3996

Termo Organika

Postęp naukowo-techniczny a stan środowiska

Ostatnie stulecie to okres szybkiego rozwoju przemysłowego na świecie. Postęp naukowo-techniczny pozwolił części ludności na osiągnięcie wysokiego poziomu zamożności, poprawił warunki zdrowotne, zwiększył zasoby żywności, itp. Towarzyszy temu gwałtowny wzrost liczby ludności. W 1950 r. na świecie żyło 2,5 mld ludzi. W ciągu zaledwie 36 lat liczba ta podwoiła się. Prognozy przewidują, że już w 2025 r. Ziemię będzie zamieszkiwać 10 mld mieszkańców.
Szybkiemu wzrostowi liczby ludności towarzyszy dążenie do osiągnięcia możliwie wysokiego poziomu życia. Wymaga to generowania coraz większej ilości wyrobów przy coraz większym zużyciu energii, a to oznacza eksploatację surowców naturalnych na niespotykaną wcześniej skalę.

W samych tylko Stanach Zjednoczonych w latach 1950-90 zużyto więcej surowców kopalnych niż w całej dotychczasowej historii ludzkości.
W Japonii zużywa się obecnie 5 razy więcej energii i 25 razy więcej stali niż przed 40 laty. Taka działalność człowieka prowadzi do szybkiego wyczerpania się łatwo dostępnych i tanich zasobów naturalnych. Wraz z postępem cywilizacyjnym zaczęły się ujawniać jego negatywne skutki - powszechne pogorszenie stanu środowiska naturalnego.

W wyniku zmiany składu chemicznego atmosfery niszczeje warstwa ozonowa i nasila się efekt cieplarniany. Klimatolodzy potwierdzają, że globalne ocieplenie stało się już faktem - metody statystyczne wykazały wzrost średniej temperatury Ziemi o około 0,4˚C od początku XX stulecia. Aktualnie najlepszym wytłumaczeniem tego trendu jest nadmierna emisja gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla, metanu, związków azotu) stanowiąca skutek użytkowania paliw węglowodorowych.

Energooszczędność na świecie

Zużywana na świecie energia służy zaspokojeniu potrzeb trzech
podstawowych dziedzin - potrzeb komunalno-bytowych 41 %, transportu 31 % i przemysłu 28 %.
Fakt, że zasoby naturalnych surowców energetycznych, takich jak ropa, gaz czy węgiel są ograniczone, uświadomił światu dopiero kryzys paliwowy lat 70-tych. Od tego czasu w krajach Europy Zachodniej naukowcy rozpoczęli poszukiwania rozwiązań pozwalających na oszczędzanie energii.
Podjęto pierwsze badania i przedsięwzięcia zmierzające do obniżenia energochłonności w sektorze mieszkalnictwa. Pojawił się wówczas nowy rodzaj budownictwa określany mianem energooszczędnego, o zmniejszonym zużyciu energii i wykorzystujący odnawialne źródła energii. Jedną z najbardziej zaawansowanych form budownictwa energooszczędnego są domy pasywne. Za ich twórcę należy uznać dr Wolfganga Feista, który w roku 1988 sformułował definicję domu pasywnego i założył Passivhaus Institut w Darmstadt. Od tego momentu w Europie powstało około 5000 mieszkań pasywnych, a wytyczone standardy wskazują kierunki rozwoju współczesnego budownictwa.

Obecnie powstaje wzorcowy dom pasywny w Smolcu pod Wrocławiem. Jako pierwszy w Polsce będzie posiadał certyfikaty niemieckiego Instytutu Domów Pasywnych. Jego koncepcję stworzyło i budowy podjęło się znane Biuro Projektowe, wyspecjalizowane w projektowaniu energooszczędnych budynków jednorodzinnych, Lipińscy Domy z Wrocławia. Partnerami przedsięwzięcia są między innymi: firma BASF, wiodący koncern chemiczny oraz Termo Organika, największy producent styropianu w Polsce.

Zużycie energii w budownictwie w Polsce

W Polsce zużywa się ponad 2 razy więcej energii na jednostkę powierzchni mieszkaniowej niż w krajach Europy Zachodniej o podobnym klimacie.
O energooszczędności w budownictwie zaczęto mówić dopiero niedawno. Przez lata polscy budowniczy nie przykładali wagi do tematów związanych z oszczędzaniem energii, ponieważ jej koszt był znacznie niższy niż obecnie. W efekcie tego krótkofalowego myślenia mamy dziś w Polsce ponad 80% budynków wybudowanych w sposób, który nie pozwala na oszczędzanie energii.

Zużycie energii w sektorze komunalno-bytowym obejmuje około 45 % całego zapotrzebowania na pierwotne nośniki energii. Istnieją w Polsce domy, gdzie zużycie energii wynosi nawet 400 kWh/mkw rocznie. Głównym powodem są tu zwykle nieszczelne okna, przemarzające ściany, niedostatecznie zaizolowane dachy i podłogi czy przestarzały system ogrzewania budynków. Budynki są często źle usytuowane i mają niewłaściwy kształt.

Wskaźnik zapotrzebowania na ciepło
Orientacyjny wskaźnik zużycia energii cieplnej (kWh/m2a) w budynkach budowanych w latach:
do 1966: 240 - 350
1967 - 1985: 240 - 280
1985 - 1992: 160 - 200
1993 - 1997: 120 - 160
od 1998: 90 - 120

Obowiązujące przepisy budowlane nie stawiają również zbyt wysokich wymagań w tej dziedzinie. Wybudowany zgodnie z nimi dom zużywa rocznie od 90 do 120 kWh ciepła na ogrzewanie 1 m2 powierzchni użytkowej. Identyczny dom zbudowany zgodzie ze szwedzkimi przepisami zużywa o połowę energii mniej. Potencjał oszczędności jest więc ogromny.

Od roku 2002 obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W dokumencie tym został określony wymagany maksymalny dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła dla poszczególnych elementów budynku: ścian, dachu, okien, a także maksymalne dopuszczalne wymagania energetyczne wyrażone w kWh/m2 na rok dla budynków mieszkalnych.
W styczniu 2006 r. weszły w życia ustalenia Dyrektywy Europejskiej 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Dyrektywa zobowiązuje kraje członkowskie do aktywnej promocji poprawy standardu energetycznego budynków w obrębie państw Wspólnoty.

Klasyfikacja energetyczna budynków
wg Stowarzyszenia na rzecz Zrównoważonego Rozwoju

A niskoenergetyczny: 20 do 45
B energooszczędny: 45 do 80
C średnioenergooszczędny: 80 do 100
D średnioenergochłonny: 100 do 150
E energochłonny: 150 do 250
F bardzo energochłonny: ponad 250

Zużycie energii w budynkach
ogrzewanie 30-55%
wentylacja 20-40%
przygotowanie ciepłej wody 10-15%
przygotowanie posiłków ok. 9%
oświetlenie i użytkowanie elektryczności ok. 7%

Rozwiązanie - budownictwo energooszczędne
Stosunkowo najprostszym sposobem zmniejszenia zużycia energii jest ograniczenie zapotrzebowania na ciepło użyteczne, tj. poprawa izolacji cieplnej przegród budowlanych i zmniejszenie strat ciepła w ogrzewanych budynkach.
W ostatnim roku w Polsce wykonano ponad 100.000 różnego rodzaju zabiegów termo-modernizacyjnych, korzystając przy tym przede wszystkim ze środków własnych, kredytów dewizowych, kredytów inwestycyjnych oraz najrzadziej z kredytu termomodernizacyjnego. Celem tych za-biegów jest przede wszystkim usuwanie wad technologicznych w budynkach z lat 60-70 -tych.
Najnowsze technologie umożliwiają budowanie domów pasywnych, które na ogrzewanie zużywają ok. 90 proc. energii mniej niż przeciętny europejski dom oraz 80 proc. mniej w porównaniu z nowoczesnym domem spełniającym najbardziej rygorystyczne przepisy obowiązujące w Europie. W domach budowanych bez specjalnej dbałości o oszczędzanie energii, normą jest roczne zużycie 100 kWh ciepła/mkw powierzchni. Dom energooszczędny zużywa rocznie ok. 50 kWh energii cieplnej.

Energooszczędne budowanie polega głównie na:
• braku mostków ciepła
• efektywnej izolacji, użyciu odpowiednich materiałów izolacyjnych
• stosowaniu nowoczesnych technologii wentylacyjnych
• stosowaniu nowoczesnych technik grzewczych

DEFINICJE

Dom energooszczędny (low-energy house - LEH) to budynek, w którym roczne zapotrzebowanie na ciepło jest niższe od 70 kWh/(m2a). Kluczowymi cechami takich domów są dobra izolacja cieplna, zredukowane mostki cieplne, szczelność i kontrolowana wentylacja.
Dom pasywny (passive house - PH) to budynek, w którym zapotrzebowanie na ciepło jest tak niskie, że można zrezygnować
z osobnego systemu grzewczego bez utraty komfortu. W przypadku Niemiec (a w przybliżeniu również Polski) oznacza to, że roczne zapotrzebowanie na ciepło jest niższe od 15 kWh/(m2a). Dzięki skutecznemu korzystaniu z energii elektrycznej całkowite zapotrzebowanie na energię (wraz z energią elektryczną i ciepłą wodą) wynosi poniżej 33 kWh/(m2a).
Dom samowystarczalny (self-sufficient house - SSH) nie potrzebuje żadnych dostaw energii z zewnątrz, poza promieniowaniem słonecznym czy wiatrem.

Akcja "Ciepły dom"