WYKŁAD : Socjologia Ogólna 07.11.2013
Temat: Podstawowe pojęcia socjologiczne, kultura, natura i cywilizacja.
Pojęcie KULTURA: jest pojęciem interdyscyplinarnym, czyli jest pojęciem , które występuje we wszystkich naukach społecznych i humanistycznych ale nie każda z dyscyplin naukowych akcentuje w ramach tego pojęcia to co jest najistotniejsze z jej punktu widzenia.
W socjologii pojęcie kultury ma charakter opisowy a nie wartościujący, czyli, że socjolodzy próbują zrozumieć zachowania kulturowe, (funkcjonalizm kulturowy: każde zachowanie ludzkie wypracowane w toku dziejów i rewolucji czemuś służy , generalnie służy zapełnianiem potrzeb. Wywodzi się te pojęcie od Cycerona a jeszcze wcześniej łacińskie „culture” ozn. Uprawę ziemi, Cycero po raz pierwszy powiedział „ nie uprawia się ziemie ale także samego siebie” tzn. człowiek może uprawiać samego siebie, ma aspiracje, motywacje, zastanawia się nad swoim losem, buduje sobie hierarchie wartości, myśli co jest dla niego ważne/istotne, to co po sobie pozostawi ), w tym sensie te pojęcie ewaluowało aż w wieku XVII/XVIII pojawia się nowe pojęcie: CYWILIZACJA. Zrobiło dużą karierę w oświeceniu zwłaszcza po rewolucji francuskiej i zostało jak gdyby w pewnym okresie historii rozwoju nauk przez wiek XIX a nawet do połowy wieku XX traktowane jako synonim pojęcia KULTURY (był to wielki błąd, ale dopiero przekonano się o tym po II wojnie światowej, ponieważ pojęcie kultury we współczesnej humanistyce głównie dla socjologii jest dzisiaj pojęciem szerszym niż pojęcie cywilizacji .
Pojęcie kultury zawiera w sobie cywilizacje czyli możemy podać ogólną definicje : Kultura to jest całokształt dorobku człowieka dóbr materialnych i niematerialnych uznany za samą społeczność, za wartościowy i przekazywany kolejnym pokoleniom tzn. kodzie poza genetycznym, w tym sensie do pojęcia kultury należy zarówno obyczajowość Zulusów, kultura to są dobra materialne i niematerialne w tym , że to co się odnosi do pragmatyki, do utylitarności, do racjonalności to co ma wymiar materialny nazywamy cywilizacją , materialny wymiar kultury danego społeczeństwa nazywamy cywilizacją ale kultura to jest coś więcej niż wymiar materialny , nie tylko wymiar cywilizacyjny, kultura to są również dobra symboliczne nie materialne, to system wartości obyczajowości, język, poezja, malarstwo.
Cywilizacyjny wymiar kultury danego społeczeństwa- np. budowa autostrady, nowoczesne gmachy użyteczności publicznej; okablowuje osiedla Internetem .
Kultura symboliczna - obyczaje, poezja, religia, muzyka.
Całokształt to jest kultura danego społeczeństwa a globalnie możemy nazwać kulturą ludzkości.
Gdybyśmy te dwa pojęcia traktowali jako synonimy to dojdzie nam do tego, że my będziemy segregować kultury ze względu na poziom rozwoju cywilizacyjnego i wtedy podzielimy kultury na lepsze , gorsze i najgorsze . Kultury są równoprawne w tej obyczajowości , różnicuje nas poziom cywilizacji, każdy ma prawo do tego żeby swoją kulturę reprezentować.
POJĘCIE NATURY- naturę człowiek nie stworzył naturę człowiek zastał. Człowiek próbuje zmienić naturę.
W ramach konkretnej kultury odbywa się proces, proces socjalizacji.
Socjalizacja to jest proces przekształcania biologicznego organizmu człowieka w istoty społeczne, człowiek jako istota społeczna jest uzależniona od innych ludzi i nie jesteśmy zdolni do nauczenia się życia we wspólnocie jeżeli tej wspólnoty w naszym życiu nie ma , proces ten kończy się kiedy człowiek przestaje się uczyć życia społecznego:
Pierwsza koncepcja : nigdy, człowiek całe życie się uczy i głupi umiera.
Człowiek inaczej uczy się w okresie adolescencji a inaczej w dorosłości stąd podział na :
Socjalizacja:
a)pierwotna – proces socjalizacji pierwotnej jest procesem skończonym, kończy się inicjacją w dorosłość, są trzy etapy inicjacji :
granica legislacyjna,
symboliczna,
materialno-społeczna; dorosły stajesz się wtedy gdy jesteś w stanie być autonomicznym podmiotem na rynku społecznym, jesteś w stanie wziąć odpowiedzialność za podmioty zależne czyli za dzieci.
Proces socjalizacji pierwotnej kończy się nabyciem takich kompetencji żeby stać się pełnoprawnym uczestnikiem życia w danej społeczności . Każda kultura posiada strukturę prawną , która mówi o tym kiedy człowiek staje się dorosłym.
Nieograniczony determinizm (nie zależy od człowieka) – od okresu prenatalnego do wczesnego dzieciństwa
Ograniczony determinizm (człowiek zaczyna powoli decydować o sobie) – od 3 do 13 roku życia
Funkcjonalny determinizm – od 13 do 19 roku życia
b)wtórna System socjalizacji wtórnej kończy się inicjacją w społeczność. Socjalizacja wtórna – ciągła adaptacja w życiu społecznym do zmieniających się okoliczności i ról społecznych wynikających ze starzenia się. Człowiek dokonuje wyborów, sam pisze scenariusze swojego życia.