Profilaktyka - wywodzi się z słowa prewencja, który wprowadził Św. Jan Bosko który mowil ze prewencje przedstawiał następująco: zastępować przymus i kary cielesne i zastąpić to poszanowaniem człowieka
W literaturze profilaktykę rozumiemy siedmiorako:
Mówi, ze profilaktyka to rodzaj zachowań które za cel stawiają sobie zapobiegania nadużywania środków odurzających i konsekwentnie zajmuję się terminem nadużywania, jest to patologiczny model używania które trwa co najmniej miesiąc i przynosi negatywne skutki w życiu społecznym, rodzinnym, zawodowym w środowisku osoby odurzającej się
Mówi, że profilaktyka to działania zapobiegawcze, które skierowane są przeciwko regularnemu używaniu substancji psychoaktywnych jest to nie zależne od tego czy towarzyszą temu regularnemu uzwaniu negatywne skutki czy też nie u podstaw tych działań leży to, że czy nieżalenie czy obserwujemy negatywne skutki, to mimo tego w konsekwencji używania tych substancji to przyniesie to negatywne skutki
Wskazuje się na zachowania polegające na zapobieganiu używania wszelkich środków odurzających i to używanie może mieć, ale nie musi mieć charakter regularny, może mieć charakter tylko okazjonalny uzasadnia się to tym że z jednej strony wskazuje się że wszystkie środki psychoaktywne które przyjmuje człowiek w okresie dojrzewania stanowią zagrożenie dla prawidłowego rozwoju kolejnym poglądem jest to że kazde eksperymentowanie ze środkami odurzającymi stanowi potencjalne niebezpieczeństwo w faze używania zależnego
Pogląd traktuje ją jako działanie zmierzające do opóźnienia wieku w jakim dochodzi do inicjacji informacji dostrczja nam badania które potwierdzają że im wcześniej dojdzie do kontaktu z substancjami psychoaktywnymi tym wieksze niebezpieczeństwo rozwoju uzależnienia, zwiększa się łatwość rozszerzania kręgów przyjmowania środków. Kolejnym założeniem jest to że wraz z pogłębianiem się Zajewska uzależnienia może pojawić się prawdopodobieństwo w innego rodzaju działania dewiacyjne
profilaktyka utożsamiana z działania skierowanymi na zapobieganie używania określonych rodzajów substancji uzasadnia się to tym ze człowiek uzwajacy określonego rodzaju środka odurzającego znacznie łatwiej sięga po następny, działania zapobiegawcze skierowane są na początek tego łańcucha, dzięki temu zapobiegamy sięganiu po środki bardziej niebezpieczne
Zapobieganie oznacza redukcje dostępności i zapotrzebowanie w ramach tej koncepcji wyróżniamy dwa nurty:
Profilaktyka stanowi kombinacje przepisów i strategii zmierzających do eliminowania lub redukcji potencjalnych czynników predysponujących do rozwoju uzależnienia, przepisy prawne przyjmują charakter reguł prawnych ograniczających dostęp do środków odurzających. Strategie to są programy lub pojedyncze działania zorganizowane w okół trzech czynników. Pierwszy czynnik to środek odurzający, drugi to środowisko i trzeci to osoby
Nurt ten mowi że profilaktyka to ciągły proces do redukcji dostępności jak i zapotrzebowania na środki odurzające poprzez koncentracje na trzech elementach: środki odurzające – czas i wielkość dawek , koszty, środowisko
Srodki odurzające: koszty, redukcja ich dostępności, wielkość dawek, reklama -zakaz reklamowania, etykiety
Koszty –jednostkowe i grupowe, isotna jest podatność na problemy związane z odurzaniem się, ważna jest również wiedza na ten temat oraz wazne są postawy wobec środków psychoaktywnych.
Celem jest pomaganie grupom w ich rozwoju oraz pomoganie w zachowaniu zdrowego trybu życia, celem jest także rozwijanie poczucia kompetencji.
d) miejsce – czyli instytucje np. picie w szkole, systemy, grypy społeczne z ich normami i zasadami moralnymi i kontekst, wpływ mają także czynniki środowiskowego do których zaliczamy:
- czynniki prawne
- CZYNNIKI ekonomiczne
- czynniki rodzinne
- czynniki kulturowe
- czynniki polityczne
- czynniki geograficzne
- czynniki religijne i etniczne
W tym ujęciu profilaktyki Goda i Stiuarda można wskazać podstawowe cele:
Inicjowanie aktywności całego społeczeństwa - ta aktywność powinna być skierowana na wspieranie pełnego zdrowia i pełnego samopoczucia wszystkich członków społeczeństwa
Ujawnianie nielegalnego odurzania się - ta aktywność ma za zadanie wyciąganie pełnych konsekwencji prawnych i społecznych
Wspieranie abstynencji przyjmuje to formę wzorca społecznie akceptowanego
Zapobieganie rozwojowi problemu związanego z używaniem prawnie dostępnych środków odurzających
Ujęcie Floida - zakłada ze profilaktyka ma charakter ciągły, jest ona procesem któ®y dostarcza grupom, jednostkom, społeczeństwu określonych sposobności, sa to sposobności do:
- wzbogacanie wiedzy lub tez świadomości o możliwościach osobistych lub grupowych
- rozwijanie umiejętności wykorzystywania własnych potencjałów
- twórczy wykorzystywanie pomocy z zewnątrz – celem jest nabywanie zdolności do skutecznego radzenia sobie z problemami życiowymi
7. Koncentracja na kontekście społecznym - ważnym elementem zapobiegawczym jest przejście z poziomu wyjaśnienień indywidualnych na poziom uwarunkowań społecznych
Gdy skupimy się na jednostce tracimy z oczu uwarunkowania społeczne i to właśnie te uwarunkowania wyzwalaja i rozwijają problemy osoby uzależnionej
Profilaktyka powinna dotyczyć jednostki, ale w kontekście węższe bądź tez szerszego społeczeństwa, którym dana jednostka żyje.
b) koncentracja powinna stanowić ważną moralną etyczną odpowiedzialność całego społeczeństwa
c) głównym mechanizmem instytucjonalnych inicjatyw powinny być obowiązujące normy i przepisy prawa
d) punktem startu dla działań profilaktycznych powinny być rzetelne badania społeczne, które ujawniały by prawidłowości i skutki konsumpcji substancji psychoaktywnych
w ramach tej koncepcji rozwinięto społeczną presje do picia w jej ramach wyróżnia się:
- ogólną presje do picia np. reklama, środki masowej informacji, obowiązujące normy społeczne, poziom stresu społecznego, liczba i lokalizacja punktów gdzie można kupić alkohol, wysokość cen, integracja picia alkoholu z innymi formami działalności społecznej, przepisy bezpośrednio sprzyjające konsumpcji, zawieranie różnych transakcji pozwalające na picie alkoholu