Lekcja 1 - Budowa materii

Budowa materii

Podstawowe informacje

Substancje z którymi mamy styczność na co dzień, np. woda, powietrze, drewno, masy plastyczne, metal, tworzywa sztuczne sprawiają wrażenie ciągłości w ich budowie. Materia jednak zbudowana jest z maleńkich cząsteczek, które cały czas są w ruchu.

Materia - zbudowana jest z "ziaren" zwanych atomami.

Teoria atomistyczno-cząsteczkowa (niektóre założenia):
a) Atomy tego samego pierwiastka są identyczne pod względem masy i rozmiarów.
b) Atomy mają kształt kulisty.
c) Atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka, która ma wszystkie cechy tego pierwiastka.
d) Atomy łączą się, tworząc cząsteczki.
e) Związek chemiczny jest zbiorem takich samych cząsteczek.

Dyfuzja - samorzutny sposób mieszania stykających się ciał.

Podsumowanie tematu:
1. Z czego zbudowana jest materia ?
2. Wymień główne założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej.
3. Podaj 2 przykłady procesów w których zachodzi dyfuzja.

Lekcja 2 - Masa i rozmiary atomów

Lekcja 2 - Masa i rozmiary atomów

Masa i rozmiary atomów

W dzisiejszych czasach mamy zobrazowaną budowę atomu jednak są tak małe, że trudno jest je sobie wyobrazić. 

Nazwa pierwiastka	Masa atomu	Średnica atomu
wodór	0,167 * 10^-23 g	0,000 000 008 cm
tlen	2,66 * 10^-23 g	0,000 000 0013 cm
węgiel	2,00 * 10^-23 g	0,000 000 0015 cm

Atomowa jednostka masy "u"
Masy atomów podaje się więc używając jednostki odpowiedniej dla świata atomów. Jest nią jedna atomowa jednostka masy u (ang. unit).

u=1/12 masy atomu węgla, która wynosi = 0,166 * 10^-23 g

Masa atomowa - masa atomu wyrażona w atomowych jednostkach masy "u".
Masa cząsteczkowa - masa cząsteczki wyrażona w atomowych jednostkach masy "u".
Pierwiastek - zbiór takich samych atomów.
Związek chemiczny - zbiór takich samych cząsteczek.

Teraz obliczymy masę atomową dla wody H₂O. Każda masa zapisana jest pod pierwiastkiem w układzie okresowym pierwiastków. Wodór (H) więc posiada 1,008 = 1 a tlen (O) 15,99 = 16. Aby obliczyć masę cząsteczkową wody zapiszemy:

m_H2O = 2 * m_H + m_O = 2 * 1u + 16u = 18u

Dla przykładu pokaże jak obliczyć masę cząsteczkową dwutlenku węgla:

m_CO2 = m_C + 2 * m_O = 12u + 2*16u = 44u

Podsumowanie tematu
1. Co nazywamy zbiorem takich samych atomów ?
2. Podaj własnymi słowami definicję masy atomowej.
3. Oblicz masę cząsteczkową dla HgO.

Lekcja 1 - Budowa materii

Lekcja 3 - Prawo zachowania masy

Lekcja 3 - Prawo zachowania masy

Prawo zachowania masy

Prawo sformułował w 1760 roku rosyjski uczony Michił W.Łomonosow, a nieco później Franzuc Antoine L.Lavoisier.

Opis doświadczenia
Wsyp do kulistej kolby wiórki miedziane około 3-4g. Zamknij szczelnie kolbę i zważ. Następnie umieść kolbę na stojaku i podgrzej ją około 3-4 minut niewielkim płomieniem. Po ochłodzeniu kolby zważ ją jeszcze raz.

To doświadczenie pokaże nam, że w wyniku reakcji masa produktu jest taka sama jak przed reakcją miały substraty. 

Definicja prawa - Masa substratów jest równa masie produktów reakcji.

Zadanie rachunkowe - dwutlenek węgla
Oblicz ile gramów tlenu zużyto w wyniku spalenia 40 g węgla i powstało 320 g dwutlenku węgla.

Zaszła podobna reakcja opisana na schemacie powyżej.

Obliczenia:
m_C + m_O = m_CO2
40 g + m_O = 320 g
m_O = 320 g - 40 g
m_O = 280 g

Odp.: Podczas spalania 40 g węgla zużyto 280 g tlenu.

Podsumowanie tematu
1. Kto jako pierwszy sformułował prawo zachowania masy?
2. Jak brzmi prawo zachowania masy?
3. Oblicz ile spalono miedzi z 80 g tlenu, jeśli otrzymałeś 150 g tlenek miedzi(II).

Lekcja 2 - Masa i rozmiary atomów

Lekcja 4 - Budowa atomu