Filozofia pracy Wykład 1.
1. Wielowymiarowość zjawiska pracy
Procesy akwizacji pojęciowej,
Ujecie memetyczne
Kultura to system memów.
Praca – jest wieloaspektowa. Życie i praca to synonimy.
Istota pracy – czym jest praca?
Jakie cechy prezentuje zjawisko pracy( stosowane dla każdego rodzaj pracy)?
Wielowymiarowość zjawiska pracy.
Praca to cokolwiek człowiek robi (czynność ludzka), która w jakiś sposób ma na celu przetworzenie energii pozyskiwanej ze środowiska w jakiś wytwór (dobro).
Człowiek działa na materiał i powstaje dobro
Aspekty pracy:
Aspekt pobierania energii (tworzenie określonych zasobów),
Pobór energii ( eksploatowanie środowiska) – kreatywny.
Aspekt przetwarzania
Aby wytworzyć dobro należy eksploatować środowisko, - powstanie zasobów kulturowych i materialnych.
Eksploatowanie zasobów kulturowych – uczenie się, pobierzemy pojęcia ( akwizycja pojęciowa).
Platon – system idei.
Ujęcie memetyczne świata kultury – system memów (elementarne jednostki pojęciowe mające zdolność do wiązania się).
Memy podlegają procesom:
Mutacji (replikuja się),
Selekcji
Natywizm istnieją pewne cechy (systemy pojęciowe) zapisane w naszym umyśle.
Procesy uczenia się
Pobieranie nowych pojęć aktywowanie pojęć wrodzonych
Kompetencja - zdolność do wykonywania określonych czynności.
Pojęcia proceduralne to algorytmy wykonywania pewnych czynności
2. Systemy kompetencyjne
Kompetencja estetyczna,
Kompetencja praktyczna (prakseologiczne),
Kompetencja aksjologiczno - estetyczna,
Kompetencja kognitywna (poznawcza) wrodzona, ma charakter wrodzony, my ja tylko aktywujemy – to procesy aktywowania struktur językowych (lingwistycznych)
(J. Piaget filozof fr. Twórca psychologii genetycznej) – nabywanie, aktywowanie kompetencji kognitywnej przebiega w fazach.
Chomsky – uruchamiania ma charakter tajemny.
Subkompetencje kompetencji kognitywnych:
kommpetencje lingwistyczne (synaktyczna) zdolność wypowiedzi językowych, zdolność do tworzenia wypowiedzi językowych.
Reprezentacje synaktyczne- obiekty, dzięki SA zapisane w naszej głowie:
Leksemy,
Struktury gramatyczne zdań,
Struktury konstrukcji tekstów,
Struktury gramatyczne dyskursów – jak prowadzić konwersacje.
Kompetencja semantyczna – zdolność do rozumienia wypowiedzi językowych i warunkowania jej tez znaczeniowych w naszym umyśle,
Reprezentacja obiektów,
Reprezentacja klas obiektów (zakresów), często nacechowane ładunkiem emocjonalnym,
Reprezentacja cech (własności).
To nie rzeczy maja własności, ale my w głowach mamy właściwości i nadajemy je obiektom.
FILOZOFIA PRACY
(wykład II)
Temat:
KOMPETENCJE KOGNITYWNE, AKSJOLOGICZNE, PRAKSEOLOGICZNE, ESTETYCZNE I RELIGIJNE.
Wyróżniamy kompetencje:
kognitywne
aksjologiczne
prakseologiczne
estetyczne
religijne
Ad. 1.
Kompetencje kognitywne – to zdolności do wykonywania czynności poznawczych. Są wiec zdolnością lingwistyczną (lingwistyka - zdolność do wyrażania zdań logicznych i rozumienia takich zdań wypowiadanych przez innych).
Kompetencje lingwistyczne rozróżniamy w 2 aspektach:
kompetencje syntaktyczne – np. zdolność do nauki j. obcego;
kompetencje semantyczne – np. umiejętność rozróżniania wypowiedzi sensownych od „bełkotu” znaczeniowego.
Kryteria sensowności wypowiedzi:
wzorcowy kontekst sensowności wypowiedzi – n istnieje, gdzie n jest nazwą przedmiotu lokalizowanego w czasoprzestrzeni (T. Kotarbiński jest głównym analitykiem logiczności wypowiedzi).
Adaptacyjność komunikacyjnego sensu wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnych (jest tu niezbędna kompetencja pragmatyczna) - uwarunkowana jest systemem kulturowym, który wyznacza co i kiedy można mówić. Np. na pogrzebie nikt nie mówi, o tym, że zmarły był kanalią, ale na stypie to już się zdarza częściej. Poza tym nasze sensy wypowiedzi musza być dostosowywane do wymogów danej sytuacji kulturowej obowiązującej w danej subkulturze.
Ad. 2.
Kompetencje aksjologiczne – odpowiadają za naszą zdolność do produkowania ocen otaczającej nas rzeczywistości w aspekcie wartości.
Oceniamy rzeczywistość w poniższych aspektach:
w aspekcie wartości etycznych – (kompetencje etyczne) – jest to umiejętność
do moralnej oceny czynów i ich wykonawców. Każdy człowiek ma skłonności do oceny innych ludzi i ich poczynań. Norma prakseologiczna mówi nam, że to co złe należy eliminować (myślenie totalitarne). Np. komuniści myśleli totalitarnie i uważali,
że np. księża są źli i dlatego często ich pop prostu eliminowali.
w aspekcie wartości intelektualnych – zachowania racjonalne, bądź nieracjonalne, sprytne bądź mało sprytne itp.
w aspekcie wartości witalno-estetycznych – np. chory-zdrowy, sprawny – niesprawny, piękny - brzydki, silny-słaby. Skłonność do oceny w tym aspekcie jest u zwierząt po prostu wrodzona , a u ludzi nie zawsze.
W aspekcie wartości funkcjonalno-użytkowych (przydatnych do czegoś) – jest to podejście do wszystkiego, w tym także do ludzi bardzo instrumentalnie (czy ktoś mi się do czegoś przyda). Jest to podejście hedonistyczne (doznawanie przyjemności przede wszystkim) do całego świata i swojego w nim życia.
W aspekcie wartości religijnych – są to kompetencje do skupiania się do transcendencji (wykraczania poza świat). Ma ona różne manifestacje np. wybór wiary religijnej. Człowiek ma umiejętność (zdolność) do ujmowania własnej śmierci i manifestuje to w różnych obrządkach religijnych związanych z pochówkiem ciała.
Ad. 3.
Kompetencje prakseologiczne – to zdolności do racjonalnego działania w sytuacjach wymagających szybkiego podejmowania decyzji. Jest to tez zdolność do racjonalnego oceniania sytuacji i określania swoich szans i skutecznego działania (np. zauważywszy dziecko na torach oceniamy czy mamy szansę je uratować i jakie ewentualnie powinniśmy podjąć działania).
Jest to zdolność do rozpoznawania potrzebnych środków do osiągania celów oraz zdolność do oceniania własnych możliwości (intelektualnych czy tez fizycznych) do osiągnięcia tych celów.
Ad. 4.
Kompetencje estetyczne – to ……..
Ad. 5.
Kompetencje religijne – są podporządkowane zdolnościom do kreacji tzw. innych światów możliwych (np. bajki i baśnie fantastyczne, opowieści religijne) i do generowania tzw. fikcji.
PODSUMOWANIE:
Każdy człowiek posiada wszystkie te kompetencje, ale rozwinięte na różnych poziomach.
U niektórych przeważają kompetencje jedne nad drugimi. Jest to uwarunkowane
np. środowiskiem (jego kulturą), w którym człowiek się wychowuje. Jeśli się więc
np. przeprowadzimy do innego środowiska – to może się okazać, że nasz typ kompetencyjny jest zupełnie różny od typu kompetencyjnego obowiązującego w danej subkulturze nowego środowiska. Może wówczas dojść do degradacji naszych dotychczasowych kompetencji, abyśmy mogli dostosować się do życia w nowym środowisku (nie zawsze się to udaje, czasami taka degradacja prowadzi do chorób psychicznych a nawet do samobójstw).
Dochodzi do tego wówczas, gdy nasze kompetencje nie maja gruntu, z którego moglibyśmy eksploatować potrzebne nam wartości.
FILOZOFIA PRACY
(wykład III)
Temat:
KOMPETENCJE EMOCJONALNE
Kompetencja emocjonalna – to zdolność wchodzenia człowieka w różne interakcje społeczne (umiejętność rozmawiania i współdziałania z innymi ludźmi).
Człowiek, o którym mówimy, że jest „niedojrzały emocjonalnie” to człowiek nie potrafiący skutecznie porozumiewać się z innymi . Natomiast człowiekiem posiadającym kompetencje komunikacyjne nazwiemy tego, który przede wszystkim nie ma problemu z rozróżnianiem emocji pozytywnych i negatywnych.
„Dojrzałość emocjonalna” to nie to samo co „dojrzałość uczuciowa”!!! (dojrzałość uczuciowa jest kompetencją aksjonalną).
Interakcje – w interakcje wchodzimy wówczas, gdy mówimy do kogoś w taki sposób, aby uzyskać od niego jakąś odpowiedź, uzyskać jakąś reakcję. EW interakcję nie może wchodzić człowiek, który jest w stanie głębokiego introwertyzmu (patrz poniżej).
Kompetencja emocjonalna (nazywana też instynktem emocjonalnym) miedzy innymi skłania człowieka do walki o osoby, z którymi chce przebywać, rozmawiać i kontaktować się (np. do walki o mężczyznę, kobietę, dziecko, itd.).
Same emocje są dla człowieka niezbędne do życia – są bowiem motorem jego zachowań. Brak emocji nie jest stanem normalnym – świadczy o wypaleniu emocjonalnym, o braku zaangażowania itp. Zbyt duża emocjonalność może jednak doprowadzić do stresu, szaleństwa czy nawet do zawału i śmierci.
Kompetencja emocjonalna – uruchamia w naszych głowach mechanizmy referencji (referencje – odnoszenie się do czegoś lub kogoś). Jest to zdolność do odnoszenia się
do osoby, z którą się właśnie komunikujemy.
Rozróżniamy dwa typy referencji:
referencje komunikacyjne na zewnątrz – (ekstrawertyzm) czyli w stosunku do innych osób
referencje komunikacyjne do wewnątrz (tzw. autoreferencja) czyli
w stosunku do siebie samego – rozmowy ze sobą samym (intraweryzm). Jeżeli człowiek ma zbyt rozwinięte autoreferncje może dojść
do niekorzystnego dlań zjawiska „wewnętrznej emigracji” (zamknięcie się
w sobie). Jednakże sama skłonność do autoreferencji jest człowiekowi potrzebna do regulowania w sobie stanów emocjonalnych (np. stanów lekowych).
Rozróżniamy dwa typy relacji komunikacyjnych miedzy ludźmi:
akty referencji komunikacyjnych podchodzące pod typ komunikacyjno-konfliktowy.
akty referencji komunikacyjnych o charakterze solidarystyczno – społecznym.
Istnieją 2 wielkie teorie interakcji o charakterze twórczym i zdrowym, a wiec pozytywnym
(są to wizje społeczne dotyczące również samej pracy w społeczeństwie):
teoria konfliktu.
teoria solidaryzmu społecznego.
Ad. 1.
Teoria konfliktu – zwolennicy tej teorii to liberałowie i neoliberałowie – uważają oni,
że interakcje zdrowe społecznie, to takie interakcje, które nastawione są na ciągłe konkurowanie z innymi osobami (tzn. interakcje konfliktowe). Są one ich zdaniem niezbędne, najlepsze i najważniejsze w życiu społecznym.
Społeczeństwo oparte na interakcjach teorii konfliktu jest zdrowe pod warunkiem, że ten konflikt jest tzw. „konfliktem ucywilizowanym” (forma minimalizująca niszczenie dóbr).
Tak pojmowany konflikt musi być regulowany regułami kompromisu lub negocjacji.
Inne formy konfliktu są niszczące – a więc niepożądane.
Teoria konfliktu wytwarza instytucje regulujące negocjacje i kompromisy w tych konfliktach
(np. sądy, rady itp.).
W prywatnym życiu funkcję takich instytucji pomagających w negocjacjach i kompromisach spełniają np. przyjaciele, terapeuci czy rodzice.
Społeczeństwo konfliktu według jej zwolenników jest społeczeństwem bardzo twórczym, ponieważ wymaga się w nim między innymi wytwarzania nowych form instytucji negocjujących. Także na płaszczyźnie pracy, czyli na płaszczyźnie wytwarzania dóbr dochodzi do nieustającej twórczości, a dalej do wymyślania nowych dóbr i ciągłego ulepszania tych już istniejących (tzw. nowości konsumpcyjne np. czekodżem).
Krytyka teorii solidaryzmu społecznego: Uważają oni również, że teoria solidaryzmu społecznego jest niemożliwa, ponieważ ludzie są różni i mają różne systemy wartości,
a solidaryzm społeczny z założenia wymusza wyznawania tych samych wartości. Solidaryści pojmują współpracę jako wymienianie się wzajemne swoimi wartościami – wymaga to więc
od wszystkich ludzi wyznawania takich samych wartości, co czyni ze społeczeństwa społeczeństwo tzw. monolityczne (wyznające takie same wartości). Liberałowie twierdzą,
że prowadzi to do tworzenia instytucji społecznych, które będą dążyły do ujednolicenia systemu wartości i światopoglądu ( np. Instytut Pamięci Narodowej). W związku z tym każde działanie, które nie będzie kurtyzowało ujednolicenia systemu wartości będzie podlegało krytyce (będzie wrogie). To zaś doprowadza do powstawania instytucji przeznaczonych
do represjonowania wszystkich (cenzura itp.) , którzy zostaną uznani za wrogów (wszystkich innych i wszystkiego co inne – nie mieszczące się w uznanym systemie wartości). Od tego wszystkiego zostaje już tylko jeden krok do totalitaryzmu społecznego – czyli do pilnowania, aby były kultywowane tylko te systemy wartości, które są uznane a eliminowane te, które zostaną uznane za wrogie. Doprowadza to do tego, ze życie ludzi jest ciągle kontrolowane
i podporządkowywane ogólnym wartościom. Życie społeczne jest wówczas życiem regulowanym przez powołane w tym celu instytucje.
Istnieje też teza o ucieczce człowieka od wolności – mówi ona o tym, że solidaryzm społeczny i altruizm to postawy manifestujące ucieczkę człowieka od wolności osobistej
– to tendencja do tzw. dobrowolnego zniewalania się ( człowiek chce, bo jest mu tak wygodnie, aby ktoś mu mówił co i jak ma robić). Ludzie maja w naturze zachowania solidarystyczne – stanowią one wręcz normę społeczną wpisaną w naturę człowieka. Jednakże to nieuchronnie prowadzi do totalitaryzmu społecznego (patrz np. Chiny).
I tak zgodnie z powyższym np. demokracja nie jest naturalna dla człowieka. Aby więc utrzymać liberalną demokrację (np. prawo do prywatności) społeczeństwo demokratyczne musi się o nią ciągle troszczyć. Totalitaryzm zaś nie wymaga takiej troski, gdyż jest on wynikiem solidaryzmu, a ten jak już wspomniano jest wpisany w naturę człowieka.
Ad. 2.
Teoria solidaryzmu społecznego – zwolennicy tej teorii uważają, że najlepszymi
i najzdrowszymi społecznie są działania altruistyczne.
Krytyka teorii konfliktu: Solidaryści krytykują teorię konfliktu twierdząc, że pewne strefy społeczne są tu wykluczane ( osoby, które nie potrafią sprostać „grze wolnorynkowej” czyli udzielać się w tym konflikcie).
System ten prowadzi do powstania 2 warstw społecznych: warstwy rządzącej i warstwy tzw.„wykluczonej”.
Obecnie odbywa się dyskusja nad powstawaniem nowego systemu organizacji ustrojowej pracy na XXI wiek. Uważa się, że powstanie tzw. państwo supertotalitarne (Orwell,
czyt. Orłel – autor „1984” i „Folwarku zwierzęcego”).
Instytucje w takim państwie są określane mianem wirtualnych (brak przypasania do danego miejsca, obszaru geograficznego) – np. Coca-Cola, koncerny samochodowe, itd.
Siła tych instytucji rośnie wraz ze zwieszanym przezeń zasięgiem (dzięki temu mają one możliwość podpisywania umów z coraz to większa ilością klientów, a dalej coraz większego panowania nad coraz większą rzeszą ludzi).
Proces poszerzania swojego wpływu na coraz większą ilość klientów nazywamy procesem globalizacji (Zygmunt Bauman – wybitny socjolog).
Tutaj konflikt nie będzie dotyczył już samych ludzi, lecz koncernów, które będą nieustannie walczyły o klientów. Prowadzi to w konsekwencji do ograniczania wyboru dla poszczególnego człowieka: z czego chce skorzystać. Jego wybór będzie coraz bardziej ograniczony, gdyż będą o tym co jest do wyboru decydowały wyłącznie wielkie koncerny.
To samo może dotyczyć także np. ludzi zatrudnianych jako nauczyciele lub policjanci - nie będą oni zatrudniani przez innych ludzi, lecz przez korporacje czy też koncerny.
Koncerny także coraz bardziej odchodzą od jednorodności produkcji, a zaczynają produkować coraz więcej różnych produktów połączoną ich marką w jedność.
Mówi się również, iż w XXI w. może dochodzić tu także do tzw. proceduralizacji życia społecznego (kiedyś w banku dokumenty wypełniała, przyjmowała wnioski i decydowała o przyznaniu kredytu np. Pani Zosia a jutro będzie to robił określony, bezduszny system)