Szkółkarstwo - wykład I - semestr IV - 26.02.2013
Historia szkółkarstwa
Powstanie szkółkarstwa 1779r. w Polsce. Zaczęło się rozwijać dopiero po II wojnie światowej. Pojawiały się szkółki miejskie i prywatne - głównie szkółki róż. Po 1990 roku zaczęły rozwijać się szkółki prywatne.
Związek szkółkarzy polskich - zrzesza producentów;
Szkółki gruntowe intensywne
Szkółki pojemnikowe ekstensywne
Ok. 50% produkcji jest eksportowane do Rosji.
Litwa, Łotwa, Estonia, Białoruś i Ukraina eksport z Polski
Książki i pisma
Szkółkarstwo - prenumerata
Szkółkarstwo ozdobne - Wiesław Szydło
Szkółkarstwo ozdobne - Terpiński
Andreas Bartels
Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny - związek szkółkarzy Polskich
Tereny do zakładania szkółki - co należy uwzględniać:
ukształtowanie terenu - lekki spadek ok. 3%, rejony w których jest częste gradobicia, długość okresu wegetacji rośliny a umiejscowienie w Polsce,
Najlepsze na terenach górzystych są stoki zachodnie, ponieważ nie ma zagrożenia, że szybciej rozpocznie się okres wegetacji i rośliny są narażone na przymrozki.
Szkółkarstwo - wykład II - semestr IV - 05.03.2013
„Wybór terenu pod szkółkę”
Region Polski
Strefa I, II i III są najistotniejsze. Lokujemy szkółkę w I strefie - pas zachodni i nadmorski - w której jest większy wpływ klimatu morskiego, a nie kontynentalnego.
Ukształtowanie terenu
Najlepiej teren płaski, ale ze spadkiem ok. 3% - ze względu na odprowadzanie wody.
Rodzaj gleby
Ma znaczenie tylko przy szkółkach gruntowych. Na glebach ciężkich rośliny wytwarzają złą bryłę korzeniową.
Źródła wody
Szkółka gruntowa może egzystować bez dużych źródeł wody.
Szkółki pojemnikowej nie będzie przy braku dużych źródeł wody. Jakość wody musi być dobra.
Typy wody:
Wody głębinowe,
Naturalne - najlepsza. Starosta może wydać pozwolenie wodno-prawne, na pobieranie wody z jeziora.
jeziora
rzeki
Woda naturalna jest ciepła, zawiera mikroorganizmy, zazwyczaj jest miękka.
Większość szkółek bazuje na wodach głębinowych. Wody głębinowe są najczęściej zanieczyszczone przez żelazo, wapń i sól. Pierwszym wskaźnikiem wzrostu pH jest chloroza żelazowa. Studnia głębinowa - to powyżej 30 m głębokości. Za studnię i m3 wody jest opłata - 10 gr za m3. Należy zrobić rozpoznanie, na jakim terenie był wpływ lodowca a na jakim nie
Lokalizacja w stosunku do rynków zbytu
Najlepiej przy trasie przelotowej. Szkółki nastawione na sprzedaż detaliczną, nie powinny być usytuowane dalej niż 30 km od dużych miast.
Kształt terenu
Możliwość dojechania, wjechania i zawrócenia dla tira.
Szkółkarstwo - wykład 3 - 2013-03-12
„Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych”
Rozmnażanie generatywne:
Znaczenie:
produkcja podkładek - świerk pospolity, sosna pospolita, jodła pospolita, modrzew europejski, róża dzika, róża wielokwiatowa, klon zwyczajny, buk pospolity, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, śliwa wiśniowa - ałycza
gatunki drzew: sosna czarna, sosna żółta, kosodrzewina, świerk kłujący, świerk serbski, brzoza brodawkowata
krzewy liściaste: irga pozioma, irga błyszcząca, rokitnik wąskolistny, berberys Thunbergia `Atropopurpurea'
odmiany - tylko wtedy gdy jest duża powtarzalność cechy - ponad 50 %; np. Berberys Thunbergia `Atropopurpurea' (80%), świerk kłujący (50%)
hodowla roślin
Specjalne zabiegi:
stratyfikacja - warstwowanie - poddanie nasion działaniu trzech czynników: niskiej temperatury ( od 0- 8/10 stopni celsjusza, rzadziej wysokiej tj. 25 stopni), odpowiedniej wilgotności (25-40% przestrzeni wolnej w podłożu powinna być wypełniona wodą)i powietrza (zawartość w podłożu powinna być ok. 70%) liściaste wymagają stratyfikacji, iglaste raczej nie potrzebują. Prowadzimy ją dotąd aż będą kiełkować nasiona.
Skaryfikacja - uszkadzanie osłon nasiennych
Termiczna - nagrzewanie nasion do temp. 35-45 stopni
Mechaniczna - poprzez pocieranie papierem ściernym, lub w betoniarce.
Chemiczna - moczenie w stężonych kwasach lub zasadach
Moczenie - w wodzie w temperaturze pokojowej
Hormonizacja - moczenie nasion w kwasie giberelinowym
1. Kiedy wysiewamy nasiona?
W połowie maja - gleba jest już wystarczająco nagrzana
2. Od czego zależy długość okresu stratyfikacji?
Gatunku i odmiany rośliny
Rodzaju spoczynku nasion
Warunków stratyfikacji (temp, wilg, rodzaj podłoża)
Szkółkarstwo - wykład 4 - 19.03.2013.
„Zwalczanie chwastów w szkółkach roślin ozdobnych”
Preparaty stosowane do pojemników to te o małej rozpuszczalności.
Mała ilość preparatów chroniących uprawy szkółkarstwie.
Chwastów trwałych w pojemnikach nie ma.
Chwasty w uprawie pojemnikowej:
Korzystne warunki wzrostu (nawadnianie, nawożenie)
Brak możliwości mechanicznego odchwaszczenia.
Chwasty w pojemnikach
Łatwo się rozmnażają. Mają krótki cykl rozwojowy. Wydają ogromne ilości nasion.
Chwasty:
Karmnik rozesłany - wieloletni. Rozwojowi sprzyja obfite nawadnianie. Bardzo drobne nasiona przenoszone z wodą. Niebezpieczny przy małych roślinach
Rzeżucha włochata - chwast jednoroczny. Ma krótki cykl rozwojowy. Jedna wydaje nawet 5000 nasion. Potrzebują do wzrostu niewielkiej ilości podłoża
Szczawik różowaty - wieloletnia. Szybko się rozprzestrzenia
Starzec zwyczajny - jednoroczna ozima. Kwitnie od lutego do listopada. Nasiona przenoszone przez wiatr na duże odległości. Dobrze rośnie w niskich temp.
Wilczomlecz ogrodowy - jednoroczny. Przenoszone przez wiatr
Wierzbownica gruczołowata
Wiechlina roczna
Mchy i wątrobowce
Porostnica wielokształtna
Agrotechniczne metody powstrzymywania rozprzestrzeniania się chwastów
Wysokie szpalery
Podłoże wolne od nasion chwastów - zapobieganie wtórnemu zachwaszczeniu
Ściółkowanie - ogranicza zachwaszczenie
Sposób nawożenia - najsilniej rozwija się zachwaszczenie gdy nawóz będzie na powierzchni pojemnika,
Osłony przeciwchwastowe (dyski kokosowe, dyski jutowo-lniane
Ściółki organiczne
Chemiczne metody zwalczania:
Herbicydy doglebowe
Stosowane na glebę bez chwastów, przed wschodami chwastów
Zwalczają chwasty w czasie ich kiełkowania
Zapobiegają rozwojowi chwastów
Herbicydy dolistne - częściej w szkółkach gruntowych niż pojemnikowych
Stosowane na chwasty w pełni rozwinięte
Bardzo ograniczona możliwość stosowania w uprawach pojemnikowych (bezpieczne graminicydy i środki zwalczające mchy i porosty)
Szersze wykorzystanie w szkółkach gruntowych
Herbicydy doglebowe:
Chemiczna bariera dla kiełkujących nasion. Słabo rozpuszczalne w wodzie. Nawadnianie po zabiegu
Fumioksazyna(Vorox F):
Fumioksazyna - substancja nie zarejestrowana w Polsce
Zwalcza chwasty jedno i dwuliścienne.
Nie można go stosować w roślinach liściastych zimozielonych
Fleksidor:
B. słabo się przemieszcza. Zwalcza chwasty dwuliścienne. Nie zwalcza traw
Venzar 80 WP:
Linuron - Linurex 500 SC
Metazachlor - Butizan
Napropamid - devrinol
Chinoklamina - Mogeton 25 WP
Trzeba go zmyć z roślin
Substancje chwastobójcze dolistne
nieselektywne
przemieszczające się wroślinach - glifosat
kontaktowe - glufosynat amonu, dikwat
selektywne
zwalczające chwasty dwuliścienne