Temat: Idea jednoczenia Europy do 1939 r.
Grecko - rzymskie korzenie jedności Europy
- Europa w ramach imperium rzymskiego: wspólne prawo, wspólnota cywilizacyjna, porządek pokojowy ( „PAX Romana”)
2. Uniwersalistyczne idee średniowiecznej Europy
a. religijna wspólnota bazą jednoczenia kontynentu: „Chrystianitas”= „Europea `, zamiast Imperium Romanum Imperium Chrystianum
b. święty Augustyn /Vwiek/ w dziele „ O państwie bożym” - utopijna koncepcja chrześcijańskiego imperium pod zwierzchnictwem papieża
c. panowanie Karola Wielkiego /768-814/ próba realizowania augstynowskiej koncepcji „państwa bożego „ na ziemi. Pierwsze zjednoczenie Europy zachodniej
d. próba odnowienia cesarstwa rzymskiego przez Ottona III /983 - 1002/ jako świeckiego namiestnika boga na ziemi, na czele związku ludów chrześcijańskich
e. uniwersalizm teokratyczny świętego Tomasza z Akwinu / 1225 - 74/. W Traktacie
„O władzy monarchów” propozycja podporządkowania władców świeckich zwierzchnictwu papieża
f. koncepcja Pierre Dubois /1260 - 1320/ doradcy króla Francji Filipa IV Pięknego utworzenia konfederacji państw chrześcijańskich. Miała ona posiadać przywódcę i międzynarodowy trybunał rozjemczy.Za najważniejsze państwo Europejskie Dubois uważał Francję, negował zwierzchnictwo papieża nad władzą świecką.
3. Rozwój idei integracyjnych od XV do końca XVIII wieku
a. propozycja króla czeskiego Jerzego z Podiebradu / 1458 - 71/ utworzenia związku chrześcijańskich władców europejskich zwanego Ligą Pokoju, król proponował członkom równy status niezależnie od wielkości państw. Przywódcą Ligi miał być król Francji. Koncepcja równości państw godziła w pozycję cesarza i papieża. Czeski król przewidywał istnienie ponadpaństwowych organów władzy oraz ogólnoeuropejskiego aparatu administracyjnego
b. „ Wielki Plan” króla Francji Henryka IV /1589 - 1610/ projekt utworzenia związku 15 chrześcijańskich państw europejskich niezależnie od podziałów religijnych wynikających z reformacji. Plan nie obejmował Rosji i Turcji. Cel związku to wolność handlu i bezpieczeństwo zewnętrzne. Władza związku to Rada Europy złożona z delegatów państw członkowskich. Miała powstać wspólna armia w liczbie 320 tysięcy żołnierzy.
c. koncepcja powszechnego związku wszystkich panujących Europy czyli Unii Europejskiej Harleya de Saint Pierre /1658 -1743/ . W projekcie uwzględniono Rosję. Monarchowie mieli cedować swoje uprawnienia na Senat Europejski, reprezentujący wszystkie państwa kontynentu. Role rządu europejskiego maiła spełniać specjalna Komisja złożona z pięciu senatorów .Unia miała zapewnić bezpieczeństwo i wolność handlu,
4. Idee integracyjne od rewolucji francuskiej do I wojny światowej
a. próba siłowego zjednoczenia Europy przez Napoleona Bonaparte /1799- 1815/
b. powstanie pierwszego paneuropejskiego związku - Świętego Przymierza 1815 istotą przymierza była równowaga sił strzeżona przez związek monarchów
c. koncepcje jednoczenia narodów europy księcia Adama Czartoryskiego /1770- 1861/.
- Liga Europejska pod przewodem cara Aleksandra I
- Liga Europejska pod przewodem Wielkiej Brytanii. Liga miała być unią państw
z organami ponadnarodowymi: Najwyższą Radą, Senatem i Kongresem. Unia miała
umożliwić przywrócenie wolności narodom zniewolonym / Polakom, Grekom,
Włochom i Belgom/ poprzez nowe wyznaczenie granic
d. projekt Konstytucji dla Europy Wojciecha Jastrzębowskiego /1799- 1882/ Europa miała
tworzyć federację z parlamentem na czele, wszystkie narody miały mieć równe prawa. Konstytucja Jastrzębowskiego to pierwowzór dla późniejszych projektów konstytucji europejskich
5. Projekty integracyjne w latach 1919 - 1939
a. Unia paneuropejska Richarda Coudenhove- Kalergi /1894 - 1972/ szczegóły projektu zawiera książka pod tytułem „ Paneuropa” 1923 i „ Manifest paneuropejski” 1924.
Paneuropa miała objąć obszar między ZSRR, Atlantykiem i Morzem Śródziemnym ponadto miała obejmować kolonie krajów europejskich należących do paneuropy, miała być państwem związkowym z własną konstytucją. Zjednoczona Europa miała być zdolna Edo przeciwstawienia się Panameryce, imperium brytyjskiemu, ZSRR i Azji / Chiny, Japonia/.
b. Projekt Stanów Zjednoczonych Europy Aristide Branda / 1862- 1932/ Autor postulował utworzenie federacji z poszanowaniem suwerenności państw członkowskich. Federacja miała funkcjonować w ramach Ligi Narodów. Organem kierowniczym organizacji miała być konferencja europejska złożona z przedstawicieli wszystkich rządów. Brand proponował utworzenie komisji politycznej jako organu wykonawczego oraz sekretariatu o spraw administracyjnych. Wspólna polityka miała obejmować stosunki międzynarodowe, kulturę, finanse, komunikacje, prace, komunikacje, higienę, administracje