07.03.2013

Urban Gad – duński reżyser, mąż Asty Nielsen

Melodramat krótkometrażowy „Otchłań” (1910) 35 min

• scen. i reż.: Urban Gad;

• zdj.: Alfred Lind;
  w.: Asta Nielsen (Magda Vand), Poul Reumert ("Mr. Rudolph"), Robert Dinesen (Knud Svane, narzeczony), Oscar Stribolt (restaurator) 

• premiera: 12.09.1910

• aktorski debiut Asty Nielsen

• Obraz ten uważany jest za pierwszy film fabularny, symbolicznie zwieńczający okres „kina atrakcji” skupiającego się głównie na wizualnej atrakcyjności.

• „Otchłań” podobnie jak filmy D’anuzio czy D.W.Griffith’a doprowadziły do wyłonienia się nowego modelu - kina integralności narracyjnej – angażującej widza w emocjonalne śledzenie fabuły. 

• Obraz uznawany jest za jeden z pierwszych ważnych filmów szkoły duńskiej. Bardzo głośna stała się erotyczna scena tańca, w której Asta Nielsen oplata swego partnera lassem.

• Inaczej film zwany „Przepaść”

• Fabuła:

Magda Vand spotyka swojego narzeczonego i on zaprasza ją do jego rodziców. Podczas odwiedzin, cyrk przybywa do miasta i Magda prosi narzeczonego aby ją tam zabrał. 
Jeden z artystów okazuje zainteresowanie Magdą i jej narzeczony staje się zazdrosny, zabierając Magdę do domu. Artysta  śledzi ich i wchodzi do pokoju Magdy przez okno. Magda ucieka z cyrkowcem i zostawia list pożegnalny. Mężczyzna Magdy w końcu ją znajduje, ale ona nie chce do niego wrócić. Następnie widzimy jak Magda przedstawia taniec godowy wokół cyrkowca. Magda bierze go na lasso, jednakże póżniej  artysta okazuje zainteresowanie innej kobiecie. Magda staję się zazdrosna i rozpoczyna walkę, którą wygrywa. Później Magda zaczyna zarabiać, grając na fortepianie. Podczas pracy spotyka swojego narzeczonego. On prosi ją o spotkanie. Artysta przerywa ich krótkie spotkanie i wyrzuca narzeczonego z sali. Magda zaczyna walczyć, podczas której artysta ginie. Magda zostaje aresztowana i narzeczony zostaje sam w pustej sali. 

„Męczeństwa Joanny d”Arc” reż. Carl Theodor Dreyer, dramat historyczny

• Scenariusz: Joseph Delteil, Carl Theodor Dreyer;

• Scenografia: Herman Warm i Jean Hugo

• Zdjęcia: Rudolph Maté

• Muzyka: Richard Einhorn

• Premiera: 21 kwietnia 1928

• Obsada: Maria Falconetti (Joanna d’Arc),

• Łamie wszystke reguły kina klasycznego, montażu ciągłego; stwarza niesamowitą przestrzeń, która zdaje się być klatką otaczającą bohaterkę

• Wersja z oratorium wokalnym, głosy światłości

• Sowiecka szkoła montażu;

• Scenografia ekspresjonistyczna;

• Subiektywizacja widzenia (np. śledczych przez Joannę w Sali tortur)

• Wyrażanie stanów subiektywnych

• Sekwencja izby tortur jest bardzo impresjonistyczna

• Sposób montowania ujęć łamiących w kółko reguły osi

• Maria Falconetti: genialna aktorka dramatyczna, już nigdy nie potrafiła zagrać innej roli, stworzyła genialną kreację;

• Na czas kręcenia filmu aktorzy nie mogli brać udziału w innych produkcjach

• Kadrowanie często ekscentryczne, de centryczne

• Wrażenie, że kadr się zaraz przewali

• Taśma panchromatyczna użyta, dzięki której mogło się obyć bez makijażu aktorów

• Antonin Artaud – grał młodego mnicha, który zdawał się przejmować losem Joanny

•  kręcił film zgodnie z kolejnością zdarzeń, zaczynając od tego, co miało być na początku filmu i kończąc na scenach końcowych, co znacznie zwiększyło koszty, gdyż wszyscy aktorzy musieli być opłacani podczas całego okresu kręcenia bez względu na to, czy akurat grali, czy też czekali na swoją kolej. 

• Produkcja trwała 7 miesięcy

• Ekstremalne efekty montazowe dla wzmocnienia stylizacji dekoracji

1906 – „Nordis” kampania produkcyjna

• „Polowanie na lwy” – gł. Rola Viggo Larsen i Knud Lumbye; ważny, bo był wielkim sukcesem komercyjnym; wywołał skandal, bo naprawdę zabito w nim lwy;

• 1908 – powstaje nowojorska filia „Nordisu”

• 1908 – Olsen konczy budowę szklanego studia…

• „Nordis” zyskuje duże uznanie z racji jakości aktorstwa i techniki produkcji;

• Wyspecjalizował się w filmach kryminalnych;

• Zdobył popularność filmami kryminalnymi, dramatami sensacyjnymi, melodramatam;

• Z wytwórnią związany był cyrk;

• Alfred Lind (współreżyser Białych Niewolnic) wyspecjalizował się w filmach cyrkowych;

„Ten, którego biją po twarzy”(1924) –

W przeddzień wielkiego sukcesu naukowiec Paul Beaumont (Lon Chaney) traci zarówno swój wynalazek, nad którym ciężko pracował przez wiele lat, jak i ukochaną żonę Marie. Bohater postanawia porzucić dotychczasowe życie i rozpoczyna karierę cyrkowego klowna o tajemniczym imieniu "Ten, którego biją po twarzy". Jednak przeszłość nie pozwala Paulowi o sobie zapomnieć, a w jego życie ponownie wkraczają ludzie, którzy wcześniej go zdradzili.

Bergman „Twarz”1958, „Siódma pieczęć”1957 (nawiązanie do wczesnego kina skandynawskiego

Asta Nielsen

• Często grywała kobiety zniszczone przez miłość;

• Głównie znana z melodramatów, ale grała też w komediach;

• 1911 przeniosła się do Niemiec

• Styl jej aktorstwa wpłynął na styl aktorstwa w różnych krajach

• 1915 separacja z mężem Urbanem Gadem

• W latach 20-stych jako dojrzała kobieta stworzyła wiele znacznych niemieckich kreacji;

• „Zatracona uliczka” 1925

Filmy duńskie:

• Doskonała scenografia; odtwarzanie dobre wnętrz domów;

• Detale umieszczane w scenografii są często obdarzone funkcją symboliczną

• Naturalistyczne, nowoczesne aktorstwo;

August Blom

• „Atlantis” – 8 rolkowy; 120 min; do 1993 najdluższy duński film; produkcja prestiżowa; ekranizacja powieści Gerarda Hauptmanna;

• 1912 Hauptmann dostał Nobla

• 15 kwietnia 1912 zatonął Titanic

• Opowieść o lekarzu, którego żona popadła w obłęd i zmuszony był ją zamknąć w szpitalu psychiatrycznym; zrozpaczony wyrusza w podróż do Ameryki statkiem, gdzie poznaje tancerkę; statek tonie, ten zostaje uratowany; rozstaje się z tancerką, poznaje rzeźbiarkę. Z nią układa szczęśliwe życie.

• Film ma dwa zakończenia.

• Wielkie przedsięwzięcie; honorarium pisarza– 20 tys. Koron

• 5 kamer jednocześnie realizowało sceny na statku

• Interesujący wizualnie

• Tematyka dekadencji

• Bohater przed katastrofą ma wizję, że wędruje po zatopionej Atlantydzie;

Forrest Holger - Maksem (?)

• „Życie według ewangelii” 1914

• Opowieść snuta przez kaznodzieję młodemu czarodziejowi

• Retrospekcja w ramach…

Benjamin Christensen

• Reżyser i aktor

• 1913 „Tajemnicze X”

• O szpiegach, klimat podminownia w Europie przed I WŚ

• Bohater zostaje fałszywie posądzony o zdradę

• Tajemnicze x to niby donosiciel, a potem okazuje się, ze to znak

• Stosował zdjęcia nakładane (podwójna ekspozycja);

• 1916 „Noc zemsty” – kryminał

• Zbiegły skazaniec terroryzuje rodzinę sędziego, który skazał go niesłusznie niszcząc mu Zycie

• 1922 – wyjechał do Szwecji, tam nakręcił film będący paradygmatem kina oświatowego, „Czarownica” lub „Czarnoksięstwo na przestrzeni wieków”

1917 - Stany powaznie ograniczyły swoje kontakty filmowe z Danią;

„Gang Olsena” 1968

gatunek: Komedia kryminalna

produkcja: Dania

premiera: 11 października 1968 (świat)

reżyseria: Erik Balling

scenariusz: Erik BallingHenning Bahs

obsada: Ove Sprogoe (Egon), Morten Grunwald, Poul Bungdgaard

Carl Theodor Dreyer

• Matka: szwedzka panna służąca, podrzuciła go pewnej mieszczańskiej rodzinie w Danii

• „Uciśniona kobieta” – jeden z podstawowych motywów jego filmów

• ”Prezydent” pierwszy jego film

• 1920 – „Kartki z księgi szatana” – duży epicki film (2,5 h); powstał pod wpływem „Nietolerancji” Griffith’a; film o roli zła w historii, skomponowany podobnie jak "Nietolerancja". Szatan kusił Judasza, był Wielkim Inkwizytorem, jakobinem w rewolucji francuskiej, czerwonogwardzistą w wojnie rosyjsko-fińskiej;

• 1922 - „Pewnego razu” Film “Pewnego razu” jest adaptacją, utrzymanej w narodowo-romantycznym duchu, sztuki duńskiego pisarza Holgera Drachmanna, której akcja umiejscowiona została w baśniowej przeszłości. Wesoły król rokokowej krainy Illyrii pozwala swojej pięknej, lecz kapryśnej córce, na stawianie na swoim we wszystkich możliwych kwestiach. Do tego stopnia, że dziewczyna nie tylko odrzuca każdego konkurenta, który stawia się po jej rękę, ale każe ich wszystkich zabijać. Tylko duński książę, który przez przypadek zawitał do królestwa Illyrii, wraz ze swoim wiernym sługą Kasparem Røghat’em, potrafi tak oczarować królewnę słowami, że ta, pomimo tego, że odrzuca jego zaloty, puszcza go wolno. Po powrocie na swoje włości, w duńskich ostępach leśnych, książę spotyka tajemniczą kobietę, która podarowuje mu magiczny kociołek. W przebraniu nędzarza, księciu udaje się podstępem dostać do komnat sypialnych królewny. Król, zaalarmowany przez Røghata, nakrywa parę i wypędza córkę z królestwa. Teraz dziewczyna jest zmuszona do życia razem z nędzarzem w jego chatce głęboko w lesie… Przez wiele lat film uważano za zaginiony. Niekompletną kopię odnaleziono w latach 60-ych, niestety bez ostatniej czwartej części a także kilku innych scen.

• Arcydzieła:

  1. 1922 „Napiętnowani” Jest to opowieść o grozie antysemityzmu i pogromach Żydów w carskiej Rosji, która pokazała wielkie dedykowanie reżysera realizmowi jako formie wyrazu. W tym filmie zagrał Polak: Ryszard Bolesławski (reżyser filmowy i teatralny);

  2. 1925 „Michael” – bohaterem jest homoseksualista (adaptacja znanej powieści). Stary mistrz, rzeźbiarz jest homoseksualistą. Ma młodego podopiecznego, który jest zarówno jego uczniem, adoptowanym synem i kochankiem. Michael zaczyna zdradzać mistrza z rosyjską księżną. Zostaje jej kochankiem oraz kradnie obrazy mistrza i sprzedaje, aby utrzymać kochankę. Na łozu śierci, Mistrz wszystko Michaelowi wybacza mimo, iż umiera samotnie, podczas gdy Michael zabawia się z kochanką.

  3. 1925 „Pan mieszkania” (inny tytuł „Będziesz szanował żonę swoją”) – tyrana domowa mężczyzny, który znęca się nad swóją żoną. Traktuje ją jak kucharkę, służącą, a nie partnerkę. Ma aspekty dramatu i komedii. Interesująco zrealizowany. Scenografia krępowała i ograniczała aktorów, by wydobyć z nich większe napięcie, emocje.

  4. 1926 „Narzeczona z Glomdal” jeden z mniej ważnych jego filmów

  5. „Męczeństwo Joanny d’Arc” (opisane wyżej)

  6. 1932 – „Wampir” film już dźwiękowy; szukał długo sponsora; w końcu znalazł niemieckiego młodego, bogatego mężczyznę (barona?),, który zgodził się sfinansować film pod warunkiem, że zagra w nim główną rolę. Film ten jest dziwnym i odrealnionym studium o tym, jak ludzki umysł reaguje na zjawiska nadprzyrodzone. Pomimo tego, że „Wampir” zapadał w pamięć i był znakomicie zrealizowany, nie zyskał akceptacji publiczności, co zaowocowało tym, że przez następne dziesięć lat Dreyer nie był w stanie znaleźć zatrudnienia w branży i popadł w znaczne tarapaty finansowe.

  7. 1943 „Dzien gniewu” - intensywne w przekazie emocjonalnym studium pogromu czarownic w XVII wieku. Po II wojnie światowej film ten trafił do międzynarodowej dystrybucji, co po raz kolejny pokazało, że Dreyer miał swoje miejsce w gronie największych reżyserów tamtych czasów. Młoda Anna wychodzi za mąż za starego pastora.

  8. W 1930 roku Dreyer rozpoczął projekt filmu o Jezusie. Chciał w nim przede wszystkim pokazać, że stare oskarżenia stawiane pod adresem Żydów, jakoby byli zabójcami Chrystusa, były fałszywe. Chciał pokazać, że Jezus był ofiarą rzymskiej władzy okupacyjnej. Dreyer chciał go nakręcić w oryginalnych językach; chciał też, żeby Jezusa zagrał żydowski aktor. Projekt okazał się bardzo trudny do zrealizowania i nie został zrealizowany.

  9. W 1954 roku Dreyer rozpoczął kręcenie swojego kolejnego filmu fabularnego „Słowo” („Ordet”). W pewnym sensie film ten można odczytywać jako swoiste studium do filmu o Jezusie. Dreyer był głównie zainteresowany tym, jak można ukazać na ekranie psychologicznie i emocjonalnie przekonywujący cud. W pewnym sensie cały ten film jest skonstruowany tak, aby osiągnąć ten efekt; aby końcowy cud był wiarygodny i przedstawiony realistycznie.

  10. „Gertruda” klasyczna tragedia to opowieść o tym, jak nieposkromiona pycha głównego bohatera prowadzi do katastrofy. W przypadku filmu „Gertrud”, nieposkromiona pycha to odmowa bohaterki Gertrudy pójścia na kompromis wobec idealistycznej koncepcji miłości; i to właśnie jest przyczyną końcowego nieszczęścia bohaterów. Formalna skrajność obrazu, sposób w jaki bohaterowie przemawiają jak żywe pomniki, stanowią kulminację dążenia Dreyera do wyróżnienia dialogu w filmie, do nadania możliwie największej wagi każdej wypowiadanej linijce tekstu. Jest wielce prawdopodobne, że w takiej właśnie formie miał być zrealizowany film o Jezusie.

Kino parametryczne – nastawione przede wszystkim na styl