Zróżnicowanie zespołów:
lokalno – siedliskowe (ekologiczne): podzespoły, warianty
geograficzne: zespoły regionalne, odmiany geograficzne (rasy)
dynamiczne: fazy zespołów.
Ugrupowania roślin/ zbiorowiska roślinne nie mieszczące się w klasyfikacji fitosocjologicznej:
zespoły roślinne poddane silnej antropopresji, np. zarośla nadrzeczne z dominacją nawłoci kanadyjskiej
spontaniczne, lecz zupełnie nie powtarzalne kombinacje gatunków
inicjalne stadia sukcesji lub fazy degradacyjne o nieustalonym składzie gatunkowym
zbiorowiska roślinne, które w pełni są zamierzoną kombinacją gatunków.
Ekotony (np. między polem a lasem)
Ekokliny (np. las o charakterze pośrednim między borem, grądem a buczyną)
Zbiorowiska o jednolitej strukturze i wyrównanym składzie florystycznym, które mają w swoim składzie gatunki charakterystyczne różnych syntaksonów, np. uprawy topolowe.
Czynniki decydujące o zróżnicowaniu roślinności leśnej w PB:
czynniki pierwotne – skała macierzysta
czynniki wtórne – stosunki wodne
czynniki stabilizujące – procesy glebowe, typy gleb, reżim mikroklimatyczny, czynniki biotyczne
czynniki modyfikujące – wypieranie drzew, wpływ zwierząt roślinożernych, wymiana drzew, pierwotna produkcja i akumulacja
przemiany i stymulacja czynników – zmiana lokalnych stosunków wodnych, wzrost presji roślinożerców, czynniki antropogeniczne, inwazja świerka.
Zlodowacenie północnopolskie – 115 – 10 tys. (najmłodsze)
Zlodowacenie środkowopolskie – 3000 – 120 tys. (my jesteśmy w tej strefie)
Zlodowacenie podlaskie – 200 – 950 tys.
Zlodowacenie południowopolskie – 500 – 380 tys.
Polska ma lesistość największą w Europie (lasy 20%_ powierzchni ziemi
Częstotliwość występowania zespołów leśnych w Polsce:
| Zespół leśny | % w powierzchni leśnej | % w powierzchni kraju |
|---|---|---|
| Bory sosnowe i mieszane bory sosnowe | 7 | 2,06 |
| Bory świerkowe i mieszane bory świerkowe | 0,4 | 0,11 |
| Acydofilne dąbrowy | 0,66 | 0,18 |
| Grądy | 1 | 0,24 |
| Buczyny | 1 | 0,20 |
| Jaworzyny | 0 | 0,00 |
| Łęgi | 0,39 | 0,11 |
| Olsy | 0,34 | 0,09 |
Zjawisko wikaryzmu – zastąpienie zespołów na określonych typach siedlisk w różnych regionach geograficznych i różnych typach zasięgu roślin charakterystycznych, np. Leucobirio – Pinetum ( na zachód i południe od naszych terenów) i Pucedano – Pinetum (w północno wschodniej części kraju).
Wikaryzm w wyniku antropopresji – zastępowanie zbiorowisk naturalnych zbiorowiskami antropogenicznymi:
grądy – zbiorowisko chwastów towarzyszących uprawom lub zbiorowiska łąkowe, lub ruderalne.
Przegląd zbiorowisk Polski:
grądy, ich uwarunkowania i siedliska
Na większym terytorium Polski grądy stanowią dominujący typ zbiorowisk naturalnych (zbiorowiska zonalne i klimaksowe potencjalne – 41% obszaru Polski).
Struktura siedlisk leśnych według żyzności:
bory i bory mieszane -- 85%
lasy i lasy mieszane – 13%
olsy i łęgi olszowo- jesionowe (olsy jesionowe) - 0,8%
bór mieszany świeży – 44%
las mieszany świeży – 21%
ols – 2%
las mieszany wilgotny – 4%
bór mieszany wilgotny – 4%
bór świeży – 8%
las świeży – 14%
inne – 3%