Rola diety w procesie próchnico-twórczym
Na samym początku warto wspomnieć czym jest próchnica. Jest to nic innego jak choroba tkanek twardych zęba. Dochodzi do demineralizacji substancji nieorganicznych i do degradacji substancji organicznych w wyniku działania kwasów wytworzonych przez bakterie w płytce nazębnej w wyniku metabolizmu cukrów pochodzenia zewnątrz- i wewnątrzustrojowego.
Aby doszło do inicjacji procesu próchnico-twórczego muszą nałożyć się cztery czynniki.
Główne czynniki próchnicy:
Bakterie
Cukry
Podatność zęba
Czas
Bakterie
Bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój próchnicy sąL. acidophilus oraz paciorkowce, a z nich najważniejsze to Streptococcus mutans. Streptococcus mutans to bakteria gram dodatnia, będąca fakultatywnym beztlenowcem. Należy do paciorkowcówγ-hemolizujących i jest zaliczana do Streptococcus viridans. Podczas zapalenia dziąseł może przejść przez uszkodzone błony śluzowe do krwiobiegu, powodując przejściowąbakteriemię oraz infekcyjne zapalenie wsierdzia.Inne próchnico-twórcze bakterie to: S. salivarius, S. mitis, S. sanguinis, S. faecalis. Jak już wcześniej wspomniałam kwasy produkowane przez bakterie powodują zakwaszanie środowiska jamy ustnej. Poniżej 5,5 Ph może dojść już do demineralizacji szkliwa. Ponadto bakterie te uczestniczą w powstawaniu płytki nazębnej. Stanowi ona doskonałe środowisko dla rozwoju bakterii pierwotnie tlenowych, a z czasem względnie beztlenowych.
Cukry
Cukry same w sobie nie są niebezpieczne. Są podstawą metabolizmu bakterii. Cukry rafinowane, a wiec sztucznie dodawane do pokarmów są najbardziej szkodliwe. Należą do nich sacharoza, glukoza i fruktoza. Jedynie skrobia ma mały wpływ proces tworzenia się próchnicy. Bakterie bytujące w płytce nazębnej reagują na zwiększone stężenie cukrów na trzy sposoby:
przyspieszeniem metabolizmu,
skróceniem szlaków metabolicznych – metabolizm cukrów jest ograniczony tylko do glikolizy i wytworzenia kwasu mlekowego (co prowadzi do zakwaszenia płytki i demineralizacji twardych tkanek zęba),
polimeryzacją cukrów i ich zmagazynowaniem poza komórką (tak powstaje lepki, nierozpuszczalny polimer glukozy mutan, który stanowi główny element spajający płytkę nazębną).
Podatność na próchnicę
Podatność na próchnicę jest cechą osobniczą. Zapadalność na próchnicę jest różna u różnych osób. Wynika to zarówno z predyspozycji genetycznych jak i z warunków socjalnych, w których rozwija się i przebywa człowiek. Dostarczanie wapnia i fluoru w okresie płodowym jak i w okresie wzrostu ma bardzo duży wpływ na podatność zębów na próchnicę.
Czas
Równoczesne działanie przez pewien czas, tych wszystkich czynników powoduję próżnię. Spożycie dużej ilości cukru nie prowadzi od razu do próchnicy, pod warunkiem, że zęby zostaną odpowiednio oczyszczone.
WALKA Z BAKTERIAMI
Na dziąsła pozytywnie wpływa witamina A. Zapobiega próchnicy i działa bakteriobójczo. Witaminę A znajdziemy w produktach takich jak: marchew, szpinak, kapusta, morele, dynia, jaja, czerwone mięso, wątróbka
TWARDE ZĘBY
Na twardość zębów największy wpływ ma witamina D. Reguluje gospodarkę wapniowo- fosforanową. Pomaga lepiej przyswajać wapń, a także reguluje mineralizację szkliwa. Witaminę D znajdziemy w produktach takich jak: ryby (łosoś, makrela, śledź, halibut, tuńczyk), tran, kukurydza, żółtka jaj, kakao.
MOCNE SZKLIWO
By utrzymać mocne szkliwo, niezbędny jest wapń. Ochrania je i odbudowuje braki. Wapń znajdziemy w produktach takich jak: chude mleko, chudy jogurt, szpinak, produkty zbożowe , rabarbar, łosoś, buraki, woda mineralna bogata w wapno
ZDROWE DZIĄSŁA
Witamina C wzmacnia naczynia krwionośne oraz większa także odporność na infekcje. Przeciwdziała odsłanianiu szyjek dziąseł. Witaminę C znajdziemy w produktach takich jak: kapusta, cytrusy, kiwi, pomidory, czerwona papryka, brokuły.
WALKA Z PRÓCHNICĄ
Fluor działa antybakteryjnie. Rozcieńcza kwasy powstałe w ustach po posiłkach. Dodatkowo wzmacnia szkliwo. Jednak należy uważać, gdyż nadmiar fluoru może być szkodliwy. Fluor znajdziemy w produktach takich jak: herbata, ryby, sól fluorowana, cielęcina , ryż, woda mineralna.
RADY DLA MŁODYCH MAM
Wszystkie mamy ciężarne i po porodzie powinny zwrócić uwagę na fakt, iż mają one także wpływ na stan zębów swoich dzieci w przyszłości. W czasie życie płodowego rozpoczyna się już rozwój uzębienia u dziecka. Dlatego też w tym okresie należy szczególną uwagę zawrócić na odpowiedni rodzaj diety i dostarczanie właściwej ilości pełnowartościowego białka, składników mineralnych i witamin. Również duże spożycie cukrów prostych przez mamę w czasie ciąży, powoduje u jej dziecka powstanie szkliwa bardziej podatnego na rozwój próchnicy.
.
Podsumowanie
Twarde owoce i warzywa są lekiem na całe „zło”. Dieta powinna być urozmaicona w produkty zawierające wapń, który wzmacnia zęby i chroni je przed próchnicą. Dziennie powinno spożywać się 5 posiłków, po których za każdym razem powinno się dobrze umyć zęby, natomiast jeśli nie mamy takiej sposobności to dobrze jest użyć bez cukrowej gumy do żucia. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest również zjedzenie jabłka, które może w sposób naturalny oczyścić nasze zęby.