Wydajność charakteryzuje wartość liczbowa (ilość) jednostek miary produkcji, którą maszyna wykonuje w określonym przedziale czasu, w przyjętych warunkach realizacji i jakości.

2. Wydajność teoretyczna

Wydajność teoretyczna Q_teor jest to:

liczba jednostek miary produkcji, kg,

wykonanej przy naśladowaniu realizacji procesu w skali naturalnej, osiągnięta przez maszynę w czasie jednej godziny, 1h, przy imitowaniu pracy rzeczywistej, tj:

- bez obciążenia, ale z wykonaniem w przestrzeni wszystkich przewidzianych ruchów, np. bez oporów od calizny gruntu i bez urobku w łyżce koparki,

- przy pełnym wykorzystaniu parametrów roboczych narzędzia, np. przy 100 % wypełnieniu pojemności geometrycznej,

- przy obsłudze przez operatora o najwyższych kwalifikacjach,

- w warunkach klimatycznych nie wpływających ujemnie na pracę maszyny.

Wydajność teoretyczna Q_teor wyrażona w kilogramach na godzinę - kg/h

dla maszyny o pracy cyklicznej: Q_teor= q / t gdzie:

q - liczba jednostek produkcji dopuszczalna do wykonania w jednym cyklu, np. masa udźwigu wyciągu największa dozwolona w zadanych warunkach, kg,

t - czas trwania jednego cyklu roboczego przy imitowaniu pracy rzeczywistej mierzony w godzinach (*-inny niż przy pracy pod obciążeniem i wykonanej faktycznie), h.

Wydajność teoretyczna Q_teor w kg/h dla maszyny o pracy ciągłej:,

Q_teor = v A q

gdzie:

v-prędkość przesuwu narzędzia roboczego przy imitowaniu pracy rzeczywistej, np. prędkość taśmy przenośnika przy przemieszczaniu poziomym, m/h,

A - pole przekroju poprzecznego „teoretyczne” strumienia przemieszczanego materiału, m²

q- gęstość przemieszczanego materiału, kg/m³.

Wydajność teoretyczna Q_teor w kg/h dla maszyny wielonaczyniowej o prac ciągłej Q_teor= q*v/l

gdzie:

q - liczba jednostek produkcji dopuszczalna do zrealizowania w porcji, np. największa dozwolona masa materiału w jednym kubełku lub czerpaku przenośnika o pracy ciągłej, kg

v- prędkość dopuszczalna przesuwu naczynia, m/h,

l- odległość między środkami objętości naczyń, m.

3. Wydajność techniczna

Wydajność techniczna Q_tech jest to:

liczba jednostek miary produkcji, kg

wykonanej zgodnie z wymaganą jakością, w czasie jednej godziny,

osiągnięta w warunkach (technicznych) miejsca realizacji, tj.:

- przy uwzględnieniu stopnia wykorzystania narzędzia roboczego, z uwagi: na jego napełnienie, spulchnienie materiału, kształt oraz wymiary obszaru robót i sposób ich wykonania

-przy dopuszczalnym obciążeniu i nieprzerwanej pracy

-przy obsłudze wykwalifikowanej.

Wydajność techniczna Q_tech w kg/h dla maszyny o pracy cyklicznej:

Q_tech = q / t * s_tech

gdzie:

q - liczba jednostek produkcji dopuszczalna do wykonana w jednym cyklu roboczym, np. dopuszczalna masa materiału w łyżce ładowarki, kg,

t- czas trwania cyklu roboczego, h,

s_tech- współczynnik (stopnia) wykorzystania parametrów technicznych narzędzia roboczego, wielkość niemianowana, na ogół s_tech<1.

s_tech = s_n s_s s_k,

gdzie:

s_n - współczynnik napełnienia, wyraża proporcję między: objętością gruntu w naczyniu roboczym i objętością geometryczną tego naczynia; zależy od kategorii, wilgotności, jednorodności gruntu,

s_s - współczynnik spoistości gruntu, wyraża proporcję między: objętością gruntu w stanie rodzimym i jego objętością w stanie spulchnionym w analizowanej chwili wykonywania pracy, s_s <1

s_k - współczynnik kształtu i wymiarów obszaru wykonywania robót, wyraża zmniejszenie wydajności z powodu ograniczonej przestrzeni wykonywania robót, np. w wykopie o małym rzucie jest zbyt krótki odcinek skrawania aby łyżkę napełnić w jednym cyklu, wówczas s_k < 1.

Wydajność techniczna Q_tech w kg/h dla maszyny o pracy ciągłej:

Q_tech = vAρs_tech,

gdzie:

v - prędkość przesuwu narzędzia roboczego, np. taśmy przenośnika o pracy ciągłej, m/h,

A-pole przekroju poprzecznego strumienia przemieszczanego materiału, m²,

ρ - gęstość przemieszczanego materiału, kg/m³,

s_tech - współczynnik wykorzystania parametrów technicznych narzędzia roboczego, wyraża zmniejszenie wydajności z powodu: nieciągłości i niepełnego przekroju strumienia przemieszczanego materiału, na ogół s_tech < 1.

Wydajność techniczna Q_tech w kg/h dla maszyny wielonaczyniowej o pracy ciągłej (produkcja realizowana porcjami):

Q_{tech =} qv/l*s_tech

4. Wydajność eksploatacyjna

Wydajność eksploatacyjna Q_e jest to: liczba średnia jednostek miary produkcji, kg, wykonanej zgodnie z wymaganą jakością, w czasie jednej godziny, 1h, osiągnięta w warunkach: -technicznych miejsca realizacji robót (jak przy wydajności technicznej) -wykorzystania czasu roboczego na zorganizowanej budowie. Na zorganizowanej budowie są spełnione następujące warunki:- organizacja, technologia, stanowisko pracy oraz zarządzanie są prawidłowe,- maszyna w dobrym stanie technicznym, obsługiwana przez wykwalifikowanego(-nych) operatora (-ów) jest zastosowana zgodnie z przeznaczeniem. Wydajność eksploatacyjna Q_e w kg/h dla maszyny:

Q_e = Q_tech s_e,

gdzie:

Q_tec - wydajność techniczna, kg/h,

S _e – współczynnik wykorzystania czasu roboczego, wyraża proporcję:

czasu pracy efektywnej na zmianie

roboczej do czasu trwania zmiany,

wielkość niemianowana, s_e < 1.

Czas trwania zmiany roboczej oznaczony przez zm. - na ogół jest równy 8 h. Zatem wydajność eksploatacyjna Q_edla maszyny wyrażona w kilogramach na zmianę - kg/zm. wynosi: Q_e = 8Q_tech s_e. Współczynnik wykorzystania czasu roboczego s_e dla zmiany 8. godzinnej:

s_e = [8 – (t_oc + t_st+ t_pn)] / 8

Gdzie : t_oc - wykonanie obsługi technicznej codziennej, której czas zależy od stanu maszyny i w przypadku maszyn starszych oraz wyeksploatowanych jest odpowiednio dłuższy, h, t_st - przygotowanie stanowiska pracy, np. czas ewentualnego zeskrawania nierówności terenu dla właściwego ustawienia koparki i jej przemieszczenia na kolejne stanowisko pracy, h, t_pn - przerwy (normowe): śniadaniowa, na odpoczynek oraz na potrzeby naturalne, h.

5. Wydajność praktyczna

Wydajność praktyczna Q_p w kg/zm. dla maszyny:

Q_p = Q_e s_l,

gdzie:

Q_e - wydajność eksploatacyjna, kg/zm.,

s_l -współczynnik wpływów losowych, wyraża zmniejszenie wydajności z powodu: oddziaływania warunków atmosferycznych oraz występowania awarii, wielkość niemianowana, s_l < 1.

6. Wydajność roczna

Wydajność roczna Q_r wyrażona w kilogramach na rok - kg/r. dla maszyny:

Q_r = Q_p (N_r - n_or ) s_zm,

gdzie:

Q_p - wydajność praktyczna maszyny, kg/zm.

N_r-liczba dni roboczych w roku,d./r.,

n_or- liczba dni średnia wykonywania obsługi i napraw w roku, d./r.,

s_z - współczynnik zmianowości, wyraża średnią liczbę zmian w dniu roboczym, na ogół s_zm ≥ 1, zm./d.

7. Wydajność normowa

Normy techniczne stanowią wzorce regulujące zasady realizacji produktów materialnych w zakresie:

- jakości wyrobów,

- wielkości (ilości) nakładów.

Wielkości nakładów materiałów i czasu pracy ujmują tzw. normy nakładów rzeczowych.

Norma czasu N_cz jest to niezbędny nakład:

- liczba (ilość) jednostek czasu pracy maszyny lub poszczególnych uczestników tworzących zespół, h,

- do wykonania właściwej jakościowo jednostki produkcji, 1kg,

- określony w warunkach budowy zorganizowanej:

- dla danego rodzaju i wielkości robót,

- przy zastosowanym poziomie technicznym wykonania w miejscu realizacji.

Wydajność normowa Q_n dla maszyny wyrażona w kilogramach na godzinę - kg/h jest określona dla takich samych warunków realizacji pracy jak norma czasu, stąd zależności: Q_n= 1/N_cz