Bogurodzica jako arcydzieło średniowiecznej liryki polskiej, Szkoła, Język polski, Wypracowania


5.''Bogurodzica'' jako arcydzieło średniowiecznej liryki polskiej.

`'Bogurodzica'' stała się pierwszym hymnem narodowym, pieśnią ojczyźnianą, jest dziełem rodzimym, najstarsze dwie zwrotki pochodzą z XIII w.Tytuł wywodzi się z języka starocerkiewno-słowiańskiego. Uważa się, że 2 zwrotki są tropami tzw. dodatkiem do liturgicznego zawołania `'kyrie eleison''. Legenda przypisuje autorstwo św. Wojciechowi co wydaje się mało prawdopodobne. Przypuszcza się, że autor był wykształconym i utalentowanym poetą i muzykiem, prawdopodobnie zakonnikiem. Dwu najstarszym strofom towarzyszy melodia śpiewana chórowo bez akompaniamentu .Kompozycja określa porządek próśb modlitewnych, cechuje ją dwuczłonowość i treściowy oraz składniowy paraleizm (podobieństwo).Jest wierszem zdaniowo-rymowanym (poszczególne wersy tworzą pełne zdania, rymy wyznaczają zakończenie zwane klauzulą),asylabicznym, występuje niejednakowa ilość sylab w wersie. Pierwsza zwrotka jest apostrofą skierowaną do Matki Bożej. Przedstawia doskonałą próbę staropolszczyzny, wiele historycznych form gramatycznych, archaizmów (gospodzin-pan; dziela- dla; Bożyc-syn Boży;jąż-którą).Zawiera dwa wyrazy w formie przegłosu polskiego: sławiena, zwolena świadczy to o wpływach czeskich, ponieważ proces przegłosu został już wówczas zakończony; w funkcji wołacza występuje mianownik: Bogurodzica! dziewica! Maryja!, pojawia się stara forma trybu rozkazującego `'zyszczy -pozyskaj,'' spuści''- ześlij.

`'Bogurodzica''stanowi arcydzieło polskiej poezji średniowiecznej.

1.Omów znane ci średniowieczne zabytki języka polskiego.

Zabytki języka polskiego to nie tylko stare polskie teksty, lecz nawet pojedyncze polskie nazwy czy słowa, które znajdujemy w historycznych

dokumentach. Najdawniejsze nazwy polskie w tekstach łacińskich:

-Greograf bawarski-dzieło,które zawiera opis średniowiecznej Europy,

pochodzi z IX w.; znajdują się tu nazwy polskie (tj. Opolanie, Dziadoszanie)

-Dagome index- dokument, w którym Mieszko I oddaje państwo polskie pod opiekę papieża(990r.) znajdują się tu nazwy polskie, tj .Kraków, Odra.

-kronika Thietmara-o pisane są tu walki polsko- niemieckie; nazwy polskie

np. Dziadoszycy XI w.

Następne zabytki języka polskiego możemy dzielić nazwy miejscowe i

osobowe. Są to nazwy zawarte w Bulli Gnieżnieńskiej, pochodzącej z XII w. Bullia Gnieżnieńska zawiera rejestr dóbr arcybiskupstwa gnieżnieńskiego, a w tym znajduje się już 410 wyrazów polskich.

Wśród nich znajdziemy:

a)nazwy miejscowe:

-pochodzące od ukształtowania terenu np. Dolisko;

-od nazw osobowych np. Hermanowo- ziemie Hermana;

-od potomków założycieli np. Janowo (syn Jana- Janowic)

b)nazwy osobowe (ludzi):

-imiona dwuczłonowe- Bogu-sław

-skróty i zdrobnienia, przezwiska np. Gęba;

-zapożyczenia z innych języków;

XIII w.-z tego wieku pochodzi pierwsze zdanie polskie z Księgi Henrykowskiej. Jest to Księga, która opisuje dzieje klasztoru cystersów w Henrykowie. Zdanie brzmi :''daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj''. Mówi je chłop do żony, a chodzi o mielenie żarnami.

Całe teksty, już nie pojedyncze zdania a średniowieczne teksty polskie

pochodzą z XIII i XIV w.

-`'Bogurodzica'' -hymn rycerski,powstały w XIII w.choć spisany w początkach XV w.

-`'Kazania gnieżnieńskie `'-XV w.

-Żywoty święte-XV w.

-`'O zachowaniu się przy stole `'-XV w.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Bogurodzica jako dzieło średniowiecznej literatury polskiej
Gatunki jako wyraz zmian świadomości estetycznej, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Biblia jako skarbnica mądrości i drogowskaz życia, Szkoła, Język polski, Wypracowania
BOSKA KOMEDIA Dantego-elementy średniowiecza i zapowiedż ren, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Gatunki jako wyraz zmian świadomości estetycznej, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Problemy miłości i śmierci w literaturze średniowiecza, Szkoła, Język polski
Ocena średniowiecznych bohaterów, Szkoła, Język polski
Pieśń-hymn CZEGO CHCESZ OD NAS PANIE jako manifest poetycki, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Baczyński jako poeta pokolenia, Szkoła, Język polski
01DZIADY jako dramat romantyczny, SZKOŁA, język polski, romantyzm
Sztuka średniowiecza, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Państwo jako najwyższa wartość narodowa w widzeniu bohaterów literackich różnych epok, SZKOŁA, język
Dziady jako dramat romantyczny, SZKOŁA, język polski, romantyzm
Jaką wartość prezentują dziś utwory średniowieczne, Szkoła, Język polski, Wypracowania
człowiek jest zdumiewający ale arcydziełem nie jest(1), Szkoła, Język polski, Wypracowania
Wizerunek śmierci w literaturze średniowiecza, Szkoła, Język polski

więcej podobnych podstron