Tkanka to zbiór komórek o podobnej budowie pełniących tą samą funkcję w organizmie. Rodzaje: tkanka łączna, nabłonkowa mięśniowa gładka, poprzeczne prążkowania szkieletowe poprzeczne prążkowania serca, tłuszczowa, płynna, nerwowa

Klasyfikacja tkanek roślinnych

Typy tkanek:

• TKANKA TWÓRCZA - komórki mogą się dzielić

1. Tkanki twórcze pierwotne - komórki dzielą się stale
a) merystem wierzchołkowy pędu
b) merystem wierzchołkowy korzenia
c) merystem wstawkowy (interkalarny)

2. Tkanki twórcze wtórne - komórki dzielą się przy określonym czasie
a) kambium (miazga)
b) fellogen (miazga korkotwórcza)
c) kallus (tkanka przyranna)

• TKANKA STAŁA -komórki które się nie dzielą

1. Tkanki miękiszowe
a) miękisz asymilacyjny
A1 - palisadowy,
A2 - gąbczasty,
A3 - wieloramienny
b) miękisz spichrzowy (magazynujący)
c) miękisz powietrzny
d) miękisz wodonośny (wodny)
e) miękisz zasadniczy

2. Tkanki okrywające
a) tkanki okrywające pierwotne
- A1 - epiderma (skórka),
- A2 - epiblema (skórka korzenia)
b) tkanki okrywające wtórne
- B1 - korek

3. Tkanki wzmacniające
a) kolenchyma (zwarcica)
A1 - kolenchyma kątowa,
A2 - kolenchyma płatowa
b) sklerenchyma (twardzica)
B1 - włókna,
B2 -sklereidy (komórki kamienne)

4. Tkanki przewodzące
a) drewno (ksylem)
b) łyko (floem)

5. Tkanki gruczołowe (wydzielnicze)
a) utwory powierzchniowe
b) utwory wewnętrzne

Charakterystyka tkanek twórczych

Cechy wszystkich tkanek twórczych:
- komórki się dzielą
- cienkie ściany komórkowe
- duże jądra
- gęsta cytoplazma
- małe wodniczki

1. Tkanki twórcze pierwotne
- dzielą się przez całe życie
- podziały zachodzą we wszystkich płaszczyznach
- podziały nie są zdeterminowane - po podziałach mogą powstawać wszystkie typy tkanek stałych
a) merystem wierzchołkowy pędu
- występuje na szczycie pędu, podziały powodują wydłużanie się pędu
b) merystem wierzchołkowy korzenia
- powoduje wydłużanie się korzenia
c) merystem wstawkowy (interkalarny)
- występuje tylko u traw!
- po ścięciu liścia odnawia się i nadal rośnie

2. Tkanki twórcze wtórne
- nie dzielą się przez całe życie
- komórki ułożone są warstwami
- dzielą się w płaszczyźnie równoległej do organów (przyrost na szerokość-grubość)
- podziały tych komórek są zdeterminowane
a) kambium
- dzieląc się odkłada łyko, do wewnątrz drewno
b) fellogen
- dzieląc się okrywa korek, do wewnątrz miękisz
c) kallus
- tkanka „okazjonalna”, przy zranieniach dzieląc się odtwarza uszkodzone tkanki

Charakterystyka tkanek stałych

1. Tkanki asymilacyjne
Cechy wszystkich tkanek miękiszowych:
- zbudowane z komórek cienkościennych i komórek żywych
a) Miękisz asymilacyjny
- uczestniczy w fotosyntezie
- zawiera liczne chloroplasty
A1) miękisz palisadowy
- zbudowany z komórek wydłużonych i ściśle do siebie przylegające (występuje na górnej powierzchni liścia, tam gdzie jest dużo światła)
A2) miękisz gąbczasty
- luźno ułożone komórki
- między nimi znajdują się przestwory międzykomórkowe (występują na spodzie liścia)
A3) miękisz wieloramienny
- mają pofałdowane ściany, dzięki temu jest większa powierzchnia pochłaniania światła (drzewa iglaste)
b) Miękisz spichrzowy (magazynujący)
- gromadzi substancje zapasowe: skrobia, białka (ziarna aleuronowe), tłuszcze
- dobrze wykształcone leukoplasty (bezbarwne plastydy)
- występują w bulwach, kłączach i nasionach
c) Miękisz powietrzny
- zawiera duże przestwory międzykomórkowe, które tworzą kanały przewietrzające roślinę
d) Miękisz wodonośny (wodny)
- komórki mają duże wodniczki, gromadzą dużo wody, np. kaktusy, agawa
e) Miękisz zasadniczy
- nie wykazuje specjalizacji
- wypełnia wolne przestrzenie między innymi tkankami

2. Tkanki okrywające
Cechy wszystkich tkanek okrywających:
- występują zawsze na powierzchni organów
- funkcja ochronna
- muszą zagwarantować kontakt z otoczeniem i wymianą między rośliną a środowiskiem
- wszystkie komórki ściśle do siebie przylegają
a) tkanki okrywające pierwotne
- zbudowane są z komórek żywych, ułożone w jedną warstwę
A1) epiderma (skórka)
- okrywa części nadziemne, łodyga, liście
- na powierzchni skórki znajduje się warstwa tłuszczowa (kutikula) à roślina jest chroniona przed nadmiernym wysychaniem
- znajdują się aparaty szparkowe, mogą się otwierać lub zamykać w zależności od ilości wody, umożliwia pobieranie dwutlenku węgla i transpiracji (parowanie)
- na powierzchni mogą znajdować się włoski (np. pokrzywa)
A2) epiblema (skórka korzenia)
- okrywa części podziemne
- pobiera sole mineralne
- nie ma kutikuli
- komórki są cienkościenne (dzięki temu przepuszcza wodę)
- komórki wytwarzają włośniki, które zwiększają powierzchnię chłonną
b) tkanki okrywające wtórne
B1) korek
- tkanka która okrywa części nadziemne i podziemne
- zbudowana z komórek martwych i tworzą kilka warstw
- ich ściany wysycane są suberyną (substancja tłuszczowa, nie przepuszczalna dla wody)
- jest lekki i ciepły
- występują przetchlinki, umożliwiają wymianę gazową, dzięki temu korek zachowuje kontakt z otoczeniem

3. Tkanki wzmacniające
Cechy wszystkich tkanek wzmacniających:
- usztywnia rośliny
- chronią przed uszkodzeniami mechanicznymi
- zgrubiałe ściany komórkowe
a) kolenchyma (zwarcica)
- zbudowana z komórek żywych, których ściany są niejednorodnie zgrubiałe
A1) kolenchyma kątowa
- zgrubiałe są narożniki
A2) kolenchyma płatowa
- występują przeciwległe ściany
- występuje u młodych częściach roślin zdolnych do wzrostu
- jej komórki mogą posiadać chloroplasty
b) sklerenchyma (twardzica)
- zbudowana z komórek martwych
- ich ściany są zgrubiałe na całej powierzchni
- występują na częściach stałych
- buduje łupiny nasienne
B1) włókna
- charakteryzują się tym, że są długie
- ściany zgrubiałe na przekroju pierścieni, np. len, konopia
B2) sklereidy (komórki kamienne)
- mają kształt wielościanów
- w ścianach komórki występują rozgałęzione jamki (gruszki)

4. Tkanki przewodzące
Tkanki niejednorodne - to tkanki, które oprócz elementów właściwych dla siebie zawierają komórki innych tkanek (miękiszowe, wzmacniające)
Cechy wszystkich tkanek przewodzących:
- mają za zadanie przewodzenie i transportowanie substancji w roślinie
a) drewno (ksylem)
- transport wody i soli mineralnych (z dołu do góry)
- zbudowane z komórek martwych o silnie zgrubiałych ścianach
Dwa typy elementów przewodzących:
cewki: (paprotniki, nagonasienne)
- mają wydłużony kształt
- na całej powierzchni rozproszone liczne jamki lejkowate
naczynia: (okrytonasienne)
- cylindryczny kształt
- ściany poprzeczne z reguły zanikają
- szybszy transport
Transport bierny - nie wymaga nakładów energii
b) łyko (floem)
- zbudowane z komórek żywych, które transportują związki organiczne z liści do pozostałych części rośliny (korzeń, kłącze)
Dwa rodzaje elementów przewodzących:
Komórki sitowe:
- wydłużony, wrzecionowaty kształt (na końcach się zwężają)
- na powierzchni znajdują się liczne rozproszone pola sitowe
Rurki sitowe:
- wydłużony (nie są zwężone), walcowaty, cylindryczny kształt
- ściany przeciwległych ścian znajdują pola sitowe
- nie ma jadra, dlatego równoległe do każdej rurki sitowej ułożona jest komórka przyrurkowa z jądrem (zaopatrują rurkę sitową)
Transport aktywny - wymagający nakładów energii (duże cząsteczki)

5. Tkanki gruczołowe (wydzielnicze)
Cechy wszystkich tkanek gruczołowych:
- pojedyncze wyspecjalizowane komórki, które wydzielają określone substancje
a) utwory powierzchniowe
- produkują wydzieliny na zewnątrz rośliny
- włoski gruczołowe
- miodniki (kwiaty okrytonasienne), wydzielają nektar
- wypotniki (hydatody) - szparki wodne wydzielające wodę w postaci płynnej
b) utwory wewnętrzne
- odkładają wyprodukowane substancje wewnątrz ciała rośliny
- rury mleczne - są zbudowane z komórek, między którymi zanikły poprzeczne ściany (ich wnętrze wypełnia sok mleczny)
- kanały żywiczne (wypełnia je żywica), chroni roślinę przed infekcjami

Klasyfikacja tkanek zwierzęcych

Tkanka nabłonkowa:
* jednowarstwowe
- płaski
- sześcienny
- walcowaty

* wielowarstwowe
- płaski rogowaciejący
- płaski nierogowaciejący (
- sześcienny
- walcowaty

Pod względem pełnionych funkcji można podzielić tkankę nabłonkową na:

* pokrywającą
* ruchową
* wydzielniczą
* transportującą
* zmysłową

Tkanka łączna:

Wyróżniamy tkankę łączną:

* właściwą (rodzaje: wiotka,
siateczkowata, zbita, tłuszczowa);
* podporową (kość, chrząstka)
* płynną (krew, limfa)

Tkanka mięśniowa:
* gładka
* poprzecznie prążkowana
* mięśnie szkieletowe
* mięsień sercowy

Tkanka nerwowa:
* perykarion
* wypustki
* dendryty
* akson

---