Układ trawienny, poprzez rozkładanie przyjmowanego pokarmu na proste związki i ich resorpcję dostarcza energii dla prawidłowego funkcjonowania pozostałych układów.
Spełnia on następujące ważne funkcje:
1.Przyjmowanie pokarmu, które składa się z:
Umieszczenia pokarmu w jamie ustnej,
Rozdrobnienia mechanicznego pokarmu (żucia),
Nawilgocenia pokarmu śliną,
Połykania pokarmu.
2.Przeprowadzenie pokarmu przez przewód pokarmowy, zależne od czynności motorycznej.
3.Trawienie, w wyniku, którego pokarm zostaje rozłożony za pomocą enzymów na prostsze związki. Skrobia rozkłada się na cukry proste przez amylazę. Pepsyna i trypsyna rozkładają białka na dwupeptydy i aminokwasy. Lipazy rozkładają tłuszcze na monoglicerydy i kwasy tłuszczowe.
4.Wchłanianie, które polega na transporcie substancji odżywczych, wody i elektrolitów
z przewodu pokarmowego, (głównie z jelita cienkiego) do krwi i chłonki.
5.Defekacja, czyli wydalanie niestrawionych substancji z przewodu pokarmowego.
Układ trawienny składa się z:
Przewodu pokarmowego (tractus alimentarius),
Gruczołów (glandulae).
Przyjmowanie pokarmów kontrolowane jest przez ośrodek sytości i ośrodek głodu (łaknienia), które znajdują się w podwzgórzu. Pobudzanie ośrodka sytości hamuje łaknienie, zaś pobudzanie ośrodka głodu pobudza łaknienie i zwiększa masę ciała.
W czynności układu pokarmowego odgrywają dużą rolę hormony tkankowe oraz sploty układu jelitowego.
Przewód pokarmowy rozpoczyna się szparą ust i kończy odbytem.
Składa się on z następujących części:
Jama ustna,
Gardło,
Przełyk,
Żołądek,
Jelito cienkie,
Jelito grube.
Do gruczołów przewodu pokarmowego zaliczamy gruczoły, których przewody uchodzą do poszczególnych części przewodu pokarmowego oraz drobne gruczoły znajdujące się w ścianie przewodu pokarmowego.
Do gruczołów posiadających przewody wyprowadzające należą:
Gruczoły ślinowe,
Wątroba,
Trzustka.
Ściana przewodu pokarmowego prawie na całej długości ma budowę czterowarstwową.
Najbardziej wewnętrzną warstwą jest błona śluzowa, pod nią znajduje się błona podśluzowa, potem błona mięśniowa i błona surowicza lub przydanka.
Czynność motoryczna przewodu pokarmowego występuje w postaci:
Ruchów perystaltycznych (propulsywnych), przesuwających się z szybkością 1 cm/min,
Ruchów segmentowych (ruchy te mieszają pokarm i ułatwiają krążenie krwi),
Ruchów masowych, występujących w jelicie grubym (powodujących przesuwanie mas kałowych).