Temat: Szekspirowski teatr w elżbietańskiej Anglii.
Czas realizacji: 45 minut
Cele lekcji:
wprowadzenie uczniów w tradycję kultury europejskiej
utrwalenie wiedzy na temat teatru antycznego i szekspirowskiego
b) szczegółowe:
uczeń:
prawidłowo wymienia cechy teatru „The Globe” na podstawie ilustracji
współpracuje z grupą
sprawnie sporządza i redaguje notatkę z lekcji
dobrze zna definicję teatru szekspirowskiego
zabiera głos w dyskusji
Metody i formy pracy:
miniwykład
dyskusja
praca grupowa
praca indywidualna
- „burza mózgów”
Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze:
załączniki przygotowane przez nauczyciela/praktykanta
obrazki scen różnych teatrów, wśród nich rysunek teatru antycznego i teatru „The Globe'
Przebieg zajęć:
LEKCJA 1
Faza wstępna:
Nauczyciel/praktykant rozdaje uczniom rysunki teatru antycznego i teatru „The Globe”. Uczniowie po obejrzeniu obrazków odpowiadają na pytania:
Jakie trzy najważniejsze cechy mają teatry z obrazków? Co je różni?
Jakie przedstawienia, waszym zdaniem, odbywają się w każdym z teatrów?
Podanie tematu lekcji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel/praktykant wyjaśnia pojęcia zawarte w temacie w formie mini wykładu, a każdy z uczniów samodzielnie sporządza notatkę. Wybrany uczeń odczytuje swoją.
Nauczyciel/praktykant zarządza ćwiczenie, w którym uczniowie wpisują do tabeli cechy teatru antycznego (na podstawie znanego im dramatu antycznego Antygony lub
Króla Edypa Sofoklesa) oraz cechy dramatu szekspirowskiego na podstawie Makbeta Szekspira.
Zadanie domowe - przypomnieć sobie Króla Edypa lub Antygonę Sofoklesa i znać Makbeta Szekspira. Przynieść obie lektury.
TEKST
W drugiej połowie XVI w. za panowania Elżbiety I w Anglii nastąpił największy rozkwit kultury i literatury. Istotnym wydarzeniem w dziejach było powstanie w Londynie w 1576 roku pierwszego stałego teatru publicznego, który nazywał się po prostu „The Theatre” (teatr). Był to budynek drewniany, nie posiadający stropu i mający scenę w formie platformy wystającej na środek widowni, zaprojektowanej tak, aby widzowie mogli z 3 stron otaczać grających aktorów. Z czasem Londyn wprost zaludnił się teatrami. Do najsławniejszych należy "Łabędź", "Kurtyna", "Róża", w których codziennie odbywały się przedstawienia dostarczające rozrywki mieszkańcom Londynu.
W 1599 roku powstał nowy teatr w dzielnicy Southwark - "The Globe", w którym występował zespół Szekspira. Jego nazwa (tłumaczona jako ''Pod Kulą Ziemską") pochodzi od postaci Herkulesa, umieszczonej nad wejściem, a dźwigającej na swych plecach kulę ziemską. Obliczony był na 2 tysiące miejsc: głównie stojących.
Początkowo aktorzy grali na dworze, potem w budynkach. Sceną było podwyższenie, otoczone z trzech stron przez widzów i nieodgrodzone od nich barierą. . Czwarty bok sceny zamykały drzwi do garderoby, przez które wchodzili aktorzy. Nad nimi budowano niewielki ganek, galerię, które były miejscem rozgrywania scen balkonowych, wsparte na słupach. Pomiędzy słupami zawieszano kotarę. Dzieliła ona scenę na przedscenie i niewielką scenę wewnętrzną. Kurtyny nie było. Przedstawieniom towarzyszyła muzyka. Światło dzienne uniemożliwiało wykorzystywanie efektów świetlnych.
Aktorzy często bezpośrednio zwracali się do publiczności, a sami widzowie pozostawali w interakcji z działaniami aktorów. Publiczność, a zwłaszcza przedstawiciele niższych klas społecznych, bywała hałaśliwa i żywo reagowała na akcję przedstawienia. W zwyczaju było wiwatowanie, klaskanie, tupanie, a nawet - w przypadku skrajnego znudzenia spektaklem - rzucanie w grających drobnymi kamieniami. W ten sposób teatr, aby zapewnić sobie powodzenie i utrzymanie musiał stać się gwiazdorski - dekoracji bywało zwykle niewiele, często zastępował je napis głoszący, że akcja toczy się np. w lesie albo w komnacie zamkowej, a najważniejszymi elementami widowiska stawała się gra aktorska. Aktorzy byli zawodowcami, dbali o wymowę, każdym gestem i ruchem starali się uzyskać wrażenie prawdopodobieństwa. Ważne były też kostiumy i rekwizyty, którymi się posługiwali by stworzyć iluzję przedstawionej rzeczywistości.
To właśnie w tym okresie rozpoczął się rozwój nowożytnego teatru, którego najwybitniejszym przedstawicielem był William Szekspir (1564 - 1616).
Pochodził z rodziny mieszczańskiej ze Stratfordu, gdzie przez kilka lat chodził do szkoły. Bardzo młodo się ożenił (miał zaledwie 18 lat, a jego zona Anna była od niego o 8 lat starsza), ale po paru latach opuścił rodzinę i przeniósł się do Londynu, gdzie przebył wszystkie szczeble teatralnej kariery. Znany ze swych sonetów i poematów trafił do trupy teatralnej „Słudzy Lorda Szambelana”. Dzięki swoim utworom dorobił się majątku i został właścicielem kilku teatrów m.in. słynnego „The Globe” (Pod Kulą Ziemską).
Dramaty Szekspira dzieli się na trzy kategorie: komedie, tragedie i kroniki. Do najbardziej znanych tragedii należą: Romeo i Julia, Hamlet, Otello, Makbet, Król Lear. Najsłynniejsze komedie to: Sen nocy letniej, Jak wam się podoba, Wiele hałasu o nic, Poskromienie złośnicy. Kroniki reprezentują: Król Jan, Ryszard III, Henryk V, Henryk VIII.