Wykład IX:

Uniwersytet, szkoła, szpital mogą dostawać kary finansowe. Na etapie planowania może być już kontrola projektów, planów finansowych.

Nadzór jest instytucją prawną która pozwala na władczą ingerencję tego kto ma władzę nadzorczą w działalność organów/podmiotów podporządkowanych nadzorowi. Ma prawo przywrócić stan zgodny z wzorcem. Organ podporządkowany jest zobowiązany do zastosowania się do rozstrzygnięcia nadzorczego. Zazwyczaj jest ono bezwzględne, chyba że narusza prawo. W innym modelu podporządkowanie ma charakter względny tj. organ podporządkowany ma możliwość zwrócenia się do sądu z wnioskiem kontroli wniosku organu nadzoru czy jest ono zgodne z prawem. W administracji rządowej nie ma takiej możliwości. W administracji rządowej prawo jest podstawowym kryterium oceny (wzorcem), jednak stosuje się też kryteria celowościowe (gospodarność, celowość, racjonalność. Nadzór to nic innego jak kontrola o charakterze władczym.

Wykonanie rozkazu nie zwalnia od odpowiedzialności np. kiedy policjant wykona rozkaz zwierzchnika, tudzież żołnierz. Pracownikowi takiemu przysługuje ochrona sądowo-administracyjna. Administracja scentralizowana to była, jest oparta o rozkazy, swoistą zasadę podległości, posłuszeństwa.

Decentralizacja – przeciwieństwo centralizacja, decentralizacja opiera się na zasadzie samodzielności prawnej. Kryteria celowościowa wpływają jedynie na wewnętrzne funkcjonowanie poszczególnych jednostek. Tutaj również występuje hierarchia (szczebel regionalny – samorząd wojewódzki, szczebel lokalny – samorząd powiatowy i gminny). Nie ma między nimi podporządkowania ani nadrzędności, względem siebie każdy samorząd jest autonomiczny. Są jednak wyjątki, o charakterze funkcjonalny, gdzie zarząd województwa np. zarządza lokalnymi programami operacyjnymi, mają więc pewne kompetencje w odniesieniu do samorządów gminnych czy powiatowych.

Wykonywanie zadań jest ściśle określonym obowiązkiem którym administracja publiczna musi wykonywać. Jest tu pomocny podział na poszczególne jednostki. Wenecja <3!

Środki nadzoru (z wyłączeniem polecenia służbowego). Muszą jako kryterium przyjmować zgodność działania z prawem. Są to czynności podejmowane przez podmioty zdecentralizowane. Środki:

- eliminacja wadliwego aktu, czynności prawnej z obrotu prawnego. Pojawia się problem oceny zgodności/niezgodności z prawem. Nie da się wszystkiego do końca sformułować w akcie normatywnym. Eliminacja aktu który w sposób istotny narusza prawo. Samodzielność podmiotu nadzorującego nie jest bezwzględna. Władza publiczna powinna działać w granicach i na podstawie prawa.

- uchylenie nie ma mocy wstecznej

Nadzór jest instytucją ustrojowo-prawną zachodząca pomiędzy organami władzy publicznej. Tam gdzie sądy i organy sądownicze – tam nie mamy nadzoru. Tam, gdzie wydawane są decyzje administracyjne są wydawane – tam nie mamy do czynienia z nadzorem. Uchwała Rady Gminy o zwolnieniu z podatku jakiegoś, jest aktem prawa miejscowego pod nadzorem wojewody. Decyzje administracyjne podatkowe, są określone w ordynacji podatkowej. Od decyzji podatkowej przysługuje odwołanie do SKO, a potem WSA. Decyzja administracyjna nie ma nic wspólnego z nadzorem. Nadzór to instytucja państwowo-prawna, zachodząca pomiędzy organami władzy publicznej. Nie występuje tam, gdzie są sądy.

Środki nadzoru w organizacji scentralizowanej.

Uzgodnienie polega na tym, że nadzorowany akt nie może wejść do organu prawnego bez nadzoru (bez przedłożenia w celu wyrażenia zgody) na organ nadrzędny. Jest to środek nadzoru prewencyjnego.

Zaopiniowanie – słabsza forma tego powyżej. Organ nadrzędny wyraża opinię o przedłożonym projekcie. Nie ma on charakteru wiążącego.

Zatwierdzenie – projekt jest uchwalony, wydawany itp. Już w gotowej formie jest przekazywany organowi nadzorującemu. Odmowa zatwierdzenia oznacza, że akt nie wchodzi do obrotu prawnego.

Jest też cała gama środków o charakterze personalnym, mogą przybierać różną postać.

Wojewodowie – nadzór ogólny. RIO – nadzór finansowy jednostek samorządu terytorialnego (ocena wykonania budżetu po roku, podjęcie uchwał o udzieleniu bądź nieudzieleniu absolutorium).