Internetu.
Inwigilacja na niespotykaną skalę.
Web 2.0
Serwisy internetowe, w których podstawową rolę odgrywa treść generowana przez użytkowników.
Inny sposób wykorzystania możliwości Internetu, wykorzystywanie kolektywnej inteligencji.
Zmiana relacji pomiędzy właścicielem serwisu a użytkownikiem.
Powstawanie, wokół serwisów, społeczności sieciowych.
Wykorzystywanie kanałów RSS i Atom.
Wykorzystywanie mechanizmu wiki, blogów i folksonomii (tagowania).
Wykorzystywanie otwartych licencji, wolnego oprogramowania i otwartej treści.
Web 2.0
Wiki (od hawajskiego wiki wiki – bardzo szybko) – mechanizm stron internetowych pozwalający na ich edycję bezpośrednio za pomocą przeglądarki internetowej.
Blog (od angielskiego web log – dziennik sieciowy) - rodzaj strony internetowej zawierającej odrębne, uporządkowane chronologicznie wpisy, których twórcą jest właściciel bloga; umożliwia archiwizację oraz kategoryzowanie wpisów, a także komentowanie wpisów przez czytelników.
Web 2.0
Folksonomia (tagowanie) (od angielskiego folks taxonomy – ludowe zarządzanie klasyfikacją) - społeczne indeksowanie, kategoryzowanie treści z wykorzystaniem dowolnie dobranych słów kluczowych.
Web 3.0
Internet połączył komputery, a sieć WWW dokumenty w komputerach
Web 2.0 – wszyscy mogą być twórcami zawartości Sieci
Web 3.0 – bezpośrednie połączenia pomiędzy danymi w dokumentach, rozpoznawanie znaczenia danych przez programy
Web 3.0
Web 3.0 to termin, który stworzono by opisać dalszą ewolucję Internetu, to koncepcja przetworzenia zawartości stron do wzorca czytanego przez różne (w tym nieprzeglądarkowe) aplikacje, systemy wykorzystujące sztuczną inteligencję, rozwiązania semantyczne oraz oprogramowanie pozwalające wizualizować oraz przetwarzać dane w trzech wymiarach. Strony Web 3.0 będą też zdolne do rozpoznania zamiarów internauty na podstawie kontekstu przekazu danych. /Wikipedia/
Web 3.0 kojarzy się z zasobami tak opisanymi metadanymi, by przeglądarki nie miały wątpliwości jakie zasoby nam podpowiedzieć, by rozumiały o co nam chodzi i zamiast 5 milionów stron (głównie bezwartościowych z punktu widzenia naszych potrzeb) wskazywały nam informacje i wiedzę pasującą do naszych potrzeb. To także implementacja sztucznej inteligencji do wnętrza sieci.
Semantic Web – projekt, który ma przyczynić się do utworzenia i rozpowszechnienia standardów opisywania treści w Internecie w sposób, który umożliwi maszynom i programom (np. tzw. agentom) przetwarzanie informacji w sposób odpowiedni do ich znaczenia. Informacje przekazywane w ramach Semantic Web wymagałyby nie tylko samych danych, ale także informacji o tychże (tzw. metadanych). To właśnie metadane zawierałyby sformułowania dotyczące relacji między danymi oraz prawa logiki, które można do nich zastosować.
Komputer i wyszukiwarki internetowe będą rozumiały pytania i polecenia stawiane naturalnym językiem. W odpowiedzi uzyskamy konkretną wiedzę.
Sztuczna inteligencja (dział informatyki, którego przedmiotem jest badanie reguł rządzących inteligentnymi zachowaniami człowieka, tworzenie modeli formalnych tych zachowań i – w rezultacie – programów komputerowych symulujących ludzkie zachowania.
Współczesne przejawy)
SzI:
Systemy ekspertowe – wykorzystujące bazę wiedzy i mechanizmy wnioskowania do rozwiązywania problemów (ocena zdolności kredytowej, profil najlepszego klienta, planowanie kampanii reklamowej).
Automatyczne tłumaczenia językowe.
Sieci neuronowe – stosowane w programowaniu "inteligentnych przeciwników" w grach komputerowych.
Sztuczna inteligencja
Programy rozpoznające osoby na podstawie zdjęcia twarzy lub rozpoznające automatycznie zadane obiekty na zdjęciach satelitarnych.
Programy automatycznie generujące krótkie formy poetyckie, komponujące, aranżujące i interpretujące utwory muzyczne.
Rozpoznawanie znaczenia tekstu, obrazu i mowy. Reagowanie zgodnie z rozpoznanym znaczeniem.
Komputerowa chmura - zalety
Dla biznesu – obniżenie kosztów (proste-tanie laptopy dla pracowników, brak zakupów programów i uaktualnień), ułatwienia dla pracy grupowej, bezpieczeństwo danych.
Dla edukacji - niskie koszty zakupu sprzętu, ułatwienie pracy grupowej.
„Nowy” Internet
W miejsce jednego, ogólnego Internetu, wiele wyspecjalizowanych
Oprócz komputerów podłączenie także urządzeń domowych, samochodowych, medycznych, itp.
Międzynarodowy projekt „Inżynieria Internetu Przyszłości”
Zwiększenie przepustowości, szybkości, niezawodności i bezpieczeństwa.
Możliwe zagrożenia
„Potop” informacyjny – nienadążanie mechanizmów wyszukiwawczych i ludzkich umiejętności
Zalew informacji bezwartościowych, fałszywych – brak mechanizmów selekcyjnych poza ludzką wiedzą i doświadczeniem Utrzymywanie (a nawet wzrost) wielu obszarów informacji niedostępnych (dostęp płatny, tajemnica służbowa, lekarska, naukowa, wojskowa, itp.) Rosnąca skala manipulowania informacjami
Nieadekwatność systemu edukacji do nowych wyzwań
Nienadążanie przemian mentalnych u pokoleń wychowanych „w socjalizmie” i w społeczeństwie industrialnym
Rosnące zastępy wykluczonych
Ułatwienia dla przestępców Kradzież tożsamości Kradzież danych
Wsparcie dla najgorszych ludzkich postaw i poglądów
Cyberprzemoc
Możliwe zagrożenia – geneza netokracji (Alexander Bard, Jan Soderqvist)
Feudalizm - rządy arystokracji, władza pana nad chłopem, uznawanie ziemi za najwyższy skarb, dominacja języka mówionego w dziedzinie komunikacji, obiecywanie chłopom, że ich los poprawi się po śmierci (religia).
Kapitalizm – rządy burżuazji (poprzez instytucje republiki), władza fabrykanta nad robotnikiem, najwyższym dobrem pieniądz, dominacja druku w komunikacji, wmawianie robotnikom, że muszą ciężko pracować dla przyszłego, lepszego losu dzieci (ideologia).
Informacjonalizm – częste zmiany w każdym aspekcie życia, brak ograniczeń w cyfrowej i interaktywnej komunikacji, realna władza mediów i programistów, „tłum” otrzymuje zabawę i relaks, obiektem pożądania uczestnictwo w sieciowej społeczności i dostęp do informacji, ryzyko ślepej agresji ze strony wykluczonych.
Możliwe zagrożenia
Nowe nierówności społeczne, informacjonalizm (w miejsce feudalizmu i kapitalizmu) – podstawa – patenty i prawa autorskie, monopol na informacje, panowanie nad Siecią i mediami. Nowa klasa dominująca, kreatywna netokracja (w miejsce arystokracji i burżuazji). Reszta to „korzystający z życia” konsumariat. Kryzys demokracji przedstawicielskiej – społeczeństwo pod wpływem mediów odsuwa się od partii i polityków, tracą oni realny wpływ na bieg wydarzeń. Rzeczywistym, ale niejawnym decydentem staje się netokracja wspierana przez uzależnione od niej media i stojącą ponad wszystkimi finansjerę.
Możliwe zagrożenia
Społeczeństwo pluralcharne – w miejsce więzi etnicznych, klasowych, narodowych, państwowych i terytorialnych zaczyna dominować więź mobilnych, globalnych społeczności oparta na wspólnocie poglądów i obecności w Sieci. Różnorodność poglądów przy braku możliwości narzucania ich innym grupom. Podążanie za sieciowymi i grupowymi liderami opinii. Kluczowe decyzje (na wzór dzisiejszych banków i sądów) w rękach ekspertów a nie parlamentarnej większości. Realne rządy rynków finansowych a nie wybieranych polityków. Stwarza to pole dla różnych manipulacji w walce o realizację interesów indywidualnych i grupowych.
Zagrożenia – programy szpiegujące
Adware – darmowe programy zawierające funkcję reklamy, mogą jednocześnie zbierać informacje o użytkowniku.
Keylogger – zapisuje działania klawiaturą i zrzuty ekranu.
Trojan– może otworzyć port komputera, przez który włamywacz spenetruje jego zawartość.
Exploit, backdoor, rootkit – umożliwiają włamanie do komputera i kradzież danych.
Spyware – gromadzą informacje o działaniach użytkownika komputera.
Sniffer – program przechwytujący dane przepływające przez Sieć.
Szpiegują także
Windows - rejestruje i wysyła dane stron WWW które odwiedził użytkownik, filmów i muzyki, które odtwarzał w Media Player.
Google – zbiera statystyki używania programów, listy odwiedzonych stron internetowych, hasła i inne dane.
Pracodawca – pracowników.
Rodzina – wzajemnie.
Policja – kogo popadnie – aktywność w Internecie i zawartość dysków.
Firmy – konkurencję.
Dostawcy Internetu – klientów.
Internet wie wszystko
Zbiera wyniki naszych poszukiwań
Gmail skanuje nasze maile szukając słów kluczowych
Serwisy internetowe
Specjalne programy – wtyczki - śledzą naszą aktywność na stronie i przekazują informacje innym serwisom (zainstaluj Collusion i sprawdź)
Cookie zbierają wszelkie informacje
Cel
Jawny – personalizacja przekazu reklamowego
Tajny – wiedza to władza
Przeciwdziałanie inwigilacji
Program JAP – zapewnia anonimowość w Sieci dzięki przełączaniu ruchu pomiędzy wieloma komputerami korzystającymi z tego programu.
Przeciwdziałanie inwigilacji
Wykrywanie i usuwanie programów szpiegujących:
KL-Detector – keyloggery
RootKit Hook Analyzer - rootkity
Ad-Aware - adware, spyware, keyloggery i inne
Spyware Terminator - spyware, adware, trojany, keyloggery i inne
XP-Antispy - usuwanie standardowych funkcji szpiegujących z Windows XP
Wrogowie SIiW
Wrogość budzi globalizacja, demokracja, społeczeństwo otwarte, kapitalizm, eksploatacja środowiska, religie chrześcijańskie i judaistyczna, humanizm.
Obok portali społecznościowych o charakterze inkluzywnym (Nasza Klasa, Facebook) – łączących ludzi - powstają ekskluzywne – dzielące, wyłączające (ANUS - nihilizm, Corrupt - antyglobalizm, Necrocapitalist - antykapitalizm i ekologizm, Continuity Movement - ekologizm, ChurchArson - antyreligijność, Satanic Coalition – satanizm,antyreligijność, Anti-Humanism).
Wrogowie SIiW - poglądy
Demokracja to rządy motłochu
Separatyzm kulturowy i etniczny pozwoli zachować różnorodność
Dla ochrony przyrody należy burzyć fabryki
Dzięki narkotykom umierają słabi ludzie, trzeba je zalegalizować
Wolny człowiek nie jest związany powszechnie pojmowanym złem i dobrem
Religia dobra jest dla głupich i słabych
Globalizacja i kapitalizm niszczą cywilizację
Nihilizm przewartościowuje wszelkie wartości, umożliwia zaistnienie tym prawdziwym
Jedno, powszechnie obowiązujące prawo, jest formą tyranii
Zamiast globalnego społeczeństwa małe wspólnoty stanowiące swoje prawa
Tylko nacjonalistyczny, plemienny porządek umożliwi przetrwanie ludzkości
Internetowe społeczności inkluzywne marnują czas, są zbędne
Wszelki absolut narusza sferę indywidualności człowieka
Konflikt Świat 1.0 ->Świat 2.0
tajemnice władzy i koncernów – jawność (Wikileaks) propaganda władzy i mediów – dziennikarstwo obywatelskie, portale społecznościowe, Twitter komercja – swobodna wymiana plików, licencje CC, wolne i otwarte oprogramowanie kultura „wysoka” – kultura amatorska cyfrowo wykluczeni – cyfrowi tubylcy nacjonalizm – globalizacja suwerenność państwa – działania MFW, EBC, organów UE
Przejawy i skutki konfliktu
Wikileaks+Twitter+Facebook= rewolucja w Tunezji i Egipcie
Działalność Wikileaks – represje finansowe, próby usunięcia z Sieci, ataki hakerskie, oskarżenia kryminalne
Swobodna wymiana plików – represje prawno-finansowe, traktat ACTA (odcinanie niepokornych od Sieci)
Swobodna wymiana informacji i poglądów – inwigilacja, próby blokowania stron WWW, cenzurowanie.
Przejawy i skutki konfliktu
Popularność wolnego i otwartego oprogramowania – kampanie podważające jego wartość
Popularność sieciowej wymiany informacji i opinii, wolność dyskusji – medialne kampanie podważające wiarygodność Internetu, straszenie Internetem, kanalizowanie dyskusji (fora prowadzone przez media)
Popularność Sieci – wykorzystywanie przez koncerny w celach reklamowych, a przez polityków do kształtowania opinii
Popularność Wikipedii – Encyklopedia Britannica zaczyna się upodabniać
Stosunki polityczne (Jerzy Muszyński)
Polityka (działalności człowieka prowadząca do walki o władzę, jej zdobywania, posiadania i wykorzystywania dla osiągania zamierzonych celów ekonomicznych, społecznych, kulturalnych, moralnych) i demokracja (najlepszy z najgorszych ustrojów w dziejach ludzkości) pozostają.
Współczesna demokracja przeżywa dość głęboki kryzys strukturalny i funkcjonalny spowodowany niską efektywnością poczynań sprawujących władze.
Choroba współczesnej demokracji ma swoje źródło w nadmiarze szczegółowych decyzji podejmowanych przez małą grupę ludzi dysponujących ogromną władzą. A to prowadzi do chaosu, niewielkiej efektywności i rozgoryczenia naturalnych nosicieli władzy, czyli społeczeństwa.
Stabilność polityczną można zapewnić tylko w warunkach demokracji, a to wymaga "ciągłego uczestnictwa" i zaangażowania obywateli, czyli nie tylko kreatorów informatycznych (netokracji), lecz także wykluczonych (konsumariat).
Demokracja w jej tradycyjnym znaczeniu, to władza oparta na woli większości społeczeństwa sprawowana - w zasadzie - w formie przedstawicielskiej. Zdaniem Tofflerów - to już fikcja. Kolejne ekipy rządowe maja poparcie większości, która stanowi mniejszość społeczeństwa.
Kolejnym problemem dla demokracji jest słaby poziom informatyczny konsumariatu, czyli brak kompetencji do efektywnego funkcjonowania, nie tylko w gospodarce lecz także w polityce.
Większość społeczeństwa (elektoratu) nie wyraża swojej zgody na przejęcie i sprawowanie władzy przez jakąkolwiek ekipę nie uczestnicząc w akcie wyborczym.
Wola uczestniczących w wyborach ,,rozkłada się" na różne ekipy ubiegające się o władzę, co nie oznacza demokracji (rządów większości).
Ekipa zdobywająca największe poparcie przejmując władzę nie jest w stanie skutecznie jej sprawować wobec braku wymaganego poparcia społeczeństwa dla organów aparatu państwa.
W takiej sytuacji ekipa tworzy koalicję z innymi ekipami, co może zapewnić np. większość
parlamentarną, lecz nie oznacza demokracji.
Główną wadą ustroju demokratycznego John Rawls (Liberalizm polityczny) dostrzega w nierespektowaniu równości ludzi i istoty sprawiedliwości jako bezstronności. Obie te ustrojowe zasady - równość człowieka wobec prawa i sprawiedliwość jako bezstronność władzy wobec wszystkich członków społeczeństwa - stały się fikcją.
Zasada ludowładztwa została zastąpiona systemem partiokracji, czyli uzurpowaniem władzy przez elity partii zdobywających największe poparcie w wyborach parlamentarnych lub samorządowych.
Rozbrat między społeczeństwem a władzą w efekcie znacznego uniezależnienia się władzy od społeczeństwa, zerwanie przez władzę więzi łączących mocodawcę (naród, społeczeństwo będące nosicielem władzy zwierzchniej, naturalnej) z przedstawicielami - pełnomocnikami wybranymi przez naród.
Liderzy partyjni, decydując o obsadzaniu kierowniczych stanowisk w aparacie państwa oraz obligując "swoich" parlamentarzystów do głosowania w izbach wedle zaleconych instrukcji, podważają fundamenty demokracji i wytwarzają zdeformowany jej substytut w postaci partiokracji.
Państwo w społeczeństwie informacyjnym Pierwszy wariant zakłada, że państwo nie zmieni istoty i charakteru władzy, czyli pozostanie republiką lub monarchią konstytucyjną z jej podstawowymi strukturami i instytucjami, z tym że organy wykonawcze - rząd, administracja centralna i terytorialna będą obsadzane przez informatokratów –netokrację - merytokrację.
Państwo w społeczeństwie informacyjnym Wariant drugi zakłada oparcie mechanizmu władzy na swoistej umowie między nowymi elitami a społeczeństwem umożliwiającej tym pierwszym przejęcie pełni władzy w państwie i jej sprawowanie w imieniu społeczeństwa; w zamian za władzę zapewniliby społeczeństwu godziwe warunki egzystencji i rozwoju, w tym bezpieczeństwo osobiste i materialne, odpowiedni do osiągnięć cywilizacyjnych poziom życia we wszystkich dziedzinach.
Państwo w społeczeństwie informacyjnym Wariant trzeci sygnalizuje możliwość stworzenia państwa rządzonego absolutnie przez informatokratów/netokrację/merytokrację.
Merytokracja system, w którym pozycja społeczna i zawodowa uzależniona jest od kompetencji, definiowanych jako połączenie inteligencji i edukacji, weryfikowanych za pomocą obiektywnych systemów oceny
metodyka budowania organizacji w oparciu o osoby mające najlepsze kompetencje do wykonywania określonych zadań
w XXI wieku merytokrata to jednocześnie informokrata i netokrata
Typy demokracji SI (Maria Nowina Konopka)
Menedżerska – merytokracja – nieliczni mają wpływ na informację, rządzą wykwalifikowane elity, udział zwykłych obywateli zbędny.
Populistyczna – dostęp do informacji nieograniczony, wpływ większości obywateli na władzę, zagrożenie dla interesów mniejszości.
Pluralistyczna – dostęp do informacji nieograniczony, procesy indywidualizacji uniemożliwiają wykształcenie się większości, konieczne kompromisy i koalicje.
Wspólnotowa – j.w. z tym, że dużo większy poziom zaangażowania różnych grup obywateli.
Bezpośrednia demokracja elektroniczna (e-demokracja)
Teledemokracja – interaktywna telewizja kablowa i satelitarna oraz telefony środkami komunikacji władzy ze społeczeństwem i wpływu społeczeństwa na podejmowanie decyzji.
Cyberdemokracja – jw. ale z komputerami i Internetem.
Globalne problemy:
Niedostępność leków i lekarzy:
Sztuczne kolejki (efekt finansowania)
Nowe leki i procedury coraz droższe (80% leków na raka dostępnych jedynie dla 5% populacji; leki na AIDS niedostępna dla najbardziej potrzebujących – mieszkańców Afryki) – ważniejsza ochrona patentów.
Instytucja finansowa z USA pożycza od rządu Argentyny miliardy pesos
Za pożyczone pieniądze skupuje w Argentynie dolary
Kurs dolara rośnie z 1 do 3,5 peso
Instytucja finansowa sprzedaje dolary po 3,5 peso i oddaje pożyczkę
Na każdym pożyczonym miliardzie zarabia 600 mln
W Argentynie wzrosły ceny i inflacja
Definicje
Dane – reprezentacja pojedynczych cech obiektu, zdarzenia, zjawiska
Informacja – dane uporządkowane, skategoryzowane i sklasyfikowane
Wiedza to zorganizowany zbiór informacji wraz z regułami ich interpretowania.
Wiedza to ogół wiadomości i umiejętności posiadanych przez jednostkę. Platon - wiedza to prawdziwe, uzasadnione przekonanie.
Rodzaje wiedzy
Teoretyczna – definicje, pojęcia, reguły, zasady, opisy, analizy, syntezy
Praktyczna – procedury, instrukcje
Jawna (formalna)– łatwa do przekazania, skodyfikowana, obecna w podręcznikach, efekt badań naukowych i ich popularyzacji, np. zasady produkcji wina
Ukryta (nieformalna)– trudna do przekazania, obecna w głowach praktyków, efekt doświadczeń, np. różnica pomiędzy smakiem różnych odmian wina czerwonego
Pomnażanie wiedzy
Powstawanie – badania naukowe (podstawowe i stosowane), wnioski z praktyki
Rozpowszechnianie – syntezy, popularyzacja, edukacja, instrukcje
Eksternalizacja – kodyfikacja doświadczeń, formalizacja wiedzy nieformalnej,
Socjalizacja – interakcje z tymi, którzy wiedzę posiadają, podpatrywanie, współdziałanie,
Internalizacja – wykorzystanie teorii do ulepszenia praktyki,
Kombinacja – wprowadzanie modyfikacji do wiedzy formalnej,
Zarządzanie informacją i wiedzą
(ang. knowledge management) to zespół sformalizowanych sposobów gromadzenia, dystrybuowania i wykorzystywania formalnej oraz nieformalnej wiedzy uczestników organizacji (np. pracowników firmy); to próba jak najlepszego wykorzystania informacji i wiedzy dla osiągnięcia celów organizacji; to stymulowanie pracowników do wzajemnego dzielenia się informacjami i wiedzą; to kodyfikowanie wiedzy ukrytej
Zarządzanie informacją i wiedzą – konieczne działania
Określanie potrzeb – do rozwiązania jakich problemów odczuwamy braki w informacjach i wiedzy?
Zbieranie wiedzy wyjściowej jako wstępny etap innowacji (produktowych, procesowych, społecznych) oraz procesu decyzyjnego
Ochrona przed utratą
Przesyłanie – proces komunikacji
Adaptacja i implementacja do potrzeb jednostki i organizacji
Audyt informacyjny – badanie pozyskiwania i wykorzystywania IiW, zmian w zasobie własnym i obcych
Weryfikacja – poprzez nowe badania, poprzez rynek, pragmatycznie (poprzez praktykę)
Budowanie systemu zarządzania wiedzą
Tworzenie baz danych – systemów zbierania, porządkowania, scalania, wyszukiwania wg określonych kryteriów i archiwizacji danych źródłowych.
Tworzenie baz wiedzy – wielowątkowych zbiorów intelektualnych dokonań człowieka.
Tworzenie systemów sztucznej inteligencji – systemów informatycznych pozwalających na wspomaganie, a nawet automatyzowanie decyzji.
Tworzenie systemów wyszukiwawczych – systemów informatycznych pozwalających na przeszukiwanie baz danych i wiedzy wg określonych kryteriów.
Budowanie systemu zarządzania wiedzą
Tworzenie filtrów informacyjnych – systemów wyszukiwawczych, które na podstawie profili użytkownika precyzujących jego potrzeby informacyjne dostarczają określone dane i wiedzę.
Tworzenie systemów ochrony danych i wiedzy – zapobiegających włamaniom z zewnątrz oraz nieuprawnionemu dostępowi wewnątrz organizacji.
Zarządzanie informacją osobistą
Gromadzimy coraz więcej sfragmentaryzowanych informacji – wytworzonych i skopiowanych (korespondencja elektroniczna, instrukcje, poradniki, adresy stron internetowych, pliki tekstowe, graficzne, dźwiękowe, multimedialne).
Coraz istotniejsze staje się sprawne poruszanie po tych zasobach, sprawne wyszukiwanie tego, co w danym momencie jest potrzebne.
Zasady podstawowe – stosowanie efektywnych narzędzi wyszukiwawczych, rozbudowana i dostosowana do realnych potrzeb struktura folderów w „Moich dokumentach” i w „Ulubionych”/”Zakładkach”; precyzyjne i jednoznaczne nazwy folderów i dokumentów; systematyczna archiwizacja i porządkowanie.
Wszystko (prawie) jest w Sieci
Pomoce bibliograficzne
Bibliografie
Katalogi
Serwisy
Prawnicze
Statystyczne
Finansowe
Pogodowe
Wyszukiwarki
Ogólne
Specjalistyczne
Trzeciej generacji
Po co zarządzać IiW?
IiW stały się takim zasobem jak kiedyś ziemia, surowce, budynki i maszyny
IiW stały się czynnikiem przewagi konkurencyjnej
Sprawność w wyszukiwaniu i wykorzystywaniu IiW jest podstawową kompetencją intelektualną
Konieczność radzenia sobie z nadmiarem IiW
Uważaj na manipulacje
Wypaczanie wartości informacji
Fałszowanie informacji
Granie informacją na uczuciach
Wykorzystywanie uzależnienia od informacji
Uważaj na problemy
Nadmiar informacji
Informacja nieustrukturyzowana, bez kontekstu
Celowe ukrywanie informacji
Niska wartość lub wiarygodność informacji
Brak kompetencji w zakresie wyszukiwania i oceniania informacji
Informacja wywiera wpływ – pozytywny lub negatywny
Zmniejsza niewiedzę
Ułatwia podejmowanie trafnych decyzji
Daje przewagę konkurencyjną
Wprowadza w błąd
Nakłania do decyzji nieprzemyślanych (reklama)
Pozwala manipulować nami
Techniki manipulowania informacją
Przedstawianie informacji nieprawdziwych, tak by wyglądały na prawdziwe
Eksponowanie informacji marginalnych, a pomijanie kluczowych
Podawanie informacji w sposób wieloznaczny, by utrudnić zrozumienie problemu
Podawanie informacji w nadmiarze, by wywołać dezinformacyjny chaos
Nieobiektywne interpretowanie informacji
Upraszczanie i uogólnianie wypaczające obraz problemu
Wypaczanie poprzez narzucanie punktowego zamiast szerokiego widzenia problemu
Obrona przed manipulacjami informacją
Kompetencje:
wyszukiwanie
porównywanie
ocenianie
Pamiętanie o manipulacji
reklama
przekaz polityczny
media mają właściciela
kto i po co nas informuje
Różnorodność
wiele źródeł
różne punkty widzenia