Dowody ewolucji:
bezpośrednie: zmineralizowane szczątki roślin i zwierząt, skały osadowe, wiek Ziemi,
pośrednie: dane na podstawie których można wywnioskować ewolucje, wspólne pochodzenie organizmów.
Narządy homologiczne - mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka – wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje.
Narządy analogiczne - spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla – oba służą do latania, oko głowonoga i oko kręgowca.
Atawizmy u człowieka – ogon, pazury zamiast paznokci, silnie wyrastający kieł.
Określanie wieku skamieniałości – metoda izotropowa: analiza względnej zawartości niektórych radioaktywnych izotopów i produktów ich rozpadu. Znając czas połowicznego zaniku pierwiastka oblicza się wiek powstania.
Badania embriologiczne – badania nad rozwojem zarodkowym. Im większe jest pokrewieństwo tym bardziej podobny rozwój zarodkowy.
Relikt – gat należący do grupy organizmów wymarłych na danym terenie (np.: łodzik, latimeria, miłorząb)
Skamieniałość przewodnia – szczątki organizmów szeroko rozprzestrzenionych na Ziemi w ściśle określonym okresie geologicznym. (amonit, trylobit)
Formy przejściowe – organizmy o cechach pośrednich pomiędzy dwiema grupami systematycznymi. (archeopteryks, ichtiostega)
Dryf genetyczny - nieregularne wahania częstości występowania genów. Dotyczy małych populacji, w których może doprowadzić do całkowitej eliminacji jednego z alleli doprowadzając do homozygotyczności. Dryf powoduje przypadkowe zmiany rozkładu cech.
Dobór naturalny - prowadzi do ukierunkowanych zmian w populacji zwiększających ich przeciętne przystosowanie, czyli adaptację do warunków środowiskowych.
Dobór stabilizujący – powoduje eliminację wartości najbardziej odległe od średniej. Populacja staje się wyrównana i mniej zmienna. Populacja podlegająca doborowi jest narażona na wymarcie, w razie zmiany warunków środowiskowych nie znajdą się osobniki zdolne do przetrwania w nowej sytuacji.
Dobór kierunkowy - faworyzuje osobniki obdarzone cechami o maksymalnych wartościach, eliminując te, które posiadają cechy o wartości przeciwnej. Taki typ doboru występuje w zmiennym środowisku i prowadzi do kierunkowych zmian ewolucyjnych.
Dobór sztuczny - dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych. został zauważony przez Karola Darwina, choć nieświadomie był stosowany przez tysiąclecia w kulturach ludzkich. Współczesne rośliny uprawne oraz udomowione zwierzęta są przykładem działania doboru sztucznego.
Radiacja adaptacyjna - rozczepienie się jednolitej grupy organizmów na liczne, zróżnicowane linie rozwojowe, morfologicznie podobne, ale przystosowane do innych biotopów w tej samej strefie.
Pula genowa – ogół genów reprezentowanych w danej populacji. Geny ulegają uogólnieniu. Stosunkowa stabilność.
Biogeneza - powstawanie życia na ziemi dokonywało się powoli, z materii martwej i nie było dziełem przypadku, ani celowym procesem.
Antropogeneza: australopitek(100-130 cm wzrostu, V mózgu= 400-500 cm³ , ); homo habilis(Vmózgu=700 cm³, istota drobna, koczowniczy tryb życia, proste narzędzia ); homo erectus(Vmózgu=800-1250, duże zęby, łuki brwiowe, żył w grupach, sporządzał narzędzia, polował na zwierzęta, mieszkał w jaskiniach); neandertalczyk(mocna budowa, większe mięśnie, grube kości, wieksze żeby, Vmózgu= większa od homo sapiens, żył w grupach, polował na dużą zwierzynę); homo sapiens.
Specjacja: powstawanie nowych gat; allelopatryczna(zachodzi na skutek zew. bariery, np. morze, góry,) sympatryczna(nie wymaga izolacji, zasiedlany teren jest zróżnicowany pod względem siedliskowym, dzielą się na subpopulacje, przyczyną jest dobór naturalny); skokowa(nagłe wykształcenie izolacji, nie wymaga barier zew, przyczyną są różne mutacje chromosomowe )
Czynniki na powstawanie nowych gat: bariery zew, wielkość populacji, warunki środowiskowe, częstość i charakter zmian genetycznych.

Dowody ewolucji:
bezpośrednie: zmineralizowane szczątki roślin i zwierząt, skały osadowe, wiek Ziemi,
pośrednie: dane na podstawie których można wywnioskować ewolucje, wspólne pochodzenie organizmów.
Narządy homologiczne - mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka – wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje.
Narządy analogiczne - spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla – oba służą do latania, oko głowonoga i oko kręgowca.
Atawizmy u człowieka – ogon, pazury zamiast paznokci, silnie wyrastający kieł.
Określanie wieku skamieniałości – metoda izotropowa: analiza względnej zawartości niektórych radioaktywnych izotopów i produktów ich rozpadu. Znając czas połowicznego zaniku pierwiastka oblicza się wiek powstania.
Badania embriologiczne – badania nad rozwojem zarodkowym. Im większe jest pokrewieństwo tym bardziej podobny rozwój zarodkowy.
Relikt – gat należący do grupy organizmów wymarłych na danym terenie (np.: łodzik, latimeria, miłorząb)
Skamieniałość przewodnia – szczątki organizmów szeroko rozprzestrzenionych na Ziemi w ściśle określonym okresie geologicznym. (amonit, trylobit)
Formy przejściowe – organizmy o cechach pośrednich pomiędzy dwiema grupami systematycznymi. (archeopteryks, ichtiostega)
Dryf genetyczny - nieregularne wahania częstości występowania genów. Dotyczy małych populacji, w których może doprowadzić do całkowitej eliminacji jednego z alleli doprowadzając do homozygotyczności. Dryf powoduje przypadkowe zmiany rozkładu cech.
Dobór naturalny - prowadzi do ukierunkowanych zmian w populacji zwiększających ich przeciętne przystosowanie, czyli adaptację do warunków środowiskowych.
Dobór stabilizujący – powoduje eliminację wartości najbardziej odległe od średniej. Populacja staje się wyrównana i mniej zmienna. Populacja podlegająca doborowi jest narażona na wymarcie, w razie zmiany warunków środowiskowych nie znajdą się osobniki zdolne do przetrwania w nowej sytuacji.
Dobór kierunkowy - faworyzuje osobniki obdarzone cechami o maksymalnych wartościach, eliminując te, które posiadają cechy o wartości przeciwnej. Taki typ doboru występuje w zmiennym środowisku i prowadzi do kierunkowych zmian ewolucyjnych.
Dobór sztuczny - dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych. został zauważony przez Karola Darwina, choć nieświadomie był stosowany przez tysiąclecia w kulturach ludzkich. Współczesne rośliny uprawne oraz udomowione zwierzęta są przykładem działania doboru sztucznego.
Radiacja adaptacyjna - rozczepienie się jednolitej grupy organizmów na liczne, zróżnicowane linie rozwojowe, morfologicznie podobne, ale przystosowane do innych biotopów w tej samej strefie.
Pula genowa – ogół genów reprezentowanych w danej populacji. Geny ulegają uogólnieniu. Stosunkowa stabilność.
Biogeneza - powstawanie życia na ziemi dokonywało się powoli, z materii martwej i nie było dziełem przypadku, ani celowym procesem.
Antropogeneza: australopitek(100-130 cm wzrostu, V mózgu= 400-500 cm³ , ); homo habilis(Vmózgu=700 cm³, istota drobna, koczowniczy tryb życia, proste narzędzia ); homo erectus(Vmózgu=800-1250, duże zęby, łuki brwiowe, żył w grupach, sporządzał narzędzia, polował na zwierzęta, mieszkał w jaskiniach); neandertalczyk(mocna budowa, większe mięśnie, grube kości, wieksze żeby, Vmózgu= większa od homo sapiens, żył w grupach, polował na dużą zwierzynę); homo sapiens.
Specjacja: powstawanie nowych gat; allelopatryczna(zachodzi na skutek zew. bariery, np. morze, góry,) sympatryczna(nie wymaga izolacji, zasiedlany teren jest zróżnicowany pod względem siedliskowym, dzielą się na subpopulacje, przyczyną jest dobór naturalny); skokowa(nagłe wykształcenie izolacji, nie wymaga barier zew, przyczyną są różne mutacje chromosomowe )
Czynniki na powstawanie nowych gat: bariery zew, wielkość populacji, warunki środowiskowe, częstość i charakter zmian genetycznych.

Dowody ewolucji:
bezpośrednie: zmineralizowane szczątki roślin i zwierząt, skały osadowe, wiek Ziemi,
pośrednie: dane na podstawie których można wywnioskować ewolucje, wspólne pochodzenie organizmów.
Narządy homologiczne - mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka – wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje.
Narządy analogiczne - spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla – oba służą do latania, oko głowonoga i oko kręgowca.
Atawizmy u człowieka – ogon, pazury zamiast paznokci, silnie wyrastający kieł.
Określanie wieku skamieniałości – metoda izotropowa: analiza względnej zawartości niektórych radioaktywnych izotopów i produktów ich rozpadu. Znając czas połowicznego zaniku pierwiastka oblicza się wiek powstania.
Badania embriologiczne – badania nad rozwojem zarodkowym. Im większe jest pokrewieństwo tym bardziej podobny rozwój zarodkowy.
Relikt – gat należący do grupy organizmów wymarłych na danym terenie (np.: łodzik, latimeria, miłorząb)
Skamieniałość przewodnia – szczątki organizmów szeroko rozprzestrzenionych na Ziemi w ściśle określonym okresie geologicznym. (amonit, trylobit)
Formy przejściowe – organizmy o cechach pośrednich pomiędzy dwiema grupami systematycznymi. (archeopteryks, ichtiostega)
Dryf genetyczny - nieregularne wahania częstości występowania genów. Dotyczy małych populacji, w których może doprowadzić do całkowitej eliminacji jednego z alleli doprowadzając do homozygotyczności. Dryf powoduje przypadkowe zmiany rozkładu cech.
Dobór naturalny - prowadzi do ukierunkowanych zmian w populacji zwiększających ich przeciętne przystosowanie, czyli adaptację do warunków środowiskowych.
Dobór stabilizujący – powoduje eliminację wartości najbardziej odległe od średniej. Populacja staje się wyrównana i mniej zmienna. Populacja podlegająca doborowi jest narażona na wymarcie, w razie zmiany warunków środowiskowych nie znajdą się osobniki zdolne do przetrwania w nowej sytuacji.
Dobór kierunkowy - faworyzuje osobniki obdarzone cechami o maksymalnych wartościach, eliminując te, które posiadają cechy o wartości przeciwnej. Taki typ doboru występuje w zmiennym środowisku i prowadzi do kierunkowych zmian ewolucyjnych.
Dobór sztuczny - dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych. został zauważony przez Karola Darwina, choć nieświadomie był stosowany przez tysiąclecia w kulturach ludzkich. Współczesne rośliny uprawne oraz udomowione zwierzęta są przykładem działania doboru sztucznego.
Radiacja adaptacyjna - rozczepienie się jednolitej grupy organizmów na liczne, zróżnicowane linie rozwojowe, morfologicznie podobne, ale przystosowane do innych biotopów w tej samej strefie.
Pula genowa – ogół genów reprezentowanych w danej populacji. Geny ulegają uogólnieniu. Stosunkowa stabilność.
Biogeneza - powstawanie życia na ziemi dokonywało się powoli, z materii martwej i nie było dziełem przypadku, ani celowym procesem.
Antropogeneza: australopitek(100-130 cm wzrostu, V mózgu= 400-500 cm³ , ); homo habilis(Vmózgu=700 cm³, istota drobna, koczowniczy tryb życia, proste narzędzia ); homo erectus(Vmózgu=800-1250, duże zęby, łuki brwiowe, żył w grupach, sporządzał narzędzia, polował na zwierzęta, mieszkał w jaskiniach); neandertalczyk(mocna budowa, większe mięśnie, grube kości, wieksze żeby, Vmózgu= większa od homo sapiens, żył w grupach, polował na dużą zwierzynę); homo sapiens.
Specjacja: powstawanie nowych gat; allelopatryczna(zachodzi na skutek zew. bariery, np. morze, góry,) sympatryczna(nie wymaga izolacji, zasiedlany teren jest zróżnicowany pod względem siedliskowym, dzielą się na subpopulacje, przyczyną jest dobór naturalny); skokowa(nagłe wykształcenie izolacji, nie wymaga barier zew, przyczyną są różne mutacje chromosomowe )
Czynniki na powstawanie nowych gat: bariery zew, wielkość populacji, warunki środowiskowe, częstość i charakter zmian genetycznych.