ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi !

quius regio, eius religio – czyje panowanie tego religia

ubi societas, ibi ius – gdzie społeczeństwo, tam prawo

lex imperfecta – norma prawna pozbawiona sankcji

ius cogens – norma bezwzględnie obowiązująca

ius dispositivum – norma prawna względnie obowiązująca

cogitationes nemo patitur- prawne odnoszą się do czynów (zachowań się) podmiotu prawa; moralność dotyczy przede wszystkim sfery uczuć (przekonań)

vacatio legi- spoczywanie prawa

lex retro non agit – prawo nie działa wstecz

Prmulgatio – uroczyste obwieszczenie.

. iura novit curia oznacza bowiem, że organ orzekający w sprawie (w tym sąd) zna prawo. Nie jest to jednak przeszkoda, by strony uczestniczące w postępowaniu przedstawiały swą argumentacje prawną, w tym związaną z określonym sposobem wykładni prawa. Wyjątkowo może być inaczej, bowiem w niektórych sytuacjach sąd cywilny orzeka na podstawie prawa obcego. W takiej sytuacji jest dopuszczalny dowód na treść prawa obcego

Clara non sunt interpretanda  nie dokonuje się wykładni tego, co jasne Wyrażają oni stanowisko, że dokonywać interpretacji prawa należy tylko wtedy gdy w tekście prawnym występują niejasności, które należy usunąć

lex superior derogat legi inferiori - norma prawna wyższej rangi wyłącza stosowanie normy prawnej niższej rangi

lex specialis derogat legi generali - norma prawna o charakterze szczególnym wyłącza normę prawną o charakterze ogólnym

lex posterior derogat legi priori - pierwszeństwo przepisu późniejszego przed wcześniejszym

a minori ad maius (skoro nie wolno mniej, to tym bardziej nie wolno więcej

de lege lata łac., dosł. 'o ustawie uchwalonej'; (zagadnienia, analizy) dotyczące (stosowania) obowiązującego prawa.

ratio legis – prawo jest zawsze dla obywateli

analogia legis- analogia do konkretnego przepisu ustawy

incompatibilitas – zasada niepołączności

nullum crimen sine lege (nie ma przestępstwa bez ustawy, inaczej mówiąc o tym, co jest przestępstwem, może przesądzić wyłącznie ustawa, nie może przesądzić akt podstawowy

in dubio pro reo (czyli nie dających się usunąć wątpliwości nie wolno interpretować przeciwko oskarżonemu),

nasciturus- dzieckiem w tym znaczeniu jest każda istota ludzka od poczęcia

audiatur et altera pars, czyli zanim rozstrzygniesz, wysłuchaj argumentów drugiej strony, a w rezultacie obie strony muszą mieć możliwość przedstawienia swoich racji

nemo iudex in causa sua - nikt nie może być sędzią we własnej sprawie

falsa demonstriatia non nocet (błędne określenie czy też nazwanie nie szkodzi odformalizowania postępowania, jako konsekwencja zasady że to kodeks dla ludu, np. odwołanie od decyzji nie wymaga uzasadnienia, wystarczy by strona dała wyraz swemu niezadowoleniu z decyzji; coraz częściej jednak ta ostatnia zasada niekiedy ulega wyłączeniu, kiedy to odwołanie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, a nadto wskazywać dowody na jego poparcie (np. w zakresie spraw podatkowych).

ex lege (czyli z mocy samego prawa, np. przy pozwoleniu wodnoprawnym – następca adresata takiego pozwolenia wstępuje w prawa swego poprzednika), bądź

ex decisio (w wyniku decyzji organu administracji, np. w odniesieniu do koncesji na działalność regulowaną prawem geologicznym i górniczym).